Hoofdstuk 4: Omgaan met vertrouwelijke informatie
(Open boek examen: geen samenvatting maar eerder een namen- en trefwoordenlijst om informatie tijdens
het examen snel en gemakkelijk te kunnen opzoeken)
4.1 Inleiding pg. 1
4.2 Wat is vertrouwelijke informatie? pg. 1
> Geheim pg. 1
> Privacy pg. 2
> Bescherming van de privacy pg. 2
4.3 De discretieplicht pg. 2
> Discretieplicht ambtenaren pg. 2
> Schending van de discretieplicht pg. 2
4.4 Beroepsgeheim pg. 2
> Beroepsgeheim schenden pg. 2
> Artikel 458 SW pg. 2
> Doel van de wet (individueel belang en maatschappelijk belang) pg. 3
> Absoluut pg. 3
> Toepassingsgebied (Uit hoofde van staat of beroep, noodzakelijke vertrouwenspersonen) pg. 3
4.5 Schending van het beroepsgeheim pg. 4
> Bekendmaken pg. 4
> Info vanuit beroep of staat pg. 4
> Sancties pg. 4
4.6 Beschikking over het beroepsgeheim pg. 5
4.7 Uitzonderingen op het beroepsgeheim pg. 5
> Gedeeltelijk en gezamenlijk beroepsgeheim pg. 5
> Gezamenlijk beroepsgeheim pg. 5
> Getuigenis in rechte pg. 6
> Wettelijke toelating of verplichting tot bekendmaken pg. 6
> Algemene aangifteplicht pg. 6
> Bijzondere aangifteplicht pg. 6
> Franse en Duitstalige Gemeenschap pg. 6
> Schuldig verzuim pg. 6
> Noodtoestand pg. 7
> Artikel 458bis; Bijzondere Commissie Seksueel Misbruik (inleiding, test, voorwaarden, daders, lijst) pg. 7
> Artikel 458ter; personen die samen overleggen zonder beroepsgeheim te schenden (uitleg, tekst) pg. 7
4.8 Bijzondere gevallen pg. 8
> Minderjarigen pg. 8
> Andere onbekwame cliënten pg. 9
> Dubbel mandaat pg. 9
> Leidinggevenden pg. 9
> Naastbestaanden pg. 10
> Vertrouwenspersoon pg. 10
Leerdoelen hoofdstuk 4
De student heeft inzicht in de basisbegrippen en regels in verband met het omgaan met vertrouwelijke
informatie.
De student weet wat vertrouwelijke informatie is.
De student kan de regels i.v.m. discretieplicht en beroepsgeheim toepassen.
De student weet wanneer en hoe soms vertrouwelijke informatie toch moet worden doorgegeven.
4.1 Inleiding
Persoonlijke Kan gaan om medische gegevens, identificatiegegevens, gedragingen, gevoelens,
levenssfeer financiële gegevens, sociale achtergrond, psychisch welbevinden
4.2 Wat is vertrouwelijke informatie?
Geheim Wat iemand anders wenst verborgen te houden, om welke reden dan ook, kan worden
omschreven als een geheim in de brede betekenis van het woord. Wat mensen geheim
wensen te houden behoort zeker tot hun privacy maar niet alles wat tot de persoonlijke
1
, levenssfeer of privacy behoort, kan je een geheim noemen.
Privacy Betreft allerlei persoonsgebonden feiten, gevoelens, meningen en gedragingen die een
persoon voor zichzelf wenst te houden of enkel wenst te delen met een aantal
personen. Hier ligt al een verschil met het begrip geheim: een geheim moet niet altijd
persoonsgebonden te zijn.
Bescherming van De private levenssfeer wordt op allerlei manieren beschermd. Als mensenrecht (in het
de privacy EVRM en de grondwet), specifiek door briefgeheim, zakengeheim, en het stemgeheim
en door allerlei bepalingen i.v.m. het gebruik van camera’s op de openbare weg, het
opslaan van dossiers, gebruik van databanken, enz.
4.3 Discretieplicht
Discretieplicht Wettelijk kader die de privacy helpt beschermen. Discretieplicht betekent dat je,
omwille van de functie die je uitoefent, geen gegevens aan anderen mag doorgeven.
Het kan gaan om informatie die je krijgt van je cliënten, maar ook informatie die je hebt
over de organisatie waar je werkt of stage doet. Je kan dus info doorgeven aan collega’s
en andere professionele medewerkers in de organisatie indien het belangrijk is voor de
hulpverlening of het functioneren van de dienst of organisatie.
Om te weten wat je discretieplicht precies inhoudt, ga je ten rade moeten gaan bij je
individueel arbeidscontract, het arbeidsreglement of nog andere documenten waarin de
afspraken hierover zijn vastgelegd.
Discretieplicht De discretieplicht voor ambtenaren wordt ook wel eens ambtelijke discretieplicht of
ambtenaren ambtsgeheim genoemd.
Schending van Discretieplicht is geen bepaling van het strafrecht. Schending van de discretieplicht
de betekent dat je vertrouwelijke gegevens van cliënten en/of de organisatie toch hebt
discretieplicht vrijgegeven aan personen die dit niet mochten weten.
Als je toch gegevens vrijgeeft heb je geen misdrijf gepleegd. Maar de gevolgen kunnen
wel zwaar zijn: je functioneren binnen de organisatie waar je werkt kan op de helling
staan. Je kan sancties oplopen gaan van schorsing tot ontslag of je werkgever kan een
schadevergoeding eisen.
4.4 Beroepsgeheim
Beroepsgeheim Het beroepsgeheim is wettelijk omschreven en schendingen ervan worden bestraft.
Om ervoor te zorgen dat je in vertrouwen met bv. een hulpverlener of dokter kan
spreken, werd het beroepsgeheim ingevoerd. Dit wil zeggen dat een cliënt een
hulpverlener (bv. advocaat, psychologen, dokters, hulpverleners) hen alles kan zeggen
wat er gebeurd is. Pas wanneer deze hulpverleners een goed beeld hebben kunnen ze
hen immers helpen.
Beroepsgeheim betekent dat men de plicht heeft de toevertrouwde informatie
(geheimen) te bewaren. Men heeft dus zwijgplicht. In principe geldt deze zwijgplicht
tegenover iedereen, levenslang (zelfs langer) en op alle toevertrouwde verkregen
informatie.
Beroepsgeheim Het beroepsgeheim opzettelijk schenden zonder geldige redenen is een misdrijf (tot
schenden zes maanden cel) en je kan een schadevergoeding eisen wanneer je nadeel hebt
ondervonden van de schending.
Vertrouwelijke informatie is niet alleen de informatie die je zelf vertelde, maar bv.
ook alles wat anderen over jou vertellen, wat de hulpverlener ziet en hoort en tijdens
een huisbezoek, wat de dokter vaststelt tijdens een lichamelijk onderzoek, …
Artikel 458 SW “Geneesheren, heelkundigen, officieren van gezondheid, apothekers, vroedvrouwen en
2
(Open boek examen: geen samenvatting maar eerder een namen- en trefwoordenlijst om informatie tijdens
het examen snel en gemakkelijk te kunnen opzoeken)
4.1 Inleiding pg. 1
4.2 Wat is vertrouwelijke informatie? pg. 1
> Geheim pg. 1
> Privacy pg. 2
> Bescherming van de privacy pg. 2
4.3 De discretieplicht pg. 2
> Discretieplicht ambtenaren pg. 2
> Schending van de discretieplicht pg. 2
4.4 Beroepsgeheim pg. 2
> Beroepsgeheim schenden pg. 2
> Artikel 458 SW pg. 2
> Doel van de wet (individueel belang en maatschappelijk belang) pg. 3
> Absoluut pg. 3
> Toepassingsgebied (Uit hoofde van staat of beroep, noodzakelijke vertrouwenspersonen) pg. 3
4.5 Schending van het beroepsgeheim pg. 4
> Bekendmaken pg. 4
> Info vanuit beroep of staat pg. 4
> Sancties pg. 4
4.6 Beschikking over het beroepsgeheim pg. 5
4.7 Uitzonderingen op het beroepsgeheim pg. 5
> Gedeeltelijk en gezamenlijk beroepsgeheim pg. 5
> Gezamenlijk beroepsgeheim pg. 5
> Getuigenis in rechte pg. 6
> Wettelijke toelating of verplichting tot bekendmaken pg. 6
> Algemene aangifteplicht pg. 6
> Bijzondere aangifteplicht pg. 6
> Franse en Duitstalige Gemeenschap pg. 6
> Schuldig verzuim pg. 6
> Noodtoestand pg. 7
> Artikel 458bis; Bijzondere Commissie Seksueel Misbruik (inleiding, test, voorwaarden, daders, lijst) pg. 7
> Artikel 458ter; personen die samen overleggen zonder beroepsgeheim te schenden (uitleg, tekst) pg. 7
4.8 Bijzondere gevallen pg. 8
> Minderjarigen pg. 8
> Andere onbekwame cliënten pg. 9
> Dubbel mandaat pg. 9
> Leidinggevenden pg. 9
> Naastbestaanden pg. 10
> Vertrouwenspersoon pg. 10
Leerdoelen hoofdstuk 4
De student heeft inzicht in de basisbegrippen en regels in verband met het omgaan met vertrouwelijke
informatie.
De student weet wat vertrouwelijke informatie is.
De student kan de regels i.v.m. discretieplicht en beroepsgeheim toepassen.
De student weet wanneer en hoe soms vertrouwelijke informatie toch moet worden doorgegeven.
4.1 Inleiding
Persoonlijke Kan gaan om medische gegevens, identificatiegegevens, gedragingen, gevoelens,
levenssfeer financiële gegevens, sociale achtergrond, psychisch welbevinden
4.2 Wat is vertrouwelijke informatie?
Geheim Wat iemand anders wenst verborgen te houden, om welke reden dan ook, kan worden
omschreven als een geheim in de brede betekenis van het woord. Wat mensen geheim
wensen te houden behoort zeker tot hun privacy maar niet alles wat tot de persoonlijke
1
, levenssfeer of privacy behoort, kan je een geheim noemen.
Privacy Betreft allerlei persoonsgebonden feiten, gevoelens, meningen en gedragingen die een
persoon voor zichzelf wenst te houden of enkel wenst te delen met een aantal
personen. Hier ligt al een verschil met het begrip geheim: een geheim moet niet altijd
persoonsgebonden te zijn.
Bescherming van De private levenssfeer wordt op allerlei manieren beschermd. Als mensenrecht (in het
de privacy EVRM en de grondwet), specifiek door briefgeheim, zakengeheim, en het stemgeheim
en door allerlei bepalingen i.v.m. het gebruik van camera’s op de openbare weg, het
opslaan van dossiers, gebruik van databanken, enz.
4.3 Discretieplicht
Discretieplicht Wettelijk kader die de privacy helpt beschermen. Discretieplicht betekent dat je,
omwille van de functie die je uitoefent, geen gegevens aan anderen mag doorgeven.
Het kan gaan om informatie die je krijgt van je cliënten, maar ook informatie die je hebt
over de organisatie waar je werkt of stage doet. Je kan dus info doorgeven aan collega’s
en andere professionele medewerkers in de organisatie indien het belangrijk is voor de
hulpverlening of het functioneren van de dienst of organisatie.
Om te weten wat je discretieplicht precies inhoudt, ga je ten rade moeten gaan bij je
individueel arbeidscontract, het arbeidsreglement of nog andere documenten waarin de
afspraken hierover zijn vastgelegd.
Discretieplicht De discretieplicht voor ambtenaren wordt ook wel eens ambtelijke discretieplicht of
ambtenaren ambtsgeheim genoemd.
Schending van Discretieplicht is geen bepaling van het strafrecht. Schending van de discretieplicht
de betekent dat je vertrouwelijke gegevens van cliënten en/of de organisatie toch hebt
discretieplicht vrijgegeven aan personen die dit niet mochten weten.
Als je toch gegevens vrijgeeft heb je geen misdrijf gepleegd. Maar de gevolgen kunnen
wel zwaar zijn: je functioneren binnen de organisatie waar je werkt kan op de helling
staan. Je kan sancties oplopen gaan van schorsing tot ontslag of je werkgever kan een
schadevergoeding eisen.
4.4 Beroepsgeheim
Beroepsgeheim Het beroepsgeheim is wettelijk omschreven en schendingen ervan worden bestraft.
Om ervoor te zorgen dat je in vertrouwen met bv. een hulpverlener of dokter kan
spreken, werd het beroepsgeheim ingevoerd. Dit wil zeggen dat een cliënt een
hulpverlener (bv. advocaat, psychologen, dokters, hulpverleners) hen alles kan zeggen
wat er gebeurd is. Pas wanneer deze hulpverleners een goed beeld hebben kunnen ze
hen immers helpen.
Beroepsgeheim betekent dat men de plicht heeft de toevertrouwde informatie
(geheimen) te bewaren. Men heeft dus zwijgplicht. In principe geldt deze zwijgplicht
tegenover iedereen, levenslang (zelfs langer) en op alle toevertrouwde verkregen
informatie.
Beroepsgeheim Het beroepsgeheim opzettelijk schenden zonder geldige redenen is een misdrijf (tot
schenden zes maanden cel) en je kan een schadevergoeding eisen wanneer je nadeel hebt
ondervonden van de schending.
Vertrouwelijke informatie is niet alleen de informatie die je zelf vertelde, maar bv.
ook alles wat anderen over jou vertellen, wat de hulpverlener ziet en hoort en tijdens
een huisbezoek, wat de dokter vaststelt tijdens een lichamelijk onderzoek, …
Artikel 458 SW “Geneesheren, heelkundigen, officieren van gezondheid, apothekers, vroedvrouwen en
2
