LU 00024 adviseren over
verbetering van kwaliteit
patiëntveiligheid
Docenten:
Inleverdatum:
Laura Otto
,LU00024 Adviseren over verbetering van kwaliteit patiëntveiligheid
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Inleiding............................................................................................................................1
1.1. Aanleiding....................................................................................................................................2
1.2. Probleem- en doelstelling............................................................................................................3
Hoofdstuk 2: De methode......................................................................................................................5
2.1. Onderzoekstype...........................................................................................................................5
2.2. Onderzoeksdesign.......................................................................................................................5
2.3. Onderzoekspopulatie...................................................................................................................5
2.4. Plaats en periode.........................................................................................................................5
2.5. Dataverzameling en data-analyse................................................................................................6
Hoofdstuk 3: Resultaten.........................................................................................................................6
3.1. Literatuuronderzoek....................................................................................................................7
3.2. Enquête.......................................................................................................................................9
Hoofdstuk 4: Discussie..........................................................................................................................14
4.1. Doel en resultaten.....................................................................................................................14
4.2. Sterke punten van het onderzoek..............................................................................................15
4.3. Zwakke punten van het onderzoek............................................................................................15
Hoofdstuk 5: Conclusie en aanbevelingen............................................................................................16
5.1. Beantwoording onderzoeksvragen............................................................................................16
5.2. Afdelingscultuur.........................................................................................................................17
5.3. Aanbevelingen...........................................................................................................................18
6. Reflectie volgens Korthagen.............................................................................................................20
7. Logboek............................................................................................................................................23
Bibliografie...........................................................................................................................................24
Bijlagen.................................................................................................................................................26
Bijlage 1: Enquêtevragen..................................................................................................................26
Bijlage 2: Protocol Bradenschaal......................................................................................................30
Bijlage 3: Samenwerkingsafspraken.................................................................................................31
Bijlage 5: ECD formulier Bradenschaal................................................................................................0
Hoofdstuk 1: Inleiding
1
,LU00024 Adviseren over verbetering van kwaliteit patiëntveiligheid
Patiëntveiligheid is een basisvoorwaarde voor goede zorg, naast patiëntgerichtheid, efficiëntie en
effectiviteit. Van onveilige zorg is sprake wanneer de patiënt tijdens een behandeling (bijna) schade
oploopt door fouten of tekortkomingen in de zorgverlening of het zorgsysteem. Ziekenhuizen zijn
complexe organisaties waar veel kwetsbare patiënten worden behandeld. Uit een onderzoek is
gebleken dat de afgelopen jaren de potentieel vermijdbare sterfte in ziekenhuis niet verder is
gedaald. Tussen 2015 en 2016 overleden circa 1.035 patiënten door zorg gerelateerde schade die
waarschijnlijk voorkomen hadden kunnen worden (Langelaan et al., 2017).
Patiëntveiligheid staat hoog op de agenda van de minister van volksgezondheid. Ziekenhuizen
besteden veel aandacht aan patiëntveiligheid en het terugdringen van onbedoelde vermijdbare
schade (Rijksoverheid, z.d.). Zo is in 2007 een veiligheidsmanagementsysteem (VMS) ontwikkelt om
de veiligheid van de zorg in de ziekenhuizen te vergroten in Nederland. Met een VMS kunnen
ziekenhuizen continu risico’s signaleren en verbeteringen doorvoeren. Tevens kunnen ze beleid
vastleggen, evalueren en aanpassen. VMS heeft dertien onderdelen waarbij aandacht besteed wordt
aan de veiligheid in de ziekenhuizen (VMSzorg, z.d.).
De ziekenhuislocaties maken gebruik van het VMS veiligheidsprogramma. Aan de hand van de
verschillende thema’s worden zorgprocessen geanalyseerd en geëvalueerd.
1.1. Aanleiding
Decubituswonden zijn een veel voorkomend probleem in de gezondheidszorg. In 2015 bedroeg de
prevalentie van opgenomen patiënten met decubitus in ziekenhuizen 8,8%. Uit het rapport van de
Universiteit Maastricht blijkt dat de prevalentie het hoogst is in de ziekenhuissector (Universiteit
Maastricht, 2016).
De prevalentie van nosocomiale decubitus (ontstaan binnen de instelling) in algemene ziekenhuizen
is 5,7% (Universiteit Maastricht, 2016). Ondanks de aanwezige preventieve maatregelen komt
decubitus in algemene ziekenhuizen nog regelmatig voor. Decubitus in de gezondheidszorg heeft
negatieve invloed op de patiënten en maatschappij. Voor patiënten betekent decubitus pijn en
ongemak, de wonden genezen vaak traag, en het revalidatieproces of genezingsproces verlopen
langzamer. Tevens kunnen levensbedreigende complicaties optreden door decubitus, zoals een
sepsis. In Nederland wordt op jaarbasis 0,6 miljard euro uitgegeven aan kosten voor de behandeling
en preventie van decubitus (Schuurman et al., 2009).
Op de afdeling interne geneeskunde en oncologie worden deze patiënten ook regelmatig
opgenomen. Om een inschatting van het risico op decubitus te maken, wordt naast de Gordon
anamnese, tevens de Bradenschaal bij opname ingevuld, zie Bijlage 2. De Bradenschaal is een
meetinstrument waarmee het risico op decubitus wordt vastgesteld. Dit wordt gedaan door middel
van zes domeinen te doorlopen: zintuigelijke waarneming, vochtigheid van de huid, mate van
activiteit, mate van mobiliteit, voedingstoestand en de mate van schuif- en wrijvingskracht, zie
Bijlage 4. De Bradenschaal komt elke zeven dagen terug om in te vullen (Koole, 2019). Echter is het
onduidelijk of de verpleegkundigen die de Bradenschaal invullen, voldoende kennis hebben over de
functie van de Bradenschaal en de interventies bij de scores.
In 2020 is in het eerste en tweede kwartaal is in totaal 301 keer de Bradenschaal ingevuld. In totaal
lagen in deze periode 513 patiënten op afdeling. Van de opgenomen patiënten wordt dus gemiddeld
bij 58,7% de Bradenschaal ingevuld, zie Tabel 1.
2
, LU00024 Adviseren over verbetering van kwaliteit patiëntveiligheid
Tabel 1
Opnames waarbij Bradenschaal is geregistreerd
Opname datum Klinische Aantal x ingevulde Aantal x niet ingevulde
opnames afdeling Bradenschaal afdeling Bradenschaal afdeling
N % N % N %
Kwartaal 1 2020 362 100% 214 59% 148 41%
Kwartaal 2 2020 156 100% 89 57% 67 43%
Totaal 518 100% 303 58% 215 42%
De Bradenschaal wordt bij iets minder dan de helft van de opgenomen patiënten niet ingevuld. Wij,
verpleegkundigen van afdeling, observeren dat de Bradenschaal inderdaad regelmatig niet wordt
ingevuld. Wij vragen ons daarom af, of de aandacht voor decubituspreventie bij klinische patiënten
wel voldoende is op afdeling.
Op afdeling zijn meerdere interventies beschikbaar om decubitus te voorkomen of genezen. Op
afdeling wordt bijvoorbeeld gebruik gemaakt van Proshield crème en andere barrièrecrèmes om de
huid te beschermen of genezen van decubitus. Ook zijn diëtistes aanwezig om de voedingstoestand
van de patiënten te verbeteren. Het is onduidelijk welke interventies het beste van toepassing zijn
om decubitus te voorkomen. Daarnaast is het onduidelijk in welke mate de verpleegkundigen kennis
hebben van het toepassen van deze preventieve maatregelen. Om dit beter in beeld te kunnen
krijgen dient onderzoek gedaan te worden naar deze kennis en maatregelen.
1.2. Probleem- en doelstelling
Het doel van dit verbeterplan is om inzicht te krijgen in de werkzaamheid van de preventieve
maatregelen tegen decubitus, welke worden toegepast op afdeling. Daarnaast willen wij inzicht
krijgen in de kennis van de verpleegkundigen omtrent deze preventieve maatregelen. Door deze
zaken inzichtelijk te maken kan de kwaliteit van zorg rondom decubituszorg verbeterd worden.
Dit doel leidt tot de volgende onderzoeksvraag (probleemstelling):
3
verbetering van kwaliteit
patiëntveiligheid
Docenten:
Inleverdatum:
Laura Otto
,LU00024 Adviseren over verbetering van kwaliteit patiëntveiligheid
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Inleiding............................................................................................................................1
1.1. Aanleiding....................................................................................................................................2
1.2. Probleem- en doelstelling............................................................................................................3
Hoofdstuk 2: De methode......................................................................................................................5
2.1. Onderzoekstype...........................................................................................................................5
2.2. Onderzoeksdesign.......................................................................................................................5
2.3. Onderzoekspopulatie...................................................................................................................5
2.4. Plaats en periode.........................................................................................................................5
2.5. Dataverzameling en data-analyse................................................................................................6
Hoofdstuk 3: Resultaten.........................................................................................................................6
3.1. Literatuuronderzoek....................................................................................................................7
3.2. Enquête.......................................................................................................................................9
Hoofdstuk 4: Discussie..........................................................................................................................14
4.1. Doel en resultaten.....................................................................................................................14
4.2. Sterke punten van het onderzoek..............................................................................................15
4.3. Zwakke punten van het onderzoek............................................................................................15
Hoofdstuk 5: Conclusie en aanbevelingen............................................................................................16
5.1. Beantwoording onderzoeksvragen............................................................................................16
5.2. Afdelingscultuur.........................................................................................................................17
5.3. Aanbevelingen...........................................................................................................................18
6. Reflectie volgens Korthagen.............................................................................................................20
7. Logboek............................................................................................................................................23
Bibliografie...........................................................................................................................................24
Bijlagen.................................................................................................................................................26
Bijlage 1: Enquêtevragen..................................................................................................................26
Bijlage 2: Protocol Bradenschaal......................................................................................................30
Bijlage 3: Samenwerkingsafspraken.................................................................................................31
Bijlage 5: ECD formulier Bradenschaal................................................................................................0
Hoofdstuk 1: Inleiding
1
,LU00024 Adviseren over verbetering van kwaliteit patiëntveiligheid
Patiëntveiligheid is een basisvoorwaarde voor goede zorg, naast patiëntgerichtheid, efficiëntie en
effectiviteit. Van onveilige zorg is sprake wanneer de patiënt tijdens een behandeling (bijna) schade
oploopt door fouten of tekortkomingen in de zorgverlening of het zorgsysteem. Ziekenhuizen zijn
complexe organisaties waar veel kwetsbare patiënten worden behandeld. Uit een onderzoek is
gebleken dat de afgelopen jaren de potentieel vermijdbare sterfte in ziekenhuis niet verder is
gedaald. Tussen 2015 en 2016 overleden circa 1.035 patiënten door zorg gerelateerde schade die
waarschijnlijk voorkomen hadden kunnen worden (Langelaan et al., 2017).
Patiëntveiligheid staat hoog op de agenda van de minister van volksgezondheid. Ziekenhuizen
besteden veel aandacht aan patiëntveiligheid en het terugdringen van onbedoelde vermijdbare
schade (Rijksoverheid, z.d.). Zo is in 2007 een veiligheidsmanagementsysteem (VMS) ontwikkelt om
de veiligheid van de zorg in de ziekenhuizen te vergroten in Nederland. Met een VMS kunnen
ziekenhuizen continu risico’s signaleren en verbeteringen doorvoeren. Tevens kunnen ze beleid
vastleggen, evalueren en aanpassen. VMS heeft dertien onderdelen waarbij aandacht besteed wordt
aan de veiligheid in de ziekenhuizen (VMSzorg, z.d.).
De ziekenhuislocaties maken gebruik van het VMS veiligheidsprogramma. Aan de hand van de
verschillende thema’s worden zorgprocessen geanalyseerd en geëvalueerd.
1.1. Aanleiding
Decubituswonden zijn een veel voorkomend probleem in de gezondheidszorg. In 2015 bedroeg de
prevalentie van opgenomen patiënten met decubitus in ziekenhuizen 8,8%. Uit het rapport van de
Universiteit Maastricht blijkt dat de prevalentie het hoogst is in de ziekenhuissector (Universiteit
Maastricht, 2016).
De prevalentie van nosocomiale decubitus (ontstaan binnen de instelling) in algemene ziekenhuizen
is 5,7% (Universiteit Maastricht, 2016). Ondanks de aanwezige preventieve maatregelen komt
decubitus in algemene ziekenhuizen nog regelmatig voor. Decubitus in de gezondheidszorg heeft
negatieve invloed op de patiënten en maatschappij. Voor patiënten betekent decubitus pijn en
ongemak, de wonden genezen vaak traag, en het revalidatieproces of genezingsproces verlopen
langzamer. Tevens kunnen levensbedreigende complicaties optreden door decubitus, zoals een
sepsis. In Nederland wordt op jaarbasis 0,6 miljard euro uitgegeven aan kosten voor de behandeling
en preventie van decubitus (Schuurman et al., 2009).
Op de afdeling interne geneeskunde en oncologie worden deze patiënten ook regelmatig
opgenomen. Om een inschatting van het risico op decubitus te maken, wordt naast de Gordon
anamnese, tevens de Bradenschaal bij opname ingevuld, zie Bijlage 2. De Bradenschaal is een
meetinstrument waarmee het risico op decubitus wordt vastgesteld. Dit wordt gedaan door middel
van zes domeinen te doorlopen: zintuigelijke waarneming, vochtigheid van de huid, mate van
activiteit, mate van mobiliteit, voedingstoestand en de mate van schuif- en wrijvingskracht, zie
Bijlage 4. De Bradenschaal komt elke zeven dagen terug om in te vullen (Koole, 2019). Echter is het
onduidelijk of de verpleegkundigen die de Bradenschaal invullen, voldoende kennis hebben over de
functie van de Bradenschaal en de interventies bij de scores.
In 2020 is in het eerste en tweede kwartaal is in totaal 301 keer de Bradenschaal ingevuld. In totaal
lagen in deze periode 513 patiënten op afdeling. Van de opgenomen patiënten wordt dus gemiddeld
bij 58,7% de Bradenschaal ingevuld, zie Tabel 1.
2
, LU00024 Adviseren over verbetering van kwaliteit patiëntveiligheid
Tabel 1
Opnames waarbij Bradenschaal is geregistreerd
Opname datum Klinische Aantal x ingevulde Aantal x niet ingevulde
opnames afdeling Bradenschaal afdeling Bradenschaal afdeling
N % N % N %
Kwartaal 1 2020 362 100% 214 59% 148 41%
Kwartaal 2 2020 156 100% 89 57% 67 43%
Totaal 518 100% 303 58% 215 42%
De Bradenschaal wordt bij iets minder dan de helft van de opgenomen patiënten niet ingevuld. Wij,
verpleegkundigen van afdeling, observeren dat de Bradenschaal inderdaad regelmatig niet wordt
ingevuld. Wij vragen ons daarom af, of de aandacht voor decubituspreventie bij klinische patiënten
wel voldoende is op afdeling.
Op afdeling zijn meerdere interventies beschikbaar om decubitus te voorkomen of genezen. Op
afdeling wordt bijvoorbeeld gebruik gemaakt van Proshield crème en andere barrièrecrèmes om de
huid te beschermen of genezen van decubitus. Ook zijn diëtistes aanwezig om de voedingstoestand
van de patiënten te verbeteren. Het is onduidelijk welke interventies het beste van toepassing zijn
om decubitus te voorkomen. Daarnaast is het onduidelijk in welke mate de verpleegkundigen kennis
hebben van het toepassen van deze preventieve maatregelen. Om dit beter in beeld te kunnen
krijgen dient onderzoek gedaan te worden naar deze kennis en maatregelen.
1.2. Probleem- en doelstelling
Het doel van dit verbeterplan is om inzicht te krijgen in de werkzaamheid van de preventieve
maatregelen tegen decubitus, welke worden toegepast op afdeling. Daarnaast willen wij inzicht
krijgen in de kennis van de verpleegkundigen omtrent deze preventieve maatregelen. Door deze
zaken inzichtelijk te maken kan de kwaliteit van zorg rondom decubituszorg verbeterd worden.
Dit doel leidt tot de volgende onderzoeksvraag (probleemstelling):
3
