Inhoudsopgave
1 Positieve Psychologie leren kennen............................................................................................................. 4
1.1 Inleiding..........................................................................................................................................................4
1.2 Korte historie..................................................................................................................................................4
1.3 Welbevinden...................................................................................................................................................5
1.4 Welbevinden en positieve geestelijke gezondheid.........................................................................................6
1.5 Sterke kanten..................................................................................................................................................6
1.6 Coping.............................................................................................................................................................7
1.7 Van sterktes naar deugden.............................................................................................................................8
1.7.1 Classificatiesysteem van deugden en sterke kanten...............................................................................8
2 Het plezierige leven..................................................................................................................................... 9
2.1 Positieve emoties............................................................................................................................................9
2.2 Mindfulness..................................................................................................................................................10
2.3 Positieve imaginatie.....................................................................................................................................11
2.4 Positief dagboek...........................................................................................................................................11
2.5 Zelfcompassie...............................................................................................................................................11
2.6 Balans tussen negatieve en positieve emoties.............................................................................................12
3 Geluksonderzoek KU Leuven..................................................................................................................... 13
3.1 Een deel van ons geluk is maakbaar.............................................................................................................13
3.1.1 Drie groepen onderzoeksvragen...........................................................................................................13
3.1.2 Dagelijkse gelukstips..............................................................................................................................13
3.1.3 Wekelijkse gelukstips............................................................................................................................14
3.1.4 Hartcohentie..........................................................................................................................................14
3.2 Resultaten geluksonderzoek.........................................................................................................................15
3.2.1 Effect van gelukstips of interventies op geluksgevoel..........................................................................15
3.2.2 Kritische kanttekening...........................................................................................................................16
3.3 Algemeen besluit..........................................................................................................................................16
3.3.1 Inzichten om mee aan de slag te gaan..................................................................................................16
3.3.2 Bijkomende inzichten............................................................................................................................18
4 Het goede leven........................................................................................................................................ 19
4.1 Flow..............................................................................................................................................................19
4.2 Doelgerichtheid.............................................................................................................................................20
4.3 Positieve imaginatie.....................................................................................................................................21
4.4 Persoonlijke groei en posttraumatische groei (PTG)....................................................................................21
4.5 Optimisme.....................................................................................................................................................23
5 Positieve relaties....................................................................................................................................... 24
5.1 Positieve relaties?.........................................................................................................................................24
5.2 Liefde............................................................................................................................................................24
5.3 Vriendschap..................................................................................................................................................26
1
,6 Het zinvolle leven...................................................................................................................................... 27
6.1 Zinvol leven?.................................................................................................................................................27
6.2 Basisbehoeften *...........................................................................................................................................28
6.3 Transcendentie **........................................................................................................................................29
7 Iets bereiken in je leven............................................................................................................................ 31
7.1 Presterend leven...........................................................................................................................................31
7.2 Focus op successen.......................................................................................................................................31
7.3 Positieve supervisie en intervisie..................................................................................................................32
7.4 Volharding....................................................................................................................................................32
7.5 Groeimindset................................................................................................................................................32
7.6 Toepassingen op het werk – A&O................................................................................................................32
8 Krachtenplan............................................................................................................................................ 34
8.1 De geluksdriehoek........................................................................................................................................34
8.2 Positieve gezondheid....................................................................................................................................35
8.3 Fit-60 & ACT..................................................................................................................................................35
8.4 Krachtenbenadering op het werk.................................................................................................................36
8.4.1 Arbeids- en organisatiepsychologie......................................................................................................36
8.4.2 School- en pedagogische psychologie...................................................................................................37
9 Gezondheidspsychologie door een positieve bril.......................................................................................38
9.1 Quiz-time: een reis doorheen de geschiedenis.............................................................................................38
9.2 Wat is gezondheid(psychologie)?.................................................................................................................39
9.3 Modellen over gezondheid en/of ziekte.......................................................................................................40
9.3.1 Biomedisch ziektemodel.......................................................................................................................40
9.3.2 Biopsychosociaal ziektemodel...............................................................................................................40
9.3.3 Mijn positieve gezondheid (hoofdstuk 8)..............................................................................................40
9.3.4 Herstelgerichte benadering...................................................................................................................40
9.4 Individuele, culturele en leeftijdsgerelateerde perspectieven op gezondheid.............................................41
10 Gezond en ongezond gedrag.................................................................................................................... 43
10.1 Gezond gedrag............................................................................................................................................43
10.2 Ongezond gedrag.......................................................................................................................................44
10.3 Gevolgen van gezondheidsbedreigens en gezondheidsbevorderend gedrag............................................46
10.4 Ongezond gedrag remediëren....................................................................................................................48
11 Van stress naar veerkracht...................................................................................................................... 49
11.1 Wat is stress?..............................................................................................................................................49
11.2 Spanningsthermometer..............................................................................................................................50
11.3 Gevolgen van stress....................................................................................................................................50
11.3.1 Het verband tussen stress en ziekte...................................................................................................51
11.4 Theorieën en modellen over stress.............................................................................................................51
11.4.1 Theorieën over stress.........................................................................................................................51
11.4.2 Modellen over stress..........................................................................................................................52
2
, 11.5 Van stress naar veerkracht.........................................................................................................................52
12 Gezondheidsverschillen tussen groepen.................................................................................................. 53
12.1 Verklaringen voor gezondheidsverschillen.................................................................................................53
13 Coping..................................................................................................................................................... 54
13.1 Copingstijlen en effectiviteit.......................................................................................................................54
13.1.1 Copingstijlen.......................................................................................................................................55
13.2 Extra coping................................................................................................................................................55
14 Stressmanagement.................................................................................................................................. 56
14.1 EHBO bij stress............................................................................................................................................56
14.2 Factoren die je kan wijzigen om stress te verminderen.............................................................................56
3
, 1 Positieve Psychologie leren kennen
1.1 Inleiding
Positieve psychologie = een snelgroeiende stroming in de psychologie, gericht
op het welbevinden en optimaal functioneren. (veel verschillende definities)
Constructen : - optimisme
- dankbaarheid
- hoop
- volharding
- positieve emoties
-…
1.2 Korte historie
Seligman = psycholoog en grondlegger van het NIKKI-principe /
sterkekantenbenadering
Ontstaan Positieve Psychologie
o (1997) – Seligman en dochter Nikki als inspiratiebron
Seligman was aan het snoeien in de tuin terwijl zijn dochtertje rond aan
het springen was en onkruid in de lucht aan het gooien, … . Seligman werd
boos op zijn dochter waarna zij wegliep.
Nikki kwam terug en zei: ‘Papa, misschien heb je het niet gemerkt, maar
voordat ik 5 was zeurde ik over van alles. Toen ik 5 werd heb ik besloten
om daarmee op te houden. Dat is mij gelukt. Als ik kan ophouden met
zeuren kan jij ophouden met mopperen.’
uitgangspunt = opvoeding moet gaan over het benoemen, stimuleren
ontplooien van de sterke kanten en niet op het nadruk leggen van zwakke
kanten.
- NIKKI-Principe = de sterke kanten krijgen de focus, de aandacht.
Geluk is niet alleen het gevolg van de juiste genen of toeval. Geluk is te
vinden door het indentificeren en gebruikmaken van de sterke kanten die
iemand bezit. Je moet de sterke kanten bekrachtigen.
- Grant Study (1937)
= langste longitudinale onderzoek naar de ontwikkeling van volwassenen,
bij mensen die het goed doen en zich goed voelen. (68 jaar lang)
o Uitgangspunten
Focussen op de krachten ipv de klachten.
Motivatie neemt toe bij het bekrachtigen van de sterke kanten.
Groei van de mens is beter mogelijk, je kijkt naar wat mogelijk is.
Sterke kanten worden ontdekt, geleerd, geoefend en uitgebouwd.
Iedereen heeft sterke kanten.
Sterke kanten verschillen van persoon tot persoon.
Sterke kanten zijn positief, ze kunnen elkaar versterken of
compenseren.
4
1 Positieve Psychologie leren kennen............................................................................................................. 4
1.1 Inleiding..........................................................................................................................................................4
1.2 Korte historie..................................................................................................................................................4
1.3 Welbevinden...................................................................................................................................................5
1.4 Welbevinden en positieve geestelijke gezondheid.........................................................................................6
1.5 Sterke kanten..................................................................................................................................................6
1.6 Coping.............................................................................................................................................................7
1.7 Van sterktes naar deugden.............................................................................................................................8
1.7.1 Classificatiesysteem van deugden en sterke kanten...............................................................................8
2 Het plezierige leven..................................................................................................................................... 9
2.1 Positieve emoties............................................................................................................................................9
2.2 Mindfulness..................................................................................................................................................10
2.3 Positieve imaginatie.....................................................................................................................................11
2.4 Positief dagboek...........................................................................................................................................11
2.5 Zelfcompassie...............................................................................................................................................11
2.6 Balans tussen negatieve en positieve emoties.............................................................................................12
3 Geluksonderzoek KU Leuven..................................................................................................................... 13
3.1 Een deel van ons geluk is maakbaar.............................................................................................................13
3.1.1 Drie groepen onderzoeksvragen...........................................................................................................13
3.1.2 Dagelijkse gelukstips..............................................................................................................................13
3.1.3 Wekelijkse gelukstips............................................................................................................................14
3.1.4 Hartcohentie..........................................................................................................................................14
3.2 Resultaten geluksonderzoek.........................................................................................................................15
3.2.1 Effect van gelukstips of interventies op geluksgevoel..........................................................................15
3.2.2 Kritische kanttekening...........................................................................................................................16
3.3 Algemeen besluit..........................................................................................................................................16
3.3.1 Inzichten om mee aan de slag te gaan..................................................................................................16
3.3.2 Bijkomende inzichten............................................................................................................................18
4 Het goede leven........................................................................................................................................ 19
4.1 Flow..............................................................................................................................................................19
4.2 Doelgerichtheid.............................................................................................................................................20
4.3 Positieve imaginatie.....................................................................................................................................21
4.4 Persoonlijke groei en posttraumatische groei (PTG)....................................................................................21
4.5 Optimisme.....................................................................................................................................................23
5 Positieve relaties....................................................................................................................................... 24
5.1 Positieve relaties?.........................................................................................................................................24
5.2 Liefde............................................................................................................................................................24
5.3 Vriendschap..................................................................................................................................................26
1
,6 Het zinvolle leven...................................................................................................................................... 27
6.1 Zinvol leven?.................................................................................................................................................27
6.2 Basisbehoeften *...........................................................................................................................................28
6.3 Transcendentie **........................................................................................................................................29
7 Iets bereiken in je leven............................................................................................................................ 31
7.1 Presterend leven...........................................................................................................................................31
7.2 Focus op successen.......................................................................................................................................31
7.3 Positieve supervisie en intervisie..................................................................................................................32
7.4 Volharding....................................................................................................................................................32
7.5 Groeimindset................................................................................................................................................32
7.6 Toepassingen op het werk – A&O................................................................................................................32
8 Krachtenplan............................................................................................................................................ 34
8.1 De geluksdriehoek........................................................................................................................................34
8.2 Positieve gezondheid....................................................................................................................................35
8.3 Fit-60 & ACT..................................................................................................................................................35
8.4 Krachtenbenadering op het werk.................................................................................................................36
8.4.1 Arbeids- en organisatiepsychologie......................................................................................................36
8.4.2 School- en pedagogische psychologie...................................................................................................37
9 Gezondheidspsychologie door een positieve bril.......................................................................................38
9.1 Quiz-time: een reis doorheen de geschiedenis.............................................................................................38
9.2 Wat is gezondheid(psychologie)?.................................................................................................................39
9.3 Modellen over gezondheid en/of ziekte.......................................................................................................40
9.3.1 Biomedisch ziektemodel.......................................................................................................................40
9.3.2 Biopsychosociaal ziektemodel...............................................................................................................40
9.3.3 Mijn positieve gezondheid (hoofdstuk 8)..............................................................................................40
9.3.4 Herstelgerichte benadering...................................................................................................................40
9.4 Individuele, culturele en leeftijdsgerelateerde perspectieven op gezondheid.............................................41
10 Gezond en ongezond gedrag.................................................................................................................... 43
10.1 Gezond gedrag............................................................................................................................................43
10.2 Ongezond gedrag.......................................................................................................................................44
10.3 Gevolgen van gezondheidsbedreigens en gezondheidsbevorderend gedrag............................................46
10.4 Ongezond gedrag remediëren....................................................................................................................48
11 Van stress naar veerkracht...................................................................................................................... 49
11.1 Wat is stress?..............................................................................................................................................49
11.2 Spanningsthermometer..............................................................................................................................50
11.3 Gevolgen van stress....................................................................................................................................50
11.3.1 Het verband tussen stress en ziekte...................................................................................................51
11.4 Theorieën en modellen over stress.............................................................................................................51
11.4.1 Theorieën over stress.........................................................................................................................51
11.4.2 Modellen over stress..........................................................................................................................52
2
, 11.5 Van stress naar veerkracht.........................................................................................................................52
12 Gezondheidsverschillen tussen groepen.................................................................................................. 53
12.1 Verklaringen voor gezondheidsverschillen.................................................................................................53
13 Coping..................................................................................................................................................... 54
13.1 Copingstijlen en effectiviteit.......................................................................................................................54
13.1.1 Copingstijlen.......................................................................................................................................55
13.2 Extra coping................................................................................................................................................55
14 Stressmanagement.................................................................................................................................. 56
14.1 EHBO bij stress............................................................................................................................................56
14.2 Factoren die je kan wijzigen om stress te verminderen.............................................................................56
3
, 1 Positieve Psychologie leren kennen
1.1 Inleiding
Positieve psychologie = een snelgroeiende stroming in de psychologie, gericht
op het welbevinden en optimaal functioneren. (veel verschillende definities)
Constructen : - optimisme
- dankbaarheid
- hoop
- volharding
- positieve emoties
-…
1.2 Korte historie
Seligman = psycholoog en grondlegger van het NIKKI-principe /
sterkekantenbenadering
Ontstaan Positieve Psychologie
o (1997) – Seligman en dochter Nikki als inspiratiebron
Seligman was aan het snoeien in de tuin terwijl zijn dochtertje rond aan
het springen was en onkruid in de lucht aan het gooien, … . Seligman werd
boos op zijn dochter waarna zij wegliep.
Nikki kwam terug en zei: ‘Papa, misschien heb je het niet gemerkt, maar
voordat ik 5 was zeurde ik over van alles. Toen ik 5 werd heb ik besloten
om daarmee op te houden. Dat is mij gelukt. Als ik kan ophouden met
zeuren kan jij ophouden met mopperen.’
uitgangspunt = opvoeding moet gaan over het benoemen, stimuleren
ontplooien van de sterke kanten en niet op het nadruk leggen van zwakke
kanten.
- NIKKI-Principe = de sterke kanten krijgen de focus, de aandacht.
Geluk is niet alleen het gevolg van de juiste genen of toeval. Geluk is te
vinden door het indentificeren en gebruikmaken van de sterke kanten die
iemand bezit. Je moet de sterke kanten bekrachtigen.
- Grant Study (1937)
= langste longitudinale onderzoek naar de ontwikkeling van volwassenen,
bij mensen die het goed doen en zich goed voelen. (68 jaar lang)
o Uitgangspunten
Focussen op de krachten ipv de klachten.
Motivatie neemt toe bij het bekrachtigen van de sterke kanten.
Groei van de mens is beter mogelijk, je kijkt naar wat mogelijk is.
Sterke kanten worden ontdekt, geleerd, geoefend en uitgebouwd.
Iedereen heeft sterke kanten.
Sterke kanten verschillen van persoon tot persoon.
Sterke kanten zijn positief, ze kunnen elkaar versterken of
compenseren.
4
