Bestuursrecht kennisclips periode 3
Week 1a: bestuursrecht
Privaatrecht: relatie burger- burger
Bij publiekrecht: relatie overheid-burger
Het bestuursrecht verschilt wezenlijk van het privaatrecht
In het privaatrecht zijn er autonome partijen. Een burger mag zelf bepalen wat hij afspreekt, zolang
het niet in strijd is met de wet of goede zeden. (ik mag dus niet mijn kind verkopen)
,Verder is het privaatrecht vooral tweezijdig. (bijvoorbeeld aanbod en aanvaarding)
In het publiekrecht speelt de overheid een belangrijke rol. De overheid die de maatschappij wil
besturen. Daar is helemaal geen sprake van autonome partijen. De burger moet namelijk luisteren
naar de overheid anders krijgt die niks voor elkaar. De overheid legt dus zijn wil op. En de burger
moet vaak iets doen wat tegen zijn zin is. dat maakt het bestuursrecht bijzonder. Op het moment dat
je de overheid macht geeft, zul je de overheid ook spelregels moeten geven.
Belangrijk verschil is dus dat er in het privaatrecht sprake is van autonome partijen die zelf mogen
afspreken wat ze willen zolang het niet in strijd is met de wet of goede zeden. Bij het bestuursrecht
moet de overheid handelen naar de wet. De overheid mag dus niet handelen als het niet in de wet
staat. Verder kennen we in het bestuursrecht veelal eenzijdige rechtshandelingen→ de overheid die
zijn wil oplegt jegens de burger.
Verschil privaat, straf en bestuursrecht:
- Staatsrecht: het recht dat gaat over de organisatie van de overheid: wetten maken en
rechtspreken vooral
- Strafrecht: de overheid wil de maatschappij ordenen door bepaalde daden strafbaar te
stellen en de overheid de mogelijkheid te geven om te vervolgen (sancties)
- Bestuursrecht: wil de overheid ook de maatschappij ordenen, maar dan in de vorm van
toestemming. (je krijgt toestemming om een huis te bouwen, je krijgt toestemming in de
vorm van een lening om te kunnen studeren) → het bestuursrecht is dus bijzonder.
Binnen het bestuursrecht staat de relatie overheid- burger centraal. Het is de overheid die de
maatschappij wil reguleren en sturen. Wil vooral het gedrag van de burger sturen. En het doel van de
overheid is: het algemeen belang behartigen. Het openbaar bestuur of de overheid heeft geen
eigenbelang. Het begrip algemeen belang is vaag.
,Algemeen belang: datgeen wat in ieders belang is. ( het is van belang voor NL dat er belasting betaald
wordt, zodat er wegen aangelegd kunnen worden etc). De overheid is actief op verschillende
deelgebieden:
De trias politica (Montesqieu) ging ervanuit dat er binnen een overheid 3 machten zijn. De
wetgevende macht (die bevoegd is om wetten te maken), de uitvoerende macht (die deze wetten
moet uitvoeren) en de rechtsprekende macht (die over geschillen ten aanzien van de uitvoering moet
oordelen). Volgens Montesque moesten deze machten gescheiden blijven, anders zou er een dictator
kunnen ontstaan.
Deze leer hebben wij in het Nederlandse rechtsstelsel ook ingevoerd.
, Het openbaar bestuur: dat deel van de overheid dat zich bezig houdt met besturen. (vergunningen
verlenen of regels maken in een algemeen plaatselijke verordening). In de leer van montesque zou je
het openbaar bestuur moeten zien als uitvoerende macht. Alleen is het model van Montesque wat
verouderd. Ons openbaar bestuur voert namelijk niet alleen strict uit, maar heeft ook vrijheid
gekregen om zelf regels te maken. Dat mogen per definitie geen wetten zijn, want het maken van
wetten in formele zin hoort bij de wetgevende macht. Maar andere regels zoals het opstellen van
verordeningen, algemene maatregels van bestuur of ministeriele regeling. Dat mag de uitvoerende
macht wel doen.
Wat is het openbaar bestuur in NL?--> de uitvoerende macht. Dat is het deel van de overheid dat
belast is met besturen van NL.
Het openbaar bestuur in NL kent verschillende bestuursniveaus.
- Het rijk= het landelijk niveau
- Provincie
- Gemeenten en waterschappen
Al deze bestuursniveaus zijn openbare lichamen. En deze niveaus zijn ook niet ondergeschikt
aan elkaar. Het lijkt wel zo, maar dat is niet. Het zijn niet de bestuursniveaus of openbare
lichamen die ondergeschikt aan elkaar zijn, maar de regelgeving die ondergeschikt aan elkaar is.
zo kan het rijk de provincie en de gemeenten aansturen. En zo kan de provincie op haar gebied
weer de gemeenten en de waterschappen aansturen. De regelgeving is dus wel ondergeschikt
aan elkaar waarbij het Rijk bovenaan staat. Al deze bestuursniveaus hebben hun eigen activiteit.
- Rijk: defensie, handel, belasting
- Provincie: verkeer, natuur, ruimtelijke verordening
- Gemeenten: zijn het makkelijkste waar te nemen: gemeenteblad
Week 1a: bestuursrecht
Privaatrecht: relatie burger- burger
Bij publiekrecht: relatie overheid-burger
Het bestuursrecht verschilt wezenlijk van het privaatrecht
In het privaatrecht zijn er autonome partijen. Een burger mag zelf bepalen wat hij afspreekt, zolang
het niet in strijd is met de wet of goede zeden. (ik mag dus niet mijn kind verkopen)
,Verder is het privaatrecht vooral tweezijdig. (bijvoorbeeld aanbod en aanvaarding)
In het publiekrecht speelt de overheid een belangrijke rol. De overheid die de maatschappij wil
besturen. Daar is helemaal geen sprake van autonome partijen. De burger moet namelijk luisteren
naar de overheid anders krijgt die niks voor elkaar. De overheid legt dus zijn wil op. En de burger
moet vaak iets doen wat tegen zijn zin is. dat maakt het bestuursrecht bijzonder. Op het moment dat
je de overheid macht geeft, zul je de overheid ook spelregels moeten geven.
Belangrijk verschil is dus dat er in het privaatrecht sprake is van autonome partijen die zelf mogen
afspreken wat ze willen zolang het niet in strijd is met de wet of goede zeden. Bij het bestuursrecht
moet de overheid handelen naar de wet. De overheid mag dus niet handelen als het niet in de wet
staat. Verder kennen we in het bestuursrecht veelal eenzijdige rechtshandelingen→ de overheid die
zijn wil oplegt jegens de burger.
Verschil privaat, straf en bestuursrecht:
- Staatsrecht: het recht dat gaat over de organisatie van de overheid: wetten maken en
rechtspreken vooral
- Strafrecht: de overheid wil de maatschappij ordenen door bepaalde daden strafbaar te
stellen en de overheid de mogelijkheid te geven om te vervolgen (sancties)
- Bestuursrecht: wil de overheid ook de maatschappij ordenen, maar dan in de vorm van
toestemming. (je krijgt toestemming om een huis te bouwen, je krijgt toestemming in de
vorm van een lening om te kunnen studeren) → het bestuursrecht is dus bijzonder.
Binnen het bestuursrecht staat de relatie overheid- burger centraal. Het is de overheid die de
maatschappij wil reguleren en sturen. Wil vooral het gedrag van de burger sturen. En het doel van de
overheid is: het algemeen belang behartigen. Het openbaar bestuur of de overheid heeft geen
eigenbelang. Het begrip algemeen belang is vaag.
,Algemeen belang: datgeen wat in ieders belang is. ( het is van belang voor NL dat er belasting betaald
wordt, zodat er wegen aangelegd kunnen worden etc). De overheid is actief op verschillende
deelgebieden:
De trias politica (Montesqieu) ging ervanuit dat er binnen een overheid 3 machten zijn. De
wetgevende macht (die bevoegd is om wetten te maken), de uitvoerende macht (die deze wetten
moet uitvoeren) en de rechtsprekende macht (die over geschillen ten aanzien van de uitvoering moet
oordelen). Volgens Montesque moesten deze machten gescheiden blijven, anders zou er een dictator
kunnen ontstaan.
Deze leer hebben wij in het Nederlandse rechtsstelsel ook ingevoerd.
, Het openbaar bestuur: dat deel van de overheid dat zich bezig houdt met besturen. (vergunningen
verlenen of regels maken in een algemeen plaatselijke verordening). In de leer van montesque zou je
het openbaar bestuur moeten zien als uitvoerende macht. Alleen is het model van Montesque wat
verouderd. Ons openbaar bestuur voert namelijk niet alleen strict uit, maar heeft ook vrijheid
gekregen om zelf regels te maken. Dat mogen per definitie geen wetten zijn, want het maken van
wetten in formele zin hoort bij de wetgevende macht. Maar andere regels zoals het opstellen van
verordeningen, algemene maatregels van bestuur of ministeriele regeling. Dat mag de uitvoerende
macht wel doen.
Wat is het openbaar bestuur in NL?--> de uitvoerende macht. Dat is het deel van de overheid dat
belast is met besturen van NL.
Het openbaar bestuur in NL kent verschillende bestuursniveaus.
- Het rijk= het landelijk niveau
- Provincie
- Gemeenten en waterschappen
Al deze bestuursniveaus zijn openbare lichamen. En deze niveaus zijn ook niet ondergeschikt
aan elkaar. Het lijkt wel zo, maar dat is niet. Het zijn niet de bestuursniveaus of openbare
lichamen die ondergeschikt aan elkaar zijn, maar de regelgeving die ondergeschikt aan elkaar is.
zo kan het rijk de provincie en de gemeenten aansturen. En zo kan de provincie op haar gebied
weer de gemeenten en de waterschappen aansturen. De regelgeving is dus wel ondergeschikt
aan elkaar waarbij het Rijk bovenaan staat. Al deze bestuursniveaus hebben hun eigen activiteit.
- Rijk: defensie, handel, belasting
- Provincie: verkeer, natuur, ruimtelijke verordening
- Gemeenten: zijn het makkelijkste waar te nemen: gemeenteblad
