Recht & Onderneming samenvatting (prof, Hendrik Vanhees)

SV: DEEL 1 Inleiding tot het recht

Informatie over examen ➔ kijk laatste pagina!
Deel 1: [INLEIDING] H1:
WAT IS RECHT?
------------------------
1. [DEFINITIE V/H RECHT]
• We worden als individu heel veel geconfronteerd door recht in ons dagelijks
leven!
- Bv. broodje kopen = koop- verkooprecht

• DEFINITIE:
“Recht is het geheel van bindende regels tot ordening van de samenleving in
beginsel opgelegd, minstens bekrachtigd door de maatschappij en als zodanig
afdwingbaar gesteld.”

• UITLEG KERNBEGRIPPEN:
1. Ordening = Regels die het samenleven onder controle houden!
2. Afdwingbaar = Een regel heeft pas waarde als je ze kan laten naleven of
juridisch kan afdwingen (je kunt er iets mee doen voor de rechtbank)
3. Wijzigen/afschaffen = Regels die bestaan om bestaande regels te wijzigen
en of af te schaffen!

• ONDERSCHEID TUSSEN OBJECTIEF EN SUBJECTIEF RECHT:
- Objectief recht = Het geheel van rechtsregels; het recht zoals het bestaat in
wetten en regels.

- Subjectief recht = De rechten die een persoon ontleent (haalt) uit het
objectieve recht.

 Bv: Het recht van een slachtoffer om schadevergoeding te eisen van de
dader, gebaseerd op het objectieve verbod op mishandeling.




1

,H2: INDELING VAN HET NATIONAAL RECHT
--------------------------------------------
We kunnen recht indelen in twee grote groepen:
- Nationaal recht -> geldende binnen één land
- Internationaal recht -> regels tussen verschillende landen


◼ HET ONDERSCHEID TUSSEN PRIVAATRECHT EN PUBLIEK RECHT

1. PRG1 - BELANG VAN HET ONDERSCHEID
• Privaatrecht:
Regelt relaties tussen burgers onderling.
Vb. Het verkopen van een huis is tussen 2 burgers onderling, niemand hoeft
daartussen te komen.

• Publiekrecht:
Relaties tussen burgers en overheid of overheden onderling
Vb. Fiscaalrecht, de overheid beslist dat burgers belastingen of btw moeten
betalen.


2. HET PRIVAATRECHT
1. Het burgerlijk recht:
Bevat de fundamentele regels voor iedere burger en regelt de relaties tussen
burgers.

Wat vinden we terug in het burgerlijk recht?
Een opeenvolging van regels!
Bv.:
• Regels over het geboren worden
• Regels over ons functioneren in het dagelijkse leven (overeenkomsten sluiten,
huwen en scheiden, …)
• Regels over ons overlijden
• …


Waar vinden we die regels over het burgerlijk terug?
- In het burgerlijk wetboek (BW)
- Er zijn ook heel veel afzonderlijke wetten waarin we burgerlijk recht
terugvinden.




2

, Door een nieuwe wet werd het ‘oude’ BW (geleidelijk) vervangen door het nieuw
burgerlijk wetboek
(NBW)
- Het BW wordt vervangen door het NBW stapsgewijs (via hervorming)
- Vb. “het bewijsrecht” (regels over hoe men kan bewijzen dat een
overeenkomst bestaat), als individuen een overeenkomst afsluiten moet er
een bewijs zijn dat er een overeenkomst is afgesloten. Dit recht is hervormd
naar een nieuw soort bewijsrecht binnen het NWB.


3. Het ondernemingsrecht:
Het recht dat geldt voor ondernemingen en dat specifieke regels bevat voor hun
werking.
Het recht behandelt o.a.:
• Wie als ondernemer wordt beschoud
• Wat een ondernemer moet doen
• Regels over faillissement en hulpmiddelen bij financiële moeilijkheden

Waarom bestaat dit recht?
• Om de handel tussen ondernemingen moet vlot te laten verlopen (bv.
transacties)
• Om duidelijke regels te voorzien voor zakelijke transacties
• Om ondernemers te beschermen bij problemen


Waar vinden we die regels over het ondernemingsrecht?
- In Wetboek Economisch Recht (WER)
➔ Zeer groot, uitgebreid wetboek dat zowel ondernemingsrecht als
economisch recht bevat
➔ Er zijn ook heel veel afzonderlijke wetten waarin we ondernemingsrecht
terugvinden.

4. Gerechtelijk recht:
Recht dat bepaalt hoe men rechten kan afdwingen (via de rechtbank)

Wat omvat het gerechterlijk recht?:
• De organisatie van het gerechterlijk systeem (hoe rechtbanken in België zijn
opgebouwd, welke rechtbanken er bestaan en hun bevoegdheden)
• Het voorziet rechtscolleges (verschillende soorten rechtbanken en hoven (->
Hof van Cassatie))
• Men voorziet procedures waardoor we rechten kunnen afdwingen (stappen die
je moet volgen om een rechtszaak te starten of te voeren)




3

, Waar vinden we die regels over het gerechtelijk recht?
- In het Gerechtelijk Wetboek
➔ Bevat volledige structuur van de verschillende rechtbanken en de
procedures die we moeten volgen. (welke rechtbank bevoegd is voor
welke zaak en hoe een proces officieel verloopt)
➔ Er zijn ook heel veel afzonderlijke wetten waarin we gerechtelijk recht
terugvinden.




3. [HET PUBLIEKRECHT]

1. Het grondwettelijk recht:
Regels die in onze grondwetstaan

Wat vinden we terug in onze grondwet?
- Staatsstructuur (de manier waarop het land is opgebouwd):
(federale overheid, gemeenschappen en gewesten, provincies en
gemeenten)
- Basisprincipes (belangrijke regels, zoals democratie etc) voor onze
maatschappij (fundamenteel)
- Rechten en vrijheden die worden gegarandeerd (beschermd)

2. Het bestuursrecht:
Het bestuursrecht regelt de werking van de uitvoerende macht
(Hoe de overheid beslissingen neemt en uitvoert)

3. Het fiscaal recht:
Regelt de relatie tussen overheid en de burger op financieel vlak
Het bepaald hoe de overheid inkomsten krijgt (staatsinkomen) via
belastingen

Dit recht omvat:
- Inkomstenbelasting
- Vennootschapsbelasting
- Btw
- Registratierecht, successierechten, accijnzen, …




4