Samenvatting hoofdstuk 4 'Omgaan met verlies en verdriet bij kinderen' Levensbeschouwelijke vorming 2: Rooms-katholieke godsdienst

Hoofdstuk 4: Omgaan met verlies en verdriet bij kinderen

Rouwen bij kinderen

 Vraagt veel tijd
 Verwerken op eigen manier
 Ondersteuning bieden (geen ondersteuning = ontwikkelen gebrek aan vertrouwen)
 Onbeantwoorde vragen  onrealistische voorstellingen en angsten

Verschillen jongere kinderen en oudere kinderen:
 Tot 3 jaar:
o Geen echt besef van dood
o Geen onderscheid levende en niet-levende dingen
o Scheidingsangst
 Tussen 3 en 6 jaar
o Niet echt begrijpen, wel verschil tussen wat leeft en wat niet leeft
o Dood = tijdelijk en omkeerbaar
o Beginnende link tussen dood en verdriet
o Mogelijkheid gevoelens te uiten is beperkt

MANU KEIRSE:
 Onder 2 jaar:
o Reageren op de scheiding en verandering in energie en gedrag van ouder
o Verandering in slaap- en eetroutine
o Overleden ouder is makkelijk te vervangen
 2 – 5 jaar
o Verdriet is periodiek
o Verdriet pas zichtbaar als ze realiseren dat de ouder nooit meer terugkomt
o Begrijpen onomkeerbaarheid van dood niet
o Uitleggen dat dit niet kan  telkens dezelfde uitleg geeft vertrouwen en
veiligheid
o Niet alleen durvenslapen, duimzuigen, bedplassen, nachtmerries, zeuren,
vasthangen aan ouders, lichamelijke symptomen…
 Hoe helpen?
o Laten merken dat ze erover kunnen praten
o Structuur behouden
o Herhalen dat de overledene heel veel van ze heeft gehouden, hij is niet boos
op de kleuter (niet zijn schuld dat de persoon weg is)
o Veiligheid is belangrijk

 Hoe rouwen kinderen?
- Uitstel, niet altijd aanwezig
- Hangt samen met wat kinderen kunnen begrijpen van wat er gebeurt
- Gedragsmatig en fysiek (soms storend gedrag vertonen)
- In het spel uiten (minder in gesprek)
- Behoefte aan veiligheid en structuur/voorspelbaarheid

,  Helpen:
1) Kind moet kunnen begrijpen
2) Kind moet kunnen opgevangen worden in zijn reacties, gevoelens…
 heel geduldig en begrijpend zijn

MANU KEIRSE:
 Huilen? = zwakte?
o Denken dat overledene terug zal komen om het te troosten
o Geen teken van zwakte
o Tonen zo hun verdriet en hun wil om te rouwen
o Eigen tranen niet onderdrukken als volwassene
 Professionele hulp inschakelen als:
o Niet geraakt worden door verlies
o Dreigen met zelfbeschadiging
o Wreedheid tegenover dieren en andere kinderen
o Continue aanhankelijkheid en angst bij afwezigheid vertrouwde persoon
o Extreme verandering in eetlust, gewicht, slaappatroon
o Afsluiten sociale contacten
o Continue lichamelijke klachten

Kinderen begeleiden bij verlieservaringen
 Neem zijn/haar verdriet serieus
- Gelegenheid geven om verdriet te uiten  helpt verlies te accepteren
- Recht op tranen ontzeggen  gevoel dat zijn gevoelens niet belangrijk zijn
- Belangrijk dat ze volwassenen zien huilen  toestemming om verdriet ook te
uiten
- Als ze verdriet niet zien  schamen, enkel op veilig plekje huilen
 Vertel de waarheid
- Als je dit niet doet krijgt het kind niet de kans om echt afscheid te nemen
- Verdriet blijft anders aanwezig
- Op latere leeftijd kan het kind er achter komen  vertrouwen beschadigd
 Zorg voor een afscheidsritueel
- Gelegenheid om afscheid te nemen
- Actief betrekken
- Tekening maken, doos versieren, herdenkingshoekje in de klas…
 Neem eventuele schuldgevoelens weg
- Duidelijk maken dat hij er niets aan kon doen

Omgaan met rouwgevoelens
 Duidelijkheid scheppen
- Meenemen naar begrafenis
- Spullen van diegene opruimen waar kinderen bij zijn
 Gevoelens laten uiten
- Kans krijgt om te huilen  veel laten huilen en praten, tekeningen maken
- Belangrijk dat je weet wat hij denkt  kind kan zichzelf schuldgevoel geven
- Huil mee met je kind
 Zorg voor continuïteit