Kennis van gezondheid en inzichten in ziek zijn
Les 7
Overzicht
• Anatomie van het digestieve systeem
• Digestie en absorptie
• Metabolisme
• Gezonde voeding
Anatomie van het digestieve systeem
→ Het digestieve systeem (spijsverteringsstelsel) speelt een centrale rol in de
opname van voedingsstoffen die essentieel zijn voor groei, herstel en
energieproductie.
Mond: mechanische vertering (kauwen) en chemische vertering door
enzymen in speeksel (amylase, lipase).
Slokdarm: transport van voedsel via peristaltiek naar de maag.
Peristaltiek =
bewegingen van
Maag: productie van maagzuur en pepsine; begin van eiwitvertering,
spieren waardoor
mechanische afbraak door peristaltiek. voedsel in 1 richting
Dunne darm: vertering en opname van nutriënten.
Dikke darm: resorptie van water en zouten; microbiota fermenteren
onverteerbare koolhydraten; ontlastingvorming.
Rectum: opslag van feces, help bij defecatie.
Anus: sluitspier, voorkomt incontinentie.
Speekselklieren: productie van speeksel.
Lever: produceert gal, verwerkt nutriënten, ontgift stoffen.
Pancreas: secreteert spijsverteringsenzymen (lipase, amylase, proteasen)
en hormonen (insuline, glucagon).
Endocrien: insuline, glucagon
Exocrien: lipase, amylase,
proteasen
,→ Darmmicrobiota
Bestaat uit triljoenen bacteriën die:
o Onverteerbare vezels fermenteren (vorming van korteketenvetzuren
zoals butyraat).
o Immuniteit en darmbarrière versterken.
o Invloed hebben op stemming en metabolisme (gut-brain axis).
Voeding met veel vezels (groenten, peulvruchten, volkoren granen)
bevordert een gezonde microbiota.
Digestie en absorptie
Digestie (spijsvertering)
Digestie is het proces waarbij voedsel wordt afgebroken tot kleinere
moleculen, zodat het lichaam ze kan opnemen en gebruiken voor energie
en groei
Bestaat uit mechanische en chemische vertering
o Mond; mechanisch
o Maag; mechanisch en chemisch
Digestie/absorptie van koolhydraten:
Koolhydraten zijn de belangrijkste energiebron (niet opslag) van het
menselijk lichaam (ongeveer 45–65% van de dagelijkse energie-inname).
Ze worden in het digestieve systeem afgebroken tot monosachariden
(vooral glucose) die kunnen worden opgenomen in het bloed en gebruikt
voor energieproductie.
Dunne darm: hoofdplaats van koolhydraatvertering.
Enzymen van koolhydraatvertering
o Speeksel amylase
o Pancreas amylase
o Maltase
Enzymen
o Sucrase
in
o Lactase darmwand
Polysachariden → disachariden → monosachariden → absorptie
→ Lactose-intolerantie
Onvermogen om lactose goed te verteren, doordat het enzym lactase
onvoldoende of niet wordt aangemaakt in de dunne darm
Lactaseproductie neemt af met de leeftijd
5% volwassenen in Noord-Europa,
tot 90% in Azië en Afrika
Het is geen melkallergie
Lactose heeft een osmotisch effect in de darm en wordt gefermenteerd
door darmbacteriën
Symptomen: opgeblazen gevoel (bloating), winderigheid,
buikpijn/krampen, diarree
Diagnose met ademtest
Behandeling:
o Lactosevrij dieet
o (lactase-enzym supplementen)
, Digestie/absorptie van eiwitten:
De vertering van eiwitten begint in de maag en wordt voltooid in de dunne
darm.
Eiwitten zijn te groot om direct door de darmwand opgenomen te
worden.
Eiwitten worden afgebroken in aminozuren.
Aminozuren worden via transporteiwitten in de darmcellen opgenomen.
Aminozuren:
Essentiële aminozuren zijn aminozuren die het
lichaam niet zelf kan aanmaken en daarom via de
voeding moeten worden verkregen.
Eiwitten:
Eiwitten zijn essentiële macronutriënten
Bouwstoffen: opbouwen en onderhouden van
lichaamsweefsels, waaronder spieren, huid, botten
en bloed.
Regelprocessen: enzymen, hormonen, transporteiwitten en afweerstoffen
die in het lichaam werken.
Energiebron: eiwitten kunnen worden gebruikt als brandstof om energie
te leveren aan het lichaam, al is dit niet hun belangrijkste functie (4
kcal/g).
→ Enzymen bij de vertering van eiwitten
Digestie/absorptie van eiwitten:
Maag
o Enzym: Pepsine (geactiveerd door maagzuur).
o Maagzuur (HCl): Denatureert eiwitten,
waardoor ze makkelijker afbreekbaar zijn.
Dunne darm:
o Pancreatische enzymen:
trypsine, chymotrypsine,
elastase, carboxypeptidase
Les 7
Overzicht
• Anatomie van het digestieve systeem
• Digestie en absorptie
• Metabolisme
• Gezonde voeding
Anatomie van het digestieve systeem
→ Het digestieve systeem (spijsverteringsstelsel) speelt een centrale rol in de
opname van voedingsstoffen die essentieel zijn voor groei, herstel en
energieproductie.
Mond: mechanische vertering (kauwen) en chemische vertering door
enzymen in speeksel (amylase, lipase).
Slokdarm: transport van voedsel via peristaltiek naar de maag.
Peristaltiek =
bewegingen van
Maag: productie van maagzuur en pepsine; begin van eiwitvertering,
spieren waardoor
mechanische afbraak door peristaltiek. voedsel in 1 richting
Dunne darm: vertering en opname van nutriënten.
Dikke darm: resorptie van water en zouten; microbiota fermenteren
onverteerbare koolhydraten; ontlastingvorming.
Rectum: opslag van feces, help bij defecatie.
Anus: sluitspier, voorkomt incontinentie.
Speekselklieren: productie van speeksel.
Lever: produceert gal, verwerkt nutriënten, ontgift stoffen.
Pancreas: secreteert spijsverteringsenzymen (lipase, amylase, proteasen)
en hormonen (insuline, glucagon).
Endocrien: insuline, glucagon
Exocrien: lipase, amylase,
proteasen
,→ Darmmicrobiota
Bestaat uit triljoenen bacteriën die:
o Onverteerbare vezels fermenteren (vorming van korteketenvetzuren
zoals butyraat).
o Immuniteit en darmbarrière versterken.
o Invloed hebben op stemming en metabolisme (gut-brain axis).
Voeding met veel vezels (groenten, peulvruchten, volkoren granen)
bevordert een gezonde microbiota.
Digestie en absorptie
Digestie (spijsvertering)
Digestie is het proces waarbij voedsel wordt afgebroken tot kleinere
moleculen, zodat het lichaam ze kan opnemen en gebruiken voor energie
en groei
Bestaat uit mechanische en chemische vertering
o Mond; mechanisch
o Maag; mechanisch en chemisch
Digestie/absorptie van koolhydraten:
Koolhydraten zijn de belangrijkste energiebron (niet opslag) van het
menselijk lichaam (ongeveer 45–65% van de dagelijkse energie-inname).
Ze worden in het digestieve systeem afgebroken tot monosachariden
(vooral glucose) die kunnen worden opgenomen in het bloed en gebruikt
voor energieproductie.
Dunne darm: hoofdplaats van koolhydraatvertering.
Enzymen van koolhydraatvertering
o Speeksel amylase
o Pancreas amylase
o Maltase
Enzymen
o Sucrase
in
o Lactase darmwand
Polysachariden → disachariden → monosachariden → absorptie
→ Lactose-intolerantie
Onvermogen om lactose goed te verteren, doordat het enzym lactase
onvoldoende of niet wordt aangemaakt in de dunne darm
Lactaseproductie neemt af met de leeftijd
5% volwassenen in Noord-Europa,
tot 90% in Azië en Afrika
Het is geen melkallergie
Lactose heeft een osmotisch effect in de darm en wordt gefermenteerd
door darmbacteriën
Symptomen: opgeblazen gevoel (bloating), winderigheid,
buikpijn/krampen, diarree
Diagnose met ademtest
Behandeling:
o Lactosevrij dieet
o (lactase-enzym supplementen)
, Digestie/absorptie van eiwitten:
De vertering van eiwitten begint in de maag en wordt voltooid in de dunne
darm.
Eiwitten zijn te groot om direct door de darmwand opgenomen te
worden.
Eiwitten worden afgebroken in aminozuren.
Aminozuren worden via transporteiwitten in de darmcellen opgenomen.
Aminozuren:
Essentiële aminozuren zijn aminozuren die het
lichaam niet zelf kan aanmaken en daarom via de
voeding moeten worden verkregen.
Eiwitten:
Eiwitten zijn essentiële macronutriënten
Bouwstoffen: opbouwen en onderhouden van
lichaamsweefsels, waaronder spieren, huid, botten
en bloed.
Regelprocessen: enzymen, hormonen, transporteiwitten en afweerstoffen
die in het lichaam werken.
Energiebron: eiwitten kunnen worden gebruikt als brandstof om energie
te leveren aan het lichaam, al is dit niet hun belangrijkste functie (4
kcal/g).
→ Enzymen bij de vertering van eiwitten
Digestie/absorptie van eiwitten:
Maag
o Enzym: Pepsine (geactiveerd door maagzuur).
o Maagzuur (HCl): Denatureert eiwitten,
waardoor ze makkelijker afbreekbaar zijn.
Dunne darm:
o Pancreatische enzymen:
trypsine, chymotrypsine,
elastase, carboxypeptidase
