WPO 1 – ENKEL EN VOET
OTTAWA ANKLE RULES (UITSLUITEN VAN FRACTUUR EN ON NODIGE RX VERMIJDEN)
De Ottawa ankle rules hebben een sensitiviteit van 99,6% wat erop wijst dat indien dit positief is, er vaak ook
echt sprake is van een fractuur. De specificiteit is 47,9% en dit zal dus het percentage terecht negatieven zijn.
Het is een of-of verhaal en dus geen en-en verhaal en men neemt de test best pas af na 24u-28u.
Een RX is enkel aangewezen indien:
- Pijn bij palpatie posterieure zijde van malleolus lateralis
- Pijn bij palpatie posterieure zijde van malleolus medialis
- Pijn bij palpatie van basis os metatarsaal V
- Pijn bij palpatie van os naviculare
- Onvermogen om de enkel te belasten zonder hulp (4 stappen)
POSTEROLATERAAL IMPINGEMENT TEST (GEFORCEERDE PLANTAIRFLEXIE TEST)
Bij een posterieur impingement van de enkel kan men de geforceerde plantairflexie test uitvoeren. Hierbij ligt
de patiënt in buiklig op de tafel en ga je de enkel maximaal in plantairflexie brengen. Je doet dat niet traag
zoals bij het beoordelen van de ROM maar je gaat de enkel snel aanslaan door snel richting de maximale
plantairflexie te bewegen om op die manier de inklemming te veroorzaken. Je gaat kijken of dit de herkenbare
pijnklachten uitlokt.
1
,ANTEROLATERAAL IMPINGEMENT (GEFORCEERDE DORSIFLEXIE TEST)
Een anterolateraal impingement gaat over chronische pijn die langer dan zes maanden posttraumatisch
aanhoudt en die verergert bij dorsiflexie bewegingen. Zo’n anterolateraal impingement ontstaat door het
littekenweefsel dat zich gevormd heeft na recidiverende enkelverstuikingen. Testen die men hiervoor kan
doen zijn de dorsiflexie in stand, de weight-bearing lunge test of de knee to wall test. De aangedane zijde zal
achter blijven ten opzichte van de niet-aangedane zijde en de knie zal minder naar voor gaan, wat kenmerkend
is voor een verminderde dorsiflexie. Men zal hierbij ook een blokkerend gevoel ervaren.
Bij de geforceerde dorsiflexie test die men hierboven ziet afgebeeld, gaat men de patiënt laten zitten met de
voet afhangend van de tafel. Met de ene hand gaat men met de duim druk zetten op het anterolateraal aspect
van de talus, iets voor de malleolus lateralis, en dit kan al lastig aanvoelen voor de patiënt. Met de andere
hand voert men vanuit plantairflexie een geforceerde dorsiflexie beweging uit (moet niet zo snel uitgevoerd
worden als bij de geforceerde plantairflexie test). Als dit herkenbare pijnklachten uitlokt aan het anterolaterale
aspect van de voet tijdens die geforceerde dorsiflexie, dan is de test positief.
Impingement is positief als 5 of meer van volgende factoren aanwezig zijn:
- Drukgevoeligheid anterolateraal
- Zwelling anterolateraal
- Pijn bij geforceerde dorsiflexie en eversie
- Pijn tijdens 1-benige squat
- Pijn tijdens activiteiten
- Instabiliteit
2
,VOORSTE SCHUIFLADETEST (LIGAMENTAIRE SCHADE EN LAXITEIT)
De voorste schuifladetest kan men doen met de voet voorbij de rand van de tafel (zoals men links kan zien) of
met de voet gesteund op de tafel. Met de ene hand brengt men de voet in 20° dorsiflexie (niet volledig want
anders kantelt de talus weg in de enkelvork) en met de andere hand fixeert men het onderbeen. Men gaat op
die manier, via de calcaneus, de talus naar voor proberen trekken om die zo uit de enkelvork te halen. Rechts
ziet men dat men dit ook kan doen met de voet gesteund op de tafel. Hierbij gaat men de talus fixeren (met
behulp van een plotje onder de voorvoet) en dan gaat men het onderbeen naar posterieur transleren. Bij
gescheurde ligamenten zal men hierbij een vergrote ROM waarnemen in vergelijking met de andere zijde.
Deze test heeft een hoge klinische waarde voor het detecteren van ligamentaire schade in een acute situatie
maar eerder een lage waarde voor het detecteren van chronische laxiteit.
TALAR TILT INVERSIE (LATERALE LIGAMENTAIRE SCHADE)
De talar tilt inversie test gebruikt men om rek te brengen op de laterale ligamenten (lig. Talofibulare anterius
is vaak aangedaan). Hierbij gaat men zuiver de talus vastnemen en deze gaat men dan kantelen naar inversie.
Men kijkt of er een vergrote ROM is in vergelijking met de andere zijde en of men pijnklachten ervaart. Men
kan dit best doen in zit met het been afhangend. Met de ene hand kantelt men dus de talus en met de andere
hand fixeert men het onderbeen.
3
, TALAR TILT EVERSIE (MEDIALE LIGAMEN TAIRE SCHADE)
De talar tilt eversie test gebruikt men om rek te brengen op de mediale ligamenten, zoals het lig. Deltoideum.
Hierbij gaat men zuiver de talus vastnemen en deze gaat men kantelen naar eversie. Men kijkt of er een
vergrote ROM is in vergelijking met de andere zijde en of men pijnklachten ervaart. Men kan dit best doen in
zit met het been afhangend. Met de ene hand kantelt men dus de talus naar eversie en met de andere hand
fixeert men het onderbeen.
INVERSIE STRESSTEST (LATERALE LIGAMENTAIRE SCHADE)
Bij de inversie stresstest zit de patiënt in langzit. Men doet de volgende bewegingen: plantairflexie, adductie
of inversie, supinatie en varus van de calcaneus. Men gaat zien of dit pijnklachten veroorzaakt en men moet
hierbij goed het onderbeen fixeren. Men kijkt hier naar pijnprovocatie en ook naar een eventuele vergrote
ROM in vergelijking met de andere zijde. Men kan dit eventueel ook doen met de voet afhangend van de tafel,
maar deze manier is gemakkelijker voor de therapeut.
4
OTTAWA ANKLE RULES (UITSLUITEN VAN FRACTUUR EN ON NODIGE RX VERMIJDEN)
De Ottawa ankle rules hebben een sensitiviteit van 99,6% wat erop wijst dat indien dit positief is, er vaak ook
echt sprake is van een fractuur. De specificiteit is 47,9% en dit zal dus het percentage terecht negatieven zijn.
Het is een of-of verhaal en dus geen en-en verhaal en men neemt de test best pas af na 24u-28u.
Een RX is enkel aangewezen indien:
- Pijn bij palpatie posterieure zijde van malleolus lateralis
- Pijn bij palpatie posterieure zijde van malleolus medialis
- Pijn bij palpatie van basis os metatarsaal V
- Pijn bij palpatie van os naviculare
- Onvermogen om de enkel te belasten zonder hulp (4 stappen)
POSTEROLATERAAL IMPINGEMENT TEST (GEFORCEERDE PLANTAIRFLEXIE TEST)
Bij een posterieur impingement van de enkel kan men de geforceerde plantairflexie test uitvoeren. Hierbij ligt
de patiënt in buiklig op de tafel en ga je de enkel maximaal in plantairflexie brengen. Je doet dat niet traag
zoals bij het beoordelen van de ROM maar je gaat de enkel snel aanslaan door snel richting de maximale
plantairflexie te bewegen om op die manier de inklemming te veroorzaken. Je gaat kijken of dit de herkenbare
pijnklachten uitlokt.
1
,ANTEROLATERAAL IMPINGEMENT (GEFORCEERDE DORSIFLEXIE TEST)
Een anterolateraal impingement gaat over chronische pijn die langer dan zes maanden posttraumatisch
aanhoudt en die verergert bij dorsiflexie bewegingen. Zo’n anterolateraal impingement ontstaat door het
littekenweefsel dat zich gevormd heeft na recidiverende enkelverstuikingen. Testen die men hiervoor kan
doen zijn de dorsiflexie in stand, de weight-bearing lunge test of de knee to wall test. De aangedane zijde zal
achter blijven ten opzichte van de niet-aangedane zijde en de knie zal minder naar voor gaan, wat kenmerkend
is voor een verminderde dorsiflexie. Men zal hierbij ook een blokkerend gevoel ervaren.
Bij de geforceerde dorsiflexie test die men hierboven ziet afgebeeld, gaat men de patiënt laten zitten met de
voet afhangend van de tafel. Met de ene hand gaat men met de duim druk zetten op het anterolateraal aspect
van de talus, iets voor de malleolus lateralis, en dit kan al lastig aanvoelen voor de patiënt. Met de andere
hand voert men vanuit plantairflexie een geforceerde dorsiflexie beweging uit (moet niet zo snel uitgevoerd
worden als bij de geforceerde plantairflexie test). Als dit herkenbare pijnklachten uitlokt aan het anterolaterale
aspect van de voet tijdens die geforceerde dorsiflexie, dan is de test positief.
Impingement is positief als 5 of meer van volgende factoren aanwezig zijn:
- Drukgevoeligheid anterolateraal
- Zwelling anterolateraal
- Pijn bij geforceerde dorsiflexie en eversie
- Pijn tijdens 1-benige squat
- Pijn tijdens activiteiten
- Instabiliteit
2
,VOORSTE SCHUIFLADETEST (LIGAMENTAIRE SCHADE EN LAXITEIT)
De voorste schuifladetest kan men doen met de voet voorbij de rand van de tafel (zoals men links kan zien) of
met de voet gesteund op de tafel. Met de ene hand brengt men de voet in 20° dorsiflexie (niet volledig want
anders kantelt de talus weg in de enkelvork) en met de andere hand fixeert men het onderbeen. Men gaat op
die manier, via de calcaneus, de talus naar voor proberen trekken om die zo uit de enkelvork te halen. Rechts
ziet men dat men dit ook kan doen met de voet gesteund op de tafel. Hierbij gaat men de talus fixeren (met
behulp van een plotje onder de voorvoet) en dan gaat men het onderbeen naar posterieur transleren. Bij
gescheurde ligamenten zal men hierbij een vergrote ROM waarnemen in vergelijking met de andere zijde.
Deze test heeft een hoge klinische waarde voor het detecteren van ligamentaire schade in een acute situatie
maar eerder een lage waarde voor het detecteren van chronische laxiteit.
TALAR TILT INVERSIE (LATERALE LIGAMENTAIRE SCHADE)
De talar tilt inversie test gebruikt men om rek te brengen op de laterale ligamenten (lig. Talofibulare anterius
is vaak aangedaan). Hierbij gaat men zuiver de talus vastnemen en deze gaat men dan kantelen naar inversie.
Men kijkt of er een vergrote ROM is in vergelijking met de andere zijde en of men pijnklachten ervaart. Men
kan dit best doen in zit met het been afhangend. Met de ene hand kantelt men dus de talus en met de andere
hand fixeert men het onderbeen.
3
, TALAR TILT EVERSIE (MEDIALE LIGAMEN TAIRE SCHADE)
De talar tilt eversie test gebruikt men om rek te brengen op de mediale ligamenten, zoals het lig. Deltoideum.
Hierbij gaat men zuiver de talus vastnemen en deze gaat men kantelen naar eversie. Men kijkt of er een
vergrote ROM is in vergelijking met de andere zijde en of men pijnklachten ervaart. Men kan dit best doen in
zit met het been afhangend. Met de ene hand kantelt men dus de talus naar eversie en met de andere hand
fixeert men het onderbeen.
INVERSIE STRESSTEST (LATERALE LIGAMENTAIRE SCHADE)
Bij de inversie stresstest zit de patiënt in langzit. Men doet de volgende bewegingen: plantairflexie, adductie
of inversie, supinatie en varus van de calcaneus. Men gaat zien of dit pijnklachten veroorzaakt en men moet
hierbij goed het onderbeen fixeren. Men kijkt hier naar pijnprovocatie en ook naar een eventuele vergrote
ROM in vergelijking met de andere zijde. Men kan dit eventueel ook doen met de voet afhangend van de tafel,
maar deze manier is gemakkelijker voor de therapeut.
4
