AARDRIJKSKUNDE HFST 2
KLIMAAT EN LANDSCHAP
§1 WERELDWIJDE LUCHTSTROMEN
Rond de evenaar ligt een lagedrukgebied (minder luchtdeeltjes per volume-eenheid) waar
de lucht minder hard op het aardoppervlak drukt. Dit heet de intertropische
convergentiezone oftewel het ITCZ.
Door de lage luchtdruk kan de lucht makkelijker opstijgen, want de lucht is niet zo zwaar.
Hoe hoger je komt, hoe minder de luchtdruk en hoe kouder de lucht. Koude lucht kan minder
vocht vasthouden en het vocht valt neer als neerslag. Dit gebeurt in de tropen.
Lucht gaat op bepaalde hoogte zijdelings afstromen, richting de Noord- en Zuidpool. Hier
koelt de lucht weer af en wordt zwaarder. Daardoor daalt de lucht en drukt het op het
aardoppervlak. Dit heet een hogedrukgebied (veel luchtdeeltjes per volume-eenheid). Nu
gebeurt het tegenovergestelde van wat er rond de evenaar gebeurt: de lucht is daalt, warmt
op en is droog. Dit gebeurt in de woestijn rond de 30º noorderbreedte en zuiderbreedte.
Aan het aardoppervlak stroomt de lucht deels terug naar de evenaar, deels weer richting de
polen. De warme lucht stijgt op tegen de koude lucht van de polen en er ontstaan weer
lagedrukgebieden met wind en regen. Dit is rond de 60º noorderbreedte en zuiderbreedte en
is het klimaat dat wij kennen (Nederland).
Helemaal richting de polen vindt je koude lucht. Koude lucht is zwaar en daalt, dus ontstaat
een hogedrukgebied.
Al deze luchtstromen bij elkaar noemen we de atmosferische circulatie.
Atmosferische ciruclatie
, Intertopische convergentiezone
Een algemene regel is dat lucht stroomt altijd van hoge naar lage druk.
Maar omdat de aarde draait en er dus verschil in baansnelheid zit tussen keerkringen (de
evenaar heeft de grootste baan en dus de laagste baansnelheid, dus die duurt het langst om
volledig rond de as te draaien. De polen hebben de hoogste baansnelheid en dus duurt het
minder lang om rond de eigen as te draaien) ontstaat er een afwijking in de winden.
Op het noordelijk halfrond is deze afwijking naar rechts en op het zuidelijk halfrond naar
links. Dit heet het coriliseffect oftewel de wet van Buys Ballot.
Op onze breedte kom de wind dus uit het zuidwesten.
Het corioliseffect
Een algemene regel is dat landmassa’s sterker opwarmen dan oceanen.
Passaten zijn winden die het hele jaar door waaien met lage druk. Op noorderbreedte wordt
deze de noordoostpassaat genoemd en op zuiderbreedte de zuidoostpassaat naar de meest
voorkomende windrichting.
Moessons zijn omgebogen passaten. Moessons zorgen vaak voor veel regen.
KLIMAAT EN LANDSCHAP
§1 WERELDWIJDE LUCHTSTROMEN
Rond de evenaar ligt een lagedrukgebied (minder luchtdeeltjes per volume-eenheid) waar
de lucht minder hard op het aardoppervlak drukt. Dit heet de intertropische
convergentiezone oftewel het ITCZ.
Door de lage luchtdruk kan de lucht makkelijker opstijgen, want de lucht is niet zo zwaar.
Hoe hoger je komt, hoe minder de luchtdruk en hoe kouder de lucht. Koude lucht kan minder
vocht vasthouden en het vocht valt neer als neerslag. Dit gebeurt in de tropen.
Lucht gaat op bepaalde hoogte zijdelings afstromen, richting de Noord- en Zuidpool. Hier
koelt de lucht weer af en wordt zwaarder. Daardoor daalt de lucht en drukt het op het
aardoppervlak. Dit heet een hogedrukgebied (veel luchtdeeltjes per volume-eenheid). Nu
gebeurt het tegenovergestelde van wat er rond de evenaar gebeurt: de lucht is daalt, warmt
op en is droog. Dit gebeurt in de woestijn rond de 30º noorderbreedte en zuiderbreedte.
Aan het aardoppervlak stroomt de lucht deels terug naar de evenaar, deels weer richting de
polen. De warme lucht stijgt op tegen de koude lucht van de polen en er ontstaan weer
lagedrukgebieden met wind en regen. Dit is rond de 60º noorderbreedte en zuiderbreedte en
is het klimaat dat wij kennen (Nederland).
Helemaal richting de polen vindt je koude lucht. Koude lucht is zwaar en daalt, dus ontstaat
een hogedrukgebied.
Al deze luchtstromen bij elkaar noemen we de atmosferische circulatie.
Atmosferische ciruclatie
, Intertopische convergentiezone
Een algemene regel is dat lucht stroomt altijd van hoge naar lage druk.
Maar omdat de aarde draait en er dus verschil in baansnelheid zit tussen keerkringen (de
evenaar heeft de grootste baan en dus de laagste baansnelheid, dus die duurt het langst om
volledig rond de as te draaien. De polen hebben de hoogste baansnelheid en dus duurt het
minder lang om rond de eigen as te draaien) ontstaat er een afwijking in de winden.
Op het noordelijk halfrond is deze afwijking naar rechts en op het zuidelijk halfrond naar
links. Dit heet het coriliseffect oftewel de wet van Buys Ballot.
Op onze breedte kom de wind dus uit het zuidwesten.
Het corioliseffect
Een algemene regel is dat landmassa’s sterker opwarmen dan oceanen.
Passaten zijn winden die het hele jaar door waaien met lage druk. Op noorderbreedte wordt
deze de noordoostpassaat genoemd en op zuiderbreedte de zuidoostpassaat naar de meest
voorkomende windrichting.
Moessons zijn omgebogen passaten. Moessons zorgen vaak voor veel regen.
