samenvatting ergotherapie: verstandelijke beperking

Hoofdstuk 2: verstandelijke beperking
2.1 inleiding
We kunnen kijken naar twee dingen:
 De mogelijkheden
o Het uiten van hun talenten
 De beperkingen
o Deze worden verlicht door de mogelijkheden
o Moeten in kaart gebracht worden

2.2 Wat is een verstandelijke beperking?
Er is sprake van drie criteria
 Een beperkt intellectueel functioneren
 Problemen starten op kinderleeftijd
 Problemen in het dagelijks leven
o Aanpassingsvermogen

2.2.1 intelligentie
= cognitief of mentaal vermogen
 De verstandelijke leeftijd
= hoe een persoon zich gedraagt = ontwikkelingsleeftijd
 Kalenderleeftijd
= echte leeftijd
 Kan uitgedrukt worden in een IQ- score (intelligentie-quotiënt)
o 2 soorten
 Verbaal IQ
 Spreken
 Luisteren
 Taal
 Performaal IQ
 De visueel ruimtelijke vaardigheden

2.2.2 definiëring van handicap en beperking
De definitie is volgens de DSM
 Vroeger  DSM – IV
o IQ van 70 of minder
 Nu  DSM – V
o IQ is niet meer van belang
De DSM – V
 Geen IQ- score om de verstandelijke beperking te bepalen. WAAROM?
o Het zegt weinig over de mate van beperking
o Bij een ernstige verstandelijke beperking is het moeilijk om een IQ- test af te
nemen
 Komt door de beperkte communicatie
o Nog nodig MAAR niet als leidraad
 Kritisch zijn is belangrijk
 De aanwezigheid van ‘tekorten in het intellectuele functioneren’ volstaat
= als we dit kunnen aantonen, dan spreken we van een verstandelijke beperking

,2.2.3 vijf aandachtspunten bij de omschrijving van een verstandelijke beperking
Referentiekaders voor beeldvorming:
 ICF
 AAIDD – model
o American association on intellectual and developmental disabilities
o International classifications of functioning
 als je 1 of meerdere levensverrichtingen niet aankunt




5 aandachtspunten:
- Intelligentie/ verstandelijke mogelijkheden
= IQ altijd kritisch bekijken  veilige basis
- Adaptief gedrag
= omgaan met veranderingen in de omgeving en het aanpassen
Bv: openbaar vervoer nemen
- Sociale rollen, interactie en participatie
= kinderen met een beperking sporten aanzienlijk minder dan hun leeftijdsgenoten
 maar ze sporten wel meer als ze een buddy (ondersteuner) krijgen
o Assesment: Pathway and Resources for Engagement and Participation (PREP)
= goede leidraad om participatie tijdens vrijetijdsactiviteiten te bevorderen
- Gezondheid
= gezonde levensstijl
- Context of omgeving
= toenemende digitalisering
o Positief:
= MVB biedt ondersteuning door dingen zelfstandig te doen
o Negatief:
= heel veel rekening gehouden worden met de omgeving  moeilijk ervaren
Hoe zorgt app ervoor om mensen te ondersteunen om dingen zelfstandig te doen?
= geen schulden meer en nu ziet d eman hoeveel hij overhoudt
 kunnen ze met alles rekening houden? Bv: ticket kopen aan station = heel veel zaken
rekening mee houden

,2.3 niveaus van functioneren = ontwikkelingsprofielen
 Harmonisch ontwikkelingsprofiel
o Verschillende ontwikkelingsdomeinen staan op een gelijk niveau
 Disharmonisch ontwikkelingsprofiel
o Verschillende ontwikkelingsdomeinen staan niet op een gelijk niveau
Indeling
 Licht verstandelijke beperking
 Matig verstandelijke beperking
 Ernstig verstandelijke beperking
 Zeer ernstig verstandelijke beperking
 De ernst van de verstandelijke beperking kan verschillen = niveau van functioneren

Licht verstandelijke beperking
- Ontwikkelingsleeftijd: 4-12 jaar
- Moeite met dagelijkse dingen (lezen, klokkijken, plannen, geld, zelfreflectie, …)
- Ondersteuningsbehoefte varieert van weinig tot zeer intensief

Matig verstandelijke beperking
- Ontwikkelingsleeftijd: 2-4 jaar
- Vaardigheden ontwikkelen zich op basaal niveau
= bewegingen en vaardigheden die ze doen, gebeurt op een makkelijke manier
 zeer laag _ Vb: horen van geluid en hoofd draaien naar dat geluid
- Ondersteuningsbehoefte op alle dagelijkse dingen

Ernstig verstandelijke beperking
- Ontwikkelingsleeftijd: 1-2 jaar
- Weinig begrip van gesproken of geschreven taal
- Mogelijkheid tot sociale relaties
- Ondersteuningsbehoefte op alle dagelijkse dingen

Zeer ernstig verstandelijke beperking
- Ontwikkelingsleeftijd: 1-1,5 jaar
- Vaardigheden kunnen ontwikkelen, maar individueel bepaald
- Zintuiglijke stimulering = belangrijk
- Communicatie = moeilijk
- Intensieve ondersteuningsbehoefte
- Meervoudige beperking

Voorbeelden van communicatie
- Via pictogrammen
- Inpuzzelen (representatieniveau)
= tas tonen en kind weet dat we iets gaan drinken
- Snoezelen
= gebruikt bij kinderen met ernstig of zeer ernstige verstandelijke beperking om het
kind zintuigelijk te prikkelen

, 2.4 vaststelling van de verstandelijke beperking
- Wanneer er een vermoeden van een vertraagde ontwikkeling is, gaat men
verschillende onderzoeken doen.
- De verschillende onderzoeken die plaats kunnen vinden:
 Familie
o = stamboomonderzoek
 Lichamelijk
 Laboratorium
o Testen van bloed en urine voor stofwisselingsziekten
 Chromosomen
 DNA
 Zintuigen
 Hersenen
 Psychodiagnostisch:
o IQ
o Zelfredzaamheid
2.5 de oorzaken
 Erfelijk
 Aangeboren
 Traumatisch
AAIDD onderscheidt 4 assen
 Biomedische as
 Sociale as
o Sociale interactie
 Gedrag
o In gevaarlijke situaties
 Onderwijs
o De beschikbaarheid
 multifactorieel = verschillende (omgevings)factoren hebben een invloed
Bv: de beperking daalt wanneer sociaal economische omstandigheden beter worden

2.6 de mens met een verstandelijke beperking




 we kijken eerst naar de persoon en zijn mogelijkheden, daarna naar de beperking
- Beperking = interactie, persoon en omgeving
- Persoon achter handicap zien en niet omgekeerd

Waarom is het zo belangrijk om te kijken naar de persoon achter de handicap?
- Meer kijken naar mogelijkheden
- MVB kunnen ook alles worden wat ze willen in samenleving = inclusie
Vb: ze willen juf of danseres worden