Scheikunde samenvatting T.4: Wat is Groene Chemie?
T.4.1 t/m T.4.11
Wat is Groene Chemie?
T.4.1
In de groene chemie streeft men tijdens vele processen naar een aantal punten:
• De processen moeten veiliger zijn
• Er moeten minder grondstoffen en energie worden gebruikt
• De processen moeten minder vervuiling opleveren
• Soms moeten de processen kostenbesparender zijn dan in de traditionele chemie
Cradle-to-cradle
Dit principe rondom de chemische processen gaat uit van 3 basisregels:
• Afval = voedsel
• Zon is de energiebron
• Respect voor diversiteit
De ‘twaalf principes voor de groene chemie’ zijn te vinden in BINAS, tabel: 97F.
Hoe groen is een proces?
T.4.2
In de groene chemie worden een aantal begrippen gebruikt om de ‘groenheid’ van een proces aan te
duiden. Deze begrippen zijn:
• Atoomeconomie
• Rendement
• E-factor
Atoomeconomie
Volgens de atoomeconomie kan er berekent worden hoeveel procent van de beginstoffen
daadwerkelijk zich in het reactieproduct (reactant-en) bevindt. Dit is te doen met de volgende
formule:
!"#$%&'(
atoomeconomie = !)*+,-.($//*- x 102 %
Rendement
De theoretische opbrengst volgt uit een perfecte en kloppende reactievergelijking, maar in de
werkelijkheid zal het in de meeste gevallen een lagere massa als resultaat leveren, dit deel van het
proces wordt de praktische opbrengst genoemd.
De formule voor het rendement is als volgt:
"#01(,.'2* $")#*-+.(
rendement = (2*#$#*(,.'2* $")#*-+.( x 102 %
, E-factor en bijproducten:
De E-factor geeft weer hoeveel afval er per kg aan product ontstaat, er wordt hierbij dus rekening
gehouden met het rendement.
- Des te hoger de E-factor des te meer afval (per kg product).
De E-factor wordt gegeven door de formule:
Mbeginstoffen − Mwerkelijke opbrengst product
E=
Mwerkelijke opbrnegst product
Kan het wat sneller?
T.4.3
De reactiesnelheid is de snelheid die weergeeft hoe snel de reagerende stoffen
(beginstoffen) worden omgezet in het reactieproduct(en). Deze snelheid hangt af van een
proces hangt af van een aantal factoren:
• Soort stof
• Verdelingsgraad van de stof
• Temperatuur tijdens het proces
• Concentratie van de stof
• Aanwezigheid van een katalysator tijdens het proces
Botsendedeeltjesmodel
Volgens dit model kan (in het kort) een reactie pas op gang komen als de moleculen of atomen (van
de beginstoffen) met elkaar in aanraking komen/botsen.
- Niet elke botsing leidt tot een reactie. Er vindt pas een hergroepering van de deeltjes
(reactie) plaats bij een hard genoege botsing: een effectieve botsing.
Op microniveau zijn er veel factoren die de reactiesnelheid beïnvloeden. Volgens dit model zijn er de
volgende factoren aanwezig:
• De reactiesnelheid is afhankelijk van het aantal effectieve botsingen dat per seconde
plaatsvindt.
• Het aantal effectieve botsingen wordt beïnvloed door: concentratie, verdelingsgraad en
temperatuur.
- Bij een hogere temperatuur bewegen de deeltjes sneller en is de (mogelijke)
botsing effectiever.
T.4.1 t/m T.4.11
Wat is Groene Chemie?
T.4.1
In de groene chemie streeft men tijdens vele processen naar een aantal punten:
• De processen moeten veiliger zijn
• Er moeten minder grondstoffen en energie worden gebruikt
• De processen moeten minder vervuiling opleveren
• Soms moeten de processen kostenbesparender zijn dan in de traditionele chemie
Cradle-to-cradle
Dit principe rondom de chemische processen gaat uit van 3 basisregels:
• Afval = voedsel
• Zon is de energiebron
• Respect voor diversiteit
De ‘twaalf principes voor de groene chemie’ zijn te vinden in BINAS, tabel: 97F.
Hoe groen is een proces?
T.4.2
In de groene chemie worden een aantal begrippen gebruikt om de ‘groenheid’ van een proces aan te
duiden. Deze begrippen zijn:
• Atoomeconomie
• Rendement
• E-factor
Atoomeconomie
Volgens de atoomeconomie kan er berekent worden hoeveel procent van de beginstoffen
daadwerkelijk zich in het reactieproduct (reactant-en) bevindt. Dit is te doen met de volgende
formule:
!"#$%&'(
atoomeconomie = !)*+,-.($//*- x 102 %
Rendement
De theoretische opbrengst volgt uit een perfecte en kloppende reactievergelijking, maar in de
werkelijkheid zal het in de meeste gevallen een lagere massa als resultaat leveren, dit deel van het
proces wordt de praktische opbrengst genoemd.
De formule voor het rendement is als volgt:
"#01(,.'2* $")#*-+.(
rendement = (2*#$#*(,.'2* $")#*-+.( x 102 %
, E-factor en bijproducten:
De E-factor geeft weer hoeveel afval er per kg aan product ontstaat, er wordt hierbij dus rekening
gehouden met het rendement.
- Des te hoger de E-factor des te meer afval (per kg product).
De E-factor wordt gegeven door de formule:
Mbeginstoffen − Mwerkelijke opbrengst product
E=
Mwerkelijke opbrnegst product
Kan het wat sneller?
T.4.3
De reactiesnelheid is de snelheid die weergeeft hoe snel de reagerende stoffen
(beginstoffen) worden omgezet in het reactieproduct(en). Deze snelheid hangt af van een
proces hangt af van een aantal factoren:
• Soort stof
• Verdelingsgraad van de stof
• Temperatuur tijdens het proces
• Concentratie van de stof
• Aanwezigheid van een katalysator tijdens het proces
Botsendedeeltjesmodel
Volgens dit model kan (in het kort) een reactie pas op gang komen als de moleculen of atomen (van
de beginstoffen) met elkaar in aanraking komen/botsen.
- Niet elke botsing leidt tot een reactie. Er vindt pas een hergroepering van de deeltjes
(reactie) plaats bij een hard genoege botsing: een effectieve botsing.
Op microniveau zijn er veel factoren die de reactiesnelheid beïnvloeden. Volgens dit model zijn er de
volgende factoren aanwezig:
• De reactiesnelheid is afhankelijk van het aantal effectieve botsingen dat per seconde
plaatsvindt.
• Het aantal effectieve botsingen wordt beïnvloed door: concentratie, verdelingsgraad en
temperatuur.
- Bij een hogere temperatuur bewegen de deeltjes sneller en is de (mogelijke)
botsing effectiever.
