Inhoudstabel
Deel 1 ....................................................................................................................................................... 5
Hfdst 1 : objectief/ subjectief recht ......................................................................................................... 5
p3 Onderscheid objectief en subjectief recht ...................................................................................... 5
p3 Verband obj en subj recht ............................................................................................................... 5
Belang onderscheid obj en subj recht .................................................................................................. 6
SAMENVATTING HDST 1 .......................................................................................................................... 6
Hfdst 2 Klassieke definitie van het objectief recht ................................................................................ 7
Obj recht............................................................................................................................................... 7
Rechtsregels ......................................................................................................................................... 7
Sanctionering door de overheid: ..................................................................................................... 7
Procedure afdwinging: ..................................................................................................................... 7
Gevolg overheidskarakter afdwinging (voorwaarden afdwinging): ................................................ 8
Vb obj rechtregel .................................................................................................................................. 8
Sancties ................................................................................................................................................ 9
Hfdst 3 basisbegrippen objectief recht ................................................................................................. 12
Positief recht ...................................................................................................................................... 12
Publiekrecht vs privaatrecht .............................................................................................................. 12
Gemeenrecht vs bijzondere recht...................................................................................................... 12
Onderscheid algemeen & bijzonder recht ........................................................................................ 12
Consumentenrecht............................................................................................................................. 13
Aanvullend of suppletief, dwingend en openbare orde recht ........................................................... 14
Wilsautonomie .............................................................................................................................. 14
Aanvullend of suppletief recht ..................................................................................................... 14
Dwingend recht ............................................................................................................................. 14
Regels van openbare orde............................................................................................................. 15
Verschil dwingend recht en regels van openbare orde? ............................................................. 15
Belang onderscheid tss gwne dwingende wetten en de dwingende wetten van openbare orde .... 16
Sanctie’s: Relatieve en absolute nietigheid (ongeldigheid) ........................................................... 16
Schematische voorstelling: ................................................................................................................ 18
Hfdst 4: indeling & inhoud v/h objectief recht .................................................................................... 19
Hfdst 5 : rechtspraak & gerechtelijke organisatie ................................................................................ 20
Wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht .............................................................................. 20
p52-53 Opbouw gerechterlijke organisatie ....................................................................................... 21
Eenheid van rechtspraak ........................................................................................................ 21
1
, Dubbele aanleg ...................................................................................................................... 21
Specialisatie v/d rechtbanken ................................................................................................ 21
Territoriale organisatie/ bevoegdheid ................................................................................... 22
Verschillende burgelijke rechtscolleges en hun bevoegdheden: ...................................................... 24
Vredegerecht.................................................................................................................................. 24
Politierechtbank ............................................................................................................................. 24
Rechtbank voor 1ste aanleg ........................................................................................................... 24
Rechtbank van koophandel ............................................................................................................ 24
Arbeidsrechtbank ........................................................................................................................... 25
Arrondissementrechtbanken ......................................................................................................... 25
Hof van beroep............................................................................................................................... 25
Arbeidshof ...................................................................................................................................... 25
Hof van cassatie ............................................................................................................................. 26
Beginselen burgerlijke rechtspleging ................................................................................................. 26
Beschikkingsbeginsel: ............................................................................................................. 26
Schriftelijk karakter procedure: ............................................................................................. 26
Rechten van verdedigingen: .................................................................................................. 27
Verschillende stadia rechtspleging .................................................................................................... 27
Inl procedure .......................................................................................................................... 27
Proces ..................................................................................................................................... 28
Rechtsmiddelen...................................................................................................................... 30
Deel 2 ..................................................................................................................................................... 33
Hfdst 1: federale gezagsorganisatie ...................................................................................................... 33
Federale wetgevende macht................................................................................................................. 33
Samenstelling parlement (bevoegdheid: zie art. 77 GW (p109)) ...................................................... 33
Kamer v/d Volks. ............................................................................................................................ 33
Senaat ............................................................................................................................................. 34
Totstandkoming formele wetten ................................................................................................... 34
Belangerijke formele wetten ......................................................................................................... 40
Grondwet wijzigen ......................................................................................................................... 41
Federaal uitvoerende macht ................................................................................................................. 43
Samenstelling federale regering (uitvoerende macht) ...................................................................... 43
Bevoegdheid....................................................................................................................................... 43
Samenstelling ..................................................................................................................................... 44
Federale regering: .......................................................................................................................... 44
Ministerraad: .................................................................................................................................. 44
2
, Kernkabinet: ................................................................................................................................... 44
Regelgeving ........................................................................................................................................ 44
KB’S, MB’S & BESLUITEN VAN STAATSSECRETARISSEN ................................................................. 44
Hfdst 2: lokale wetgeving ...................................................................................................................... 46
Gedecentraliseerde besturen ............................................................................................................ 46
Beperkingen autonomie..................................................................................................................... 46
Bepaling v/d bevoegdheden door hogere overheden ................................................................... 46
Hoofd v/d provincie & gemeente is tegelijkertijd lokale vertegenwoordiger v/h centraal gezag 46
Administratief toezicht................................................................................................................... 46
Medebewind .................................................................................................................................. 46
Organisatie lokale besturen ............................................................................................................... 47
Bekendmaking & inwerkingtreding v/d lokale verordeningen .......................................................... 47
Hoofdstuk 3 communautaire en regionale rechstorden...................................................................... 48
Bevoegdheidsverdeling tss de staat, de gemeenschappen en de gewesten .................................... 48
Soorten bevoegdheden .................................................................................................................. 49
Materiële bevoegdheidsverdeling ................................................................................................. 50
Territoriale bevoegdheidsverdeling ............................................................................................... 54
Deelstatelijke gezagsorganisatie ........................................................................................................ 56
Communautaire & regionale gezagsorganisatie ............................................................................ 56
Hfdst 4 Internationale wetgeving ......................................................................................................... 62
Totstandkoming Verdragen EXAM ................................................................................................... 62
Fases totstandkoming .................................................................................................................... 62
Verdragen als bron van nationaal recht ........................................................................................... 63
1. PROBLEEM VAN DE DIRECTE WERKING ................................................................................. 63
2. OBJECTIEF EN SUBJECTIEF CRITERIUM VOOR INROEPBAARHEID VAN VERDRAGSBEPALING
IN INTERNE RECHTSORDE .............................................................................................................. 63
Voorbeelden en toepassingen: ...................................................................................................... 64
Europees recht / supranationale wetgeving .................................................................................... 65
Ontstaan ......................................................................................................................................... 65
Beginselen vd Europese regelgeving.............................................................................................. 66
Soorten EU-regelgeving ................................................................................................................. 67
Totstandkoming EU secundair recht .............................................................................................. 69
Doelstellingen EU ........................................................................................................................... 71
Middelen tot verwezenlijking EU ................................................................................................... 71
Hfdst 5 Hiërarchie der normen ............................................................................................................. 73
3 soorten conflicten tussen 2 normen: .................................................................................................. 73
3
, Conflict tss bijzondere en algemene wet ................................................................................. 73
Conflict in tijd............................................................................................................................. 73
Conflict tss hogere en lagere norm ........................................................................................... 73
Afdwinging vd normenhiërarchie (gronden tot onregelmatigheid) ...................................................... 74
Procedures tegen besluiten of verordeningen ................................................................................. 75
1. Exceptie van onwettigheid/ illegaliteit Art. 159 Gw ............................................................ 75
2. Annulatieberoep/ beroep tot nietigverklaring voor de RvS (art. 14 RvSt-Wet) ................. 76
Schema: .......................................................................................................................................... 77
Procedures tegen wetten, decreten en ordonnanties ..................................................................... 78
3. Exceptie internationale onrechtmatigheid/ toetsing formele wet aan internationale
normen met directe werking ........................................................................................................ 78
4. Controle door het grondwettelijk hof .................................................................................. 79
Schema: .......................................................................................................................................... 81
4
,Inl. tot het recht
Deel 1
Hfdst 1 : objectief/ subjectief recht
Zie ook: https://fr.scribd.com/doc/213104942/SamenvattingIRW
p3 Onderscheid objectief en subjectief recht
Objectief recht (the law)
Het geheel van ((on)geschreven) gedragregels voor het maatschappelijk leven (met
betrekking tot daden (gn gedachten)), waarvan het respect w afgedwogen door de
overheid (door straffen). Doel: belangen van mensen te ordenen en beschermen.
Vb 2 obj rechtsregels:
o Verbod schade te berokkenen
o Plicht schade te vergoeden
Subjectie recht (a right)
Als men het recht bekijkt vanuit het standpnt v/h (rechtssubject) individu (het recht
individualiseren), dan gebruikt men het begrip recht ook als een aanspraak die een
pers aan een rechtsnorm ontleent (om iets te gebruiken of een bepaalde prestatie van
een ander individu te eisen)
Vb 2 obj rechtsregels:
1. Verbod schade te berokkenen
2. Indien wel, moet je de schade vergoeden
Subj recht: je hebt het recht om jouw schade vergoed te zien
p3 Verband obj en subj recht
Het obj recht is het geheel van door de overheid afgedwongen regels (gebods- en
verbodsbepalingen) voor de maatschappij. Dankzij de obj rechtregels kunnen mensen
aanspraak maken op met die regels opgelegd gedrag. Die aanspraken op het gedrag van zijn
medemens zorgen ervoor dat een rechtsubject drager is van subj rechten.De subj rechten zijn
niets anders dan door het obj recht beschermende aanspraken op andermans gedrag.
Het obj recht is de grondslag voor het recht in subj zin; het regelt niet alleen het subj recht,
het beschermt het ook.
Vbn cursus p4
Ik heb een subj recht omdat mijn aanspraak beschermd is door het obj recht
Vb huur: huurder moet de huur betalen (obj recht), als de huurder dit niet doet dan heeft de
verhuurder het recht om zijn geld te eisen (subj recht)
5
, Belang onderscheid obj en subj recht
Belangerijke toepassing: bevoegdheidsverdeling (juristiction) tss admin rechtscolleges en
gwne rechtbanken.
Er zijn verschillende soorten geschillen (onenigheid) die bij een rechtbank aanhangig kunnen
gemaakt worden:
Geschillen over subjectieve rechten: het subjectief contentieux
Geschillen over de objectieve wettigheid van bestreden handelingen: het objectief
contentieux
Subjectief contentieux:
Burgerlijk: hoven en rechtbanken
Objectief contentieux:
RAAD VAN STATE behandelt:
1% van de behandelde zaken: als cassatierechter tegen uitspraken van administratieve
rechtscolleges
99% van de behandelde zaken als annulatierechter tegen beschikkingen van de overheid.
De toegangssleutel tot de rechterlijke macht, c.q. de administratieve rechtscolleges, is het bezit
als burger van een subjectief recht ten aanzien van de overheid. De artt. 144-145 G.W. kaderen
dus enkel in het zogenaamde subjectief contentieux.
Vb burger is het oneens met een overheidsbeslissing (vb een milieuvergunning) kan hij
proberen de beslissing ongedaan te maken. In admin rechtscolleges -> obj contentieux
Admin rechtscolleges oordelen over de wettigheid v/d beslissing als ze een obj recht
schenden. Het bespreken van een te vergoeden schade is een voorrecht v/d subj recht.
Maar het verschil tss obj en subj contentieux vervaagt.
SAMENVATTING HDST 1
Wel beschouwd bevat het leerstuk van de onrechtmatige daad aldus twee objectieve
rechtsregels. Zo leest men in artikel 1382 BW in de eerste plaats dat het verboden is op
foutieve wijze aan anderen schade te berokkenen, zelfs al doet men dat niet opzettelijk. De
bepaling bevat echter ook een tweede regel, die de vergoedingsplicht betreft voor het geval
dat er toch schade zou zijn berokkend. Beide objectieve rechtsregels zijn erop gericht anderen
te 6 beschermen, vermits uit het verbod van onrechtmatige daad voor elk individu een
(subjectief) recht op zorgvuldig gedrag van hun medemensen voortvloeit, en, voor het
slachtoffer van alsnog voorkomend onzorgvuldig gedrag, het (subjectieve) recht op het herstel
van de aangerichte schade.
6
Deel 1 ....................................................................................................................................................... 5
Hfdst 1 : objectief/ subjectief recht ......................................................................................................... 5
p3 Onderscheid objectief en subjectief recht ...................................................................................... 5
p3 Verband obj en subj recht ............................................................................................................... 5
Belang onderscheid obj en subj recht .................................................................................................. 6
SAMENVATTING HDST 1 .......................................................................................................................... 6
Hfdst 2 Klassieke definitie van het objectief recht ................................................................................ 7
Obj recht............................................................................................................................................... 7
Rechtsregels ......................................................................................................................................... 7
Sanctionering door de overheid: ..................................................................................................... 7
Procedure afdwinging: ..................................................................................................................... 7
Gevolg overheidskarakter afdwinging (voorwaarden afdwinging): ................................................ 8
Vb obj rechtregel .................................................................................................................................. 8
Sancties ................................................................................................................................................ 9
Hfdst 3 basisbegrippen objectief recht ................................................................................................. 12
Positief recht ...................................................................................................................................... 12
Publiekrecht vs privaatrecht .............................................................................................................. 12
Gemeenrecht vs bijzondere recht...................................................................................................... 12
Onderscheid algemeen & bijzonder recht ........................................................................................ 12
Consumentenrecht............................................................................................................................. 13
Aanvullend of suppletief, dwingend en openbare orde recht ........................................................... 14
Wilsautonomie .............................................................................................................................. 14
Aanvullend of suppletief recht ..................................................................................................... 14
Dwingend recht ............................................................................................................................. 14
Regels van openbare orde............................................................................................................. 15
Verschil dwingend recht en regels van openbare orde? ............................................................. 15
Belang onderscheid tss gwne dwingende wetten en de dwingende wetten van openbare orde .... 16
Sanctie’s: Relatieve en absolute nietigheid (ongeldigheid) ........................................................... 16
Schematische voorstelling: ................................................................................................................ 18
Hfdst 4: indeling & inhoud v/h objectief recht .................................................................................... 19
Hfdst 5 : rechtspraak & gerechtelijke organisatie ................................................................................ 20
Wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht .............................................................................. 20
p52-53 Opbouw gerechterlijke organisatie ....................................................................................... 21
Eenheid van rechtspraak ........................................................................................................ 21
1
, Dubbele aanleg ...................................................................................................................... 21
Specialisatie v/d rechtbanken ................................................................................................ 21
Territoriale organisatie/ bevoegdheid ................................................................................... 22
Verschillende burgelijke rechtscolleges en hun bevoegdheden: ...................................................... 24
Vredegerecht.................................................................................................................................. 24
Politierechtbank ............................................................................................................................. 24
Rechtbank voor 1ste aanleg ........................................................................................................... 24
Rechtbank van koophandel ............................................................................................................ 24
Arbeidsrechtbank ........................................................................................................................... 25
Arrondissementrechtbanken ......................................................................................................... 25
Hof van beroep............................................................................................................................... 25
Arbeidshof ...................................................................................................................................... 25
Hof van cassatie ............................................................................................................................. 26
Beginselen burgerlijke rechtspleging ................................................................................................. 26
Beschikkingsbeginsel: ............................................................................................................. 26
Schriftelijk karakter procedure: ............................................................................................. 26
Rechten van verdedigingen: .................................................................................................. 27
Verschillende stadia rechtspleging .................................................................................................... 27
Inl procedure .......................................................................................................................... 27
Proces ..................................................................................................................................... 28
Rechtsmiddelen...................................................................................................................... 30
Deel 2 ..................................................................................................................................................... 33
Hfdst 1: federale gezagsorganisatie ...................................................................................................... 33
Federale wetgevende macht................................................................................................................. 33
Samenstelling parlement (bevoegdheid: zie art. 77 GW (p109)) ...................................................... 33
Kamer v/d Volks. ............................................................................................................................ 33
Senaat ............................................................................................................................................. 34
Totstandkoming formele wetten ................................................................................................... 34
Belangerijke formele wetten ......................................................................................................... 40
Grondwet wijzigen ......................................................................................................................... 41
Federaal uitvoerende macht ................................................................................................................. 43
Samenstelling federale regering (uitvoerende macht) ...................................................................... 43
Bevoegdheid....................................................................................................................................... 43
Samenstelling ..................................................................................................................................... 44
Federale regering: .......................................................................................................................... 44
Ministerraad: .................................................................................................................................. 44
2
, Kernkabinet: ................................................................................................................................... 44
Regelgeving ........................................................................................................................................ 44
KB’S, MB’S & BESLUITEN VAN STAATSSECRETARISSEN ................................................................. 44
Hfdst 2: lokale wetgeving ...................................................................................................................... 46
Gedecentraliseerde besturen ............................................................................................................ 46
Beperkingen autonomie..................................................................................................................... 46
Bepaling v/d bevoegdheden door hogere overheden ................................................................... 46
Hoofd v/d provincie & gemeente is tegelijkertijd lokale vertegenwoordiger v/h centraal gezag 46
Administratief toezicht................................................................................................................... 46
Medebewind .................................................................................................................................. 46
Organisatie lokale besturen ............................................................................................................... 47
Bekendmaking & inwerkingtreding v/d lokale verordeningen .......................................................... 47
Hoofdstuk 3 communautaire en regionale rechstorden...................................................................... 48
Bevoegdheidsverdeling tss de staat, de gemeenschappen en de gewesten .................................... 48
Soorten bevoegdheden .................................................................................................................. 49
Materiële bevoegdheidsverdeling ................................................................................................. 50
Territoriale bevoegdheidsverdeling ............................................................................................... 54
Deelstatelijke gezagsorganisatie ........................................................................................................ 56
Communautaire & regionale gezagsorganisatie ............................................................................ 56
Hfdst 4 Internationale wetgeving ......................................................................................................... 62
Totstandkoming Verdragen EXAM ................................................................................................... 62
Fases totstandkoming .................................................................................................................... 62
Verdragen als bron van nationaal recht ........................................................................................... 63
1. PROBLEEM VAN DE DIRECTE WERKING ................................................................................. 63
2. OBJECTIEF EN SUBJECTIEF CRITERIUM VOOR INROEPBAARHEID VAN VERDRAGSBEPALING
IN INTERNE RECHTSORDE .............................................................................................................. 63
Voorbeelden en toepassingen: ...................................................................................................... 64
Europees recht / supranationale wetgeving .................................................................................... 65
Ontstaan ......................................................................................................................................... 65
Beginselen vd Europese regelgeving.............................................................................................. 66
Soorten EU-regelgeving ................................................................................................................. 67
Totstandkoming EU secundair recht .............................................................................................. 69
Doelstellingen EU ........................................................................................................................... 71
Middelen tot verwezenlijking EU ................................................................................................... 71
Hfdst 5 Hiërarchie der normen ............................................................................................................. 73
3 soorten conflicten tussen 2 normen: .................................................................................................. 73
3
, Conflict tss bijzondere en algemene wet ................................................................................. 73
Conflict in tijd............................................................................................................................. 73
Conflict tss hogere en lagere norm ........................................................................................... 73
Afdwinging vd normenhiërarchie (gronden tot onregelmatigheid) ...................................................... 74
Procedures tegen besluiten of verordeningen ................................................................................. 75
1. Exceptie van onwettigheid/ illegaliteit Art. 159 Gw ............................................................ 75
2. Annulatieberoep/ beroep tot nietigverklaring voor de RvS (art. 14 RvSt-Wet) ................. 76
Schema: .......................................................................................................................................... 77
Procedures tegen wetten, decreten en ordonnanties ..................................................................... 78
3. Exceptie internationale onrechtmatigheid/ toetsing formele wet aan internationale
normen met directe werking ........................................................................................................ 78
4. Controle door het grondwettelijk hof .................................................................................. 79
Schema: .......................................................................................................................................... 81
4
,Inl. tot het recht
Deel 1
Hfdst 1 : objectief/ subjectief recht
Zie ook: https://fr.scribd.com/doc/213104942/SamenvattingIRW
p3 Onderscheid objectief en subjectief recht
Objectief recht (the law)
Het geheel van ((on)geschreven) gedragregels voor het maatschappelijk leven (met
betrekking tot daden (gn gedachten)), waarvan het respect w afgedwogen door de
overheid (door straffen). Doel: belangen van mensen te ordenen en beschermen.
Vb 2 obj rechtsregels:
o Verbod schade te berokkenen
o Plicht schade te vergoeden
Subjectie recht (a right)
Als men het recht bekijkt vanuit het standpnt v/h (rechtssubject) individu (het recht
individualiseren), dan gebruikt men het begrip recht ook als een aanspraak die een
pers aan een rechtsnorm ontleent (om iets te gebruiken of een bepaalde prestatie van
een ander individu te eisen)
Vb 2 obj rechtsregels:
1. Verbod schade te berokkenen
2. Indien wel, moet je de schade vergoeden
Subj recht: je hebt het recht om jouw schade vergoed te zien
p3 Verband obj en subj recht
Het obj recht is het geheel van door de overheid afgedwongen regels (gebods- en
verbodsbepalingen) voor de maatschappij. Dankzij de obj rechtregels kunnen mensen
aanspraak maken op met die regels opgelegd gedrag. Die aanspraken op het gedrag van zijn
medemens zorgen ervoor dat een rechtsubject drager is van subj rechten.De subj rechten zijn
niets anders dan door het obj recht beschermende aanspraken op andermans gedrag.
Het obj recht is de grondslag voor het recht in subj zin; het regelt niet alleen het subj recht,
het beschermt het ook.
Vbn cursus p4
Ik heb een subj recht omdat mijn aanspraak beschermd is door het obj recht
Vb huur: huurder moet de huur betalen (obj recht), als de huurder dit niet doet dan heeft de
verhuurder het recht om zijn geld te eisen (subj recht)
5
, Belang onderscheid obj en subj recht
Belangerijke toepassing: bevoegdheidsverdeling (juristiction) tss admin rechtscolleges en
gwne rechtbanken.
Er zijn verschillende soorten geschillen (onenigheid) die bij een rechtbank aanhangig kunnen
gemaakt worden:
Geschillen over subjectieve rechten: het subjectief contentieux
Geschillen over de objectieve wettigheid van bestreden handelingen: het objectief
contentieux
Subjectief contentieux:
Burgerlijk: hoven en rechtbanken
Objectief contentieux:
RAAD VAN STATE behandelt:
1% van de behandelde zaken: als cassatierechter tegen uitspraken van administratieve
rechtscolleges
99% van de behandelde zaken als annulatierechter tegen beschikkingen van de overheid.
De toegangssleutel tot de rechterlijke macht, c.q. de administratieve rechtscolleges, is het bezit
als burger van een subjectief recht ten aanzien van de overheid. De artt. 144-145 G.W. kaderen
dus enkel in het zogenaamde subjectief contentieux.
Vb burger is het oneens met een overheidsbeslissing (vb een milieuvergunning) kan hij
proberen de beslissing ongedaan te maken. In admin rechtscolleges -> obj contentieux
Admin rechtscolleges oordelen over de wettigheid v/d beslissing als ze een obj recht
schenden. Het bespreken van een te vergoeden schade is een voorrecht v/d subj recht.
Maar het verschil tss obj en subj contentieux vervaagt.
SAMENVATTING HDST 1
Wel beschouwd bevat het leerstuk van de onrechtmatige daad aldus twee objectieve
rechtsregels. Zo leest men in artikel 1382 BW in de eerste plaats dat het verboden is op
foutieve wijze aan anderen schade te berokkenen, zelfs al doet men dat niet opzettelijk. De
bepaling bevat echter ook een tweede regel, die de vergoedingsplicht betreft voor het geval
dat er toch schade zou zijn berokkend. Beide objectieve rechtsregels zijn erop gericht anderen
te 6 beschermen, vermits uit het verbod van onrechtmatige daad voor elk individu een
(subjectief) recht op zorgvuldig gedrag van hun medemensen voortvloeit, en, voor het
slachtoffer van alsnog voorkomend onzorgvuldig gedrag, het (subjectieve) recht op het herstel
van de aangerichte schade.
6
