Criminologie
Hoofdstuk 1: inleidende beschouwingen
Criminologie is een academische wetenschap: we gaan met een
theoretische invalshoek naar het fenomeen criminaliteit kijken. Wat is dat en
hoe ga je dat aanpakken/beheersen? (empirie)
Men gaat vaak bezig zijn met de daders, maar we verwaarlozen de rol van
het slachtoffer. Uit slachtoffers kunnen we veel leren.
Strafbaarheidsstelling: wat is wel en niet criminaliteit?
2 grote stromingen
1. Traditionele criminaliteitsdefinitie
a. Verwijst naar de norm
b. Daarom ook normatieve criminaliteitsdefinitie
c. Criminaliteit is een eigenschap van gedrag
2. Kritische criminaliteitsdefinitie
a. Reactieve definitie
b. Criminaliteit is eigenschap van maatschappelijke reactie op gedrag
SUPER BELANGRIJK VOOR EXAMEN
NORMATIEVE DEFINITIES KRITISCHE DEFINITITES
(= traditioneel) ( = reactieve)
Criminaliteit = eigenschap van Criminaliteit = eigenschap van
gedrag maatschappelijke reactie op gedrag
Crimineel gedrag = gedrag dat de Maatschappelijke reactie omschrijft
norm overschrijdt gedrag als ‘crimineel’
1) Juridische criminaliteitsdefinities 1 Labelling criminaliteitsdefinitie
- Strafrechtelijke definitie
- Eng-juridische definitie 2 Conflicttheoretische
- Breed-juridische definitie criminaliteitsdefinitie
2) Naturalistische 3 Marxistische criminaliteitsdefinitie
criminaliteitsdefinitie
3) Socio-formalistische
criminaliteitsdefiniti
Voorbeelden kunnen linken aan definities!
,TRADITIONELE CRIMINALITEITSDEFINITIE (norm!)
1. Juridische misdaaddefinitie
1.1. Strafrechtelijke definitie
o Norm = strafrecht
1.2. Eng-juridische definitie
o Opzet
o Zonder verdediging en rechtvaardiging
o Overtreden SW
o Veroordeling door rechter
1.3. Breed-juridische definitie
o Sociaal schadelijk
o Juridische sanctie
Wanneer een handeling door de wet wordt gedefinieerd en
een sanctie voorzien is die kan worden uitgesproken door een
administratief orgaan/rechtbank
GAS-boetes, vennootschapsrecht
2. Naturalistische misdaaddefinitie
a. Verzet tegen niet-universele basis van het recht
b. Criminaliteit: handelingen die altijd en overal als crimineel worden
beschouwd = natuurlijk misdrijf
c. Morele sentimenten als norm
(gemiddelde altruïstische gevoelens)
3. Socio-formalistische misdaaddefinitie
a. Verzet tegen niet-universele basis van het recht
b. Immers – politieke formaties ontwikkelen SR-regels en deze veranderen
in tijd en ruimte
c. Gedragsnormen en Conduct norms
d. Individu maakt deel uit van sociale groepen, deze sociale groepen
ontwikkelen gedragsnormen, een gedragscode
KRITISCHE CRIMINALITEITSDEFINITIE
1. Labeling-definitie
a. Criminaliteit is niet universeel (hangt af van tijd en ruimte)
i. We moeten criminaliteit verbreden omdat niet iedereen hetzelfde
ervaart als een crimineel fenomeen. We moeten kijken op
groepsniveau om te zien of er iets fundamenteel is
, b. Omkering van causaliteit in vergelijking met normatieve definities:
crimineel gedrag leidt niet tot een maatschappelijke reactie maar een
maatschappelijke reactie leidt tot criminaliteit
c. Etiket dat op bepaalde gedragingen wordt gekleefd: criminaliteit is dan
ook scoaiel constructie
i. Bv druggebruik: crimineel of gezondheidsproblemen
d. Een label plakken op iemand en dat bepaald hoe je met die persoon
omgaat
i. Bv. Een drugscrimineel: is dat iemand die criminele feiten pleegt
of eronder lijdt?
In het strafwetboek staat welke gedragingen er als crimineel worden gezien. Je kan pas
van criminaliteit spreken als: Wanneer er echt een veroordeling is
Dagvaarding = als een individu die veroordeeld is wordt gedagvaart door een rechter
!! Naturalisme: criminaliteit kan iets doen aan de mens.
Pygmalion effect = het fenomeen waarbij hoge verwachtingen leiden tot betere
prestaties, en lage verwachtingen tot slechtere prestaties
2. Conflicttheoretische definitie
a. Conflictperspectief: individuen en groepen nemen verschillende positie
in samenleving in
b. Deze dominantieverhoudingen creëren conflicten
c. Criminaliteit is gedrag dat in strijd is met de politie machthebbers
d. Criminaliteit door conflicten tussen belangen
i. Bv Taliban
Conflicttheoretisch perspectief: binnen een samenleving heb je
verschillende groepen maar in die groepen heb je verschillende
machtsverdelingen. Criminaliteit is datgene dat diegene die de macht
hebben als criminaliteit kunnen gaan duiden.
!! Slide 11: bv Luther King was zelf in de gevangenis ooit
3. Marxistische definitie
a. Heersende klasse (bezit productiemiddelen) en proletariaat (bezitloze
arbeiders)
b. Heersende klasse bepaalt wat criminaliteit is
c. Bv slavernij, fraude fiscaal,..
, Marx: Wie dat er een economische macht (productiemiddelen) heeft, heeft
een impact op al de rest
KRITISCHE/NORMATIEVE CRIMINALITEITSDEFINITIE
1. Radicale definitie
a. Kritiek op traditionele criminologie omdat ze vertrekt vanuit gevestigde
orde (bestaande wetgeving, waarden en normen)
b. Normen aan eigen referentiekader vanuit menslievende visie
c. Mensenrechtendefinitie van criminaliteit
i. Mensenrechten is enige criterium
ii. Gelijkheid, welzijn, veiligheid
iii. Individuen sociale verhoudingen, systemen
d. Bv praktijktesten, migratie
studiedomeinen
Eng Breed Zeer breed
Misdaad en misdadiger Misdaad, misdadiger, Studie van afwijkend
criminaliserings- en gedrag
decriminaliseringsproces
sen
Hoofdstuk 2: Historische ontwikkeling
Demonologische verklaringen:
(= studie van demonen en andere bovennatuurlijke wezens die als
geesten worden gezien)
!! Vertrekt vanuit een niet-fysische invalshoek !! geen fysieke realiteit
Criminaliteit als gevolg van geesten/buitenaardse krachten
Niet door de menselijke geest te begrijpen, noch te controleren
Afhankelijk van de periode in de geschiedenis, anders te verklaren
o Primitieve samenleving: boze geesten
o Aanwezigheid van duivels en demonen
o 16e – 19e eeuw: incorrecte verhouding tot God
Men dacht heel vroeger dat criminaliteit beïnvloedt was door aura’s, magie,..
In de 18e eeuw ging men criminologie meer op een fysische manier verklaring.
Ze gaan naar wereldlijke oorzaken kijken.
Hoofdstuk 1: inleidende beschouwingen
Criminologie is een academische wetenschap: we gaan met een
theoretische invalshoek naar het fenomeen criminaliteit kijken. Wat is dat en
hoe ga je dat aanpakken/beheersen? (empirie)
Men gaat vaak bezig zijn met de daders, maar we verwaarlozen de rol van
het slachtoffer. Uit slachtoffers kunnen we veel leren.
Strafbaarheidsstelling: wat is wel en niet criminaliteit?
2 grote stromingen
1. Traditionele criminaliteitsdefinitie
a. Verwijst naar de norm
b. Daarom ook normatieve criminaliteitsdefinitie
c. Criminaliteit is een eigenschap van gedrag
2. Kritische criminaliteitsdefinitie
a. Reactieve definitie
b. Criminaliteit is eigenschap van maatschappelijke reactie op gedrag
SUPER BELANGRIJK VOOR EXAMEN
NORMATIEVE DEFINITIES KRITISCHE DEFINITITES
(= traditioneel) ( = reactieve)
Criminaliteit = eigenschap van Criminaliteit = eigenschap van
gedrag maatschappelijke reactie op gedrag
Crimineel gedrag = gedrag dat de Maatschappelijke reactie omschrijft
norm overschrijdt gedrag als ‘crimineel’
1) Juridische criminaliteitsdefinities 1 Labelling criminaliteitsdefinitie
- Strafrechtelijke definitie
- Eng-juridische definitie 2 Conflicttheoretische
- Breed-juridische definitie criminaliteitsdefinitie
2) Naturalistische 3 Marxistische criminaliteitsdefinitie
criminaliteitsdefinitie
3) Socio-formalistische
criminaliteitsdefiniti
Voorbeelden kunnen linken aan definities!
,TRADITIONELE CRIMINALITEITSDEFINITIE (norm!)
1. Juridische misdaaddefinitie
1.1. Strafrechtelijke definitie
o Norm = strafrecht
1.2. Eng-juridische definitie
o Opzet
o Zonder verdediging en rechtvaardiging
o Overtreden SW
o Veroordeling door rechter
1.3. Breed-juridische definitie
o Sociaal schadelijk
o Juridische sanctie
Wanneer een handeling door de wet wordt gedefinieerd en
een sanctie voorzien is die kan worden uitgesproken door een
administratief orgaan/rechtbank
GAS-boetes, vennootschapsrecht
2. Naturalistische misdaaddefinitie
a. Verzet tegen niet-universele basis van het recht
b. Criminaliteit: handelingen die altijd en overal als crimineel worden
beschouwd = natuurlijk misdrijf
c. Morele sentimenten als norm
(gemiddelde altruïstische gevoelens)
3. Socio-formalistische misdaaddefinitie
a. Verzet tegen niet-universele basis van het recht
b. Immers – politieke formaties ontwikkelen SR-regels en deze veranderen
in tijd en ruimte
c. Gedragsnormen en Conduct norms
d. Individu maakt deel uit van sociale groepen, deze sociale groepen
ontwikkelen gedragsnormen, een gedragscode
KRITISCHE CRIMINALITEITSDEFINITIE
1. Labeling-definitie
a. Criminaliteit is niet universeel (hangt af van tijd en ruimte)
i. We moeten criminaliteit verbreden omdat niet iedereen hetzelfde
ervaart als een crimineel fenomeen. We moeten kijken op
groepsniveau om te zien of er iets fundamenteel is
, b. Omkering van causaliteit in vergelijking met normatieve definities:
crimineel gedrag leidt niet tot een maatschappelijke reactie maar een
maatschappelijke reactie leidt tot criminaliteit
c. Etiket dat op bepaalde gedragingen wordt gekleefd: criminaliteit is dan
ook scoaiel constructie
i. Bv druggebruik: crimineel of gezondheidsproblemen
d. Een label plakken op iemand en dat bepaald hoe je met die persoon
omgaat
i. Bv. Een drugscrimineel: is dat iemand die criminele feiten pleegt
of eronder lijdt?
In het strafwetboek staat welke gedragingen er als crimineel worden gezien. Je kan pas
van criminaliteit spreken als: Wanneer er echt een veroordeling is
Dagvaarding = als een individu die veroordeeld is wordt gedagvaart door een rechter
!! Naturalisme: criminaliteit kan iets doen aan de mens.
Pygmalion effect = het fenomeen waarbij hoge verwachtingen leiden tot betere
prestaties, en lage verwachtingen tot slechtere prestaties
2. Conflicttheoretische definitie
a. Conflictperspectief: individuen en groepen nemen verschillende positie
in samenleving in
b. Deze dominantieverhoudingen creëren conflicten
c. Criminaliteit is gedrag dat in strijd is met de politie machthebbers
d. Criminaliteit door conflicten tussen belangen
i. Bv Taliban
Conflicttheoretisch perspectief: binnen een samenleving heb je
verschillende groepen maar in die groepen heb je verschillende
machtsverdelingen. Criminaliteit is datgene dat diegene die de macht
hebben als criminaliteit kunnen gaan duiden.
!! Slide 11: bv Luther King was zelf in de gevangenis ooit
3. Marxistische definitie
a. Heersende klasse (bezit productiemiddelen) en proletariaat (bezitloze
arbeiders)
b. Heersende klasse bepaalt wat criminaliteit is
c. Bv slavernij, fraude fiscaal,..
, Marx: Wie dat er een economische macht (productiemiddelen) heeft, heeft
een impact op al de rest
KRITISCHE/NORMATIEVE CRIMINALITEITSDEFINITIE
1. Radicale definitie
a. Kritiek op traditionele criminologie omdat ze vertrekt vanuit gevestigde
orde (bestaande wetgeving, waarden en normen)
b. Normen aan eigen referentiekader vanuit menslievende visie
c. Mensenrechtendefinitie van criminaliteit
i. Mensenrechten is enige criterium
ii. Gelijkheid, welzijn, veiligheid
iii. Individuen sociale verhoudingen, systemen
d. Bv praktijktesten, migratie
studiedomeinen
Eng Breed Zeer breed
Misdaad en misdadiger Misdaad, misdadiger, Studie van afwijkend
criminaliserings- en gedrag
decriminaliseringsproces
sen
Hoofdstuk 2: Historische ontwikkeling
Demonologische verklaringen:
(= studie van demonen en andere bovennatuurlijke wezens die als
geesten worden gezien)
!! Vertrekt vanuit een niet-fysische invalshoek !! geen fysieke realiteit
Criminaliteit als gevolg van geesten/buitenaardse krachten
Niet door de menselijke geest te begrijpen, noch te controleren
Afhankelijk van de periode in de geschiedenis, anders te verklaren
o Primitieve samenleving: boze geesten
o Aanwezigheid van duivels en demonen
o 16e – 19e eeuw: incorrecte verhouding tot God
Men dacht heel vroeger dat criminaliteit beïnvloedt was door aura’s, magie,..
In de 18e eeuw ging men criminologie meer op een fysische manier verklaring.
Ze gaan naar wereldlijke oorzaken kijken.
