Samenvatting aardrijkskunde De Geo VWO: Globalisering
Hoofdstuk 4 Drie wereldsteden in de Verenigde Staten
Hoofdvraag: Hoe heeft de globalisering de ontwikkeling van de steden New York,
Washington en Los Angeles beïnvloed?
§1 Knooppunten in mondiale netwerken
Deelvragen
1. Welke kenmerken zijn typerend voor elk van de drie wereldsteden?
2. Welke positie en welke functies hebben New York, Los Angeles en Washington als
mondiale knooppunten?
Wereldsteden
De wereldsteden (metropolen) Washington DC, New York en Los Angeles spelen een grote
rol op respectievelijk politiek, financieel-economisch en cultureel terrein.
Wereldstad: stad die binnen het wereldsysteem op economisch, cultureel en/of
politiek gebieden toonaangevende leidende rol heeft.
Metropool: wereldstad waarin alle stedelijke functies vertegenwoordigd zijn en die
een belangrijke functie vervult voor een uitgestrekt gebied of land.
Het aantal inwoners van de drie global city’s verschilt sterk.
De drie steden maken deel uit van een stedelijk netwerk. Opvallend is ook de megalopolis in
het Noordoosten.
Washington DC: politieke global city.
Los Angeles: toenemende wereldstad op cultureel gebied.
New York: economische en financiële global city.
Stedelijk netwerk: groep steden die onderling sterk verbonden zijn door contacten tussen
bedrijven, overheden en instellingen.
Megalopolis: aaneengegroeid, stedelijk gebeid met een groot aantal sterk met elkaar
verbonden steden, metropolen en agglomeraties.
Boston, Philadelphia en Washington: BosWash.
New York: ligging en positive als global city
Door de gunstige relatieve ligging ontwikkelde New York zich tot een internationaal
economisch knooppunt.
New York profiteerde door de ligging aan de diepe en ijsvrije Hudson(monding), het
Eriekanaal, het Barge Canal en Grote Meren van een agrarisch en industrieel goed
ontwikkeld achterland.
Achterland: gebied dat een belangrijke functie heeft voor een knooppunt of mainport
als het gaat om de aan- en afvoer van goederen.
New York is een mondiale draaischijf (een mainport) met een fijnmazig hub- en
spokesnetwerk richting achterland.
Mainportregio: de functionele regio waarvoor de mainport de belangrijkste hub vormt.
New York is het hart van mondiale financiële markten, te herkennen aan bijvoorbeeld de
New York Stock Exchange (Wall Street), de zakelijke dienstverlening, financiële instellingen
en de hoofdkantoren van MNO’s.
Dow-Jonesindex: continue graadmeter voor de wereldeconomie.
1
, Washington DC: zetel van de wereldmacht
Door de verreikende politieke macht van de relatief kleine federale hoofdstad Washington
DC is de stad een global city.
In Washington DC zijn veel overheidsinstellingen en internationale organisaties gevestigd.
Hier bevindt zich de uitvoerende en de wetgevende macht, het Hooggerechtshof, de
Wereldbank en invloedrijke persinstellingen.
Witte Huis: uitvoerende macht VS.
Capitool: zetel van wetgevende macht.
Hooggerechtshof, Wereldbank en invloedrijke persinstellingen.
Door de decentralisatie van overheidsdiensten groeide Arlington in Virginia. Daar bevindt
zich het Pentagon.
Pentagon: hart Amerikaanse militaire macht.
Los Angeles: culturele global city
De aansluiting van Los Angeles op het nationale spoorlijnnetwerk aan het einde van de 19e
eeuw zorgde voor de eerste flinke groei.
Hollywood, architectuur, mode, reclame, entertainment en design vormen de creatieve sector
en maken van Los Angeles een creatieve stad.
Innovatieve clusters vormen de motor van de culturele industrie.
Innovatie: de ontwikkeling en succesvolle invoering van nieuwe of verbeterde
producten, diensten, productie- en distributieprocessen.
(Economisch) cluster: een samenhangende groep bedrijven en instellingen, die nauw
aan elkaar gerelateerd zijn en in de nabijheid van elkaar voorkomen.
Los Angeles heeft een kosmopolitisch karakter (net als New York).
Kosmopolitisme: het gevoel van verbondenheid met de mensheid in het algemeen,
dat sterker is dan enig gevoel voor nationale of regionale identiteit.
Los Angeles heeft een mainportfunctie en net als New York een gateway.
Mainportfunctie: lucht- en zeehavens.
§2 Migranten in de drie wereldsteden
Deelvragen
3. Welke invloed heeft de internationale en de nationale migratie gehad op deze drie
steden in de VS?
De V.S.: een immigratieland
De V.S., Canada, Australië en Nieuw-Zeeland zijn echte immigratielanden.
De 19e-eeuwse immigratie hing met veel factoren samen; pushfactoren in Europa (armoede,
landhonger, onvrijheid), pullfactoren in de V.S. (veel land, werk, vrijheid), stimuleren
overheidsbeleid, ontwikkeling stoomschip. Velen trokken naar het westen.
Industrialisatie: nam toe in Zuid- en Oost-Europese landen, nam af in Noord- en
West-Europese landen.
Immigranten zochten een bestaansleven in de stedelijke gebieden.
Het aantal en aandeel van Zuid- en Oost-Europese immigranten nam vanaf het einde van de
19e eeuw sterk toe. Velen bleven in de oostelijke steden wonen.
In het zuiden van de V.S. kwamen slaven uit West-Afrika terecht. Vanaf 1940 migreerden
Afro-Amerikanen naar steden in het noordoosten of de westkust.
2
Hoofdstuk 4 Drie wereldsteden in de Verenigde Staten
Hoofdvraag: Hoe heeft de globalisering de ontwikkeling van de steden New York,
Washington en Los Angeles beïnvloed?
§1 Knooppunten in mondiale netwerken
Deelvragen
1. Welke kenmerken zijn typerend voor elk van de drie wereldsteden?
2. Welke positie en welke functies hebben New York, Los Angeles en Washington als
mondiale knooppunten?
Wereldsteden
De wereldsteden (metropolen) Washington DC, New York en Los Angeles spelen een grote
rol op respectievelijk politiek, financieel-economisch en cultureel terrein.
Wereldstad: stad die binnen het wereldsysteem op economisch, cultureel en/of
politiek gebieden toonaangevende leidende rol heeft.
Metropool: wereldstad waarin alle stedelijke functies vertegenwoordigd zijn en die
een belangrijke functie vervult voor een uitgestrekt gebied of land.
Het aantal inwoners van de drie global city’s verschilt sterk.
De drie steden maken deel uit van een stedelijk netwerk. Opvallend is ook de megalopolis in
het Noordoosten.
Washington DC: politieke global city.
Los Angeles: toenemende wereldstad op cultureel gebied.
New York: economische en financiële global city.
Stedelijk netwerk: groep steden die onderling sterk verbonden zijn door contacten tussen
bedrijven, overheden en instellingen.
Megalopolis: aaneengegroeid, stedelijk gebeid met een groot aantal sterk met elkaar
verbonden steden, metropolen en agglomeraties.
Boston, Philadelphia en Washington: BosWash.
New York: ligging en positive als global city
Door de gunstige relatieve ligging ontwikkelde New York zich tot een internationaal
economisch knooppunt.
New York profiteerde door de ligging aan de diepe en ijsvrije Hudson(monding), het
Eriekanaal, het Barge Canal en Grote Meren van een agrarisch en industrieel goed
ontwikkeld achterland.
Achterland: gebied dat een belangrijke functie heeft voor een knooppunt of mainport
als het gaat om de aan- en afvoer van goederen.
New York is een mondiale draaischijf (een mainport) met een fijnmazig hub- en
spokesnetwerk richting achterland.
Mainportregio: de functionele regio waarvoor de mainport de belangrijkste hub vormt.
New York is het hart van mondiale financiële markten, te herkennen aan bijvoorbeeld de
New York Stock Exchange (Wall Street), de zakelijke dienstverlening, financiële instellingen
en de hoofdkantoren van MNO’s.
Dow-Jonesindex: continue graadmeter voor de wereldeconomie.
1
, Washington DC: zetel van de wereldmacht
Door de verreikende politieke macht van de relatief kleine federale hoofdstad Washington
DC is de stad een global city.
In Washington DC zijn veel overheidsinstellingen en internationale organisaties gevestigd.
Hier bevindt zich de uitvoerende en de wetgevende macht, het Hooggerechtshof, de
Wereldbank en invloedrijke persinstellingen.
Witte Huis: uitvoerende macht VS.
Capitool: zetel van wetgevende macht.
Hooggerechtshof, Wereldbank en invloedrijke persinstellingen.
Door de decentralisatie van overheidsdiensten groeide Arlington in Virginia. Daar bevindt
zich het Pentagon.
Pentagon: hart Amerikaanse militaire macht.
Los Angeles: culturele global city
De aansluiting van Los Angeles op het nationale spoorlijnnetwerk aan het einde van de 19e
eeuw zorgde voor de eerste flinke groei.
Hollywood, architectuur, mode, reclame, entertainment en design vormen de creatieve sector
en maken van Los Angeles een creatieve stad.
Innovatieve clusters vormen de motor van de culturele industrie.
Innovatie: de ontwikkeling en succesvolle invoering van nieuwe of verbeterde
producten, diensten, productie- en distributieprocessen.
(Economisch) cluster: een samenhangende groep bedrijven en instellingen, die nauw
aan elkaar gerelateerd zijn en in de nabijheid van elkaar voorkomen.
Los Angeles heeft een kosmopolitisch karakter (net als New York).
Kosmopolitisme: het gevoel van verbondenheid met de mensheid in het algemeen,
dat sterker is dan enig gevoel voor nationale of regionale identiteit.
Los Angeles heeft een mainportfunctie en net als New York een gateway.
Mainportfunctie: lucht- en zeehavens.
§2 Migranten in de drie wereldsteden
Deelvragen
3. Welke invloed heeft de internationale en de nationale migratie gehad op deze drie
steden in de VS?
De V.S.: een immigratieland
De V.S., Canada, Australië en Nieuw-Zeeland zijn echte immigratielanden.
De 19e-eeuwse immigratie hing met veel factoren samen; pushfactoren in Europa (armoede,
landhonger, onvrijheid), pullfactoren in de V.S. (veel land, werk, vrijheid), stimuleren
overheidsbeleid, ontwikkeling stoomschip. Velen trokken naar het westen.
Industrialisatie: nam toe in Zuid- en Oost-Europese landen, nam af in Noord- en
West-Europese landen.
Immigranten zochten een bestaansleven in de stedelijke gebieden.
Het aantal en aandeel van Zuid- en Oost-Europese immigranten nam vanaf het einde van de
19e eeuw sterk toe. Velen bleven in de oostelijke steden wonen.
In het zuiden van de V.S. kwamen slaven uit West-Afrika terecht. Vanaf 1940 migreerden
Afro-Amerikanen naar steden in het noordoosten of de westkust.
2
