FYSIOLOGIE VAN DE BARING
Inhoud
1. Factoren van de baring: Baringskanaal
H1. Factoren van de baring: baringskanaal ............................................................................ 5
1.1 Beenderig baringskanaal ......................................................................................... 5
1.2 Bekkenvlakken ....................................................................................................... 6
1.2.1 Bekkeningang (B.I.) ......................................................................................... 6
1.2.2 Bekkenuitgang (B.U.) ...................................................................................... 6
1.2.3 Bekkenholte (B.H.) .......................................................................................... 6
1.3 Bekkenafmetingen: uitwendig & inwendig .............................................................. 6
1.3.1 Inwendige bekkenafmetingen thv B.I. .............................................................. 6
1.3.2 Inwendige bekkenafmetingen thv B.H.............................................................. 6
1.3.3 Inwendige bekkenafmeting thv B.U. ................................................................ 7
1.4 Bekkenas ................................................................................................................ 7
1.5 Vlakken van Hodge................................................................................................. 7
1.6 Bekkenevaluatie: moeilijk & veel ervaring .............................................................. 8
1.6.1 Doelen – nut .................................................................................................... 8
1.6.2 Wanneer? ......................................................................................................... 8
1.6.3 Hoe? ................................................................................................................ 9
1.6.4 Schema van Pschyrembel ................................................................................. 9
2. Factoren van de baring: Foetaal caput
1. Anatomie..................................................................................................................... 10
1.1 Algemeen.............................................................................................................. 10
1.2 Schedelnaden / suturae .......................................................................................... 11
1.3 Fontanellen ........................................................................................................... 11
2. Craniometrie............................................................................................................. 12
3. Diameters van de romp ................................................................................................ 12
3. Factoren van de baring: Ligging, houding en plaatsing
1. Ligging van de foetus .................................................................................................. 13
2. Houding van de foetus ................................................................................................. 14
2.1 Soorten houdingen ................................................................................................ 14
3. Plaatsing of stand ........................................................................................................ 14
1
,4. Fasen van de baring
1. De prodomale periode – voortekens van de baring ....................................................... 15
1.1 Voorweeën = voorspellende weeën ....................................................................... 15
1.2 Vermindering vd abdominale druk ........................................................................ 15
1.3 Rijping van de cervix ............................................................................................ 15
1.4 Vorming van het OUS (onderste uterussegment) ................................................... 16
1.5 Pollakisurie ........................................................................................................... 17
2. Ontsluitingsfase – 1e fase van de baring ...................................................................... 18
2.1 Tekens van echte arbeid ........................................................................................ 18
Baarmoedercontracties ................................................................................................ 18
Verstrijking en ontsluiting van de cervix...................................................................... 18
Tekenen....................................................................................................................... 18
Spontaan breken van de vliezen ................................................................................... 18
Pijn/ongemak thv rug en/of buik tijdens contractie ...................................................... 18
Braken, diarree, nausea ................................................................................................ 18
2.2 Duur ..................................................................................................................... 18
2.3 Mechanisme van verstrijking van de cervix ........................................................... 19
2.4 Mechanisme van ontsluiting van de cervix ............................................................ 19
Factoren: ..................................................................................................................... 19
Verschil in graviditeit .................................................................................................. 20
Einde / retractiëring ..................................................................................................... 20
2.5 Fasen van ontsluitingsfase ..................................................................................... 20
3. De Uitdrijvingsfase...................................................................................................... 22
3.1 Duur ..................................................................................................................... 22
3.2 Fysiologische tekens naar volledige ontsluiting ..................................................... 22
3.3 Klinische tekens naar volledige ontsluiting............................................................ 22
3.4 Kenmerken & verloop ........................................................................................... 23
Passieve / latente fase p118-119 .................................................................................. 23
Actieve fase ................................................................................................................. 23
3.5 Mechanisme van de uitdrijving (Aalv) .................................................................. 24
1. Indaling van het hoofd .......................................................................................... 24
2. Inwendige spildraai van het hoofd ......................................................................... 25
3. Geboorte van het hoofd do extensie / deflexie ....................................................... 25
4. Uitwendige spildraai van het hoofd en indaling van de schouders.......................... 25
5. Geboorte van de schouder ..................................................................................... 26
2
, 6. Geboorte romp, stuit & ledematen ......................................................................... 26
3.6 Beleidsopties om hoofd geboren te laten worden ................................................... 26
Hands-on ..................................................................................................................... 26
Hands-off .................................................................................................................... 26
5. Rupturen en episiotomieën
1. Episiotomie of daminsnede .......................................................................................... 27
1.1 Indicaties .............................................................................................................. 27
Maternale indicaties .................................................................................................... 27
Foetale indicaties ......................................................................................................... 27
2. Rupturen ..................................................................................................................... 27
2.1 Verschillende graden............................................................................................. 28
2.2 Soorten ................................................................................................................. 28
Vaginaruptuur ............................................................................................................. 28
Labiaruptuur ................................................................................................................ 28
Clitorisruptuur ............................................................................................................. 28
Cervixruptuur .............................................................................................................. 28
2.3 Preventie perineumrupturen .................................................................................. 29
Klinische tekens staat perineum ................................................................................... 29
Voorkomen ................................................................................................................. 29
Risicofactoren ............................................................................................................. 29
Preventie perineumrupturen ......................................................................................... 30
6. Placentaire fase
1. Het nageboortetijdperk ................................................................................................ 31
1.1 Duur ..................................................................................................................... 31
1.2 Fysiologie van de placentaire fase ......................................................................... 31
Losmakingsproces ....................................................................................................... 31
Proces van uitstoting in het OUS ................................................................................. 32
Proces van uitdrijving of geboorte van de placenta ...................................................... 32
Bloedingscontrole – bloedstolling – hemostase ............................................................ 33
7. Geboorte van de placenta
2. Geboorte van de placenta............................................................................................. 34
2.1 Beleid ................................................................................................................... 34
2.2 Fysiologisch management ..................................................................................... 34
Algemeen .................................................................................................................... 34
3
, Uitleg bij punten uit tabel ............................................................................................ 34
2.3 Handgrepen en tekens ter controle van losmaking ................................................. 34
Handgreep van Küstner ............................................................................................... 34
Teken van Ahlfeld ....................................................................................................... 35
2.4 Actief management ............................................................................................... 35
2.5 Wanneer welk beleid toepassen? ........................................................................... 36
2.6 Handgrepen voor de geboorte................................................................................ 36
Verlenging handgrepen van Küstner of uitstrijken vd placenta ..................................... 36
3. Placentacontrole .......................................................................................................... 37
3.1 Placenta-onderzoek ............................................................................................... 37
Placenta ....................................................................................................................... 37
Vliezen ........................................................................................................................ 37
Navelstreng ................................................................................................................. 37
3.2 Afwijkingen van de placenta ................................................................................. 38
Vormafwijkingen ........................................................................................................ 38
Andere placenta-afwijkingen: infarcten, bloedingen, cysten......................................... 39
4
,H1. Factoren van de baring
H1. Factoren van de baring: baringskanaal
Baringskanaal: kanaal waar foetus wordt uitgedreven bij de geboorte
• Beenderig baringskanaal: bepaald beschikbare ruimte vo doorgang foetus
o Botten + beenderen
o gevormd do wanden vh kleine bekken
o niet uitrekbaar
• Weke baringskanaal:
o Organen + spieren
o gevormd do uterus; cervix; vagina; vulva; bekkenbodemspieren; perineum
o Uitrekbaar
1.1 Beenderig baringskanaal
Zie slides vo foto’s & ligging
Pelvis Bekken
Os(sa) Been(deren)
Os Sacrum Heiligbeen
Os coccygis Staartbeen: staat los & mogelijkheid tot
breken
Os ileum / ilium Darmbeen
Os coxa Heupbeen
Os Ischium Zitbeen
Os Pubis Schaambeen
Crista iliaca Bekkenkam
Articulatio sacro-iliaca Sacro-iliacaal gewricht
Symfyse Schaambeensvoeg
Arcus Pubis Schaamboog
Articulatio sacrococcygea Sacrococcygeaal gewricht
Foramen obturatum / obturatorium
Acetabulum Heupkom
Promontorium
Symfysiolyse Bekkenloslating oiv hormonen
➔ Laatste semester
➔ Na bevalling
Tuber ischiadicum Zitbeenknobbel
Spina Ischiadica
Spina iliaca anterior & superior
Linea innominata / linea terminalis Uitleg
- 8 vss punten: verbonden tt 1 lijn
- Vo onderscheid grote & kleine
bekken
5
,1.2 Bekkenvlakken
1.2.1 Bekkeningang (B.I.)
= Bovenste begrenzing van het kleine bekken en vormt de grens met het grote bekken. Het is
een vlak, begrensd do e op zich gesloten & gekromde lijn (= Linea terminalis) en verloopt
symmetrisch langs andere zijde. Het is ovaal/dwars v vorm.
1.2.2 Bekkenuitgang (B.U.)
= onderste begrenzing vh kleine bekken en wordt gevormd door een op zich gesloten lijn, die
niet in 1 vlak gelegen is. Het verloopt symmetrisch langs de andere zijde & vormt 2
driehoekige vlakken (Tuber ischiadica, symfyse, os coccygis). Verder is het het laagste
niveau in het bekken waar foetus volledige omgeven is do beenderen.
1.2.3 Bekkenholte (B.H.)
= Ruimte tussen B.I. & B.U.
• Bekkenwijdte: vlak door midden van de ysmfyse en midden vd derde sacrale wervel
• Bekkenengte: vlak door onderrand vd symfyse, spinae ischiadicae en articulatio
sacrococcygea
1.3 Bekkenafmetingen: uitwendig & inwendig
1.3.1 Inwendige bekkenafmetingen thv B.I.
Voorachterwaartse diameters Conjugata Vera: afstand tss
achterbovenrand vd symfyse en voorrand
promotorium (11cm)
Conjugata Diagonalis: Afstand tss
achteronderrand vd symfyse en voorrand vh
promontorium (12,5cm)
Dwarse diameters Conjugata Transversa: afstand tss twee verst
van elkaar verwijderde punten op linea
innominata (13cm)
Schuine diameters Conjugata obliqua: (12-12,5cm)
• Rechter schuine diameter is afstand
tss rechter sacro-iliacaal gewricht en
de linker eminentia iliopectina
• Linker schuine diameter is de
afstand tussen linker sacro-iliacaal
gewricht en rechter eminentia
iliopectina
1.3.2 Inwendige bekkenafmetingen thv B.H.
Voorachterwaartse diameters Bekkenwijdte: afstand tss middenachterrand
vd symfyse & midden S3 (12cm)
Bekkenengte: afstand achteronderrand vd
symfyse en het sacro-coccygeaal gewricht
(11cm)
6
, ➔ Adhv radiologie waarnemen
Dwarse diameters Interspinaallijn: Afstand tss spinae
ischiadicae (10,5cm)
➔ Klinisch meetbaal via vaginaal
onderzoek
1.3.3 Inwendige bekkenafmeting thv B.U.
Dwarse diameter Distantia tubera ischiadica: Afstand tss
binnenzijden tubera ischidica (11cm)
Voorachterwaartse diameters Sacro-infrapubische diameter: Afstand
achteronderrand symfyse en voorrand sacro-
coccygeale gewricht (11-12cm)
➔ Kan 1,5-2cm toenemen naargelang
houding
1.4 Bekkenas
= de richting waarin de foetus z tijdens de baring door het bekken voortbeweegt.
• Anatomische as: Verbinding van alle middelpunten vd voorachterwaartse
diameters vh kleine bekken
o Boog omheen symfyse – c-vorm
• Obstetrische as: Denkbeeldige lijn die de weg weergeeft dat het foetale caput
neemt tijdens de arbeid
o J-vorm
1.5 Vlakken van Hodge
= 4 parallelle vlakken die graad bepalen van indaling van de foetus. Het zijn denkbeeldige
vlakken die evenwijdig lopen ah vlak van bekkeningang
• Hodge 1: Vlak dat samenvalt met het vlak van de BI & gaat door bovenrand van
symfyse
o Hbbbi
o Diepste deel vh foetaal caput thv H1
o Hoofd niet ingedaald
• Hodge 2: Vlak, evenwijdig ah vlak van de BI, door onderrand symfyse
7
, o Hvibi
o Diepste deel vh foetaal caput thv
H2
o Hoofd is 1/3 ingedaald
• Hodge 3: Vlak, evenwijdig aan het vlak
van de BI, door spinae ischiadicae
o Hoofd ½ ingedaald
o Diepste deel foetaal caput thv H3
• Hodge 4: vlak, evenwijdig aan het vlak
van de BI, door spits van het os coccygis
of vh sacrum
o Hoofd volledig ingedaald
o Diepste deel vh foetaal caput thb
H4
-> Tussenfases: aangeduid met +/-
1.6 Bekkenevaluatie: moeilijk & veel ervaring
1.6.1 Doelen – nut
1. Om cefalopelvische disproportie op te sporen: als capaciteit vh bekken ontoereikend
is voor een veiilige vaginale geboorte.
= wanverhouding tss bekken vd moeder en vooliggend deel vd baby
2. Bekkenafwijkingen op te sporen, die een vaginale partus moeilijk of onmogelijk
maken. Grove afwijkingen w geconstateerd
Uitkomst: afhankelijk v grootte & vorm vh bekken; grootte foetus; sterkte
baarmoedercontracties; graad moulage; flexie foetale caput; stand bekken; vol rectum & volle
blaas = Relatieve CPD vs. Absolute CPD
➔ Vaginale baring onmogelijk
o Voorhoofdsligging
o Hoge rechtstand: hoofd: voorachterwaarts op vlak bekkeningang, waarvan
grootste diameter dwars loopt. Indien achterhoofd ook nog achter staat →
ernstige wanverhouding
1.6.2 Wanneer?
1. Op einde v zwangerschap, anders zinloos
o Aftasten bekken: jonge zwangerschap schaden
o Cefalopelvische disproportie: niet opgespoort w
o Baby moet nog niet geboren worden
2. Bij elke zwangere vrouw
3. Soms tijdens arbeid (bij vertraagde ontsluiting/indaling)
8
,1.6.3 Hoe?
1. Klinisch adhv vaginaal onderzoek: Schema van Pschyrembel
2. Radiopelvimetrie
= Bepaling van de exacte maten vh bekken (ook met MRI)
Indicaties:
- Manifeste afwijkingen in vorm en grootte
- Stuitligging
1.6.4 Schema van Pschyrembel
1. Voelen of promontorium te bereiekn is met middelvinger.
➔ Indien middelvinger bekken niet kan bereiken: normaal
2. Sacrum aftasten:
- Curvatuur beoordelen
- Biconcaaf
- Uitstekende cristae transversae
3. Os Coccygis beoordelen
- Bewweglijk?
- Goed aangezet?
- Vooruitspringend?
4. Achterwand vd symfyse en arcus pubis beoordelen
- Achterwand vooruitspringend?
- Achterwand glad
- Arcus Pubis: ≥ 90°
5. Linea innominata aftasten
- Laterale & achterste delen mogen niet te volgen zijn
6. Spinae ischidicae beoordelen
- Symmetrisch
- Uni/bilateraal vooruitspringend?
- Afstand tss beiden?
7. Welke delen beoordelen?
- Tumoren?
- Strak (vaginisme/atleten) of soepel (nt altijd toegelaten vaginale bevalling)?
9
, H2. Foetaal caput
1. Anatomie
1.1 Algemeen
Foetaal Caput: grootste & meest kwetsbare deel vd foetus (96% met hoofd eerste geboren)
3 delen:
• Aangezicht
• Schedeldak:
o vss beenderen die met elkaar versmolten zijn
o Ruimte tss beestukken = sultuur / schedelnaad
• Basis
Os frontale Voorhoofdsbeen / frontaal been
Os parietale Wandbeen / pariëtaal been
Os occipitale Achterhoofdsbeen / occipitaal been
Os temporale Slaapbeen / temporaal been
Sinciput / voorhoofd Voorste fontanel t basis neus
Vertex / kruin Achterste fontanel tt voorste fontanel
Occiput / achterhoofd Achterste fontanel tt foramen magnum
10
Inhoud
1. Factoren van de baring: Baringskanaal
H1. Factoren van de baring: baringskanaal ............................................................................ 5
1.1 Beenderig baringskanaal ......................................................................................... 5
1.2 Bekkenvlakken ....................................................................................................... 6
1.2.1 Bekkeningang (B.I.) ......................................................................................... 6
1.2.2 Bekkenuitgang (B.U.) ...................................................................................... 6
1.2.3 Bekkenholte (B.H.) .......................................................................................... 6
1.3 Bekkenafmetingen: uitwendig & inwendig .............................................................. 6
1.3.1 Inwendige bekkenafmetingen thv B.I. .............................................................. 6
1.3.2 Inwendige bekkenafmetingen thv B.H.............................................................. 6
1.3.3 Inwendige bekkenafmeting thv B.U. ................................................................ 7
1.4 Bekkenas ................................................................................................................ 7
1.5 Vlakken van Hodge................................................................................................. 7
1.6 Bekkenevaluatie: moeilijk & veel ervaring .............................................................. 8
1.6.1 Doelen – nut .................................................................................................... 8
1.6.2 Wanneer? ......................................................................................................... 8
1.6.3 Hoe? ................................................................................................................ 9
1.6.4 Schema van Pschyrembel ................................................................................. 9
2. Factoren van de baring: Foetaal caput
1. Anatomie..................................................................................................................... 10
1.1 Algemeen.............................................................................................................. 10
1.2 Schedelnaden / suturae .......................................................................................... 11
1.3 Fontanellen ........................................................................................................... 11
2. Craniometrie............................................................................................................. 12
3. Diameters van de romp ................................................................................................ 12
3. Factoren van de baring: Ligging, houding en plaatsing
1. Ligging van de foetus .................................................................................................. 13
2. Houding van de foetus ................................................................................................. 14
2.1 Soorten houdingen ................................................................................................ 14
3. Plaatsing of stand ........................................................................................................ 14
1
,4. Fasen van de baring
1. De prodomale periode – voortekens van de baring ....................................................... 15
1.1 Voorweeën = voorspellende weeën ....................................................................... 15
1.2 Vermindering vd abdominale druk ........................................................................ 15
1.3 Rijping van de cervix ............................................................................................ 15
1.4 Vorming van het OUS (onderste uterussegment) ................................................... 16
1.5 Pollakisurie ........................................................................................................... 17
2. Ontsluitingsfase – 1e fase van de baring ...................................................................... 18
2.1 Tekens van echte arbeid ........................................................................................ 18
Baarmoedercontracties ................................................................................................ 18
Verstrijking en ontsluiting van de cervix...................................................................... 18
Tekenen....................................................................................................................... 18
Spontaan breken van de vliezen ................................................................................... 18
Pijn/ongemak thv rug en/of buik tijdens contractie ...................................................... 18
Braken, diarree, nausea ................................................................................................ 18
2.2 Duur ..................................................................................................................... 18
2.3 Mechanisme van verstrijking van de cervix ........................................................... 19
2.4 Mechanisme van ontsluiting van de cervix ............................................................ 19
Factoren: ..................................................................................................................... 19
Verschil in graviditeit .................................................................................................. 20
Einde / retractiëring ..................................................................................................... 20
2.5 Fasen van ontsluitingsfase ..................................................................................... 20
3. De Uitdrijvingsfase...................................................................................................... 22
3.1 Duur ..................................................................................................................... 22
3.2 Fysiologische tekens naar volledige ontsluiting ..................................................... 22
3.3 Klinische tekens naar volledige ontsluiting............................................................ 22
3.4 Kenmerken & verloop ........................................................................................... 23
Passieve / latente fase p118-119 .................................................................................. 23
Actieve fase ................................................................................................................. 23
3.5 Mechanisme van de uitdrijving (Aalv) .................................................................. 24
1. Indaling van het hoofd .......................................................................................... 24
2. Inwendige spildraai van het hoofd ......................................................................... 25
3. Geboorte van het hoofd do extensie / deflexie ....................................................... 25
4. Uitwendige spildraai van het hoofd en indaling van de schouders.......................... 25
5. Geboorte van de schouder ..................................................................................... 26
2
, 6. Geboorte romp, stuit & ledematen ......................................................................... 26
3.6 Beleidsopties om hoofd geboren te laten worden ................................................... 26
Hands-on ..................................................................................................................... 26
Hands-off .................................................................................................................... 26
5. Rupturen en episiotomieën
1. Episiotomie of daminsnede .......................................................................................... 27
1.1 Indicaties .............................................................................................................. 27
Maternale indicaties .................................................................................................... 27
Foetale indicaties ......................................................................................................... 27
2. Rupturen ..................................................................................................................... 27
2.1 Verschillende graden............................................................................................. 28
2.2 Soorten ................................................................................................................. 28
Vaginaruptuur ............................................................................................................. 28
Labiaruptuur ................................................................................................................ 28
Clitorisruptuur ............................................................................................................. 28
Cervixruptuur .............................................................................................................. 28
2.3 Preventie perineumrupturen .................................................................................. 29
Klinische tekens staat perineum ................................................................................... 29
Voorkomen ................................................................................................................. 29
Risicofactoren ............................................................................................................. 29
Preventie perineumrupturen ......................................................................................... 30
6. Placentaire fase
1. Het nageboortetijdperk ................................................................................................ 31
1.1 Duur ..................................................................................................................... 31
1.2 Fysiologie van de placentaire fase ......................................................................... 31
Losmakingsproces ....................................................................................................... 31
Proces van uitstoting in het OUS ................................................................................. 32
Proces van uitdrijving of geboorte van de placenta ...................................................... 32
Bloedingscontrole – bloedstolling – hemostase ............................................................ 33
7. Geboorte van de placenta
2. Geboorte van de placenta............................................................................................. 34
2.1 Beleid ................................................................................................................... 34
2.2 Fysiologisch management ..................................................................................... 34
Algemeen .................................................................................................................... 34
3
, Uitleg bij punten uit tabel ............................................................................................ 34
2.3 Handgrepen en tekens ter controle van losmaking ................................................. 34
Handgreep van Küstner ............................................................................................... 34
Teken van Ahlfeld ....................................................................................................... 35
2.4 Actief management ............................................................................................... 35
2.5 Wanneer welk beleid toepassen? ........................................................................... 36
2.6 Handgrepen voor de geboorte................................................................................ 36
Verlenging handgrepen van Küstner of uitstrijken vd placenta ..................................... 36
3. Placentacontrole .......................................................................................................... 37
3.1 Placenta-onderzoek ............................................................................................... 37
Placenta ....................................................................................................................... 37
Vliezen ........................................................................................................................ 37
Navelstreng ................................................................................................................. 37
3.2 Afwijkingen van de placenta ................................................................................. 38
Vormafwijkingen ........................................................................................................ 38
Andere placenta-afwijkingen: infarcten, bloedingen, cysten......................................... 39
4
,H1. Factoren van de baring
H1. Factoren van de baring: baringskanaal
Baringskanaal: kanaal waar foetus wordt uitgedreven bij de geboorte
• Beenderig baringskanaal: bepaald beschikbare ruimte vo doorgang foetus
o Botten + beenderen
o gevormd do wanden vh kleine bekken
o niet uitrekbaar
• Weke baringskanaal:
o Organen + spieren
o gevormd do uterus; cervix; vagina; vulva; bekkenbodemspieren; perineum
o Uitrekbaar
1.1 Beenderig baringskanaal
Zie slides vo foto’s & ligging
Pelvis Bekken
Os(sa) Been(deren)
Os Sacrum Heiligbeen
Os coccygis Staartbeen: staat los & mogelijkheid tot
breken
Os ileum / ilium Darmbeen
Os coxa Heupbeen
Os Ischium Zitbeen
Os Pubis Schaambeen
Crista iliaca Bekkenkam
Articulatio sacro-iliaca Sacro-iliacaal gewricht
Symfyse Schaambeensvoeg
Arcus Pubis Schaamboog
Articulatio sacrococcygea Sacrococcygeaal gewricht
Foramen obturatum / obturatorium
Acetabulum Heupkom
Promontorium
Symfysiolyse Bekkenloslating oiv hormonen
➔ Laatste semester
➔ Na bevalling
Tuber ischiadicum Zitbeenknobbel
Spina Ischiadica
Spina iliaca anterior & superior
Linea innominata / linea terminalis Uitleg
- 8 vss punten: verbonden tt 1 lijn
- Vo onderscheid grote & kleine
bekken
5
,1.2 Bekkenvlakken
1.2.1 Bekkeningang (B.I.)
= Bovenste begrenzing van het kleine bekken en vormt de grens met het grote bekken. Het is
een vlak, begrensd do e op zich gesloten & gekromde lijn (= Linea terminalis) en verloopt
symmetrisch langs andere zijde. Het is ovaal/dwars v vorm.
1.2.2 Bekkenuitgang (B.U.)
= onderste begrenzing vh kleine bekken en wordt gevormd door een op zich gesloten lijn, die
niet in 1 vlak gelegen is. Het verloopt symmetrisch langs de andere zijde & vormt 2
driehoekige vlakken (Tuber ischiadica, symfyse, os coccygis). Verder is het het laagste
niveau in het bekken waar foetus volledige omgeven is do beenderen.
1.2.3 Bekkenholte (B.H.)
= Ruimte tussen B.I. & B.U.
• Bekkenwijdte: vlak door midden van de ysmfyse en midden vd derde sacrale wervel
• Bekkenengte: vlak door onderrand vd symfyse, spinae ischiadicae en articulatio
sacrococcygea
1.3 Bekkenafmetingen: uitwendig & inwendig
1.3.1 Inwendige bekkenafmetingen thv B.I.
Voorachterwaartse diameters Conjugata Vera: afstand tss
achterbovenrand vd symfyse en voorrand
promotorium (11cm)
Conjugata Diagonalis: Afstand tss
achteronderrand vd symfyse en voorrand vh
promontorium (12,5cm)
Dwarse diameters Conjugata Transversa: afstand tss twee verst
van elkaar verwijderde punten op linea
innominata (13cm)
Schuine diameters Conjugata obliqua: (12-12,5cm)
• Rechter schuine diameter is afstand
tss rechter sacro-iliacaal gewricht en
de linker eminentia iliopectina
• Linker schuine diameter is de
afstand tussen linker sacro-iliacaal
gewricht en rechter eminentia
iliopectina
1.3.2 Inwendige bekkenafmetingen thv B.H.
Voorachterwaartse diameters Bekkenwijdte: afstand tss middenachterrand
vd symfyse & midden S3 (12cm)
Bekkenengte: afstand achteronderrand vd
symfyse en het sacro-coccygeaal gewricht
(11cm)
6
, ➔ Adhv radiologie waarnemen
Dwarse diameters Interspinaallijn: Afstand tss spinae
ischiadicae (10,5cm)
➔ Klinisch meetbaal via vaginaal
onderzoek
1.3.3 Inwendige bekkenafmeting thv B.U.
Dwarse diameter Distantia tubera ischiadica: Afstand tss
binnenzijden tubera ischidica (11cm)
Voorachterwaartse diameters Sacro-infrapubische diameter: Afstand
achteronderrand symfyse en voorrand sacro-
coccygeale gewricht (11-12cm)
➔ Kan 1,5-2cm toenemen naargelang
houding
1.4 Bekkenas
= de richting waarin de foetus z tijdens de baring door het bekken voortbeweegt.
• Anatomische as: Verbinding van alle middelpunten vd voorachterwaartse
diameters vh kleine bekken
o Boog omheen symfyse – c-vorm
• Obstetrische as: Denkbeeldige lijn die de weg weergeeft dat het foetale caput
neemt tijdens de arbeid
o J-vorm
1.5 Vlakken van Hodge
= 4 parallelle vlakken die graad bepalen van indaling van de foetus. Het zijn denkbeeldige
vlakken die evenwijdig lopen ah vlak van bekkeningang
• Hodge 1: Vlak dat samenvalt met het vlak van de BI & gaat door bovenrand van
symfyse
o Hbbbi
o Diepste deel vh foetaal caput thv H1
o Hoofd niet ingedaald
• Hodge 2: Vlak, evenwijdig ah vlak van de BI, door onderrand symfyse
7
, o Hvibi
o Diepste deel vh foetaal caput thv
H2
o Hoofd is 1/3 ingedaald
• Hodge 3: Vlak, evenwijdig aan het vlak
van de BI, door spinae ischiadicae
o Hoofd ½ ingedaald
o Diepste deel foetaal caput thv H3
• Hodge 4: vlak, evenwijdig aan het vlak
van de BI, door spits van het os coccygis
of vh sacrum
o Hoofd volledig ingedaald
o Diepste deel vh foetaal caput thb
H4
-> Tussenfases: aangeduid met +/-
1.6 Bekkenevaluatie: moeilijk & veel ervaring
1.6.1 Doelen – nut
1. Om cefalopelvische disproportie op te sporen: als capaciteit vh bekken ontoereikend
is voor een veiilige vaginale geboorte.
= wanverhouding tss bekken vd moeder en vooliggend deel vd baby
2. Bekkenafwijkingen op te sporen, die een vaginale partus moeilijk of onmogelijk
maken. Grove afwijkingen w geconstateerd
Uitkomst: afhankelijk v grootte & vorm vh bekken; grootte foetus; sterkte
baarmoedercontracties; graad moulage; flexie foetale caput; stand bekken; vol rectum & volle
blaas = Relatieve CPD vs. Absolute CPD
➔ Vaginale baring onmogelijk
o Voorhoofdsligging
o Hoge rechtstand: hoofd: voorachterwaarts op vlak bekkeningang, waarvan
grootste diameter dwars loopt. Indien achterhoofd ook nog achter staat →
ernstige wanverhouding
1.6.2 Wanneer?
1. Op einde v zwangerschap, anders zinloos
o Aftasten bekken: jonge zwangerschap schaden
o Cefalopelvische disproportie: niet opgespoort w
o Baby moet nog niet geboren worden
2. Bij elke zwangere vrouw
3. Soms tijdens arbeid (bij vertraagde ontsluiting/indaling)
8
,1.6.3 Hoe?
1. Klinisch adhv vaginaal onderzoek: Schema van Pschyrembel
2. Radiopelvimetrie
= Bepaling van de exacte maten vh bekken (ook met MRI)
Indicaties:
- Manifeste afwijkingen in vorm en grootte
- Stuitligging
1.6.4 Schema van Pschyrembel
1. Voelen of promontorium te bereiekn is met middelvinger.
➔ Indien middelvinger bekken niet kan bereiken: normaal
2. Sacrum aftasten:
- Curvatuur beoordelen
- Biconcaaf
- Uitstekende cristae transversae
3. Os Coccygis beoordelen
- Bewweglijk?
- Goed aangezet?
- Vooruitspringend?
4. Achterwand vd symfyse en arcus pubis beoordelen
- Achterwand vooruitspringend?
- Achterwand glad
- Arcus Pubis: ≥ 90°
5. Linea innominata aftasten
- Laterale & achterste delen mogen niet te volgen zijn
6. Spinae ischidicae beoordelen
- Symmetrisch
- Uni/bilateraal vooruitspringend?
- Afstand tss beiden?
7. Welke delen beoordelen?
- Tumoren?
- Strak (vaginisme/atleten) of soepel (nt altijd toegelaten vaginale bevalling)?
9
, H2. Foetaal caput
1. Anatomie
1.1 Algemeen
Foetaal Caput: grootste & meest kwetsbare deel vd foetus (96% met hoofd eerste geboren)
3 delen:
• Aangezicht
• Schedeldak:
o vss beenderen die met elkaar versmolten zijn
o Ruimte tss beestukken = sultuur / schedelnaad
• Basis
Os frontale Voorhoofdsbeen / frontaal been
Os parietale Wandbeen / pariëtaal been
Os occipitale Achterhoofdsbeen / occipitaal been
Os temporale Slaapbeen / temporaal been
Sinciput / voorhoofd Voorste fontanel t basis neus
Vertex / kruin Achterste fontanel tt voorste fontanel
Occiput / achterhoofd Achterste fontanel tt foramen magnum
10
