7. Ondersteuning en plaatsing van kinderen en jongeren
in situaties van verontrusting (jeugdhulp)
Inleiding
BJB Jongerenwelzijn Nu deel binnen ruimere Jeugdhulp
• Jongerenwelzijn officiële en nieuwe naam voor 'Bijzondere Jeugdbijstand’,
'jeugdbescherming' of 'jeugdzorg'
• Nu: ‘Jongerenwelzijn/bijzondere jeugdbijstand’ valt onder ruimer begrip
Jeugdhulp
® In de lessen focussen we ons dus op dit specifiek deel van Jeugdhulp !!!!
• Ondersteuning en plaatsing van kinderen en jongeren in situaties van verontrusting &
jeugddelinquentie
Alles voor jongeren = integrale jeugdhulp (scholen, instanties, vaph, kind&gezin, …)
DEEL
Focus op jeugdhulp bij:
POS/ VOS-VLS = Verontrustende opvoedingssituaties/leefsituaties
= “De ontwikkelingskansen van een minderjarige worden bedreigd (provisie, protectie-of
participatierechten van minderjarige worden geschonden ) en/of de (psychische, fysieke
of seksuele ) integriteit van een minderjarige of van één of meer gezinsleden worden
aangetast.”
• 'POS' is sinds het decreet betreffende Integrale Jeugdhulp vervangen door term
'verontrustende opvoedingssituatie' (VOS) of, recenter nog, door term
'verontrustende leefsituatie' (VLS)
• Oorzaak van moeilijkheden niet eenzijdig bij kind of ouders, maar in
opvoedingssituatie als geheel
• Situatie kan als verontrustend worden beschouwd door verschillende direct
betrokkenen (ouders, kinderen) en/of door derden (bv. buren, familie, huisarts,
betrokken hulpverleners).
• Toevoeging in nieuwe terminologie: garantie van basisrechten zoals vermeld in
Kinderrechtenverdrag centraal (provisie, protectie en participatie) ongeacht de reden
waardoor de integriteit of ontwikkelingskansen van het kind bedreigd worden
- Provisie: garanderen van basisvoorzieningen voor kinderen zoals onderwijs,
gezondheidszorg, voeding en vrije tijd
, - Protectie: beschermen van kinderen tegen bv. verwaarlozing of mishandeling,
uitbuiting, inbreuken op hun privacy, …
- Participatie: ervoor zorgen dat kinderen en jongeren kunnen deelnemen aan het
maatschappelijk leven: bv recht op inspraak (bv. bij echtscheiding) en recht om
zelf bepaalde handelingen te stellen (bv. recht op een eigen mening, keuze van
geloofsovertuiging of vereniging)
• Waarom komen jongeren in contact met sector jongerenwelzijn?: situaties van
verontrusting
- bv spijbelen, weglopen van huis, ouders die niet naar hun kind(eren) omzien of
hen inschakelen voor illegale praktijken, jongeren die aan drugs geraken of in
criminaliteit belanden, ouders die de greep op hun kinderen totaal kwijt zijn,
agressief gedrag, ernstige conflictsituaties, (v)echtscheidingen, verwaarlozing en
mishandeling, ...
o Samen met jongere en zijn omgeving zoeken naar gepaste vorm van
ondersteuning
® Belangrijk uitgangspunt = vrijwiligheid > maar jeugdhulp is zeker niet
vrijblijvend en kan zelfs opgelegd worden door jeugdrechtbank
• Interventies door overheid in gezinscontext worden verantwoord op basis van een
'maatschappelijke noodzaak' om in te grijpen
- Interventiegrond voor tussenkomst vanuit Jongerenwelzijn = 'situatie van
verontrusting'
Jeugddelict (MOF = Als misdrijf omschreven feit)
• Jongeren die een MOF gepleegd hebben: bv diefstal met geweld, brandstichting,
dealen van drugs, aanranding, moord(poging), …
• Onderscheid tussen verantwoordelijke stratbekwame meerderjarigen (waarbij men
spreekt van delicten) en onverantwoordelijke niet-strafbekwame minderjarigen
• Jeugdrechtbank: aparte rechtbank bevoegd voor misdrijven gepleegd door
minderjarigen
- Geen straffen, maar kan wel maatregelen opleggen om enerzijds de
minderjarigen en hun ouders te helpen, anderzijds om de samenleving te
beschermen
• Zowel in context van VIS als bij MOF kan je doorverwezen worden naar
jeugdrechtbank: consulent van sociale dienst voor gerechtelijke jeugdhulp zal situatie
van jongere onderzoeken > op basis daarvan spreekt jeugdrechter zich uit over wijze
waarop met situatie moet worden omgegaan
Jeugdhulp: dubbele opdracht
• Preventie:
- Overheid wil bij voorkeur (ingrijpende vormen van) hulpverlening voorkomen via
preventie
- Opsporen van factoren in samenleving die leiden tot situaties van verontrusting
en zoeken naar mogelijkheden en oplossingen om negatieve invloed van deze
factoren zoveel mogelijk te voorkomen
• Hulpverlening: in geval van verontrustende situaties of jeugddelinquentie gepaste
ondersteuning en hulpverlening bieden wanneer dit noodzakelijk is, na de beslissing
van een gemandateerde voorziening of jeugdrechtbank, afhankelijk van de ernst van
de situatie
in situaties van verontrusting (jeugdhulp)
Inleiding
BJB Jongerenwelzijn Nu deel binnen ruimere Jeugdhulp
• Jongerenwelzijn officiële en nieuwe naam voor 'Bijzondere Jeugdbijstand’,
'jeugdbescherming' of 'jeugdzorg'
• Nu: ‘Jongerenwelzijn/bijzondere jeugdbijstand’ valt onder ruimer begrip
Jeugdhulp
® In de lessen focussen we ons dus op dit specifiek deel van Jeugdhulp !!!!
• Ondersteuning en plaatsing van kinderen en jongeren in situaties van verontrusting &
jeugddelinquentie
Alles voor jongeren = integrale jeugdhulp (scholen, instanties, vaph, kind&gezin, …)
DEEL
Focus op jeugdhulp bij:
POS/ VOS-VLS = Verontrustende opvoedingssituaties/leefsituaties
= “De ontwikkelingskansen van een minderjarige worden bedreigd (provisie, protectie-of
participatierechten van minderjarige worden geschonden ) en/of de (psychische, fysieke
of seksuele ) integriteit van een minderjarige of van één of meer gezinsleden worden
aangetast.”
• 'POS' is sinds het decreet betreffende Integrale Jeugdhulp vervangen door term
'verontrustende opvoedingssituatie' (VOS) of, recenter nog, door term
'verontrustende leefsituatie' (VLS)
• Oorzaak van moeilijkheden niet eenzijdig bij kind of ouders, maar in
opvoedingssituatie als geheel
• Situatie kan als verontrustend worden beschouwd door verschillende direct
betrokkenen (ouders, kinderen) en/of door derden (bv. buren, familie, huisarts,
betrokken hulpverleners).
• Toevoeging in nieuwe terminologie: garantie van basisrechten zoals vermeld in
Kinderrechtenverdrag centraal (provisie, protectie en participatie) ongeacht de reden
waardoor de integriteit of ontwikkelingskansen van het kind bedreigd worden
- Provisie: garanderen van basisvoorzieningen voor kinderen zoals onderwijs,
gezondheidszorg, voeding en vrije tijd
, - Protectie: beschermen van kinderen tegen bv. verwaarlozing of mishandeling,
uitbuiting, inbreuken op hun privacy, …
- Participatie: ervoor zorgen dat kinderen en jongeren kunnen deelnemen aan het
maatschappelijk leven: bv recht op inspraak (bv. bij echtscheiding) en recht om
zelf bepaalde handelingen te stellen (bv. recht op een eigen mening, keuze van
geloofsovertuiging of vereniging)
• Waarom komen jongeren in contact met sector jongerenwelzijn?: situaties van
verontrusting
- bv spijbelen, weglopen van huis, ouders die niet naar hun kind(eren) omzien of
hen inschakelen voor illegale praktijken, jongeren die aan drugs geraken of in
criminaliteit belanden, ouders die de greep op hun kinderen totaal kwijt zijn,
agressief gedrag, ernstige conflictsituaties, (v)echtscheidingen, verwaarlozing en
mishandeling, ...
o Samen met jongere en zijn omgeving zoeken naar gepaste vorm van
ondersteuning
® Belangrijk uitgangspunt = vrijwiligheid > maar jeugdhulp is zeker niet
vrijblijvend en kan zelfs opgelegd worden door jeugdrechtbank
• Interventies door overheid in gezinscontext worden verantwoord op basis van een
'maatschappelijke noodzaak' om in te grijpen
- Interventiegrond voor tussenkomst vanuit Jongerenwelzijn = 'situatie van
verontrusting'
Jeugddelict (MOF = Als misdrijf omschreven feit)
• Jongeren die een MOF gepleegd hebben: bv diefstal met geweld, brandstichting,
dealen van drugs, aanranding, moord(poging), …
• Onderscheid tussen verantwoordelijke stratbekwame meerderjarigen (waarbij men
spreekt van delicten) en onverantwoordelijke niet-strafbekwame minderjarigen
• Jeugdrechtbank: aparte rechtbank bevoegd voor misdrijven gepleegd door
minderjarigen
- Geen straffen, maar kan wel maatregelen opleggen om enerzijds de
minderjarigen en hun ouders te helpen, anderzijds om de samenleving te
beschermen
• Zowel in context van VIS als bij MOF kan je doorverwezen worden naar
jeugdrechtbank: consulent van sociale dienst voor gerechtelijke jeugdhulp zal situatie
van jongere onderzoeken > op basis daarvan spreekt jeugdrechter zich uit over wijze
waarop met situatie moet worden omgegaan
Jeugdhulp: dubbele opdracht
• Preventie:
- Overheid wil bij voorkeur (ingrijpende vormen van) hulpverlening voorkomen via
preventie
- Opsporen van factoren in samenleving die leiden tot situaties van verontrusting
en zoeken naar mogelijkheden en oplossingen om negatieve invloed van deze
factoren zoveel mogelijk te voorkomen
• Hulpverlening: in geval van verontrustende situaties of jeugddelinquentie gepaste
ondersteuning en hulpverlening bieden wanneer dit noodzakelijk is, na de beslissing
van een gemandateerde voorziening of jeugdrechtbank, afhankelijk van de ernst van
de situatie
