MAANDAG: PROF –
T.VANELSLANDER
TRANSPORTBEDRIJFSECONOMIE
KOSTENBEREKENING IN EEN TRANSPORTBEDRIJF
TIJDSKOSTEN EN AFSTANDSKOSTEN
Schaduwprijs : je bent zelfstandig transport ondernemer en je keert jouzelf dividend uit
van jou bedrijf in de plaats van een loon, echter ga je wel een fictief loon moeten
aanrekenen dit is een schaduwprijs dat je gaat plakken op dat loon bv een
schatting van wat andere transporteurs als vergoeding krijgen
TIJDSKOSTEN
Tijdskosten zijn kosten die samenhangen met die tijd die verloopt om het transport uit
te voeren functie van de factor 'tijd'
Je gaat kijken naar het aantal uren waarover je gaat transporteren
o Geeft de nodige hoeveelheid voertuigen en transporteurs weer
o Criterium om tijdskosten toe te wijzen aan individuele zendingen
Bv: op de bus genieten meerdere mensen van dit vervoer dus de
tijdskosten worden verspreid over al de mensen die gebruik maken
van dit transport
Elementen van tijdskosten: automatisch gevolg van tijdsverloop
Loonkost
o Chauffeur moet altijd betaald worden (ook als een chauffeur in de file
staat) bedrijven gaan de tijdskost altijd zo klein mogelijk willen maken,
dit zorgt voor minder kosten voor hun
o Is een tijdsgebonden kost
Jaarlijkse verzekeringspremie voertuigen
o Elk voertuig moet verzekert zijn zijn jaarlijkse bedragen die je betaalt
Alle vaste kosten om bepaalde capaciteit in stand te houden (huur garage,
administratie,...)
o Als je een vrachtwagen hebt moet je deze ergens kunnen parkeren, dit doe
je liefst in een garage, deze garage moet je huren
o Is er een administratieve capaciteit nodig? bv: communicatie met
klanten
o Hoe meer voertuigen je hebt hoe meer vaste kosten je zult hebben
AFSTANDSKOSTEN
Afstandskosten zijn gekoppeld aan het feit dat er beweging is
Functie van bewegingen
Toegewezen volgens kilometrage (aantal kilometer dat je gaat afleggen)
Toegevoegd aan tijdskost per uur
Afstandskosten: brandstof, normale onderhoudskosten, afstandstoeslag personeel,
boetes,...)
o Hoe meer je rijd hoe meer brandstof je zal verbruiken
1
, o Als je sneller gaat rijden ga je meer brandstof verbruiken dan de groei van
u snelheid
o Onderhoudskosten zijn gekoppeld aan hoeveel afstanden je aflegt hoe
meer je rijd hoe sneller je voertuig verslijt
o Als personeel verder moet rijden dan normaal krijgen ze hier vaak extra
vergoedingen voor
Bv: als je rijd met een vrachtwagen wil je niet te veel in de file staan bijvoorbeeld
(sta je wel stil dan vallen de afstand kosten weg, maar de tijdskosten recupereren
dit dan
COMPLICATIES
Aantal kostenelementen zijn niet gerelateerd aan tijd of afstand
o Bv: commissies, uitgaven door chauffeurs, tolgelden, havengelden,...
Bv: een chauffeur die lang onderweg is moet iets eten deze
maaltijd behoort niet tot een tijdskost maar ook niet tot een
afstandskost
o oplossing: aparte kostenpost
Afschrijvingen: gerelateerd aan zowel tijd als afstand
o Waardering die je geeft aan de waardevermindering van een voertuig
o Oplossing: onderscheid tussen vaste en variabele afschrijving in functie van
de afgelegde afstand
o Verschillende methoden beschikbaar (bv: 50/50 regel, functie
vervangingspolitiek)
AFSCHRIJVINGEN IN FUNCTIE VAN JAREN DIENST
OEFENING
Veronderstel: vervanging na 900.000 km
o 150.000 km/jaar = 6 jaar
o 180.000 km/jaar = 5 jaar
Berekening variabele afschrijving
o na 6 jaar: jaarlijkse afschrijving 12,50%
o na 5 jaar: jaarlijkse afschrijving 13,80%
o stijging jaarkilometrage met 30.000 km: toename jaarlijkse
afschrijvingen met 1,30%
o stijging jaarkilometrage met 1 km: afschrijving omhoog met 1,30/30.000
= 0,0000433% van de nieuwwaarde (dit is de variabele afschrijving per
km)
Bepalen vaste afschrijving
o trekker van 150.000 km/jaar, vervangen na 6 jaar (900.000 km)
o variabele: 900.000 x 0,0000433% = 39% nieuwwaarde
o totale afschrijving op dat ogenblik: 75%
o vaste afschrijving is 75 – 39 = 36% nieuwwaarde
Besluit
o 39/75 variabel, 36/75 is vast (= tijdsgebonden)
Vervangingspolitiek (= wanneer we ons voertuig gaan vervangen) is een cruciaal
element in deze berekening
Onderhoudskosten van het materiaal: theoretisch analoge redenering mogelijk
i.e. variabele onderhoudskosten per kilometer en een vaste onderhoudskost per
uur
Is dus afstand gerelateerd en niet aan de tijd gebonden
Standaardpraktijk: onderhoudskosten beschouwd als variabele kost per kilometer
2
,UURCOËFFICIËNT EN KILOMETERCOËFFICIÊNT
Totale kost is: u.U + d.D
u = uurcoëfficiënt (geld per uur)
U = tijd nodig voor job (alles inclusief)
d = kilometercoëfficiënt
D = afstand (in kilometers)
Verdere becijferingen mogelijk:
Bv: opsplitsing in man- en voertuiguren
o Een piloot die net terugkomt van een lange vlucht gaat niet vanaf dat hij
aankomt direct terug in een ander vliegtuig gaan om ergens anders
naartoe te vliegen je moet man en vliegtuiguren loskoppelen ook het
vliegtuig kan niet direct terug gebruikt worden
Beladen en lege kilometers
o Een vrachtwagen die volgeladen is zal hogere kosten hebben dan een lege
vrachtwagen een volle vrachtwagen gaat meer brandstof verbruiken en
gaat sneller verslijten
Bepalen van u en d: op basis van gemiddelden
Bepaalde kosten vereisen toewijzingssleutel toewijzen aan afstand of tijd (of in soms
beide)
KOSTENCOËFFICIËNT BIJ WEGVERVOER
Voorbeeld: trekker plus semi-trailer met laadvermogen van 28 ton (zie 2 tabellen slide 13
en 14)
Alle kosten: exclusief btw
Bepaalde kosten zijn niet inbegrepen (bv. commissies, uitgaven door chauffeur,
tolgelden...)
Prijzen vs. kosten:
o Zelfstandigen
o Eigen kapitaal
o Verzekering
Verhouding tussen de componenten: 2/3de van het uur coëfficiënt gaat naar de
loonkosten
Brandstof component heeft het grootste aandeel in de afstandskost
OEFENING
Veronderstel een afstand van 130 kilometer
Tijd: 130 km aan 65 km/uur = 2 uur
Laden en lossen: 1,5 uur
Totale kosten:
o u.U + d.D = (€29,26)3,5 + (€0,50)130 = €167,41
Soms zijn er meer opleggers beschikbaar
Voertuigen met verschillend laadvermogen
BINNENVAART
Minder grote verschillen tussen landen in vergelijking met wegvervoer komt doordat bij
wegvervoer de wetgeving tussen landen zeer sterk verschilt, dit is bij binnenvaart niet zo
omdat binnenvaart internationaal geregeld is dus die verschillen zullen minder groot zijn
3
, Probleem tot 2000 ton ( weinig of geen nieuwbouw van dit soort schepen) uur en
kilometer coëfficiënt die van toepassing zijn op kleine schepen kun je moeilijker gaan
berekenen omdat er steeds minder kleine schepen zijn
Familiebedrijven: effect op uur kosten sommige families leven op zo’n binnenschepen
schipper die woont op de boot krijgt geen loon betaald maar een schaduwprijs
SCHAALEFFECTEN
Hoe groter de schaal wordt waar je op gaat werken hoe meer voordeel in kosten je gaat
hebben (hoe kleiner de toenamen in kosten zal zijn)
Uur- en kilometercoëfficiënt zijn progressieve functie van laadvermogen: hoe zwaarder
het voertuig, hoe hoger uur- en km-coëfficiënt
Maar: opwaartse beweging is minder dan proportioneel
Schaaleffecten zijn belangrijk groter in wegvervoer dan binnenvaart
Potentiële rem: behandelingstijd terminals
Let op: verschil tussen schaaleffecten op niveau van voertuiggrootte en schaaleffecten op
niveau van bedrijfsgrootte (cf. wegvervoer)
Schaaleffecten horen samen bij afstandskosten als je stil staat zal dit schaaleffect voor
een deel verdwijnen
Verschillende bedrijfsgroottes: weinig schaalvoordelen?
VARIABELE KOSTEN
Voor een groot aantal beslissingen: kosten berekenen op andere wijze
Beslissingsnemer kan vaste kosten negeren en zich enkel concentreren op variabele
kosten (i.e. extra kosten t.g.v. specifieke beslissing)
Variabele kosten worden vaak berekend op basis van enkel de kilometercoëfficiënt
Voorbeeld van een niet gebruikte trekker/oplegger, met vrije chauffeur
OEFENING – situatie 1
Twee mogelijk routes:
1) Via tolroute (100 km, reistijd 1,2 u, tol €12)
2) Tolvrije route (110 km, reistijd 1,9 u)
Variabele kosten zijn:
1) Tolroute: €12 + 100(€0.30) = € 42
2) Tolvrije route: 110(€0.30) = € 33
Kilometerkost van 0.30 €/km
Tijdskosten buiten beschouwing gelaten
OEFENING – situatie 2
Zelfde case, maar chauffeur heeft zijn normaal aantal werkuren gepresteerd;
vanaf nu overuren betaald aan € 25/uur
Variabele kosten zijn dan als volgt:
1) Tolroute: €12 + 1.20(€25) + 100(€0.30) = € 72
2) Tolvrije route: 1.90(€25) + 110(€0.30) = € 80.50
Je ziet dus dat de conclusie tolroute of tolvrije route verandert!!
4
T.VANELSLANDER
TRANSPORTBEDRIJFSECONOMIE
KOSTENBEREKENING IN EEN TRANSPORTBEDRIJF
TIJDSKOSTEN EN AFSTANDSKOSTEN
Schaduwprijs : je bent zelfstandig transport ondernemer en je keert jouzelf dividend uit
van jou bedrijf in de plaats van een loon, echter ga je wel een fictief loon moeten
aanrekenen dit is een schaduwprijs dat je gaat plakken op dat loon bv een
schatting van wat andere transporteurs als vergoeding krijgen
TIJDSKOSTEN
Tijdskosten zijn kosten die samenhangen met die tijd die verloopt om het transport uit
te voeren functie van de factor 'tijd'
Je gaat kijken naar het aantal uren waarover je gaat transporteren
o Geeft de nodige hoeveelheid voertuigen en transporteurs weer
o Criterium om tijdskosten toe te wijzen aan individuele zendingen
Bv: op de bus genieten meerdere mensen van dit vervoer dus de
tijdskosten worden verspreid over al de mensen die gebruik maken
van dit transport
Elementen van tijdskosten: automatisch gevolg van tijdsverloop
Loonkost
o Chauffeur moet altijd betaald worden (ook als een chauffeur in de file
staat) bedrijven gaan de tijdskost altijd zo klein mogelijk willen maken,
dit zorgt voor minder kosten voor hun
o Is een tijdsgebonden kost
Jaarlijkse verzekeringspremie voertuigen
o Elk voertuig moet verzekert zijn zijn jaarlijkse bedragen die je betaalt
Alle vaste kosten om bepaalde capaciteit in stand te houden (huur garage,
administratie,...)
o Als je een vrachtwagen hebt moet je deze ergens kunnen parkeren, dit doe
je liefst in een garage, deze garage moet je huren
o Is er een administratieve capaciteit nodig? bv: communicatie met
klanten
o Hoe meer voertuigen je hebt hoe meer vaste kosten je zult hebben
AFSTANDSKOSTEN
Afstandskosten zijn gekoppeld aan het feit dat er beweging is
Functie van bewegingen
Toegewezen volgens kilometrage (aantal kilometer dat je gaat afleggen)
Toegevoegd aan tijdskost per uur
Afstandskosten: brandstof, normale onderhoudskosten, afstandstoeslag personeel,
boetes,...)
o Hoe meer je rijd hoe meer brandstof je zal verbruiken
1
, o Als je sneller gaat rijden ga je meer brandstof verbruiken dan de groei van
u snelheid
o Onderhoudskosten zijn gekoppeld aan hoeveel afstanden je aflegt hoe
meer je rijd hoe sneller je voertuig verslijt
o Als personeel verder moet rijden dan normaal krijgen ze hier vaak extra
vergoedingen voor
Bv: als je rijd met een vrachtwagen wil je niet te veel in de file staan bijvoorbeeld
(sta je wel stil dan vallen de afstand kosten weg, maar de tijdskosten recupereren
dit dan
COMPLICATIES
Aantal kostenelementen zijn niet gerelateerd aan tijd of afstand
o Bv: commissies, uitgaven door chauffeurs, tolgelden, havengelden,...
Bv: een chauffeur die lang onderweg is moet iets eten deze
maaltijd behoort niet tot een tijdskost maar ook niet tot een
afstandskost
o oplossing: aparte kostenpost
Afschrijvingen: gerelateerd aan zowel tijd als afstand
o Waardering die je geeft aan de waardevermindering van een voertuig
o Oplossing: onderscheid tussen vaste en variabele afschrijving in functie van
de afgelegde afstand
o Verschillende methoden beschikbaar (bv: 50/50 regel, functie
vervangingspolitiek)
AFSCHRIJVINGEN IN FUNCTIE VAN JAREN DIENST
OEFENING
Veronderstel: vervanging na 900.000 km
o 150.000 km/jaar = 6 jaar
o 180.000 km/jaar = 5 jaar
Berekening variabele afschrijving
o na 6 jaar: jaarlijkse afschrijving 12,50%
o na 5 jaar: jaarlijkse afschrijving 13,80%
o stijging jaarkilometrage met 30.000 km: toename jaarlijkse
afschrijvingen met 1,30%
o stijging jaarkilometrage met 1 km: afschrijving omhoog met 1,30/30.000
= 0,0000433% van de nieuwwaarde (dit is de variabele afschrijving per
km)
Bepalen vaste afschrijving
o trekker van 150.000 km/jaar, vervangen na 6 jaar (900.000 km)
o variabele: 900.000 x 0,0000433% = 39% nieuwwaarde
o totale afschrijving op dat ogenblik: 75%
o vaste afschrijving is 75 – 39 = 36% nieuwwaarde
Besluit
o 39/75 variabel, 36/75 is vast (= tijdsgebonden)
Vervangingspolitiek (= wanneer we ons voertuig gaan vervangen) is een cruciaal
element in deze berekening
Onderhoudskosten van het materiaal: theoretisch analoge redenering mogelijk
i.e. variabele onderhoudskosten per kilometer en een vaste onderhoudskost per
uur
Is dus afstand gerelateerd en niet aan de tijd gebonden
Standaardpraktijk: onderhoudskosten beschouwd als variabele kost per kilometer
2
,UURCOËFFICIËNT EN KILOMETERCOËFFICIÊNT
Totale kost is: u.U + d.D
u = uurcoëfficiënt (geld per uur)
U = tijd nodig voor job (alles inclusief)
d = kilometercoëfficiënt
D = afstand (in kilometers)
Verdere becijferingen mogelijk:
Bv: opsplitsing in man- en voertuiguren
o Een piloot die net terugkomt van een lange vlucht gaat niet vanaf dat hij
aankomt direct terug in een ander vliegtuig gaan om ergens anders
naartoe te vliegen je moet man en vliegtuiguren loskoppelen ook het
vliegtuig kan niet direct terug gebruikt worden
Beladen en lege kilometers
o Een vrachtwagen die volgeladen is zal hogere kosten hebben dan een lege
vrachtwagen een volle vrachtwagen gaat meer brandstof verbruiken en
gaat sneller verslijten
Bepalen van u en d: op basis van gemiddelden
Bepaalde kosten vereisen toewijzingssleutel toewijzen aan afstand of tijd (of in soms
beide)
KOSTENCOËFFICIËNT BIJ WEGVERVOER
Voorbeeld: trekker plus semi-trailer met laadvermogen van 28 ton (zie 2 tabellen slide 13
en 14)
Alle kosten: exclusief btw
Bepaalde kosten zijn niet inbegrepen (bv. commissies, uitgaven door chauffeur,
tolgelden...)
Prijzen vs. kosten:
o Zelfstandigen
o Eigen kapitaal
o Verzekering
Verhouding tussen de componenten: 2/3de van het uur coëfficiënt gaat naar de
loonkosten
Brandstof component heeft het grootste aandeel in de afstandskost
OEFENING
Veronderstel een afstand van 130 kilometer
Tijd: 130 km aan 65 km/uur = 2 uur
Laden en lossen: 1,5 uur
Totale kosten:
o u.U + d.D = (€29,26)3,5 + (€0,50)130 = €167,41
Soms zijn er meer opleggers beschikbaar
Voertuigen met verschillend laadvermogen
BINNENVAART
Minder grote verschillen tussen landen in vergelijking met wegvervoer komt doordat bij
wegvervoer de wetgeving tussen landen zeer sterk verschilt, dit is bij binnenvaart niet zo
omdat binnenvaart internationaal geregeld is dus die verschillen zullen minder groot zijn
3
, Probleem tot 2000 ton ( weinig of geen nieuwbouw van dit soort schepen) uur en
kilometer coëfficiënt die van toepassing zijn op kleine schepen kun je moeilijker gaan
berekenen omdat er steeds minder kleine schepen zijn
Familiebedrijven: effect op uur kosten sommige families leven op zo’n binnenschepen
schipper die woont op de boot krijgt geen loon betaald maar een schaduwprijs
SCHAALEFFECTEN
Hoe groter de schaal wordt waar je op gaat werken hoe meer voordeel in kosten je gaat
hebben (hoe kleiner de toenamen in kosten zal zijn)
Uur- en kilometercoëfficiënt zijn progressieve functie van laadvermogen: hoe zwaarder
het voertuig, hoe hoger uur- en km-coëfficiënt
Maar: opwaartse beweging is minder dan proportioneel
Schaaleffecten zijn belangrijk groter in wegvervoer dan binnenvaart
Potentiële rem: behandelingstijd terminals
Let op: verschil tussen schaaleffecten op niveau van voertuiggrootte en schaaleffecten op
niveau van bedrijfsgrootte (cf. wegvervoer)
Schaaleffecten horen samen bij afstandskosten als je stil staat zal dit schaaleffect voor
een deel verdwijnen
Verschillende bedrijfsgroottes: weinig schaalvoordelen?
VARIABELE KOSTEN
Voor een groot aantal beslissingen: kosten berekenen op andere wijze
Beslissingsnemer kan vaste kosten negeren en zich enkel concentreren op variabele
kosten (i.e. extra kosten t.g.v. specifieke beslissing)
Variabele kosten worden vaak berekend op basis van enkel de kilometercoëfficiënt
Voorbeeld van een niet gebruikte trekker/oplegger, met vrije chauffeur
OEFENING – situatie 1
Twee mogelijk routes:
1) Via tolroute (100 km, reistijd 1,2 u, tol €12)
2) Tolvrije route (110 km, reistijd 1,9 u)
Variabele kosten zijn:
1) Tolroute: €12 + 100(€0.30) = € 42
2) Tolvrije route: 110(€0.30) = € 33
Kilometerkost van 0.30 €/km
Tijdskosten buiten beschouwing gelaten
OEFENING – situatie 2
Zelfde case, maar chauffeur heeft zijn normaal aantal werkuren gepresteerd;
vanaf nu overuren betaald aan € 25/uur
Variabele kosten zijn dan als volgt:
1) Tolroute: €12 + 1.20(€25) + 100(€0.30) = € 72
2) Tolvrije route: 1.90(€25) + 110(€0.30) = € 80.50
Je ziet dus dat de conclusie tolroute of tolvrije route verandert!!
4
