Verbintenissenrecht in de
onderneming
Inhoudsopgave
Inleiding.......................................................................................................1
§1. Praktische informatie...........................................................................1
§2. Stand van zaken (geen leerstof).........................................................1
§3. Korte historiek (geen leerstof).............................................................3
1. Diagnose van de patiënt....................................................................3
2. De Commissies voor de hervorming van het BW:..............................3
3. De Commissie Boek 5:.......................................................................4
4. Het voorontwerp van wet tot invoeging van Boek 5 “Verbintenissen”
in het nieuw Burgerlijk Wetboek............................................................4
5. Wet van 2019 voert nieuw BW in.......................................................5
6. Aanloop tot het Wetsvoorstel Boek 5 van 24 februari 2021:.............6
7. Wijzigingen door het Wetsvoorstel 24 februari 2021:........................6
8. De lange weg van Wetsvoorstel Boek 5 van 2021 naar de stemming
in het Parlement....................................................................................6
§4. Verhouding tussen Boek 5 en Boek 1 (geen leerstof)..........................7
§5. Verhouding tussen Boek 5 en Boek 6 (geen leerstof)..........................8
§6. Krachtlijnen van Boek 5.....................................................................10
Hoofdstuk 1. Onderhandelen en formaliseren van de precontractuele fase
...................................................................................................................14
Vooraf......................................................................................................14
I. Het onderhandelingsproces.................................................................16
§ 1. Algemeen......................................................................................16
§ 2. Juridisch regime van onderhandelingen........................................19
II. Formaliseren van de precontractuele fase..........................................23
Inleiding...............................................................................................23
A. Precontractuele documenten...........................................................24
B. Voorbereidende en voor-contracten................................................30
Hoofdstuk 2. Progressief contracteren. Theorie en insteek vanuit de
praktijk.......................................................................................................32
i
, Inleiding..................................................................................................32
I. Opschortende voorwaarde in theorie...................................................34
A. Begrip..............................................................................................34
B. Gevolgen.........................................................................................38
II. Opschortende voorwaarde in de praktijk............................................40
1. Willen partijen zich al verbinden tot het definitieve contract?.........40
2. Heeft de voorwaarde een extern karakter?.....................................41
3. Moeten bepaalde verbintenissen al onmiddellijk uitwerking krijgen?
.............................................................................................................44
4. Wat moet er precies gebeuren alvorens de verbintenis(sen)
opeisbaar mag (mogen) worden?........................................................45
5. Wie moet wat doen om de vervulling van de voorwaarde te
bevorderen?.........................................................................................46
6. Wie kan aan de voorwaarde verzaken?...........................................46
7. Welke kennisgevingsverplichtingen bestaan er bij (niet-)vervulling
van de voorwaarde?............................................................................47
8. Hoelang willen partijen de vervulling van de voorwaarde afwachten?
.............................................................................................................48
9. Wat als de voorwaarde zich niet vervult?........................................49
Hoofdstuk 3. Nakoming en niet-nakoming van contracten (sancties bij
toerekenbare niet-nakoming).....................................................................51
Algemeen kader vanuit Boek 5...............................................................51
Deel 1. Sancties bij toerekenbare niet-nakoming: algemeen kader........51
Inleiding: Overzicht en krachtlijnen van hun hervorming....................51
§1. Exceptie van niet-uitvoering (enac)...............................................56
§2. Uitvoering in natura.......................................................................57
§3. Herstel van schade.........................................................................60
§4. Ontbinding (résolution)..................................................................63
§5. Prijsvermindering...........................................................................67
Deel 2. Clausules rond niet-nakoming van contracten............................69
Inleiding: centrale rol van de partijen..................................................69
§1. Soorten contractuele clausules......................................................69
§2. Rol van de rechter: het tegengewicht a posteriori.........................71
§3. Partijbeslissingsbevoegdheden......................................................72
ii
, §4. Voorbeelden: keuzerechtbedingen.................................................72
Hoofdstuk 4. Beëindigingsclausules...........................................................76
Inleiding..................................................................................................76
I. Ontbinding en ontbindende bedingen..................................................77
Algemeen.............................................................................................78
1° Gerechtelijke ontbinding.................................................................81
2° Ontbindend beding..........................................................................81
3° Ontbinding op kennisgeving............................................................87
II. Opzegging (résiliation) en opzeggingsbedingen.................................88
III. Ontbindende voorwaarden (zie ook les van E. Goossens)..................93
Besluit: enkele redactionele tips.............................................................98
Hoofdstuk 5. De wet van 4 april 2019 en de onrechtmatige bedingen in
contractuele B2B-verhoudingen.................................................................98
Deel I. Inleiding.......................................................................................98
1. Bondige schets: wet met 3 luiken....................................................98
2. Ratio legis........................................................................................98
3. Context van B2B-wet.......................................................................99
Deel II. Onrechtmatige bedingen..........................................................100
1. Toepassingsgebied.........................................................................100
2. Transparantieverplichting..............................................................101
3. Interpretatieregels.........................................................................103
4. Algemene, open norm...................................................................104
5. Zwarte lijst (art. VI.91/4 WER).......................................................106
6. Grijze lijst (art. VI.91/5 WER).........................................................107
7. Sanctionering inter partes en handhaving.....................................113
8. Besluit bij onrechtmatige bedingen...............................................114
Hoofdstuk 6. Schade-, bevrijdings- en enac-bedingen.............................115
Deel 1. Schade- en bevrijdingsbedingen (Clauses indemnitaires et
exonératoires).......................................................................................115
A. Schadebedingen............................................................................115
B. Bevrijdingsbedingen......................................................................123
Deel 2. Enac-bedingen (voorbeelden)...................................................126
Hoofdstuk 7. Redactie van contracten en de boilerplate-clausules
(gastcollege S. Declercq).........................................................................131
iii
,Inleiding................................................................................................131
Wat zijn boilerplate-clausules?...........................................................131
Angelsaksische oorsprong.................................................................131
Risico’s in het Belgisch recht?...........................................................132
Opfrissing: bewijs en interpretatie van een contract.........................132
§1. Vierhoekenbedingen (entire agreement clause/mergerclause; clause
d’intégralité/clause d’accord complet)..................................................135
1. Begrip............................................................................................135
2. Kwalificatie....................................................................................136
3. Geldigheid......................................................................................137
4. Wat met eerdere contracten?........................................................137
5. Alle of enkele precontractuele elementen?...................................138
6. Interpretatieve waarde van precontractuele elementen bij een
vierhoekenbeding?.............................................................................139
7. Ontnemen van wilsvormende waarde?..........................................140
8. Nut? Wanneer neem ik een vierhoekenbeding op?........................141
9. Rechtsmisbruik?.............................................................................143
§2. Wijzigingsbedingen (‘no oral modification-clause’/‘clause de forme’)
..............................................................................................................143
1. Begrip............................................................................................143
2. Kwalificatie....................................................................................144
3. Geldigheid......................................................................................145
4. Wijze van formulering en gevolgen...............................................145
5. Nut?...............................................................................................148
§3. Niet-verzakingbedingen (‘non-waiver clause’/‘clause de non-
renonciation’)........................................................................................149
1. Begrip............................................................................................149
2. Kwalificatie....................................................................................151
3. Geldigheid......................................................................................152
4. Wijze van formulering en gevolgen...............................................152
5. Nut?...............................................................................................152
6. Rechtsmisbruik..............................................................................153
§4. Deelbaarheidsclausule (severability clause/clause de nullité
partielle/de divisibilité/salvatrice).........................................................154
iv
, 1. Begrip............................................................................................154
2. Voorwaarden..................................................................................154
Besluit...................................................................................................156
Hoofdstuk 8. Ondernemingsbewijsrecht (gastcollege).............................158
I. Algemene bewijsregels......................................................................158
II. Ondernemingsbewijsrecht.................................................................161
A. Principe van de vrije bewijsvoering...............................................161
B. Toepassingsgebied.........................................................................162
C. Boekhouding..................................................................................163
D. Factuur..........................................................................................166
III. Bewijsclausules en overeenkomsten................................................173
Hoofdstuk 9. De nieuwe nietigheidsleer...................................................175
Inleiding: herkenbaar maar grondig vernieuwd....................................175
I. Herkenbare elementen van de nietigheidsleer..................................175
A. Indeling van de nietigheden..........................................................175
B. Bevestiging....................................................................................176
C. Gevolgen van de nietigverklaring .................................................176
II. Vernieuwingen op het vlak van de sanctionering van ongeldige
contracten en bedingen........................................................................178
A. Proportionaliteit.............................................................................178
B. Doeltreffendheid............................................................................182
Hoofdstuk 10. Overmachts- en imprevisie(bedingen)..............................185
Inleiding................................................................................................185
I. Overmacht.........................................................................................186
A. Toepassingsvoorwaarden...............................................................186
B. Rechtsgevolgen.............................................................................189
C. Overmachtsclausules....................................................................194
II. Verandering van omstandigheden (imprevisie)................................197
Inleiding: Oude recht (ter info)..........................................................197
A. Invoering van art. 5.74 BW............................................................201
B. Toepassingsvoorwaarden...............................................................202
C. Rechtsgevolgen.............................................................................214
D. Imprevisieclausules.......................................................................218
v
,Hoofdstuk 11. Uitvoering in natura en herstel in natura bij toerekenbare
niet-nakoming: cash is not always king...................................................220
Deel 1. Uitvoering in natura..................................................................220
A. Principes........................................................................................220
B. Actoren..........................................................................................224
Deel 2. Herstel in natura.......................................................................236
A. Principes........................................................................................236
B. Onderscheid met uitvoering in natura...........................................237
C. Juridisch regime – belang van het onderscheid.............................238
D. Toepassingen.................................................................................241
Hoofdstuk 12. Verbintenisrechtelijke aspecten van overdracht van
vennootschappen in de praktijk...............................................................245
Inleiding................................................................................................245
§1. Share deal vs. asset deal.................................................................246
A. Share deal (aandelentransactie)....................................................246
B. Asset deal (activatransactie).........................................................248
C. Keuze tussen share deal en asset deal..........................................249
§2. Voorbereidingsfase..........................................................................249
A. Algemeen......................................................................................249
B. Voorbereidende contracten...........................................................250
C. Due diligence.................................................................................250
D. Aansprakelijkheid..........................................................................251
§3. Share Purchase Agreement (SPA)....................................................252
A. Begrip............................................................................................252
B. Inhoud...........................................................................................252
C. Partijen..........................................................................................252
D. Representations and warranties....................................................256
E. Representations and warranties - breach......................................257
§4. Pre-closing.......................................................................................260
A. Algemeen......................................................................................260
B. Opschortende voorwaarden..........................................................262
C. Preliminaire verbintenissen...........................................................262
§5. Closing.............................................................................................263
vi
,Hoofdstuk 13. Samenloop en coëxistentie in Boek 6, met toepassing op
bestuurdersaansprakelijkheid en professionele aansprakelijkheid van de
notaris......................................................................................................265
Deel 1. Samenloop en coëxistentie in het oud en nieuw recht.............265
I. Inleiding..........................................................................................265
II. Oud recht (Cass.)...........................................................................269
III. Nieuw recht (art. 6.3 BW)..............................................................271
Slotbedenkingen deel 1.....................................................................275
Deel 2. Toepassing op bestuurders en notarissen.................................276
I. Herhaling : de positie van de hulppersoon.........................................276
1. De hulppersoon in oud en nieuw recht..........................................276
2. Gaat de positie van de hulppersoon achteruit?.............................277
II. De proef op de som...........................................................................278
1. Bestuurdersaansprakelijkheid........................................................278
2. (Professionele aansprakelijkheid van de notaris) – Geen leerstof..283
III. Slotbedenkingen..............................................................................284
Hoofdstuk 14. Overdracht van verbintenissen en aanverwante
rechtsfiguren............................................................................................285
Inleiding en situering............................................................................285
I. Overdracht van verbintenissen..........................................................285
A. Overdracht van schuldvordering (artt. 5.174 – 5.186)...................285
B. Overdracht van schuld (artt. 5.187 – 5.192)..................................292
II. Overdracht van contract (art. 5.193)................................................296
1. Begrip............................................................................................296
2. Historiek........................................................................................296
3. Vorm en gevolgen..........................................................................296
4. Twee varianten...............................................................................298
III. Aanverwante rechtsfiguren..............................................................298
A. Delegatie.......................................................................................298
B. Schuldvernieuwing........................................................................299
IV. Clausules uit de praktijk...................................................................301
Hoofdstuk 15. Pluraliteit van subjecten: passieve hoofdelijkheid, passieve
ondeelbaarheid en in solidum verbintenis...............................................307
Inleiding................................................................................................307
vii
,I. Beginsel: verdeling, maar er zijn uitzonderingen...............................308
II. Passieve Hoofdelijkheid.....................................................................309
1. Definitie en bronnen......................................................................310
2. Hoofdgevolgen & excepties...........................................................311
3. Bijkomende gevolgen tussen schuldeiser en schuldenaars...........314
4. Gevolgen tussen medeschuldenaars onderling.............................315
5. Overlijden van een schuldenaar....................................................317
III. Passieve ondeelbaarheid..................................................................317
1. Definitie en bronnen......................................................................317
2. Gevolgen – overerving...................................................................318
IV. Verbintenis in solidum......................................................................320
1. Definitie.........................................................................................320
2. Gevolgen.......................................................................................320
V. Schema’s...........................................................................................322
VI. Voorbeelden.....................................................................................323
viii
,Inleiding1
§1. Praktische informatie
Studiemateriaal:
Leerboeken 1 en 1bis (2025) en van Leerboek 2 (2020) =>
Blackboard Ultra
Digitale reader => Blackboard Ultra
VRG-codex
Voorbereidende opdracht:
Per hoorcollege zal de student gevraagd worden iets voor te bereiden.
Deze opdracht verneemt de student via een bericht op Blackboard Ultra.
! Discussiecolleges: er zal een voorbereiding zijn die voor 1/20 punten zal
tellen.
Leerstof:
Lesnotities
PPT presentaties
De teksten waarnaar in het hoorcollege expliciet wordt verwezen.
De kernteksten maken enkel deel uit van de leerstof indien zo
aangeven door de betrokken (gast)docent tijdens zijn/haar
hoorcollege.
Op het einde van het semester zal op Blackboard Ultra nog een overzicht
geplaatst worden van de te kennen (passages uit de) teksten.
Examen :
3 uur
Schriftelijk
Enkel VRG-Codex
§2. Stand van zaken (geen leerstof)
Boek 5 (ingevoerd bij Wet van 28 april 2022 houdende Boek 5
“Verbintenissen” van het Burgerlijk Wetboek, BS 1 juli 2022, 54082) is in
werking sinds 1 januari 2023 en bevat 270 artikels.
! Boek 5 moet samengelezen worden met Boek 1 (Wet van 28 april
2022 houdende Boek 1 “Algemene bepalingen” van het Burgerlijk
Wetboek, BS 1 juli 2022, 54079, zie verder).
1
S. STIJNS en S. DE REY, "Het nieuwe verbintenissenrecht in Boek 5 BW (deel I)", RW
2022-2023, (923), nrs. 1-15.
1
, Boek 1 bevat het ‘gemeen verbintenissenrecht’ zoals in het oud BW,
maar dan zonder Bewijs (al in Boek 8 BW) en regelt niet de
‘buitencontractuele aansprakelijkheid’ (in Boek 6)
Het ‘nieuwe’ BW zal 10 boeken bevatten (zie art. 61 Wet 28/4/2022
Boek 5):
Boek 1. Algemene bepalingen (in werking sinds: 1/1/2023)
Boek 2. Personen, familie en relatievermogensrecht (in werking
relatie-vermogensrecht: 1/7/2022)
Boek 3. Goederen (in werking: 1/9/2021)
Boek 4. Nalatenschappen, schenkingen en testamenten (in werking:
1/7/2022)
Boek 5. Verbintenissen (in werking sinds: 1/1/2023)
Boek 6. Buitencontractuele aansprakelijkheid (inwerkingtreding:
1/1/2025)
Boek 7. Bijzondere contracten (parlement: hoorzittingen
Kamercommissie Justitie)
Boek 8. Bewijs (in werking sinds: 1/11/2020)
Boek 9. Zekerheden (titel 1: persoonlijke Z.: W. 15/5/2025 in werking op
1/1/2026)
Boek 10. Verjaring (work in progress)
Overgangsrecht Boeken 1 en 5 viseert rechtszekerheid2:
Gooi uw handboeken niet weg!
Boek 5 is van toepassing op alle rechtshandelingen en rechtsfeiten die
hebben plaatsgevonden na de inwerkingtreding (op 01/01/23).
Tenzij anders overeengekomen, is Boek 5 niet van toepassing en blijft het
vroegere recht toepassing vinden:
op toekomstige gevolgen van rechtshandelingen en rechtsfeiten die
plaatsvonden vooraleer Boek 5 in werking trad;
o bv. op een contract van 2022 kan de nieuwe imprevisieregels
niet gelden tenzij afspraak van de partijen om dit wel te doen
gelden via een addendum.
op rechtshandelingen en rechtsfeiten die plaatsvinden na de
inwerkingtreding van Boek 5 en die betrekking hebben op een
verbintenis ontstaan uit een rechtshandelingen of rechtsfeiten dat
plaatsvond voor de inwerkingtreding van Boek 5 (bv. een betaling,
een cessie of een opzegging).
Dit is een bron van een soort ‘cohabitation’ van oud en nieuw recht,
met veel bruggen want: M.v.T, p. 297, suggereert dat rechter kan
2
Zie art. 64 Wet van 28 april 2022 houdende Boek 5 (en art. 3 Wet van 28 april 2022
houdende Boek 1).
2
onderneming
Inhoudsopgave
Inleiding.......................................................................................................1
§1. Praktische informatie...........................................................................1
§2. Stand van zaken (geen leerstof).........................................................1
§3. Korte historiek (geen leerstof).............................................................3
1. Diagnose van de patiënt....................................................................3
2. De Commissies voor de hervorming van het BW:..............................3
3. De Commissie Boek 5:.......................................................................4
4. Het voorontwerp van wet tot invoeging van Boek 5 “Verbintenissen”
in het nieuw Burgerlijk Wetboek............................................................4
5. Wet van 2019 voert nieuw BW in.......................................................5
6. Aanloop tot het Wetsvoorstel Boek 5 van 24 februari 2021:.............6
7. Wijzigingen door het Wetsvoorstel 24 februari 2021:........................6
8. De lange weg van Wetsvoorstel Boek 5 van 2021 naar de stemming
in het Parlement....................................................................................6
§4. Verhouding tussen Boek 5 en Boek 1 (geen leerstof)..........................7
§5. Verhouding tussen Boek 5 en Boek 6 (geen leerstof)..........................8
§6. Krachtlijnen van Boek 5.....................................................................10
Hoofdstuk 1. Onderhandelen en formaliseren van de precontractuele fase
...................................................................................................................14
Vooraf......................................................................................................14
I. Het onderhandelingsproces.................................................................16
§ 1. Algemeen......................................................................................16
§ 2. Juridisch regime van onderhandelingen........................................19
II. Formaliseren van de precontractuele fase..........................................23
Inleiding...............................................................................................23
A. Precontractuele documenten...........................................................24
B. Voorbereidende en voor-contracten................................................30
Hoofdstuk 2. Progressief contracteren. Theorie en insteek vanuit de
praktijk.......................................................................................................32
i
, Inleiding..................................................................................................32
I. Opschortende voorwaarde in theorie...................................................34
A. Begrip..............................................................................................34
B. Gevolgen.........................................................................................38
II. Opschortende voorwaarde in de praktijk............................................40
1. Willen partijen zich al verbinden tot het definitieve contract?.........40
2. Heeft de voorwaarde een extern karakter?.....................................41
3. Moeten bepaalde verbintenissen al onmiddellijk uitwerking krijgen?
.............................................................................................................44
4. Wat moet er precies gebeuren alvorens de verbintenis(sen)
opeisbaar mag (mogen) worden?........................................................45
5. Wie moet wat doen om de vervulling van de voorwaarde te
bevorderen?.........................................................................................46
6. Wie kan aan de voorwaarde verzaken?...........................................46
7. Welke kennisgevingsverplichtingen bestaan er bij (niet-)vervulling
van de voorwaarde?............................................................................47
8. Hoelang willen partijen de vervulling van de voorwaarde afwachten?
.............................................................................................................48
9. Wat als de voorwaarde zich niet vervult?........................................49
Hoofdstuk 3. Nakoming en niet-nakoming van contracten (sancties bij
toerekenbare niet-nakoming).....................................................................51
Algemeen kader vanuit Boek 5...............................................................51
Deel 1. Sancties bij toerekenbare niet-nakoming: algemeen kader........51
Inleiding: Overzicht en krachtlijnen van hun hervorming....................51
§1. Exceptie van niet-uitvoering (enac)...............................................56
§2. Uitvoering in natura.......................................................................57
§3. Herstel van schade.........................................................................60
§4. Ontbinding (résolution)..................................................................63
§5. Prijsvermindering...........................................................................67
Deel 2. Clausules rond niet-nakoming van contracten............................69
Inleiding: centrale rol van de partijen..................................................69
§1. Soorten contractuele clausules......................................................69
§2. Rol van de rechter: het tegengewicht a posteriori.........................71
§3. Partijbeslissingsbevoegdheden......................................................72
ii
, §4. Voorbeelden: keuzerechtbedingen.................................................72
Hoofdstuk 4. Beëindigingsclausules...........................................................76
Inleiding..................................................................................................76
I. Ontbinding en ontbindende bedingen..................................................77
Algemeen.............................................................................................78
1° Gerechtelijke ontbinding.................................................................81
2° Ontbindend beding..........................................................................81
3° Ontbinding op kennisgeving............................................................87
II. Opzegging (résiliation) en opzeggingsbedingen.................................88
III. Ontbindende voorwaarden (zie ook les van E. Goossens)..................93
Besluit: enkele redactionele tips.............................................................98
Hoofdstuk 5. De wet van 4 april 2019 en de onrechtmatige bedingen in
contractuele B2B-verhoudingen.................................................................98
Deel I. Inleiding.......................................................................................98
1. Bondige schets: wet met 3 luiken....................................................98
2. Ratio legis........................................................................................98
3. Context van B2B-wet.......................................................................99
Deel II. Onrechtmatige bedingen..........................................................100
1. Toepassingsgebied.........................................................................100
2. Transparantieverplichting..............................................................101
3. Interpretatieregels.........................................................................103
4. Algemene, open norm...................................................................104
5. Zwarte lijst (art. VI.91/4 WER).......................................................106
6. Grijze lijst (art. VI.91/5 WER).........................................................107
7. Sanctionering inter partes en handhaving.....................................113
8. Besluit bij onrechtmatige bedingen...............................................114
Hoofdstuk 6. Schade-, bevrijdings- en enac-bedingen.............................115
Deel 1. Schade- en bevrijdingsbedingen (Clauses indemnitaires et
exonératoires).......................................................................................115
A. Schadebedingen............................................................................115
B. Bevrijdingsbedingen......................................................................123
Deel 2. Enac-bedingen (voorbeelden)...................................................126
Hoofdstuk 7. Redactie van contracten en de boilerplate-clausules
(gastcollege S. Declercq).........................................................................131
iii
,Inleiding................................................................................................131
Wat zijn boilerplate-clausules?...........................................................131
Angelsaksische oorsprong.................................................................131
Risico’s in het Belgisch recht?...........................................................132
Opfrissing: bewijs en interpretatie van een contract.........................132
§1. Vierhoekenbedingen (entire agreement clause/mergerclause; clause
d’intégralité/clause d’accord complet)..................................................135
1. Begrip............................................................................................135
2. Kwalificatie....................................................................................136
3. Geldigheid......................................................................................137
4. Wat met eerdere contracten?........................................................137
5. Alle of enkele precontractuele elementen?...................................138
6. Interpretatieve waarde van precontractuele elementen bij een
vierhoekenbeding?.............................................................................139
7. Ontnemen van wilsvormende waarde?..........................................140
8. Nut? Wanneer neem ik een vierhoekenbeding op?........................141
9. Rechtsmisbruik?.............................................................................143
§2. Wijzigingsbedingen (‘no oral modification-clause’/‘clause de forme’)
..............................................................................................................143
1. Begrip............................................................................................143
2. Kwalificatie....................................................................................144
3. Geldigheid......................................................................................145
4. Wijze van formulering en gevolgen...............................................145
5. Nut?...............................................................................................148
§3. Niet-verzakingbedingen (‘non-waiver clause’/‘clause de non-
renonciation’)........................................................................................149
1. Begrip............................................................................................149
2. Kwalificatie....................................................................................151
3. Geldigheid......................................................................................152
4. Wijze van formulering en gevolgen...............................................152
5. Nut?...............................................................................................152
6. Rechtsmisbruik..............................................................................153
§4. Deelbaarheidsclausule (severability clause/clause de nullité
partielle/de divisibilité/salvatrice).........................................................154
iv
, 1. Begrip............................................................................................154
2. Voorwaarden..................................................................................154
Besluit...................................................................................................156
Hoofdstuk 8. Ondernemingsbewijsrecht (gastcollege).............................158
I. Algemene bewijsregels......................................................................158
II. Ondernemingsbewijsrecht.................................................................161
A. Principe van de vrije bewijsvoering...............................................161
B. Toepassingsgebied.........................................................................162
C. Boekhouding..................................................................................163
D. Factuur..........................................................................................166
III. Bewijsclausules en overeenkomsten................................................173
Hoofdstuk 9. De nieuwe nietigheidsleer...................................................175
Inleiding: herkenbaar maar grondig vernieuwd....................................175
I. Herkenbare elementen van de nietigheidsleer..................................175
A. Indeling van de nietigheden..........................................................175
B. Bevestiging....................................................................................176
C. Gevolgen van de nietigverklaring .................................................176
II. Vernieuwingen op het vlak van de sanctionering van ongeldige
contracten en bedingen........................................................................178
A. Proportionaliteit.............................................................................178
B. Doeltreffendheid............................................................................182
Hoofdstuk 10. Overmachts- en imprevisie(bedingen)..............................185
Inleiding................................................................................................185
I. Overmacht.........................................................................................186
A. Toepassingsvoorwaarden...............................................................186
B. Rechtsgevolgen.............................................................................189
C. Overmachtsclausules....................................................................194
II. Verandering van omstandigheden (imprevisie)................................197
Inleiding: Oude recht (ter info)..........................................................197
A. Invoering van art. 5.74 BW............................................................201
B. Toepassingsvoorwaarden...............................................................202
C. Rechtsgevolgen.............................................................................214
D. Imprevisieclausules.......................................................................218
v
,Hoofdstuk 11. Uitvoering in natura en herstel in natura bij toerekenbare
niet-nakoming: cash is not always king...................................................220
Deel 1. Uitvoering in natura..................................................................220
A. Principes........................................................................................220
B. Actoren..........................................................................................224
Deel 2. Herstel in natura.......................................................................236
A. Principes........................................................................................236
B. Onderscheid met uitvoering in natura...........................................237
C. Juridisch regime – belang van het onderscheid.............................238
D. Toepassingen.................................................................................241
Hoofdstuk 12. Verbintenisrechtelijke aspecten van overdracht van
vennootschappen in de praktijk...............................................................245
Inleiding................................................................................................245
§1. Share deal vs. asset deal.................................................................246
A. Share deal (aandelentransactie)....................................................246
B. Asset deal (activatransactie).........................................................248
C. Keuze tussen share deal en asset deal..........................................249
§2. Voorbereidingsfase..........................................................................249
A. Algemeen......................................................................................249
B. Voorbereidende contracten...........................................................250
C. Due diligence.................................................................................250
D. Aansprakelijkheid..........................................................................251
§3. Share Purchase Agreement (SPA)....................................................252
A. Begrip............................................................................................252
B. Inhoud...........................................................................................252
C. Partijen..........................................................................................252
D. Representations and warranties....................................................256
E. Representations and warranties - breach......................................257
§4. Pre-closing.......................................................................................260
A. Algemeen......................................................................................260
B. Opschortende voorwaarden..........................................................262
C. Preliminaire verbintenissen...........................................................262
§5. Closing.............................................................................................263
vi
,Hoofdstuk 13. Samenloop en coëxistentie in Boek 6, met toepassing op
bestuurdersaansprakelijkheid en professionele aansprakelijkheid van de
notaris......................................................................................................265
Deel 1. Samenloop en coëxistentie in het oud en nieuw recht.............265
I. Inleiding..........................................................................................265
II. Oud recht (Cass.)...........................................................................269
III. Nieuw recht (art. 6.3 BW)..............................................................271
Slotbedenkingen deel 1.....................................................................275
Deel 2. Toepassing op bestuurders en notarissen.................................276
I. Herhaling : de positie van de hulppersoon.........................................276
1. De hulppersoon in oud en nieuw recht..........................................276
2. Gaat de positie van de hulppersoon achteruit?.............................277
II. De proef op de som...........................................................................278
1. Bestuurdersaansprakelijkheid........................................................278
2. (Professionele aansprakelijkheid van de notaris) – Geen leerstof..283
III. Slotbedenkingen..............................................................................284
Hoofdstuk 14. Overdracht van verbintenissen en aanverwante
rechtsfiguren............................................................................................285
Inleiding en situering............................................................................285
I. Overdracht van verbintenissen..........................................................285
A. Overdracht van schuldvordering (artt. 5.174 – 5.186)...................285
B. Overdracht van schuld (artt. 5.187 – 5.192)..................................292
II. Overdracht van contract (art. 5.193)................................................296
1. Begrip............................................................................................296
2. Historiek........................................................................................296
3. Vorm en gevolgen..........................................................................296
4. Twee varianten...............................................................................298
III. Aanverwante rechtsfiguren..............................................................298
A. Delegatie.......................................................................................298
B. Schuldvernieuwing........................................................................299
IV. Clausules uit de praktijk...................................................................301
Hoofdstuk 15. Pluraliteit van subjecten: passieve hoofdelijkheid, passieve
ondeelbaarheid en in solidum verbintenis...............................................307
Inleiding................................................................................................307
vii
,I. Beginsel: verdeling, maar er zijn uitzonderingen...............................308
II. Passieve Hoofdelijkheid.....................................................................309
1. Definitie en bronnen......................................................................310
2. Hoofdgevolgen & excepties...........................................................311
3. Bijkomende gevolgen tussen schuldeiser en schuldenaars...........314
4. Gevolgen tussen medeschuldenaars onderling.............................315
5. Overlijden van een schuldenaar....................................................317
III. Passieve ondeelbaarheid..................................................................317
1. Definitie en bronnen......................................................................317
2. Gevolgen – overerving...................................................................318
IV. Verbintenis in solidum......................................................................320
1. Definitie.........................................................................................320
2. Gevolgen.......................................................................................320
V. Schema’s...........................................................................................322
VI. Voorbeelden.....................................................................................323
viii
,Inleiding1
§1. Praktische informatie
Studiemateriaal:
Leerboeken 1 en 1bis (2025) en van Leerboek 2 (2020) =>
Blackboard Ultra
Digitale reader => Blackboard Ultra
VRG-codex
Voorbereidende opdracht:
Per hoorcollege zal de student gevraagd worden iets voor te bereiden.
Deze opdracht verneemt de student via een bericht op Blackboard Ultra.
! Discussiecolleges: er zal een voorbereiding zijn die voor 1/20 punten zal
tellen.
Leerstof:
Lesnotities
PPT presentaties
De teksten waarnaar in het hoorcollege expliciet wordt verwezen.
De kernteksten maken enkel deel uit van de leerstof indien zo
aangeven door de betrokken (gast)docent tijdens zijn/haar
hoorcollege.
Op het einde van het semester zal op Blackboard Ultra nog een overzicht
geplaatst worden van de te kennen (passages uit de) teksten.
Examen :
3 uur
Schriftelijk
Enkel VRG-Codex
§2. Stand van zaken (geen leerstof)
Boek 5 (ingevoerd bij Wet van 28 april 2022 houdende Boek 5
“Verbintenissen” van het Burgerlijk Wetboek, BS 1 juli 2022, 54082) is in
werking sinds 1 januari 2023 en bevat 270 artikels.
! Boek 5 moet samengelezen worden met Boek 1 (Wet van 28 april
2022 houdende Boek 1 “Algemene bepalingen” van het Burgerlijk
Wetboek, BS 1 juli 2022, 54079, zie verder).
1
S. STIJNS en S. DE REY, "Het nieuwe verbintenissenrecht in Boek 5 BW (deel I)", RW
2022-2023, (923), nrs. 1-15.
1
, Boek 1 bevat het ‘gemeen verbintenissenrecht’ zoals in het oud BW,
maar dan zonder Bewijs (al in Boek 8 BW) en regelt niet de
‘buitencontractuele aansprakelijkheid’ (in Boek 6)
Het ‘nieuwe’ BW zal 10 boeken bevatten (zie art. 61 Wet 28/4/2022
Boek 5):
Boek 1. Algemene bepalingen (in werking sinds: 1/1/2023)
Boek 2. Personen, familie en relatievermogensrecht (in werking
relatie-vermogensrecht: 1/7/2022)
Boek 3. Goederen (in werking: 1/9/2021)
Boek 4. Nalatenschappen, schenkingen en testamenten (in werking:
1/7/2022)
Boek 5. Verbintenissen (in werking sinds: 1/1/2023)
Boek 6. Buitencontractuele aansprakelijkheid (inwerkingtreding:
1/1/2025)
Boek 7. Bijzondere contracten (parlement: hoorzittingen
Kamercommissie Justitie)
Boek 8. Bewijs (in werking sinds: 1/11/2020)
Boek 9. Zekerheden (titel 1: persoonlijke Z.: W. 15/5/2025 in werking op
1/1/2026)
Boek 10. Verjaring (work in progress)
Overgangsrecht Boeken 1 en 5 viseert rechtszekerheid2:
Gooi uw handboeken niet weg!
Boek 5 is van toepassing op alle rechtshandelingen en rechtsfeiten die
hebben plaatsgevonden na de inwerkingtreding (op 01/01/23).
Tenzij anders overeengekomen, is Boek 5 niet van toepassing en blijft het
vroegere recht toepassing vinden:
op toekomstige gevolgen van rechtshandelingen en rechtsfeiten die
plaatsvonden vooraleer Boek 5 in werking trad;
o bv. op een contract van 2022 kan de nieuwe imprevisieregels
niet gelden tenzij afspraak van de partijen om dit wel te doen
gelden via een addendum.
op rechtshandelingen en rechtsfeiten die plaatsvinden na de
inwerkingtreding van Boek 5 en die betrekking hebben op een
verbintenis ontstaan uit een rechtshandelingen of rechtsfeiten dat
plaatsvond voor de inwerkingtreding van Boek 5 (bv. een betaling,
een cessie of een opzegging).
Dit is een bron van een soort ‘cohabitation’ van oud en nieuw recht,
met veel bruggen want: M.v.T, p. 297, suggereert dat rechter kan
2
Zie art. 64 Wet van 28 april 2022 houdende Boek 5 (en art. 3 Wet van 28 april 2022
houdende Boek 1).
2
