ANATOMIE EN FYSIOLOGIE
Semester 1
HOOFDSTUK 5 : DE HUID ......................................................................................................................................7
De huidlagen. ....................................................................................................................................................... 8
de twee verschillende lagen van de huid (van superficieel naar profundus). .................................................................8
de verschillende sublagen (van superficieel naarprofundus) .......................................................................................8
De kleur van de huid ............................................................................................................................................. 9
de factoren die invloed hebben op de kleur van de huid en factor die de kleur bepaalt. ..................................................9
De invloed van zonlicht op de huid. ..................................................................................................................... 10
Welk positief gevolg heeft zonlicht op de huid (van een oudere persoon)? .................................................................. 10
Hoe verloopt het fysiologisch mechanisme hiervan?................................................................................................. 10
HOOFDSTUK 10 : HET ENDORCRIENE STELSEL ................................................................................................... 10
1. zenuwstelsel en hormoonstelsel ................................................................................................................. 10
Functie van beide organen .................................................................................................................................. 10
de grote anatomische en fysiologische verschillen? ............................................................................................. 11
2. Hormonen en hun algemene werking. .......................................................................................................... 11
de drie mogelijken scheikundige structuren van hormonen .................................................................................. 11
Aminozuurderivaten ............................................................................................................................................... 11
Peptidehormonen .................................................................................................................................................. 12
Vetderivaten ........................................................................................................................................................... 12
Welke twee werkingsmechanismen werken hormonen in op lichaamscellen? ...................................................... 12
3. Verschillende manieren waarop hormonen worden getransporteerd door het bloed ...................................... 13
4. De as vanuit de hypothalamus. .................................................................................................................... 13
Afgifte van regulerende hormonen naar de hypofysevoorkwab ................................................................................... 14
Endocriene functie via de hypofyseachterkwab ........................................................................................................ 14
Regulatie van de sympathische output naar het bijniermerg ...................................................................................... 14
de verschillende hormonen (en hun werking) van de hypothalamus. ..................................................................... 14
Releasing Hormones (RH) ....................................................................................................................................... 14
Inhibiting Hormones (IH) ......................................................................................................................................... 14
1
, Antidiuretisch Hormoon (ADH) ................................................................................................................................ 14
de verschillende hormonen (en hun werking) van de hypofyse voorkwab en het medulla adrenalis. ....................... 15
Hypofyse Voorkwab (Lobus Anterior) ................................................................................................................... 15
Thyroïdstimulerend Hormoon (TSH) ......................................................................................................................... 15
Adrenocorticotroop Hormoon (ACTH) ...................................................................................................................... 15
Follikelstimulerend Hormoon (FSH) ......................................................................................................................... 15
Luteïniserend Hormoon (LH) ................................................................................................................................... 16
Prolactine .............................................................................................................................................................. 16
Groeihormoon........................................................................................................................................................ 16
Melanocytstimulerend Hormoon ............................................................................................................................. 16
Medulla Adrenalis .............................................................................................................................................. 16
Noradrenaline/Norepinefrine .................................................................................................................................. 16
Adrenaline/Epinefrine ............................................................................................................................................. 16
5. Hormonen en hun specifieke werking. ......................................................................................................... 16
Het thyroid (schildklier) ........................................................................................................................................... 16
Het parathyroid (bijschildklieren) ............................................................................................................................. 17
De bijnier ............................................................................................................................................................... 17
De epifyse (pijnappelklier) ....................................................................................................................................... 18
De pancreas (alvleesklier) ....................................................................................................................................... 19
De geslachtsorganen .............................................................................................................................................. 19
Het vetweefsel ....................................................................................................................................................... 20
de verschillende fases van stress en hun verschillende hormonen. ...................................................................... 20
de invloed van hormonen op de aanmaak / afbraak van botweefsel. .......................................................................... 21
Bespreek de invloed van hormonen op de suikerspiegel in het bloed. ........................................................................ 21
HOOFDSTUK 11: HET BLOED .............................................................................................................................. 21
de functie van elk onderdeel van het bloed .......................................................................................................... 22
termen ............................................................................................................................................................... 23
Plaats waar de bloedcellen worden aangemaakt.................................................................................................. 23
Erytrocyten ........................................................................................................................................................ 24
het fysiologisch systeem van de afbraak van erytrocyten (met inbegrip van het hergebruik van hemoglobine). .............. 24
de twee onderstaande systemen van de bloedgroepen : de antigenen en antistoffen: ............................................ 26
ABO-systeem ......................................................................................................................................................... 26
Rhesussysteem ...................................................................................................................................................... 28
Wie mag erytrocyten krijgen van wie en verklaar fysiologisch waarom wel of waarom niet. .................................... 29
2
, Volgens het ABO-systeem ....................................................................................................................................... 29
Volgens het Rhesussysteem .................................................................................................................................... 31
Wie mag bloedplasma krijgen van wie? Verklaar fysiologisch waarom wel of waarom niet. .................................... 32
Volgens het ABO-systeem ....................................................................................................................................... 32
Volgens het Rhesussysteem .................................................................................................................................... 33
Leukocyten ........................................................................................................................................................ 33
de vier belangrijkste kenmerken van leukocyten in het bloed. .................................................................................... 33
de functie van de verschillende types leukocyten ................................................................................................ 34
Bloedstolling ...................................................................................................................................................... 36
de verschillende fasen van de hemostase. ............................................................................................................... 36
de twee fasen volgend op de hemostase. ............................................................................................................. 37
HOOFDSTUK 12: HET HART. ............................................................................................................................... 37
1. Hartspierweefsel ............................................................................................................................................ 37
de drie lagen van de hartwand. ................................................................................................................................ 37
Wat zijn intercalaire schijven? ............................................................................................................................. 38
Welke functie hebben intercalaire schijven in het hartspierweefsel? .................................................................... 38
2. de bouw van het hart ....................................................................................................................................... 39
de vier hartruimtes ................................................................................................................................................. 39
de wanden tussen de beide atria en tussen de beide ventrikels ................................................................................. 39
de vier hartkleppen (met hun verschillende namen) .................................................................................................. 39
de bloedvaten die van en naar het hart lopen ........................................................................................................... 39
3. Verklaar waarom ............................................................................................................................................. 40
4. Een erytrocyt vertrekt op een bepaalde plaats in het lichaam (grote of kleine bloedsomloop) en wordt door
het bloed meegevoerd naar een andere plaats in het lichaam (kleine of grote bloedsomloop). ............................... 41
5. Het prikkelgeleidingssysteem van het hart ....................................................................................................... 41
Geef een schematisch overzicht van de verschillende stappen in het prikkelgeleidingssysteem. ................................. 42
Teken de verschillende delen van de prikkelgeleiding op een figuur van het hart. (papier) ............................................ 43
de verschillende kenmerken van een elektrocardiogram? ......................................................................................... 43
6. De hartcyclus ............................................................................................................................................. 44
Wat is… ................................................................................................................................................................. 44
Welke kleppen zijn open en welke kleppen sluiten tijdens de… .................................................................................. 44
Waarvoor staan de…............................................................................................................................................... 45
7. Hartminuutvolume ..................................................................................................................................... 46
3
, de formule voor de berekening van het hartminuutvolume. ....................................................................................... 46
de fysiologische regulering van het hartminuutvolume .............................................................................................. 46
HOOFDSTUK 13 BLOEDVATEN EN BLOEDSOMLOOP ............................................................................................ 48
de algemene naam van de opeenvolgende bloedvaten ......................................................................................... 48
hoe wijzigen de systolische en diastolische bloeddruk doorheen hun verloop over de grote bloedsomloop. ........... 48
drie verschillende lagen van de bloedvatwand ..................................................................................................... 49
Bespreek het verband tussen de dikte van de drie verschillende lagen van diverse bloedvatwanden en het
verloop van de bloeddruk over de grote bloedsomloop. ....................................................................................... 49
Welke dikte heeft elke laag ter hoogte van de arterien? En wat is het gevolg hiervan voor de functie? ............................ 49
Welke dikte heeft elke laag ter hoogte van de arteriolen? En wat is het gevolg hiervan voor de functie? ......................... 49
Welke dikte heeft de enige laag ter hoogte van de capillairen? En wat is het gevolg hiervan voor de functie? ................. 49
Welke dikte heeft elke laag ter hoogte van de venulen? En wat is het gevolg hiervan voor de functie? ........................... 50
Welke dikte heeft elke laag ter hoogte van de venen? En wat is het gevolg hiervan voor de functie? .............................. 50
de verschillende krachten die inwerken op de wanden van een capillair ............................................................... 50
De vier factoren die bijdragen aan de voorstuwing van het veneus bloed vanuit de onderste ledematen naar het
hart. .................................................................................................................................................................. 51
de drie fysiologische mechanismen die de doorbloeding van een capillairnetwerk beïnvloeden (=
Cardiovasculaire regulering). Werk verder uit met uitzondering van het endocriene mechanisme met ANP
(ADH, angiotensine II en EPO wel kennen). .......................................................................................................... 52
Geef de specifieke naam van de bloedvaten (arterieel en veneus / hoofd, bovenste ledematen, romp en
onderste ledematen). Gebruik daarvoor de afbakening uit het extra document met fluo aanduiding. Enkel wat
in fluo gemarkeerd staat kennen. ........................................................................................................................ 54
Kunnen aanduiden / benoemen op figuur. ................................................................................................................ 54
Kunnen toepassen: een erytrocyt wordt door het bloed verplaatst van plaats A naar plaats B, doorheen welke
bloedvaten gaat die erytrocyt? ................................................................................................................................ 54
Arterieel hoofd en bovenste ledematen. ............................................................................................................... 54
Arterieel romp en onderste ledematen. ................................................................................................................ 55
Veneus hoofd en bovenste ledematen. ................................................................................................................ 56
Veneus onderste ledematen. ............................................................................................................................... 56
HOOFDSTUK 14: LYMFESTELSEL EN IMMUNITEIT. ............................................................................................. 57
de vier onderdelen van het lymfestelsel op. ......................................................................................................... 57
Lymfevaten ............................................................................................................................................................ 57
Lymfe .................................................................................................................................................................... 57
Lymfocyten ............................................................................................................................................................ 57
Lymfoïde weefsels en organen ................................................................................................................................ 57
de drie algemene functies van het lymfestelsel op. .............................................................................................. 57
de twee grote lymfevaten die het lymfevocht afvoeren naar de bloedsomloop en hun afgedekt gebied. ................. 58
4
Semester 1
HOOFDSTUK 5 : DE HUID ......................................................................................................................................7
De huidlagen. ....................................................................................................................................................... 8
de twee verschillende lagen van de huid (van superficieel naar profundus). .................................................................8
de verschillende sublagen (van superficieel naarprofundus) .......................................................................................8
De kleur van de huid ............................................................................................................................................. 9
de factoren die invloed hebben op de kleur van de huid en factor die de kleur bepaalt. ..................................................9
De invloed van zonlicht op de huid. ..................................................................................................................... 10
Welk positief gevolg heeft zonlicht op de huid (van een oudere persoon)? .................................................................. 10
Hoe verloopt het fysiologisch mechanisme hiervan?................................................................................................. 10
HOOFDSTUK 10 : HET ENDORCRIENE STELSEL ................................................................................................... 10
1. zenuwstelsel en hormoonstelsel ................................................................................................................. 10
Functie van beide organen .................................................................................................................................. 10
de grote anatomische en fysiologische verschillen? ............................................................................................. 11
2. Hormonen en hun algemene werking. .......................................................................................................... 11
de drie mogelijken scheikundige structuren van hormonen .................................................................................. 11
Aminozuurderivaten ............................................................................................................................................... 11
Peptidehormonen .................................................................................................................................................. 12
Vetderivaten ........................................................................................................................................................... 12
Welke twee werkingsmechanismen werken hormonen in op lichaamscellen? ...................................................... 12
3. Verschillende manieren waarop hormonen worden getransporteerd door het bloed ...................................... 13
4. De as vanuit de hypothalamus. .................................................................................................................... 13
Afgifte van regulerende hormonen naar de hypofysevoorkwab ................................................................................... 14
Endocriene functie via de hypofyseachterkwab ........................................................................................................ 14
Regulatie van de sympathische output naar het bijniermerg ...................................................................................... 14
de verschillende hormonen (en hun werking) van de hypothalamus. ..................................................................... 14
Releasing Hormones (RH) ....................................................................................................................................... 14
Inhibiting Hormones (IH) ......................................................................................................................................... 14
1
, Antidiuretisch Hormoon (ADH) ................................................................................................................................ 14
de verschillende hormonen (en hun werking) van de hypofyse voorkwab en het medulla adrenalis. ....................... 15
Hypofyse Voorkwab (Lobus Anterior) ................................................................................................................... 15
Thyroïdstimulerend Hormoon (TSH) ......................................................................................................................... 15
Adrenocorticotroop Hormoon (ACTH) ...................................................................................................................... 15
Follikelstimulerend Hormoon (FSH) ......................................................................................................................... 15
Luteïniserend Hormoon (LH) ................................................................................................................................... 16
Prolactine .............................................................................................................................................................. 16
Groeihormoon........................................................................................................................................................ 16
Melanocytstimulerend Hormoon ............................................................................................................................. 16
Medulla Adrenalis .............................................................................................................................................. 16
Noradrenaline/Norepinefrine .................................................................................................................................. 16
Adrenaline/Epinefrine ............................................................................................................................................. 16
5. Hormonen en hun specifieke werking. ......................................................................................................... 16
Het thyroid (schildklier) ........................................................................................................................................... 16
Het parathyroid (bijschildklieren) ............................................................................................................................. 17
De bijnier ............................................................................................................................................................... 17
De epifyse (pijnappelklier) ....................................................................................................................................... 18
De pancreas (alvleesklier) ....................................................................................................................................... 19
De geslachtsorganen .............................................................................................................................................. 19
Het vetweefsel ....................................................................................................................................................... 20
de verschillende fases van stress en hun verschillende hormonen. ...................................................................... 20
de invloed van hormonen op de aanmaak / afbraak van botweefsel. .......................................................................... 21
Bespreek de invloed van hormonen op de suikerspiegel in het bloed. ........................................................................ 21
HOOFDSTUK 11: HET BLOED .............................................................................................................................. 21
de functie van elk onderdeel van het bloed .......................................................................................................... 22
termen ............................................................................................................................................................... 23
Plaats waar de bloedcellen worden aangemaakt.................................................................................................. 23
Erytrocyten ........................................................................................................................................................ 24
het fysiologisch systeem van de afbraak van erytrocyten (met inbegrip van het hergebruik van hemoglobine). .............. 24
de twee onderstaande systemen van de bloedgroepen : de antigenen en antistoffen: ............................................ 26
ABO-systeem ......................................................................................................................................................... 26
Rhesussysteem ...................................................................................................................................................... 28
Wie mag erytrocyten krijgen van wie en verklaar fysiologisch waarom wel of waarom niet. .................................... 29
2
, Volgens het ABO-systeem ....................................................................................................................................... 29
Volgens het Rhesussysteem .................................................................................................................................... 31
Wie mag bloedplasma krijgen van wie? Verklaar fysiologisch waarom wel of waarom niet. .................................... 32
Volgens het ABO-systeem ....................................................................................................................................... 32
Volgens het Rhesussysteem .................................................................................................................................... 33
Leukocyten ........................................................................................................................................................ 33
de vier belangrijkste kenmerken van leukocyten in het bloed. .................................................................................... 33
de functie van de verschillende types leukocyten ................................................................................................ 34
Bloedstolling ...................................................................................................................................................... 36
de verschillende fasen van de hemostase. ............................................................................................................... 36
de twee fasen volgend op de hemostase. ............................................................................................................. 37
HOOFDSTUK 12: HET HART. ............................................................................................................................... 37
1. Hartspierweefsel ............................................................................................................................................ 37
de drie lagen van de hartwand. ................................................................................................................................ 37
Wat zijn intercalaire schijven? ............................................................................................................................. 38
Welke functie hebben intercalaire schijven in het hartspierweefsel? .................................................................... 38
2. de bouw van het hart ....................................................................................................................................... 39
de vier hartruimtes ................................................................................................................................................. 39
de wanden tussen de beide atria en tussen de beide ventrikels ................................................................................. 39
de vier hartkleppen (met hun verschillende namen) .................................................................................................. 39
de bloedvaten die van en naar het hart lopen ........................................................................................................... 39
3. Verklaar waarom ............................................................................................................................................. 40
4. Een erytrocyt vertrekt op een bepaalde plaats in het lichaam (grote of kleine bloedsomloop) en wordt door
het bloed meegevoerd naar een andere plaats in het lichaam (kleine of grote bloedsomloop). ............................... 41
5. Het prikkelgeleidingssysteem van het hart ....................................................................................................... 41
Geef een schematisch overzicht van de verschillende stappen in het prikkelgeleidingssysteem. ................................. 42
Teken de verschillende delen van de prikkelgeleiding op een figuur van het hart. (papier) ............................................ 43
de verschillende kenmerken van een elektrocardiogram? ......................................................................................... 43
6. De hartcyclus ............................................................................................................................................. 44
Wat is… ................................................................................................................................................................. 44
Welke kleppen zijn open en welke kleppen sluiten tijdens de… .................................................................................. 44
Waarvoor staan de…............................................................................................................................................... 45
7. Hartminuutvolume ..................................................................................................................................... 46
3
, de formule voor de berekening van het hartminuutvolume. ....................................................................................... 46
de fysiologische regulering van het hartminuutvolume .............................................................................................. 46
HOOFDSTUK 13 BLOEDVATEN EN BLOEDSOMLOOP ............................................................................................ 48
de algemene naam van de opeenvolgende bloedvaten ......................................................................................... 48
hoe wijzigen de systolische en diastolische bloeddruk doorheen hun verloop over de grote bloedsomloop. ........... 48
drie verschillende lagen van de bloedvatwand ..................................................................................................... 49
Bespreek het verband tussen de dikte van de drie verschillende lagen van diverse bloedvatwanden en het
verloop van de bloeddruk over de grote bloedsomloop. ....................................................................................... 49
Welke dikte heeft elke laag ter hoogte van de arterien? En wat is het gevolg hiervan voor de functie? ............................ 49
Welke dikte heeft elke laag ter hoogte van de arteriolen? En wat is het gevolg hiervan voor de functie? ......................... 49
Welke dikte heeft de enige laag ter hoogte van de capillairen? En wat is het gevolg hiervan voor de functie? ................. 49
Welke dikte heeft elke laag ter hoogte van de venulen? En wat is het gevolg hiervan voor de functie? ........................... 50
Welke dikte heeft elke laag ter hoogte van de venen? En wat is het gevolg hiervan voor de functie? .............................. 50
de verschillende krachten die inwerken op de wanden van een capillair ............................................................... 50
De vier factoren die bijdragen aan de voorstuwing van het veneus bloed vanuit de onderste ledematen naar het
hart. .................................................................................................................................................................. 51
de drie fysiologische mechanismen die de doorbloeding van een capillairnetwerk beïnvloeden (=
Cardiovasculaire regulering). Werk verder uit met uitzondering van het endocriene mechanisme met ANP
(ADH, angiotensine II en EPO wel kennen). .......................................................................................................... 52
Geef de specifieke naam van de bloedvaten (arterieel en veneus / hoofd, bovenste ledematen, romp en
onderste ledematen). Gebruik daarvoor de afbakening uit het extra document met fluo aanduiding. Enkel wat
in fluo gemarkeerd staat kennen. ........................................................................................................................ 54
Kunnen aanduiden / benoemen op figuur. ................................................................................................................ 54
Kunnen toepassen: een erytrocyt wordt door het bloed verplaatst van plaats A naar plaats B, doorheen welke
bloedvaten gaat die erytrocyt? ................................................................................................................................ 54
Arterieel hoofd en bovenste ledematen. ............................................................................................................... 54
Arterieel romp en onderste ledematen. ................................................................................................................ 55
Veneus hoofd en bovenste ledematen. ................................................................................................................ 56
Veneus onderste ledematen. ............................................................................................................................... 56
HOOFDSTUK 14: LYMFESTELSEL EN IMMUNITEIT. ............................................................................................. 57
de vier onderdelen van het lymfestelsel op. ......................................................................................................... 57
Lymfevaten ............................................................................................................................................................ 57
Lymfe .................................................................................................................................................................... 57
Lymfocyten ............................................................................................................................................................ 57
Lymfoïde weefsels en organen ................................................................................................................................ 57
de drie algemene functies van het lymfestelsel op. .............................................................................................. 57
de twee grote lymfevaten die het lymfevocht afvoeren naar de bloedsomloop en hun afgedekt gebied. ................. 58
4
