ANESTHESIE
INHOUDSOPGAVE
1. introductie tot de anesthesiologie .............................................................................................................................. 3
1.1 algemene anesthesie ................................................................................................................................................. 3
1.1.1 definitie ................................................................................................................................................................. 3
1.1.2 doelstellingen ........................................................................................................................................................ 3
1.1.3 componenten ........................................................................................................................................................ 4
1.1.4 veiligheid ............................................................................................................................................................... 5
1.2 lokale en regionale anesthesie ................................................................................................................................... 5
1.3 rol van dierverpleegkundige ...................................................................................................................................... 5
2. pre-anesthetische periode .......................................................................................................................................... 6
inleiding................................................................................................................................................................................... 6
2.1 evaluatie van de patiënt ............................................................................................................................................ 6
2.1.1 pre-anesthetisch onderzoek .................................................................................................................................. 6
2.1.2 classificatie patiënt ................................................................................................................................................ 8
2.1.3 keuze anesthesieprotocol...................................................................................................................................... 9
2.2 communicatie cliënt ................................................................................................................................................... 9
2.2.1 weerhouden voedsel en water .............................................................................................................................. 9
2.2.2 uitlaten ................................................................................................................................................................ 10
2.2.3 ontwormen en ontvlooien ................................................................................................................................... 10
2.2.4 toedienen medicatie............................................................................................................................................ 10
2.3 voorbereiding patiënt .............................................................................................................................................. 11
2.3.1 stabiliseren patiënt .............................................................................................................................................. 11
2.3.2 premedicatie ....................................................................................................................................................... 11
2.3.3 plaatsen katheter ................................................................................................................................................ 15
3. agentia en technieken tijdens algemene anesthesie ................................................................................................. 16
inleiding................................................................................................................................................................................. 16
3.1 agentia en technieken voor inductie ........................................................................................................................ 17
3.1.1 inductie via injectie.............................................................................................................................................. 17
3.1.2 inductie via inhalatie ........................................................................................................................................... 21
3.2 agentia en technieken tijdens onderhoud ................................................................................................................ 23
3.2.1 agentia tijdens onderhoud .................................................................................................................................. 23
3.2.2 technieken tijdens onderhoud ............................................................................................................................ 24
3.3 vergelijking inhalatie-injectie anesthesie ................................................................................................................. 27
4. taken tijdens de algemene anesthesie ...................................................................................................................... 28
4.1 taken tijdens inductie ............................................................................................................................................... 28
4.1.1 pre-oxygeneren ................................................................................................................................................... 28
4.1.2 garanderen van een vrije ademweg .................................................................................................................... 28
4.1.3 het bewaken van de patiënt ................................................................................................................................ 36
1
, 4.2 taken tijdens onderhoud .......................................................................................................................................... 36
4.2.1 positioneren en comfort van de patiënt tijdens chirurgie .................................................................................. 36
4.2.2 monitoring ........................................................................................................................................................... 37
4.3 taken tijdens recovery periode ................................................................................................................................. 37
4.3.1 monitoring patiënt .............................................................................................................................................. 37
4.3.2 toediening zuurstof ............................................................................................................................................. 37
4.3.3 extubatie.............................................................................................................................................................. 37
4.3.4 patiëntenzorg ...................................................................................................................................................... 38
4.3.5 postoperatieve communicatie ............................................................................................................................ 39
5. monitoring................................................................................................................................................................ 40
5.1 inleiding ................................................................................................................................................................... 40
5.2 monitoring vitale functies ........................................................................................................................................ 40
5.2.1 hartfrequentie en -ritme ..................................................................................................................................... 40
5.2.2 capillaire vullingstijd ............................................................................................................................................ 42
5.2.3 kleur slijmvliezen ................................................................................................................................................. 42
5.2.4 polssterkte ........................................................................................................................................................... 43
5.2.5 bloedverlies ......................................................................................................................................................... 43
5.2.6 ademhalingsfrequentie en-diepte ....................................................................................................................... 43
5.2.7 temperatuur ........................................................................................................................................................ 43
5.2.8 bloeddruk ............................................................................................................................................................ 44
5.2.9 bloedgassen en bloedoxygenatie ........................................................................................................................ 45
5.2.10 ecg ................................................................................................................................................................... 48
5.3 monitoring en anesthesiediepte .............................................................................................................................. 48
5.3.1 reflexen ................................................................................................................................................................ 48
5.3.2 spiertonus ............................................................................................................................................................ 49
5.3.3 oogpositie en pupilgrootte .................................................................................................................................. 49
5.3.4 hart-en ademhalingsfrequentie........................................................................................................................... 50
5.3.5 reactie op chirurgische stimulatie ....................................................................................................................... 50
6. HET ANESTHESIETOESTEL.......................................................................................................................................... 50
2
,1. INTRODUCTIE TOT DE ANESTHESIOLOGIE
1.1 ALGEMENE ANESTHESIE
1.1.1 DEFINITIE
− Algemene anesthesie = toestand waarin de waarneming van pijn en andere negateve ervaringen
geblokkeerd is door een gecontroleerde en omkeerbare onderdrukking van het CZS door gebruik
anesthetica
o = Geen waarneming van pijn in het hele lichaam, bewustzijnsverlies
− Sedatie = houdt een door geneesmiddelen geïnduceerde depressie van het CZS in; variërend van lichte
tot diepe niveaus
o Gesedeerde patiënt: beperkt tot geen bewustzijn van omgeving, kan wel gewekt worden uit deze
slaperige toestand door een schadelijke prikkels zoals pijn
o Frequent: medische beeldvorming, vachtverzorging, wondbehandeling en andere kleine
procedures
− Algemene anesthesie:
o Bewusteloos en niet in staat gewekt te worden; ook niet door pijnlijke prikkel
o Deze reden: algemene anesthesie aangeduid als een staat van pathologische slaap
o Toegepast bij operatieve ingrepen en andere pijnlijke procedures
1.1.2 DOELSTELLINGEN
− Beogen chirurgische ingreep uit te voeren bij het dier onder algemene anesthesie; groot belang om ervoor
te zorgen dat de omstandigheden voor de chirurgie optimaal zijn
− Viertal doelstellingen/pijlers
3
, o Bereiken bewusteloosheid = mentale block
▪ Verlies van bewustzijn
▪ Amnesie
o Voldoende pijnstilling, aangepast aan de invasiviteit van de chirurgische ingreep of de pijnlijkheid
van het dier = sensibele block
▪ Analgesie
o Goede spierontspanning tijdens de ingreep en zo nodig
een totale verslapping van de spieren = motorische block
▪ Immubiliteit
▪ Spierrelaxatie
o Autonome stabiliteit waarbij zowel sympatisch als
parasympatisch deel van het autonome zenuwstelsel
ondersteund en begrensd wordt = autonoom block
▪ Autonomie stabiliteit
▪ Reflexen
− Algemene anesthesie = gecontroleerde, omkeerbare toestand van
bewusteloosheid, spierontspanning en een algeheel
gevoelsverlies
− Deze doelstellingen bereiken → uitgebalanceerde anesthesie; wanneer anesthetica worden toegediend
is het gebruikelijk dat er meerdere middelen tegelijk in kleine hoeveelheden worden gegeven dan nodig
indien enkel middel afzonderlijk gegeven zou worden
1.1.3 COMPONENTEN
− Inductie of inleiding
o Procedure, nodig om te overgang naar volledige bewusteloosheid te realiseren
o Farmaco: snel en gecontroleerd bewusteloos maken van de patiënt; erna eventuele intubatie
mogelijk om vrije luchtweg te cre¨ren
o Hierna: chirurgische procedure kan starten
o Kan via injectie of inhalatie
− Het onderhoud
o Fase waarbij een adequaat anesthesieniveau wordt verlengd zolang dit nodig is voor de procedure
o Kan variëren van 20’ tot meerdere uren
o Inachtneming vier anesthesiepijlers
o Injectie of inhalatie
− De uitleiding
o Verweist naar het proces waarbij de toediening van anesthetica wordt gestopt en de patiënt
geleidelijk ontwaakt
o Doel: veilig en gecontroleerd terugbrengen naar een staat van bewustijn
o Extubatie: slikreflex terug
− Twee belangrijke periodes rondom anesthesie
o Pre-anesthetische periode:
▪ Tijdspanne voorafgaand aan de eigenlijke anesthesie
▪ Er worden verschillende belangrijke stappen geomen (evaluatie, uitvasten, premidactie
en premidactie) om ervoor te zorgen dat de patiënt veilig en goed voorbereid anesthesie
ondergaat
o Post-anesthetische periode na afloop: herstelperiode, recovery
▪ Periode na de procedure waarin de patiënt langzaam herstelt van de effecten van
anesthesie
4
INHOUDSOPGAVE
1. introductie tot de anesthesiologie .............................................................................................................................. 3
1.1 algemene anesthesie ................................................................................................................................................. 3
1.1.1 definitie ................................................................................................................................................................. 3
1.1.2 doelstellingen ........................................................................................................................................................ 3
1.1.3 componenten ........................................................................................................................................................ 4
1.1.4 veiligheid ............................................................................................................................................................... 5
1.2 lokale en regionale anesthesie ................................................................................................................................... 5
1.3 rol van dierverpleegkundige ...................................................................................................................................... 5
2. pre-anesthetische periode .......................................................................................................................................... 6
inleiding................................................................................................................................................................................... 6
2.1 evaluatie van de patiënt ............................................................................................................................................ 6
2.1.1 pre-anesthetisch onderzoek .................................................................................................................................. 6
2.1.2 classificatie patiënt ................................................................................................................................................ 8
2.1.3 keuze anesthesieprotocol...................................................................................................................................... 9
2.2 communicatie cliënt ................................................................................................................................................... 9
2.2.1 weerhouden voedsel en water .............................................................................................................................. 9
2.2.2 uitlaten ................................................................................................................................................................ 10
2.2.3 ontwormen en ontvlooien ................................................................................................................................... 10
2.2.4 toedienen medicatie............................................................................................................................................ 10
2.3 voorbereiding patiënt .............................................................................................................................................. 11
2.3.1 stabiliseren patiënt .............................................................................................................................................. 11
2.3.2 premedicatie ....................................................................................................................................................... 11
2.3.3 plaatsen katheter ................................................................................................................................................ 15
3. agentia en technieken tijdens algemene anesthesie ................................................................................................. 16
inleiding................................................................................................................................................................................. 16
3.1 agentia en technieken voor inductie ........................................................................................................................ 17
3.1.1 inductie via injectie.............................................................................................................................................. 17
3.1.2 inductie via inhalatie ........................................................................................................................................... 21
3.2 agentia en technieken tijdens onderhoud ................................................................................................................ 23
3.2.1 agentia tijdens onderhoud .................................................................................................................................. 23
3.2.2 technieken tijdens onderhoud ............................................................................................................................ 24
3.3 vergelijking inhalatie-injectie anesthesie ................................................................................................................. 27
4. taken tijdens de algemene anesthesie ...................................................................................................................... 28
4.1 taken tijdens inductie ............................................................................................................................................... 28
4.1.1 pre-oxygeneren ................................................................................................................................................... 28
4.1.2 garanderen van een vrije ademweg .................................................................................................................... 28
4.1.3 het bewaken van de patiënt ................................................................................................................................ 36
1
, 4.2 taken tijdens onderhoud .......................................................................................................................................... 36
4.2.1 positioneren en comfort van de patiënt tijdens chirurgie .................................................................................. 36
4.2.2 monitoring ........................................................................................................................................................... 37
4.3 taken tijdens recovery periode ................................................................................................................................. 37
4.3.1 monitoring patiënt .............................................................................................................................................. 37
4.3.2 toediening zuurstof ............................................................................................................................................. 37
4.3.3 extubatie.............................................................................................................................................................. 37
4.3.4 patiëntenzorg ...................................................................................................................................................... 38
4.3.5 postoperatieve communicatie ............................................................................................................................ 39
5. monitoring................................................................................................................................................................ 40
5.1 inleiding ................................................................................................................................................................... 40
5.2 monitoring vitale functies ........................................................................................................................................ 40
5.2.1 hartfrequentie en -ritme ..................................................................................................................................... 40
5.2.2 capillaire vullingstijd ............................................................................................................................................ 42
5.2.3 kleur slijmvliezen ................................................................................................................................................. 42
5.2.4 polssterkte ........................................................................................................................................................... 43
5.2.5 bloedverlies ......................................................................................................................................................... 43
5.2.6 ademhalingsfrequentie en-diepte ....................................................................................................................... 43
5.2.7 temperatuur ........................................................................................................................................................ 43
5.2.8 bloeddruk ............................................................................................................................................................ 44
5.2.9 bloedgassen en bloedoxygenatie ........................................................................................................................ 45
5.2.10 ecg ................................................................................................................................................................... 48
5.3 monitoring en anesthesiediepte .............................................................................................................................. 48
5.3.1 reflexen ................................................................................................................................................................ 48
5.3.2 spiertonus ............................................................................................................................................................ 49
5.3.3 oogpositie en pupilgrootte .................................................................................................................................. 49
5.3.4 hart-en ademhalingsfrequentie........................................................................................................................... 50
5.3.5 reactie op chirurgische stimulatie ....................................................................................................................... 50
6. HET ANESTHESIETOESTEL.......................................................................................................................................... 50
2
,1. INTRODUCTIE TOT DE ANESTHESIOLOGIE
1.1 ALGEMENE ANESTHESIE
1.1.1 DEFINITIE
− Algemene anesthesie = toestand waarin de waarneming van pijn en andere negateve ervaringen
geblokkeerd is door een gecontroleerde en omkeerbare onderdrukking van het CZS door gebruik
anesthetica
o = Geen waarneming van pijn in het hele lichaam, bewustzijnsverlies
− Sedatie = houdt een door geneesmiddelen geïnduceerde depressie van het CZS in; variërend van lichte
tot diepe niveaus
o Gesedeerde patiënt: beperkt tot geen bewustzijn van omgeving, kan wel gewekt worden uit deze
slaperige toestand door een schadelijke prikkels zoals pijn
o Frequent: medische beeldvorming, vachtverzorging, wondbehandeling en andere kleine
procedures
− Algemene anesthesie:
o Bewusteloos en niet in staat gewekt te worden; ook niet door pijnlijke prikkel
o Deze reden: algemene anesthesie aangeduid als een staat van pathologische slaap
o Toegepast bij operatieve ingrepen en andere pijnlijke procedures
1.1.2 DOELSTELLINGEN
− Beogen chirurgische ingreep uit te voeren bij het dier onder algemene anesthesie; groot belang om ervoor
te zorgen dat de omstandigheden voor de chirurgie optimaal zijn
− Viertal doelstellingen/pijlers
3
, o Bereiken bewusteloosheid = mentale block
▪ Verlies van bewustzijn
▪ Amnesie
o Voldoende pijnstilling, aangepast aan de invasiviteit van de chirurgische ingreep of de pijnlijkheid
van het dier = sensibele block
▪ Analgesie
o Goede spierontspanning tijdens de ingreep en zo nodig
een totale verslapping van de spieren = motorische block
▪ Immubiliteit
▪ Spierrelaxatie
o Autonome stabiliteit waarbij zowel sympatisch als
parasympatisch deel van het autonome zenuwstelsel
ondersteund en begrensd wordt = autonoom block
▪ Autonomie stabiliteit
▪ Reflexen
− Algemene anesthesie = gecontroleerde, omkeerbare toestand van
bewusteloosheid, spierontspanning en een algeheel
gevoelsverlies
− Deze doelstellingen bereiken → uitgebalanceerde anesthesie; wanneer anesthetica worden toegediend
is het gebruikelijk dat er meerdere middelen tegelijk in kleine hoeveelheden worden gegeven dan nodig
indien enkel middel afzonderlijk gegeven zou worden
1.1.3 COMPONENTEN
− Inductie of inleiding
o Procedure, nodig om te overgang naar volledige bewusteloosheid te realiseren
o Farmaco: snel en gecontroleerd bewusteloos maken van de patiënt; erna eventuele intubatie
mogelijk om vrije luchtweg te cre¨ren
o Hierna: chirurgische procedure kan starten
o Kan via injectie of inhalatie
− Het onderhoud
o Fase waarbij een adequaat anesthesieniveau wordt verlengd zolang dit nodig is voor de procedure
o Kan variëren van 20’ tot meerdere uren
o Inachtneming vier anesthesiepijlers
o Injectie of inhalatie
− De uitleiding
o Verweist naar het proces waarbij de toediening van anesthetica wordt gestopt en de patiënt
geleidelijk ontwaakt
o Doel: veilig en gecontroleerd terugbrengen naar een staat van bewustijn
o Extubatie: slikreflex terug
− Twee belangrijke periodes rondom anesthesie
o Pre-anesthetische periode:
▪ Tijdspanne voorafgaand aan de eigenlijke anesthesie
▪ Er worden verschillende belangrijke stappen geomen (evaluatie, uitvasten, premidactie
en premidactie) om ervoor te zorgen dat de patiënt veilig en goed voorbereid anesthesie
ondergaat
o Post-anesthetische periode na afloop: herstelperiode, recovery
▪ Periode na de procedure waarin de patiënt langzaam herstelt van de effecten van
anesthesie
4
