Methoden en Techniek van Onderzoek
Blok 4 – Kwalitatief onderzoek
Inhoud
Blok 4 – Kwalitatief onderzoek ..................................................................................... 1
Leerdoelen .............................................................................................................. 3
Kernbegrippen ......................................................................................................... 3
Week 13 – Kwalitatief onderzoek: doel ..................................................................... 4
4.1 Introductie van kwalitatief onderzoek .............................................................. 4
Leestaak .......................................................................................................... 4
Tekst 4.1 Introductie in kwalitatief onderzoek .................................................... 4
Tekstboek: Research methods for business students ........................................ 5
4.2 De case-study strategie .................................................................................. 9
Tekst 4.2 Case study research .......................................................................... 9
Tekst 4.3 How to... undertake case study research .......................................... 11
Tekstboek: Research methods for business students ...................................... 14
Tekstboek: Research methods for business students ...................................... 16
4.3 Stappen in kwalitatief onderzoek .................................................................. 18
Tekst 4.4 Building Theories from Case Study Research .................................... 18
Week 15 - Kwalitatief onderzoek: dataverzameling ................................................. 23
4.9 Methoden voor kwalitatieve dataverzameling ................................................ 23
Tekstboek: Research methods for business students ...................................... 23
4.10 Het interview nader bekeken ....................................................................... 37
Tekst 4.6 How was it for you? The Interview Society and the irresistible rise of the
(poorly analyzed) interview ............................................................................. 37
Tekstboek: Research methods for business students ...................................... 39
Week 16 - Kwalitatief onderzoek: data-analyse....................................................... 44
4.12 Kwalitatieve data analyseren ...................................................................... 44
Tekstboek: Research methods for business students ...................................... 44
4.13 Inductie versus deductie ............................................................................. 53
1
, Leestaak ........................................................................................................ 53
Video – Kwalitatieve data analyse ................................................................... 53
4.14 Coderen in de praktijk ................................................................................. 54
Tekstboek: Research methods for business students ...................................... 54
2
,Leerdoelen
Nadat je dit blok hebt afgerond, kun je:
• Het doel en de opbouw van een kwalitatieve onderzoekstrategie, specifiek casestudy-
onderzoek, beschrijven
• Omschrijven welke methoden van dataverzameling en databronnen gebruikt kunnen worden in
kwalitatief casestudy-onderzoek en hoe deze zich van elkaar onderscheiden
• De kwaliteit van kwalitatief onderzoek evalueren en borgen aan de hand van de kwaliteitscriteria
(validiteit en betrouwbaarheid)
• De kenmerken van een wetenschappelijk interview benoemen en in hoofdlijnen een
interviewopzet ontwikkelen
• Verschillende soorten steekproeftechnieken beschrijven en onderbouwen welke geschikt is bij
een gekozen kwalitatieve onderzoeksopzet
• De functie en het belang van de opeenvolging van transcriptie, coderen en
analyseren/interpreteren in de analyse van kwalitatieve data omschrijven
• Verschillende manieren van kwalitatieve data-analyse en hun kenmerken benoemen.
Kernbegrippen
• Verkennend, beschrijvend en verklarend casestudy-onderzoek
• Case design: holistisch versus embedded; single versus multiple
• Non-probability sampling
• Validiteit en betrouwbaarheid kwalitatief onderzoek
• Triangulatie
Vverschillende soorten kwalitatieve dataverzamelingstechnieken (archiefdata, interview en
observatie)
• Verschillende soorten kwalitatieve primaire en secundaire data
• Soorten observatie
• Gestandaardiseerd, semigestructureerd en diepte-interview
• Soorten interviewvragen: probing questions, open en gesloten vragen
• Soorten interviews: o.a. groepsinterview en focusgroepen
• Coderen: o.a. in-vivo code, data- versus theoriegedreven coderen
• Datafragmentatie en -reductie versus data-integriteit
• Kwalitatieve analysetechnieken: o.a. thematische analyse, grounded theory, template analyse,
pattern matching
• Interpretatie van kwalitatieve data: objectivistisch, subjectivistisch
3
, Week 13 – Kwalitatief onderzoek: doel
4.1 Introductie van kwalitatief onderzoek
Leestaak
Kwantitatief onderzoek gaat om toetsen en verfijnen van wetenschappelijke kennis door grootschalig
hypothese-toetsend onderzoek. In tegenstelling tot kwantitatief onderzoek, gaat het bij kwalitatief
onderzoek (blok 4) om het diepgaand bestuderen van een fenomeen in de eigen context, waarbij
woorden, tekst en betekenissen centraal staan.
Tekst 4.1 Introductie in kwalitatief onderzoek
Een ander vertrekpunt voor empirisch onderzoek
Deductief onderzoek kan gebruikt worden om te verklaren wat het effect van een bepaalde
onafhankelijke variabele op een andere afhankelijke variabele is. Vaak gaat het hierbij om kwantitatief
onderzoek, zoals survey, archiefonderzoek of experiment.
Dit kent twee belangrijke nadelen:
1. Lage ecologische validiteit: sterk gecontroleerde onderzoek omgevingen lijken niet altijd op de
complexe realiteit.
2. Geen theorie beschikbaar: wanneer er weinig of geen bestaande theorie is, kan men geen
hypothesen formuleren en is deductief onderzoek moeilijk uitvoerbaar.
In zulke gevallen moet de onderzoeker de empirische werkelijkheid als vertrekpunt nemen. Dit leidt tot
inductief verkennend onderzoek, waarin de onderzoeker via systematische waarneming probeert te
begrijpen hoe en waarom iets werkt. Vanuit deze inzichten kan later theorie worden ontwikkeld.
Een ander raamwerk voor onderzoek
Kwantitatieve strategieën (experiment, survey, archiefonderzoek) sluiten slecht aan bij inductief
onderzoek, omdat:
• onafhankelijkheid van de onderzoeker niet haalbaar is, want de onderzoeker moet het veld in.
• generaliseerbaarheid lastig is,
• de realiteit niet goed controleerbaar is,
• kernconcepten nog niet te definiëren zijn, zonder theorie of eerder onderzoek als vertrekpunt,
• statistische analyse niet zinvol is zonder duidelijke variabelen of theorie (kwantitatieve data).
Het alternatief: Kwalitatief onderzoek
Onderzoeksstrategieën die zich wel lenen voor onderzoek dat de empirische realiteit als vertrekpunt
neemt hebben één belangrijke overeenkomst: ze kennen een raamwerk met voornamelijk kwalitatieve
methoden, instrumenten en technieken. Bv case-study, critical incident technique en de grounded
theory-benadering.
Instrumenten zoals het interview, de observatie of een inhoudsanalyse worden gebruikt om kwalitatieve
data te verzamelen en deze worden geanalyseerd met technieken zoals coderen.
De onderzoeker speelt een actieve rol in zowel dataverzameling en -analyse.
4
Blok 4 – Kwalitatief onderzoek
Inhoud
Blok 4 – Kwalitatief onderzoek ..................................................................................... 1
Leerdoelen .............................................................................................................. 3
Kernbegrippen ......................................................................................................... 3
Week 13 – Kwalitatief onderzoek: doel ..................................................................... 4
4.1 Introductie van kwalitatief onderzoek .............................................................. 4
Leestaak .......................................................................................................... 4
Tekst 4.1 Introductie in kwalitatief onderzoek .................................................... 4
Tekstboek: Research methods for business students ........................................ 5
4.2 De case-study strategie .................................................................................. 9
Tekst 4.2 Case study research .......................................................................... 9
Tekst 4.3 How to... undertake case study research .......................................... 11
Tekstboek: Research methods for business students ...................................... 14
Tekstboek: Research methods for business students ...................................... 16
4.3 Stappen in kwalitatief onderzoek .................................................................. 18
Tekst 4.4 Building Theories from Case Study Research .................................... 18
Week 15 - Kwalitatief onderzoek: dataverzameling ................................................. 23
4.9 Methoden voor kwalitatieve dataverzameling ................................................ 23
Tekstboek: Research methods for business students ...................................... 23
4.10 Het interview nader bekeken ....................................................................... 37
Tekst 4.6 How was it for you? The Interview Society and the irresistible rise of the
(poorly analyzed) interview ............................................................................. 37
Tekstboek: Research methods for business students ...................................... 39
Week 16 - Kwalitatief onderzoek: data-analyse....................................................... 44
4.12 Kwalitatieve data analyseren ...................................................................... 44
Tekstboek: Research methods for business students ...................................... 44
4.13 Inductie versus deductie ............................................................................. 53
1
, Leestaak ........................................................................................................ 53
Video – Kwalitatieve data analyse ................................................................... 53
4.14 Coderen in de praktijk ................................................................................. 54
Tekstboek: Research methods for business students ...................................... 54
2
,Leerdoelen
Nadat je dit blok hebt afgerond, kun je:
• Het doel en de opbouw van een kwalitatieve onderzoekstrategie, specifiek casestudy-
onderzoek, beschrijven
• Omschrijven welke methoden van dataverzameling en databronnen gebruikt kunnen worden in
kwalitatief casestudy-onderzoek en hoe deze zich van elkaar onderscheiden
• De kwaliteit van kwalitatief onderzoek evalueren en borgen aan de hand van de kwaliteitscriteria
(validiteit en betrouwbaarheid)
• De kenmerken van een wetenschappelijk interview benoemen en in hoofdlijnen een
interviewopzet ontwikkelen
• Verschillende soorten steekproeftechnieken beschrijven en onderbouwen welke geschikt is bij
een gekozen kwalitatieve onderzoeksopzet
• De functie en het belang van de opeenvolging van transcriptie, coderen en
analyseren/interpreteren in de analyse van kwalitatieve data omschrijven
• Verschillende manieren van kwalitatieve data-analyse en hun kenmerken benoemen.
Kernbegrippen
• Verkennend, beschrijvend en verklarend casestudy-onderzoek
• Case design: holistisch versus embedded; single versus multiple
• Non-probability sampling
• Validiteit en betrouwbaarheid kwalitatief onderzoek
• Triangulatie
Vverschillende soorten kwalitatieve dataverzamelingstechnieken (archiefdata, interview en
observatie)
• Verschillende soorten kwalitatieve primaire en secundaire data
• Soorten observatie
• Gestandaardiseerd, semigestructureerd en diepte-interview
• Soorten interviewvragen: probing questions, open en gesloten vragen
• Soorten interviews: o.a. groepsinterview en focusgroepen
• Coderen: o.a. in-vivo code, data- versus theoriegedreven coderen
• Datafragmentatie en -reductie versus data-integriteit
• Kwalitatieve analysetechnieken: o.a. thematische analyse, grounded theory, template analyse,
pattern matching
• Interpretatie van kwalitatieve data: objectivistisch, subjectivistisch
3
, Week 13 – Kwalitatief onderzoek: doel
4.1 Introductie van kwalitatief onderzoek
Leestaak
Kwantitatief onderzoek gaat om toetsen en verfijnen van wetenschappelijke kennis door grootschalig
hypothese-toetsend onderzoek. In tegenstelling tot kwantitatief onderzoek, gaat het bij kwalitatief
onderzoek (blok 4) om het diepgaand bestuderen van een fenomeen in de eigen context, waarbij
woorden, tekst en betekenissen centraal staan.
Tekst 4.1 Introductie in kwalitatief onderzoek
Een ander vertrekpunt voor empirisch onderzoek
Deductief onderzoek kan gebruikt worden om te verklaren wat het effect van een bepaalde
onafhankelijke variabele op een andere afhankelijke variabele is. Vaak gaat het hierbij om kwantitatief
onderzoek, zoals survey, archiefonderzoek of experiment.
Dit kent twee belangrijke nadelen:
1. Lage ecologische validiteit: sterk gecontroleerde onderzoek omgevingen lijken niet altijd op de
complexe realiteit.
2. Geen theorie beschikbaar: wanneer er weinig of geen bestaande theorie is, kan men geen
hypothesen formuleren en is deductief onderzoek moeilijk uitvoerbaar.
In zulke gevallen moet de onderzoeker de empirische werkelijkheid als vertrekpunt nemen. Dit leidt tot
inductief verkennend onderzoek, waarin de onderzoeker via systematische waarneming probeert te
begrijpen hoe en waarom iets werkt. Vanuit deze inzichten kan later theorie worden ontwikkeld.
Een ander raamwerk voor onderzoek
Kwantitatieve strategieën (experiment, survey, archiefonderzoek) sluiten slecht aan bij inductief
onderzoek, omdat:
• onafhankelijkheid van de onderzoeker niet haalbaar is, want de onderzoeker moet het veld in.
• generaliseerbaarheid lastig is,
• de realiteit niet goed controleerbaar is,
• kernconcepten nog niet te definiëren zijn, zonder theorie of eerder onderzoek als vertrekpunt,
• statistische analyse niet zinvol is zonder duidelijke variabelen of theorie (kwantitatieve data).
Het alternatief: Kwalitatief onderzoek
Onderzoeksstrategieën die zich wel lenen voor onderzoek dat de empirische realiteit als vertrekpunt
neemt hebben één belangrijke overeenkomst: ze kennen een raamwerk met voornamelijk kwalitatieve
methoden, instrumenten en technieken. Bv case-study, critical incident technique en de grounded
theory-benadering.
Instrumenten zoals het interview, de observatie of een inhoudsanalyse worden gebruikt om kwalitatieve
data te verzamelen en deze worden geanalyseerd met technieken zoals coderen.
De onderzoeker speelt een actieve rol in zowel dataverzameling en -analyse.
4
