Aardrijkskunde – globalisering
1.1 Krimpende wereld
Globalisering is het proces waarbij de verwevenheid tussen gebieden en samenlevingen toeneemt,
dit kun je zien aan de toename van de gemiddelde afstand en hoe het leven van bijvoorbeeld ons
word beïnvloed door gebeurtenissen in Amerika. Dit proces heeft invloed op de inrichting en functie
van gebieden en het ruimtelijk gedrag van mensen. Zo speelt globalisering zich af op verschillende
terreinen:
Economisch Wereldmarkt
Sociaal Wereldgemeenschap, mensen
zijn meer in contact met elkaar
Politiek Wereldstaat, internationale
organisaties krijgen meer
invloed
Cultureel Wereldcultuur, verwestersing
en mengculturen
Doordat gebieden steeds meer vervlechten word het ook wel een global village genoemd. De
relatieve afstand tussen gebieden neemt steeds meer af dit word ook wel tijd-ruimtecompressie
genoemd, tijd en ruimte worden als het ware in elkaar gedrukt. Hier spelen drie processen een rol in:
- Ligging
De absolute ligging veranderd nooit, maar de relatieve ligging wel door middel van
bereikbaarheid. Door globalisering kan deze bereikbaarheid steeds sneller veranderen. De
positie van een gebied ten opzichte van belangrijke economische centra zijn beslissend
hiervoor. Ook moet het in de buurt van een belangrijk vervoersas (corridors) liggen, zo
kunnen de producten snel vervoerd worden over de verbonden rijke economische gebieden.
Het liefst aan het begin of aan het einde een mainport (haven of luchthaven) voor verdere
transport.
- Afstand krimpt
De goederenstroom word wel goedkoper en gaat sneller maar de geografische regel van
afstandsverval is nog steeds belangrijk. Deze regel houd in dat het contact tussen gebieden
afneemt wanneer de afstand toeneemt. De remmende factor tussen langere afstanden
tussen gebieden blijft toch de absolute afstand.
- Grenzen vervagen
Doordat de handel over de hele wereld gaat vervagen de grenzen en komen er veel nieuwe
informatie, ideeën, culturen, normen en waarden in landen. Landen staan open voor
internationale bedrijven en hoop opgeleide buitenlanders. Dit geld echter vaak niet voor
vluchtelingen.
1.2 Transport
Een van de belangrijkste dingen voor het proces van globalisering is de ontwikkeling van
transporttechnologie. Zo heeft het goederentransport in de afgelopen jaren drie belangrijke
ontwikkelingen doorgemaakt.
- Reis en vervoerstijden zijn sterk gedaald, alles is veel sneller.
- Transport is goedkoper geworden doordat de capaciteit in schepen en vliegtuigen is
toegenomen.
- De infrastructuur rond transport is verbeterd, denk aan wegen, havens en telecommunicatie.
, Volgens de interactietheorie moet er aan deze drie voorwaarden worden voldaan voordat er
uitwisseling van goederen tussen gebieden tot stand komt.
- Complementair, het ene gebied levert iets waar in het andere gebied vraag naar is.
- Transporteerbaarheid, de goederen moeten met een redelijke prijs en tijd van het ene naar
het andere gebied te transporteren zijn. Het ligt echter wel aan het product zo kost het
vervoeren van hoogwaardige goederen meer dan laagwaardige bulkgoederen.
- Er moeten geen tussenliggende gebieden zijn.
De omstandigheden bij het vervoeren van producten tussen twee gebieden kunnen ook veranderen
door:
- Het verbeteren van de infrastructuur
- Het verdwijnen van politieke barrières
- Innovaties op transportgebied, denk aan de uitvinding van de container. Hierdoor kan je veel
efficiënter en dus goedkoper producten vervoeren. Dit zorgt ervoor dat arbeidsintensieve
producten producten in lagelonenlanden kunnen worden geproduceerd en
landbouwproducten op plekken waar het klimaat daar geschikt voor is. Havens die zich niet
hebben aangepast aan deze nieuwe containers vormen geen belangrijk knooppunt meer in
het transportnetwerk voor goederen.
1.3 De eeuw van de informatie
De ontwikkeling van communicatie en informatietechnologie (alle technieken die het mogelijk maken
informatie te verspreiden) gaat heel snel. Het verbind veel mensen, bedrijven en organisaties over de
hele wereld. Het is zelfs een groot deel van onze moderne samenleving. De volgende factoren
beïnvloeden de internationale communicatie:
- Economische factoren, deze communicatie vind vooral plaats bij de centrumlanden.
Bedrijven kunnen door deze communicatie op bestelling gaan produceren en just in time
leveren, waardoor er niet meer zoveel opslag nodig is. Globaal lopen de handels en
informatie stromen op aarde parallel.
- Geografische factoren, er word vaak gebeld over een korte afstand. Hier geld dus ook de
afstandsverval regel, echter niet met koloniën.
- Culturele factoren, landen die sterk in cultuur en taal verschillen zullen minder contact
hebben dan landen die ongeveer dezelfde taal en cultuur hebben.
Met deze nieuwe technologie hebben we het niet alleen over de communicatie maar kan het op de
internationale financiële markten ook gaan over: investerings- en handelskapitaal, kapitaal van
particulieren en bedrijven op zoek naar het hoogste rendement + laagste belasting en flitskapitaal;
geldstromen die samenhangen met de valutakoersen. Het zenuwcentra van de financiële markt is in
de grote steden zoals New York en Tokyo. Door de verschillende tijdzones is zaken doen een 24 uur
business. Internet houd je altijd op de hoogte van de situatie in de wereld, het heeft de klassieke
belemmeringen zoals grens, afstand en tijd kunnen overwinnen. Het zijn nu mondiale netwerken.
Het verschil tussen mensen die wel en niet een smartphone hebben was eerder nog gelijk aan de
grens tussen arm en rijk, maar volgens verwachtingen gaat het aantal smartphone gebruikers sterk
toenemen. Hierdoor kan het economisch ook stukken beter gaan, er zal echter altijd een digitale
kloof blijven bestaan maar dat komt voornamelijk door het generatieverschil.
1.4 Economisch bekeken
Sinds de instorting van het communisme, en de deelname van China aan de WTO
(wereldhandelsorganisatie) is de vrije markt economie de leidende economie geworden. Hierdoor
nam de concurrentie ook toe, hierdoor kregen producten een steeds internationaler karakter. Dit
1.1 Krimpende wereld
Globalisering is het proces waarbij de verwevenheid tussen gebieden en samenlevingen toeneemt,
dit kun je zien aan de toename van de gemiddelde afstand en hoe het leven van bijvoorbeeld ons
word beïnvloed door gebeurtenissen in Amerika. Dit proces heeft invloed op de inrichting en functie
van gebieden en het ruimtelijk gedrag van mensen. Zo speelt globalisering zich af op verschillende
terreinen:
Economisch Wereldmarkt
Sociaal Wereldgemeenschap, mensen
zijn meer in contact met elkaar
Politiek Wereldstaat, internationale
organisaties krijgen meer
invloed
Cultureel Wereldcultuur, verwestersing
en mengculturen
Doordat gebieden steeds meer vervlechten word het ook wel een global village genoemd. De
relatieve afstand tussen gebieden neemt steeds meer af dit word ook wel tijd-ruimtecompressie
genoemd, tijd en ruimte worden als het ware in elkaar gedrukt. Hier spelen drie processen een rol in:
- Ligging
De absolute ligging veranderd nooit, maar de relatieve ligging wel door middel van
bereikbaarheid. Door globalisering kan deze bereikbaarheid steeds sneller veranderen. De
positie van een gebied ten opzichte van belangrijke economische centra zijn beslissend
hiervoor. Ook moet het in de buurt van een belangrijk vervoersas (corridors) liggen, zo
kunnen de producten snel vervoerd worden over de verbonden rijke economische gebieden.
Het liefst aan het begin of aan het einde een mainport (haven of luchthaven) voor verdere
transport.
- Afstand krimpt
De goederenstroom word wel goedkoper en gaat sneller maar de geografische regel van
afstandsverval is nog steeds belangrijk. Deze regel houd in dat het contact tussen gebieden
afneemt wanneer de afstand toeneemt. De remmende factor tussen langere afstanden
tussen gebieden blijft toch de absolute afstand.
- Grenzen vervagen
Doordat de handel over de hele wereld gaat vervagen de grenzen en komen er veel nieuwe
informatie, ideeën, culturen, normen en waarden in landen. Landen staan open voor
internationale bedrijven en hoop opgeleide buitenlanders. Dit geld echter vaak niet voor
vluchtelingen.
1.2 Transport
Een van de belangrijkste dingen voor het proces van globalisering is de ontwikkeling van
transporttechnologie. Zo heeft het goederentransport in de afgelopen jaren drie belangrijke
ontwikkelingen doorgemaakt.
- Reis en vervoerstijden zijn sterk gedaald, alles is veel sneller.
- Transport is goedkoper geworden doordat de capaciteit in schepen en vliegtuigen is
toegenomen.
- De infrastructuur rond transport is verbeterd, denk aan wegen, havens en telecommunicatie.
, Volgens de interactietheorie moet er aan deze drie voorwaarden worden voldaan voordat er
uitwisseling van goederen tussen gebieden tot stand komt.
- Complementair, het ene gebied levert iets waar in het andere gebied vraag naar is.
- Transporteerbaarheid, de goederen moeten met een redelijke prijs en tijd van het ene naar
het andere gebied te transporteren zijn. Het ligt echter wel aan het product zo kost het
vervoeren van hoogwaardige goederen meer dan laagwaardige bulkgoederen.
- Er moeten geen tussenliggende gebieden zijn.
De omstandigheden bij het vervoeren van producten tussen twee gebieden kunnen ook veranderen
door:
- Het verbeteren van de infrastructuur
- Het verdwijnen van politieke barrières
- Innovaties op transportgebied, denk aan de uitvinding van de container. Hierdoor kan je veel
efficiënter en dus goedkoper producten vervoeren. Dit zorgt ervoor dat arbeidsintensieve
producten producten in lagelonenlanden kunnen worden geproduceerd en
landbouwproducten op plekken waar het klimaat daar geschikt voor is. Havens die zich niet
hebben aangepast aan deze nieuwe containers vormen geen belangrijk knooppunt meer in
het transportnetwerk voor goederen.
1.3 De eeuw van de informatie
De ontwikkeling van communicatie en informatietechnologie (alle technieken die het mogelijk maken
informatie te verspreiden) gaat heel snel. Het verbind veel mensen, bedrijven en organisaties over de
hele wereld. Het is zelfs een groot deel van onze moderne samenleving. De volgende factoren
beïnvloeden de internationale communicatie:
- Economische factoren, deze communicatie vind vooral plaats bij de centrumlanden.
Bedrijven kunnen door deze communicatie op bestelling gaan produceren en just in time
leveren, waardoor er niet meer zoveel opslag nodig is. Globaal lopen de handels en
informatie stromen op aarde parallel.
- Geografische factoren, er word vaak gebeld over een korte afstand. Hier geld dus ook de
afstandsverval regel, echter niet met koloniën.
- Culturele factoren, landen die sterk in cultuur en taal verschillen zullen minder contact
hebben dan landen die ongeveer dezelfde taal en cultuur hebben.
Met deze nieuwe technologie hebben we het niet alleen over de communicatie maar kan het op de
internationale financiële markten ook gaan over: investerings- en handelskapitaal, kapitaal van
particulieren en bedrijven op zoek naar het hoogste rendement + laagste belasting en flitskapitaal;
geldstromen die samenhangen met de valutakoersen. Het zenuwcentra van de financiële markt is in
de grote steden zoals New York en Tokyo. Door de verschillende tijdzones is zaken doen een 24 uur
business. Internet houd je altijd op de hoogte van de situatie in de wereld, het heeft de klassieke
belemmeringen zoals grens, afstand en tijd kunnen overwinnen. Het zijn nu mondiale netwerken.
Het verschil tussen mensen die wel en niet een smartphone hebben was eerder nog gelijk aan de
grens tussen arm en rijk, maar volgens verwachtingen gaat het aantal smartphone gebruikers sterk
toenemen. Hierdoor kan het economisch ook stukken beter gaan, er zal echter altijd een digitale
kloof blijven bestaan maar dat komt voornamelijk door het generatieverschil.
1.4 Economisch bekeken
Sinds de instorting van het communisme, en de deelname van China aan de WTO
(wereldhandelsorganisatie) is de vrije markt economie de leidende economie geworden. Hierdoor
nam de concurrentie ook toe, hierdoor kregen producten een steeds internationaler karakter. Dit
