Krachtig leren creëren: Kijken naar kinderen en scholen
DEEL 1 = KENNISMAKING MET KWALITEITSVOL ONDERWIJS
Hoofdstuk 1: Visies op onderwijs
Een goede leerkracht heeft een aantal grondhoudingen die er moeten zijn om een goede leerkracht
te kunnen zijn.
Wat is goed onderwijs?
Je job graag doen = eerste stap naar een goede leerkracht.
Belangrijkste taak van een leerkracht = kinderen uitdagen.
werken in de zone van de naaste ontwikkeling
Als je kinderen wil uitdagen, moet je ervoor zorgen dat je onderwijs op maat is van de kinderen.
Zorg ervoor dat het niet te gemakkelijk is, maar ook niet te moeilijk.
Kinderen leren kennen; wie zijn de sterkere in wiskunde, wie zijn de middenmoten en wie zijn
rekenzwak? Hier moet je zo snel mogelijk zicht op krijgen.
? Hoe doe je dit dan best qua lesgeven
- sterkere kinderen; wie iets al kan beginnen aan de oefeningen, moeten niet luisteren naar de
uitleg.
- middelmatige kinderen; luisteren naar de uitleg en daarna beginnen aan de oefeningen.
- zwakkere kinderen; VIP-behandeling samen aan de oefeningen werken en nadenken over de
leerstof.
Essentie van een goede leerkracht; kinderen leren wat zelfstandigheid is, maar wel altijd in de buurt
blijven van de leerlingen. (verhaal van de adelaar die zijn kinderen leert vliegen)
Zorg voor een aangenaam klasklimaat, kinderen moeten zich goed voelen in de klas. Ze moeten het
gevoel hebben dat ze de leerkracht kunnen vertrouwen; welbevinden van de leerlingen staat
vooraan.
Wanneer is een kind betrokken; ze worden uitgedaagd en gaan aan de slag met de leerstof.
1) Visie ‘krachtige leeromgeving’
1.1 Definitie ‘krachtige leeromgeving’
= Een leeromgeving is een omgeving waarin materialen, begeleidingsvormen en maatregelen
aanwezig zijn om het leren van personen te ondersteunen. Onder ‘leren’ verstaan we het ontstaan of
tot stand brengen van relatief duurzame veranderingen in kennis, vaardigheden en houdingen.
Wat is goed onderwijs?
- creëren van een krachtige leeromgeving
- creëren van een ‘kwaliteitsvolle ervaring’ (kwaliteiten; welbevinden + betrokkenheid)
- fundamenteel leren via uitdagen van leerlingen
- ontwikkelen van een krachtige leeromgeving die leerlingen uitdaagt tot zinvol leren
leidt tot een krachtige leeromgeving waarin de lerende geleidelijk aan beter is staat is zelfstandig
te handelen/leren.
1
,SCHEMA KENNEN
- actor ‘leerling’
De belangrijkste actor in een krachtige leeromgeving is de leerling/het kind.
In de meeste situaties waar een kind in terechtkomt zijn kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes
nauw met elkaar verweven. Het samenwerken van deze vier zorgt ervoor dat je competenties
ontwikkelt.
Leerling moet tegen het einde van het 6e leerjaar over een aantal competenties beschikken. Dit zijn
ook wel de eindtermen.
Scholen in Vlaanderen worden gefinancierd of gesubsidieerd (uitgebreid in hoofdstuk 5). Scholen die
dit niet hebben, zijn privéscholen.
De overheid geeft geld, maar verwacht wel iets terug: kwaliteitsvol onderwijs. Dit komen ze ook
controleren; inspectie, deze komen om de 6 jaar. Dit doen ze door te controleren of de school de
eindtermen (opgesteld door de Vlaamse overheid) haalt.
In deze eindtermen wordt beschreven wat kinderen in allerlei, voor hen herkenbare situaties zouden
moeten kunnen.
Eindtermen zijn minimumdoelen die de overheid noodzakelijk en bereikbaar acht voor een
bepaalde leerlingengroep.
Een school deelt zelf zijn jaren op. Er wordt dus zelf beslist wanneer een kind moet blijven zitten
omdat het dan niet voldoet aan de verwachtingen na het bep. leerjaar.
- actor ‘leraar’
Een andere belangrijke actor is de leerkracht. Leerkrachten hebben de verantwoordelijkheid om een
krachtige leeromgeving te scheppen waarin leerling en leerkracht optimaal kunnen functioneren.
De overheid ontwikkelde in dit kader domeinspecifieke leerresultaten (beginnende leerkracht),
opleidingsspecifieke leerresultaten en anderzijds een beroepsprofiel.
2
, Net zoals een leerling zijn eindtermen moet behalen, moet een leerkracht OLR’s behalen.
Dit zijn Opleidingsspecifieke LeerResultaten die op concreet niveau weergeven over welke kennis,
vaardigheden en attitudes een afgestudeerde leerkracht moet beschikken.
Het beroepsprofiel omschrijft de kennis, vaardigheden en attitudes waarover een ervaren leerkracht
moet beschikken. (uitgebreid in hoofdstuk 2)
- didactische pijlers
= de paarse balkjes. Deze worden gezien als de fundamenten van het onderwijs en zijn de
peilers/bouwstenen van elke les.
(zie pagina 13 in de cursus)
Hoe kan je ervoor zorgen dat iedereen actief participeert in de les?
vb; wat is 6x3?
Om te vermeiden dat telkens hetzelfde kind antwoordt en de rest van de klas eigenlijk niet moet
nadenken = white boards waar iedereen van de klas het antwoord op kan schrijven.
1.2 aanpak-proces-effect
Deze opdeling vinden we centraal in het model ‘Krachtige Leeromgeving’. Ontwikkeld door Ferre
Laevers binnen het ervaringsgericht onderwijs.
a. doelbewuste aanpak
Heeft de leraar een goed zicht op de beginsituatie van de kinderen? Welke materialen worden
gebruikt? Is de leerstof op maat van de kinderen? Hoe zijn de onderwijsleeractiviteiten? Dit zijn
zowel de dingen die jij doet als leerkracht als wat de leerlingen doen. Welke werkvormen worden er
gebruikt?
b. proces
Kijken naar de betrokkenheid van de leerlingen. Wat gebeurt er tijdens de les met de kinderen?
c. effect
Op basis van de resultaten van een toets kunnen ze zien welk effect de les heeft gehad op de
kinderen.
Hoe vragen op het EX?
Er wordt bv. een OLR gegeven; Geef eens een voorbeeld van een moment waarop de leerkracht
optreedt als opvoeder?
Geef eens een voorbeeld van een moment waarop de leerkracht optreedt als inhoudelijk expert? =
Een leerkracht die uitlegt hoe de ruimte in elkaar zit.
Vanuit welke invalshoek wordt er hier gesproken over onderwijs? (casus)
Juf .. doet een toets om na te gaan of de kinderen de landen van Europa kennen. = effect
Een leerkracht is tijdens het actief leren aan het kijken of de kinderen betrokken zijn. = proces
2) Visie ‘Ervaringsgericht kijken naar onderwijs’
2.1 De aanpakzijde
- kern
Om een krachtige leeromgeving te realiseren stelt de leerkracht een welbepaalde aanpak voorop.
a. didactische aanpak
= rekening houdend met de beginsituatie en de doelen
b. pedagogische aanpak
= de manier waarop de leerkracht omgaat met de leerlingen
3
DEEL 1 = KENNISMAKING MET KWALITEITSVOL ONDERWIJS
Hoofdstuk 1: Visies op onderwijs
Een goede leerkracht heeft een aantal grondhoudingen die er moeten zijn om een goede leerkracht
te kunnen zijn.
Wat is goed onderwijs?
Je job graag doen = eerste stap naar een goede leerkracht.
Belangrijkste taak van een leerkracht = kinderen uitdagen.
werken in de zone van de naaste ontwikkeling
Als je kinderen wil uitdagen, moet je ervoor zorgen dat je onderwijs op maat is van de kinderen.
Zorg ervoor dat het niet te gemakkelijk is, maar ook niet te moeilijk.
Kinderen leren kennen; wie zijn de sterkere in wiskunde, wie zijn de middenmoten en wie zijn
rekenzwak? Hier moet je zo snel mogelijk zicht op krijgen.
? Hoe doe je dit dan best qua lesgeven
- sterkere kinderen; wie iets al kan beginnen aan de oefeningen, moeten niet luisteren naar de
uitleg.
- middelmatige kinderen; luisteren naar de uitleg en daarna beginnen aan de oefeningen.
- zwakkere kinderen; VIP-behandeling samen aan de oefeningen werken en nadenken over de
leerstof.
Essentie van een goede leerkracht; kinderen leren wat zelfstandigheid is, maar wel altijd in de buurt
blijven van de leerlingen. (verhaal van de adelaar die zijn kinderen leert vliegen)
Zorg voor een aangenaam klasklimaat, kinderen moeten zich goed voelen in de klas. Ze moeten het
gevoel hebben dat ze de leerkracht kunnen vertrouwen; welbevinden van de leerlingen staat
vooraan.
Wanneer is een kind betrokken; ze worden uitgedaagd en gaan aan de slag met de leerstof.
1) Visie ‘krachtige leeromgeving’
1.1 Definitie ‘krachtige leeromgeving’
= Een leeromgeving is een omgeving waarin materialen, begeleidingsvormen en maatregelen
aanwezig zijn om het leren van personen te ondersteunen. Onder ‘leren’ verstaan we het ontstaan of
tot stand brengen van relatief duurzame veranderingen in kennis, vaardigheden en houdingen.
Wat is goed onderwijs?
- creëren van een krachtige leeromgeving
- creëren van een ‘kwaliteitsvolle ervaring’ (kwaliteiten; welbevinden + betrokkenheid)
- fundamenteel leren via uitdagen van leerlingen
- ontwikkelen van een krachtige leeromgeving die leerlingen uitdaagt tot zinvol leren
leidt tot een krachtige leeromgeving waarin de lerende geleidelijk aan beter is staat is zelfstandig
te handelen/leren.
1
,SCHEMA KENNEN
- actor ‘leerling’
De belangrijkste actor in een krachtige leeromgeving is de leerling/het kind.
In de meeste situaties waar een kind in terechtkomt zijn kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes
nauw met elkaar verweven. Het samenwerken van deze vier zorgt ervoor dat je competenties
ontwikkelt.
Leerling moet tegen het einde van het 6e leerjaar over een aantal competenties beschikken. Dit zijn
ook wel de eindtermen.
Scholen in Vlaanderen worden gefinancierd of gesubsidieerd (uitgebreid in hoofdstuk 5). Scholen die
dit niet hebben, zijn privéscholen.
De overheid geeft geld, maar verwacht wel iets terug: kwaliteitsvol onderwijs. Dit komen ze ook
controleren; inspectie, deze komen om de 6 jaar. Dit doen ze door te controleren of de school de
eindtermen (opgesteld door de Vlaamse overheid) haalt.
In deze eindtermen wordt beschreven wat kinderen in allerlei, voor hen herkenbare situaties zouden
moeten kunnen.
Eindtermen zijn minimumdoelen die de overheid noodzakelijk en bereikbaar acht voor een
bepaalde leerlingengroep.
Een school deelt zelf zijn jaren op. Er wordt dus zelf beslist wanneer een kind moet blijven zitten
omdat het dan niet voldoet aan de verwachtingen na het bep. leerjaar.
- actor ‘leraar’
Een andere belangrijke actor is de leerkracht. Leerkrachten hebben de verantwoordelijkheid om een
krachtige leeromgeving te scheppen waarin leerling en leerkracht optimaal kunnen functioneren.
De overheid ontwikkelde in dit kader domeinspecifieke leerresultaten (beginnende leerkracht),
opleidingsspecifieke leerresultaten en anderzijds een beroepsprofiel.
2
, Net zoals een leerling zijn eindtermen moet behalen, moet een leerkracht OLR’s behalen.
Dit zijn Opleidingsspecifieke LeerResultaten die op concreet niveau weergeven over welke kennis,
vaardigheden en attitudes een afgestudeerde leerkracht moet beschikken.
Het beroepsprofiel omschrijft de kennis, vaardigheden en attitudes waarover een ervaren leerkracht
moet beschikken. (uitgebreid in hoofdstuk 2)
- didactische pijlers
= de paarse balkjes. Deze worden gezien als de fundamenten van het onderwijs en zijn de
peilers/bouwstenen van elke les.
(zie pagina 13 in de cursus)
Hoe kan je ervoor zorgen dat iedereen actief participeert in de les?
vb; wat is 6x3?
Om te vermeiden dat telkens hetzelfde kind antwoordt en de rest van de klas eigenlijk niet moet
nadenken = white boards waar iedereen van de klas het antwoord op kan schrijven.
1.2 aanpak-proces-effect
Deze opdeling vinden we centraal in het model ‘Krachtige Leeromgeving’. Ontwikkeld door Ferre
Laevers binnen het ervaringsgericht onderwijs.
a. doelbewuste aanpak
Heeft de leraar een goed zicht op de beginsituatie van de kinderen? Welke materialen worden
gebruikt? Is de leerstof op maat van de kinderen? Hoe zijn de onderwijsleeractiviteiten? Dit zijn
zowel de dingen die jij doet als leerkracht als wat de leerlingen doen. Welke werkvormen worden er
gebruikt?
b. proces
Kijken naar de betrokkenheid van de leerlingen. Wat gebeurt er tijdens de les met de kinderen?
c. effect
Op basis van de resultaten van een toets kunnen ze zien welk effect de les heeft gehad op de
kinderen.
Hoe vragen op het EX?
Er wordt bv. een OLR gegeven; Geef eens een voorbeeld van een moment waarop de leerkracht
optreedt als opvoeder?
Geef eens een voorbeeld van een moment waarop de leerkracht optreedt als inhoudelijk expert? =
Een leerkracht die uitlegt hoe de ruimte in elkaar zit.
Vanuit welke invalshoek wordt er hier gesproken over onderwijs? (casus)
Juf .. doet een toets om na te gaan of de kinderen de landen van Europa kennen. = effect
Een leerkracht is tijdens het actief leren aan het kijken of de kinderen betrokken zijn. = proces
2) Visie ‘Ervaringsgericht kijken naar onderwijs’
2.1 De aanpakzijde
- kern
Om een krachtige leeromgeving te realiseren stelt de leerkracht een welbepaalde aanpak voorop.
a. didactische aanpak
= rekening houdend met de beginsituatie en de doelen
b. pedagogische aanpak
= de manier waarop de leerkracht omgaat met de leerlingen
3
