Leren en veranderen – Hoorcollege 1
Leren is betekenisgeving, door leren kijk je op een andere manier naar iets.
Omdat je dingen geleerd hebt gaan dingen een andere betekenis vormen.
Leidt tot een bril waarmee je de werkelijkheid ziet.
Het hoeft dus niet ‘waar’ te zijn
Alles wat je waarneemt refereer je naar wat je hebt geleerd referentiekader
Die bril is gekleurd:
- Door eerdere ervaringen
- Door sociale interactie
- Door wat je leest
- Door nadenken
De bril wordt ook voortdurend bijgesteld, eerdere ervaringen sturen erg wat je waarneemt
Allee leerervaringen die je meemaakt worden verandert door waarnemingen
Referentiekader wordt voortdurend bijgesteld door leerervaringen
Afhankelijk van je leerervaringen weet je wat je moet doen (bij een trap loop je de rechterkant op
onbewust)
Maar ook bewust: ‘het geluid’
De opbouw van het vak
1. Mensen kijken door een bepaalde bril naar de werkelijkheid
2. Mensen leren…
- Door middel van verschillende leeractiviteiten (zeven verschillende)
- In diverse leerprocessen (vijf spontane en één georganiseerde)
3. Drie elementen spelen daarbij een rol:
- Motivatie, emotie en veranderen
4. Mensen leren door middel van hun leervermogen
- Dat zich ontwikkelt
5. Je kunt op verschillende manieren naar leren kijken
- Wij bekijken de vier belangrijkste theorieën
Leren door sociale interactie
- De mens is een sociaal wezen
- We leren dus veel door middel van sociale interactie
- En we delen ervaringen
- Sociale wezen willen ‘bij de groep horen’ en daar een bijdrage aan leveren.
- Dat levert je een status op als groepslid (met elkaar praten is het verbreden van je
referentiekader)
- We hebben dus meerdere belangen bij:
1. Meedoen door napraten
2. Meedoen door nadoen
3. Leren door ervaring
,1. Meedoen door napraten
- Het delen van informatie gebeurt overal
- In communicatie wordt informatie gedeeld, maar ook verhoudingen tussen de sprekers
vastgesteld
- Praten gaat niet altijd om de inhoud, maar ook als sociaal smeermiddel small talk
- Discussie – dialoog – brainstorm
- Samen lachen en plezier maken versterkt de groepsbinding
- Mensen zoeken contact met elkaar zorgt voor binding
- Imiteren kan bewust maar ook onbewust
-
2. Meedoen door nadoen
- Nadoen gebeurt bewust en onbewust
Bewust: observatieleren en model -leren
Onbewust: imitatieleren
- Modellen worden gekozen op basis van:
Respect (ouders)
Bewondering (held)
- Negatieve modellen: ‘zo wil ik noot worden’ of ‘hoe wik niet bekend wil staan’
Dit is meestal bewust
Nadeel: ontbreken van een zichtbaar alternatief
Let-op: een gedragsvoorbeeld kan sterker zijn dan de bewuste afwijzing hiervan
Nadoen is belangrijk bij het opgroeien
Baby van vrienden
- Voorbeeldgedrag wordt (vaak onbewust) overgenomen
- Als ruziemaken ‘not done’ is, kan het leiden tot onbespreekbaar maken van
meningsverschillen en zelfs tot ontkenning of niet opmerken van conflicten
- Slecht leren omgaan met conflicten
Negatief leerresultaat
Heeft een negatief effect op leren (leren is gebaat bij het nuchter onder ogen zien van
tegenstellingen)
3. Leren door ervaring
- Handelen en kijken wat het wordt
- Mensen ontdekken de wereld
- Trial and error
Leren fietsen
Leren koorddansen
- Dit doen dieren ook
- Vaak een fysieke ervaring (iets in de vingers krijgen, onder de knie krijgen)
,Leren door middel van sociale interactie
Leren heeft volgens Bolhuis een dubbel gezicht
- De inventieve en creatieve kant (uitvinden)
- Het overnemen van ideeën van anderen (kopiëren)
Er bij horen is het hogere doel: een volwaardig deelnemer in de sociale omgeving
- Dat is niet alleen afhankelijk van leervermogen
- Maar ook van mogelijkheden
Leren en veranderen - Hoorcollege 2
Opbouw van het vak
1. Mensen kijken door een bepaalde bril naar de werkelijkheid
2. Mensen leren….
- Door middel van verschillende leeractiviteiten (7 verschillende)
- In diverse leerprocessen (5 spontane en één georganiseerde)
3. Drie elementen spelen daarbij een rol:
- Motivatie, emotie en veranderen
4. Mensen leren door middel van hun leervermogen
- Dat zich ontwikkelt
5. Je kunt op verschillende manieren naar leren kijken
- Wij bekijken de 4 belangrijkste theorieën
De kern van de ontwikkeling
Van direct beschikbaar tot bewuste leeractiviteiten
Kritisch reflecteren aangeleerde vaardigheden
Leeractiviteiten
1. Directe ervaring
Emoties hebben de functie van signalering en sturing
Primair belang van prikkels: pijn en genot
Leren door directe ervaring wordt ook wel associatief leren genoemd (je kan een
bepaalde functie alleen doen wanneer je dit ook echt doet) krachtigste manier
, 2. Imitatie: Automatisch overnemen van andermans gedrag
Voor het voortbestaan van de soort is imitatie nodig. Een individu signaleert gevaar.
Iedereen reageert.
Damschreeuwer
Mensen bezitten spiegelneuronen. Imitatie is dus ook biologisch bepaald
Aangeleerd
Onbewust
3. Deelnemer taalspel
- De mogelijkheid tot coördinatie in de groep neemt toe door taal
- Je kunt ook wijzen naar het verleden of naar fantasie
- De rol van verhalen
- Om erbij te horen moet je de taal van groep spreken
- Een gedeelde betekenis in de taal van een groep: discours
- Taal is meestal vanzelfsprekend
‘Waar je mee omgaat wordt je mee besmet’
Denk ook aan dialecten
Je moet deelnemer zijn in het taalspel om het te begrijpen, je snapt het pas als je weet wat het
betekent.
(Managementtaal in organisaties, jargon op het speelveld, emoticons)
4. Experimenteren
- Nadenken en taal geeft de mogelijkheid om te stimuleren
- Wat als…
- Ook samen…
- Leidt tot creativiteit: jij ontdekt in jouw context hoe iets werkt
5. (Bewust) nadoen
- Afkijken
- Vragen stellen
- Kan ook op het werkveld om iets te leren
- Landen doen dit ook, om succesvol te worden.
6. Leren door theorieverwerking
- Leren van symbolische informatie vereist bewuste aandacht en nadenken
- En het verwerven van reken-, lees en schrijfvaardigheden
- Nadeel: informatie moet worden terugvertaald naar de werkelijkheid
- Dat lukt niet goed als betekenisgeving door eigen ervaring met die werkelijkheid ontbreekt
7. Leren door kritische reflectie
- Reflectie is een systematische vorm van nadenken
- Bewust tijd en aandacht geven aan wat wordt geleerd, aan betekenisgeving in doen en
denken
- ‘Even afstand nemen’, dan zie je soms meer
Bewust aandacht hebben wij maar beperkt
Leren is betekenisgeving, door leren kijk je op een andere manier naar iets.
Omdat je dingen geleerd hebt gaan dingen een andere betekenis vormen.
Leidt tot een bril waarmee je de werkelijkheid ziet.
Het hoeft dus niet ‘waar’ te zijn
Alles wat je waarneemt refereer je naar wat je hebt geleerd referentiekader
Die bril is gekleurd:
- Door eerdere ervaringen
- Door sociale interactie
- Door wat je leest
- Door nadenken
De bril wordt ook voortdurend bijgesteld, eerdere ervaringen sturen erg wat je waarneemt
Allee leerervaringen die je meemaakt worden verandert door waarnemingen
Referentiekader wordt voortdurend bijgesteld door leerervaringen
Afhankelijk van je leerervaringen weet je wat je moet doen (bij een trap loop je de rechterkant op
onbewust)
Maar ook bewust: ‘het geluid’
De opbouw van het vak
1. Mensen kijken door een bepaalde bril naar de werkelijkheid
2. Mensen leren…
- Door middel van verschillende leeractiviteiten (zeven verschillende)
- In diverse leerprocessen (vijf spontane en één georganiseerde)
3. Drie elementen spelen daarbij een rol:
- Motivatie, emotie en veranderen
4. Mensen leren door middel van hun leervermogen
- Dat zich ontwikkelt
5. Je kunt op verschillende manieren naar leren kijken
- Wij bekijken de vier belangrijkste theorieën
Leren door sociale interactie
- De mens is een sociaal wezen
- We leren dus veel door middel van sociale interactie
- En we delen ervaringen
- Sociale wezen willen ‘bij de groep horen’ en daar een bijdrage aan leveren.
- Dat levert je een status op als groepslid (met elkaar praten is het verbreden van je
referentiekader)
- We hebben dus meerdere belangen bij:
1. Meedoen door napraten
2. Meedoen door nadoen
3. Leren door ervaring
,1. Meedoen door napraten
- Het delen van informatie gebeurt overal
- In communicatie wordt informatie gedeeld, maar ook verhoudingen tussen de sprekers
vastgesteld
- Praten gaat niet altijd om de inhoud, maar ook als sociaal smeermiddel small talk
- Discussie – dialoog – brainstorm
- Samen lachen en plezier maken versterkt de groepsbinding
- Mensen zoeken contact met elkaar zorgt voor binding
- Imiteren kan bewust maar ook onbewust
-
2. Meedoen door nadoen
- Nadoen gebeurt bewust en onbewust
Bewust: observatieleren en model -leren
Onbewust: imitatieleren
- Modellen worden gekozen op basis van:
Respect (ouders)
Bewondering (held)
- Negatieve modellen: ‘zo wil ik noot worden’ of ‘hoe wik niet bekend wil staan’
Dit is meestal bewust
Nadeel: ontbreken van een zichtbaar alternatief
Let-op: een gedragsvoorbeeld kan sterker zijn dan de bewuste afwijzing hiervan
Nadoen is belangrijk bij het opgroeien
Baby van vrienden
- Voorbeeldgedrag wordt (vaak onbewust) overgenomen
- Als ruziemaken ‘not done’ is, kan het leiden tot onbespreekbaar maken van
meningsverschillen en zelfs tot ontkenning of niet opmerken van conflicten
- Slecht leren omgaan met conflicten
Negatief leerresultaat
Heeft een negatief effect op leren (leren is gebaat bij het nuchter onder ogen zien van
tegenstellingen)
3. Leren door ervaring
- Handelen en kijken wat het wordt
- Mensen ontdekken de wereld
- Trial and error
Leren fietsen
Leren koorddansen
- Dit doen dieren ook
- Vaak een fysieke ervaring (iets in de vingers krijgen, onder de knie krijgen)
,Leren door middel van sociale interactie
Leren heeft volgens Bolhuis een dubbel gezicht
- De inventieve en creatieve kant (uitvinden)
- Het overnemen van ideeën van anderen (kopiëren)
Er bij horen is het hogere doel: een volwaardig deelnemer in de sociale omgeving
- Dat is niet alleen afhankelijk van leervermogen
- Maar ook van mogelijkheden
Leren en veranderen - Hoorcollege 2
Opbouw van het vak
1. Mensen kijken door een bepaalde bril naar de werkelijkheid
2. Mensen leren….
- Door middel van verschillende leeractiviteiten (7 verschillende)
- In diverse leerprocessen (5 spontane en één georganiseerde)
3. Drie elementen spelen daarbij een rol:
- Motivatie, emotie en veranderen
4. Mensen leren door middel van hun leervermogen
- Dat zich ontwikkelt
5. Je kunt op verschillende manieren naar leren kijken
- Wij bekijken de 4 belangrijkste theorieën
De kern van de ontwikkeling
Van direct beschikbaar tot bewuste leeractiviteiten
Kritisch reflecteren aangeleerde vaardigheden
Leeractiviteiten
1. Directe ervaring
Emoties hebben de functie van signalering en sturing
Primair belang van prikkels: pijn en genot
Leren door directe ervaring wordt ook wel associatief leren genoemd (je kan een
bepaalde functie alleen doen wanneer je dit ook echt doet) krachtigste manier
, 2. Imitatie: Automatisch overnemen van andermans gedrag
Voor het voortbestaan van de soort is imitatie nodig. Een individu signaleert gevaar.
Iedereen reageert.
Damschreeuwer
Mensen bezitten spiegelneuronen. Imitatie is dus ook biologisch bepaald
Aangeleerd
Onbewust
3. Deelnemer taalspel
- De mogelijkheid tot coördinatie in de groep neemt toe door taal
- Je kunt ook wijzen naar het verleden of naar fantasie
- De rol van verhalen
- Om erbij te horen moet je de taal van groep spreken
- Een gedeelde betekenis in de taal van een groep: discours
- Taal is meestal vanzelfsprekend
‘Waar je mee omgaat wordt je mee besmet’
Denk ook aan dialecten
Je moet deelnemer zijn in het taalspel om het te begrijpen, je snapt het pas als je weet wat het
betekent.
(Managementtaal in organisaties, jargon op het speelveld, emoticons)
4. Experimenteren
- Nadenken en taal geeft de mogelijkheid om te stimuleren
- Wat als…
- Ook samen…
- Leidt tot creativiteit: jij ontdekt in jouw context hoe iets werkt
5. (Bewust) nadoen
- Afkijken
- Vragen stellen
- Kan ook op het werkveld om iets te leren
- Landen doen dit ook, om succesvol te worden.
6. Leren door theorieverwerking
- Leren van symbolische informatie vereist bewuste aandacht en nadenken
- En het verwerven van reken-, lees en schrijfvaardigheden
- Nadeel: informatie moet worden terugvertaald naar de werkelijkheid
- Dat lukt niet goed als betekenisgeving door eigen ervaring met die werkelijkheid ontbreekt
7. Leren door kritische reflectie
- Reflectie is een systematische vorm van nadenken
- Bewust tijd en aandacht geven aan wat wordt geleerd, aan betekenisgeving in doen en
denken
- ‘Even afstand nemen’, dan zie je soms meer
Bewust aandacht hebben wij maar beperkt
