1
,STAPPEN BIJ HET UITVOEREN VAN LITERATUURONDERZOEK…………………………4
STAP 1: Formulering probleemstelling & onderzoeksvragen……………………………..……4
1.1: Wat is een probleemstelling? ………………………………………………………..……....4
1.2: Wat zijn onderzoeksvragen? ……………………………………………………………......6
1.3: Welke eisen worden aan correcte onderzoeksvragen gesteld? ………………………..…7
1.4 beschrijven van een probleemstelling & onderzoeksvragen………...………...…………….7
STAPPEN BIJ HET UITVOEREN VAN EEN LITERATUURSTUDIE…………………………..8
STAP 2: Op zoek naar bruikbare bronnen…………………………………………………...8
2.1 Wat is een bron? …………………………………………………………………………...8
2.2 Welke types van bronnen bestaan er? …………………………………………………...8
2.3 Hoe kan je bruikbare bronnen zoeken? …………………………………………………..9
2.4 Zoektermen bepalen……………………………………………………………………..10
2.5 Zoekplaatsen kiezen……………………………………………………………………...10
2.5.1 Wetenschappelijke databanken………………………………………………………….11
2.5.2 Catalogi van bibliotheken……………………………………………………………….11
2.5.3 Databanken van organisaties…………………………………………………………11
2.5.4 Cijferdatabanken……………………………………………………………………….12
2.5.5 Mediadatabanken……………………………………………………………………….12
2.6 Slim zoeken……………………………………………………………………………….12
2.6.1 Booleaanse operatoren…………………………………………………………………12
2.6.2 Tekstfuncties……………………………………………………………………………13
2.6.3 Filters in databanken…………………………………………………………………...14
2.7 Bronnen beoordelen op bruikbaarheid…………………………………………………...14
2.8 Wanneer is een bron relevant? ……………………………………………………….…14
2.9 Wanneer is een bron voldoende actueel? ……………………………………………….15
2.10 Wanneer is een bron betrouwbaar? …………………………………………………...15
2.11 Bruikbare bronnen documenteren…………………………………………………..……16
STAPPEN BIJ HET UITVOEREN VAN EEN LITERATUURSTUDIE…………………………17
STAP 3: Informatie selecteren uit bruikbare bronnen………………………………………17
3.1 De opbouw van een bron…………………………………………………………………17
3.2 Leesstrategieën……………………………………………………………………...……18
3.3 Oriënterend lezen………………………………………………………………………...18
3.4 Kritische lezen……………………………………………………………………………19
3.5 Globaal lezen……………………………………………………………………………19
3.6 Zoekend lezen …………………………………………………………………………...19
3.7 Intensief lezen……………………………………………………………………………20
3.8 Verwerkingsstrategieën…………………………………………………………………20
3.9 Markeren sleutelwoorden en -zinnen……………………………………………………20
3.10 Samenvatten van informatie……………………………………………………...……20
3.11 Informatie samenbrengen en confronteren……………………………………………..21
2
,STAPPEN BIJ HET UITVOEREN VAN EEN LITERATUURSTUDIE…………………………22
STAP 4: Geselecteerde informatie samenbrengen (wetenschappelijk schrijven) …………22
4.1 Literatuurstudie schrijven………………………………………………….………...……22
4.1.1 Alinea’s als kleinste bouwsteen…………………………………………………...……22
4.1.2 Signaalwoorden als lijm tussen zinnen en alinea’s……………………………………23
4.1.3 Combinatie van alinea’s tot paragrafen………………………………………………23
4.1.4 Titels……………………………………………………………………………………24
4.2 Wetenschappelijk schrijven……………………………………………………………….24
4.2.1 Tips…………………………………………………………………………….………..24
STAPPEN BIJ HET UITVOEREN VAN EEN LITERATUURSTUDIE…………...………….…25
STAP 5: Refereren, niet plagiëren………………………………………………...………….25
5.1 Wat is refereren? ………………………………………………………………………....25
5.2 Hoe stel je een tekstreferentie op? ………………………………………………………26
5.3 Hoe stel je een lijstreferentie op? ………………………………………………………..28
5.4 Hoe stel je een bibliografie op…………………………………………………………...30
5.5 Wat is plagiaat?..………………………………………………………………………...30
5.6 Hoe plagiaat vermijden? ………………………………………………………………...30
5.7 Parafraseren……………………………………………………………………………..31
5.8 Citeren…………………………………………………………………………………….31
3
, STAPPEN BIJ HET UITVOEREN VAN EEN LITERATUURONDERZOEK
STAP 1: formulering probleemstelling & onderzoeksvragen
STAP 2: op zoek naar bruikbare bronnen
STAP 3: informatie selecteren uit bruikbare bronnen
STAP 4: geselecteerde informatie samenbrengen
(= wetenschappelijk schrijven)
STAP 5: refereren, niet plagiëren
STAP 1: FORMULERING PROBLEEMSTELLING EN ONDERZOEKSVRAGEN
1.1 Wat is een probleemstelling?
- praktijkgericht onderzoek (PGO) is onderzoek gericht op de oplossing van
praktijkproblemen
• Elk Praktijkgericht onderzoek start met formuleren van een praktijkprobleem
• omdat men er vanuit gaat dat de bestaande situatie onwenselijk is en er best
verbetering in wordt aangebracht = een probleemstelling
- Probleemstelling (van een onderzoek) = een inhoudelijk onderwerp dat aangeeft waarover
het onderzoek zal gaan.
• Vrij algemeen
• Afbakenen is noodzakelijk voor onderzoek
• Afbakenen -> onderwerp bekijken vanuit verschillende perspectieven
4
,-> nuttige vragen bij afbakening van een probleemstelling:
o Wat? (Bv. gedrag – probleemgedrag – depressie)
o Periode/tijd? (wanneer?)
o Ruimtelijke afbakening (plaats?)
o Welbepaalde groepen (wie?)
o Toepassen op de praktijk
o Deelprobleem bestuderen
o Invalshoeken (cliënt/begeleider/beleid?)
o Sector/afdeling
- VOORBEELD: AFBAKENING PROBLEEMSTELLING
Eenzaamheid
• Sociale eenzaamheid (WAT)
• Sociale eenzaamheid bij ouderen (WELBEPAALDE GROEP)
• Aanpak van sociale eenzaamheid bij ouderen (TOEPASSEN OP DE PRAKTIJK)
• Aanpak van sociale eenzaamheid bij ouderen door welzijnsinstellingen en lokale
overheden in Limburg (RUIMTELIJKE AFBAKENING)
=> Effectiviteit van de aanpak van sociale eenzaamheid bij ouderen door
welzijnsinstellingen en lokale overheden in Limburg
- een probleemstelling moet ook altijd de relevantie van het onderzoek schetsen:
Maatschappelijke relevantie = op welke manier is het onderzoek relevant voor de
maatschappij?
• MACRO: bijdrage op breed maatschappelijk niveau (samenleving)
• MESO: bijdrage voor één/meerdere organisaties uit het werkveld/beroepsgroep
• MICRO: bijdrage voor specifiek persoon/doelgroep
Theoretische relevantie van het onderzoek = draagt het onderzoek bij tot de bestaande
kennis?
5
, STAP 1: FORMULERING PROBLEEMSTELLING EN ONDERZOEKSVRAGEN
1.2 wat zijn onderzoeksvragen?
=> de afgebakende probleemstelling mondt uit in de onderzoeksvragen
- onderzoeksvragen = vragen die men via onderzoek wil beantwoorden
• Ze vormen de rode draad door het gehele onderzoek
• Vaak zijn er één/meerdere centrale onderzoeksvragen die worden verfijnd in
Deelonderzoeksvragen
- VOORBEELD:
• Probleemstelling:
Effectiviteit van de aanpak van sociale eenzaamheid bij ouderen door
welzijnsinstellingen en lokale overheden in Limburg.
• Onderzoeksvragen:
o Op welke manier dragen welzijnsorganisaties in Limburg bij aan het
voorkomen en bestrijden van sociale eenzaamheid?
o In welke mate zijn de genomen initiatieven effectief?
§ In welke mate zijn deze initiatieven effectief volgens de
professionals?
§ In welke mate zijn deze initiatieven effectief volgens de senioren?
- ANDERE VOORBEELDEN:
• Hoe toegankelijk is de Vlaamse hulpverlening voor kinderen in armoede?
• Welke factoren verhogen de kans bij Belgische jongeren om terecht te komen in de
jeugdcriminaliteit?
• Welke methodieken binnen de Limburgse schuldhulpverlening zijn effectief?
• …
6
,STAPPEN BIJ HET UITVOEREN VAN LITERATUURONDERZOEK…………………………4
STAP 1: Formulering probleemstelling & onderzoeksvragen……………………………..……4
1.1: Wat is een probleemstelling? ………………………………………………………..……....4
1.2: Wat zijn onderzoeksvragen? ……………………………………………………………......6
1.3: Welke eisen worden aan correcte onderzoeksvragen gesteld? ………………………..…7
1.4 beschrijven van een probleemstelling & onderzoeksvragen………...………...…………….7
STAPPEN BIJ HET UITVOEREN VAN EEN LITERATUURSTUDIE…………………………..8
STAP 2: Op zoek naar bruikbare bronnen…………………………………………………...8
2.1 Wat is een bron? …………………………………………………………………………...8
2.2 Welke types van bronnen bestaan er? …………………………………………………...8
2.3 Hoe kan je bruikbare bronnen zoeken? …………………………………………………..9
2.4 Zoektermen bepalen……………………………………………………………………..10
2.5 Zoekplaatsen kiezen……………………………………………………………………...10
2.5.1 Wetenschappelijke databanken………………………………………………………….11
2.5.2 Catalogi van bibliotheken……………………………………………………………….11
2.5.3 Databanken van organisaties…………………………………………………………11
2.5.4 Cijferdatabanken……………………………………………………………………….12
2.5.5 Mediadatabanken……………………………………………………………………….12
2.6 Slim zoeken……………………………………………………………………………….12
2.6.1 Booleaanse operatoren…………………………………………………………………12
2.6.2 Tekstfuncties……………………………………………………………………………13
2.6.3 Filters in databanken…………………………………………………………………...14
2.7 Bronnen beoordelen op bruikbaarheid…………………………………………………...14
2.8 Wanneer is een bron relevant? ……………………………………………………….…14
2.9 Wanneer is een bron voldoende actueel? ……………………………………………….15
2.10 Wanneer is een bron betrouwbaar? …………………………………………………...15
2.11 Bruikbare bronnen documenteren…………………………………………………..……16
STAPPEN BIJ HET UITVOEREN VAN EEN LITERATUURSTUDIE…………………………17
STAP 3: Informatie selecteren uit bruikbare bronnen………………………………………17
3.1 De opbouw van een bron…………………………………………………………………17
3.2 Leesstrategieën……………………………………………………………………...……18
3.3 Oriënterend lezen………………………………………………………………………...18
3.4 Kritische lezen……………………………………………………………………………19
3.5 Globaal lezen……………………………………………………………………………19
3.6 Zoekend lezen …………………………………………………………………………...19
3.7 Intensief lezen……………………………………………………………………………20
3.8 Verwerkingsstrategieën…………………………………………………………………20
3.9 Markeren sleutelwoorden en -zinnen……………………………………………………20
3.10 Samenvatten van informatie……………………………………………………...……20
3.11 Informatie samenbrengen en confronteren……………………………………………..21
2
,STAPPEN BIJ HET UITVOEREN VAN EEN LITERATUURSTUDIE…………………………22
STAP 4: Geselecteerde informatie samenbrengen (wetenschappelijk schrijven) …………22
4.1 Literatuurstudie schrijven………………………………………………….………...……22
4.1.1 Alinea’s als kleinste bouwsteen…………………………………………………...……22
4.1.2 Signaalwoorden als lijm tussen zinnen en alinea’s……………………………………23
4.1.3 Combinatie van alinea’s tot paragrafen………………………………………………23
4.1.4 Titels……………………………………………………………………………………24
4.2 Wetenschappelijk schrijven……………………………………………………………….24
4.2.1 Tips…………………………………………………………………………….………..24
STAPPEN BIJ HET UITVOEREN VAN EEN LITERATUURSTUDIE…………...………….…25
STAP 5: Refereren, niet plagiëren………………………………………………...………….25
5.1 Wat is refereren? ………………………………………………………………………....25
5.2 Hoe stel je een tekstreferentie op? ………………………………………………………26
5.3 Hoe stel je een lijstreferentie op? ………………………………………………………..28
5.4 Hoe stel je een bibliografie op…………………………………………………………...30
5.5 Wat is plagiaat?..………………………………………………………………………...30
5.6 Hoe plagiaat vermijden? ………………………………………………………………...30
5.7 Parafraseren……………………………………………………………………………..31
5.8 Citeren…………………………………………………………………………………….31
3
, STAPPEN BIJ HET UITVOEREN VAN EEN LITERATUURONDERZOEK
STAP 1: formulering probleemstelling & onderzoeksvragen
STAP 2: op zoek naar bruikbare bronnen
STAP 3: informatie selecteren uit bruikbare bronnen
STAP 4: geselecteerde informatie samenbrengen
(= wetenschappelijk schrijven)
STAP 5: refereren, niet plagiëren
STAP 1: FORMULERING PROBLEEMSTELLING EN ONDERZOEKSVRAGEN
1.1 Wat is een probleemstelling?
- praktijkgericht onderzoek (PGO) is onderzoek gericht op de oplossing van
praktijkproblemen
• Elk Praktijkgericht onderzoek start met formuleren van een praktijkprobleem
• omdat men er vanuit gaat dat de bestaande situatie onwenselijk is en er best
verbetering in wordt aangebracht = een probleemstelling
- Probleemstelling (van een onderzoek) = een inhoudelijk onderwerp dat aangeeft waarover
het onderzoek zal gaan.
• Vrij algemeen
• Afbakenen is noodzakelijk voor onderzoek
• Afbakenen -> onderwerp bekijken vanuit verschillende perspectieven
4
,-> nuttige vragen bij afbakening van een probleemstelling:
o Wat? (Bv. gedrag – probleemgedrag – depressie)
o Periode/tijd? (wanneer?)
o Ruimtelijke afbakening (plaats?)
o Welbepaalde groepen (wie?)
o Toepassen op de praktijk
o Deelprobleem bestuderen
o Invalshoeken (cliënt/begeleider/beleid?)
o Sector/afdeling
- VOORBEELD: AFBAKENING PROBLEEMSTELLING
Eenzaamheid
• Sociale eenzaamheid (WAT)
• Sociale eenzaamheid bij ouderen (WELBEPAALDE GROEP)
• Aanpak van sociale eenzaamheid bij ouderen (TOEPASSEN OP DE PRAKTIJK)
• Aanpak van sociale eenzaamheid bij ouderen door welzijnsinstellingen en lokale
overheden in Limburg (RUIMTELIJKE AFBAKENING)
=> Effectiviteit van de aanpak van sociale eenzaamheid bij ouderen door
welzijnsinstellingen en lokale overheden in Limburg
- een probleemstelling moet ook altijd de relevantie van het onderzoek schetsen:
Maatschappelijke relevantie = op welke manier is het onderzoek relevant voor de
maatschappij?
• MACRO: bijdrage op breed maatschappelijk niveau (samenleving)
• MESO: bijdrage voor één/meerdere organisaties uit het werkveld/beroepsgroep
• MICRO: bijdrage voor specifiek persoon/doelgroep
Theoretische relevantie van het onderzoek = draagt het onderzoek bij tot de bestaande
kennis?
5
, STAP 1: FORMULERING PROBLEEMSTELLING EN ONDERZOEKSVRAGEN
1.2 wat zijn onderzoeksvragen?
=> de afgebakende probleemstelling mondt uit in de onderzoeksvragen
- onderzoeksvragen = vragen die men via onderzoek wil beantwoorden
• Ze vormen de rode draad door het gehele onderzoek
• Vaak zijn er één/meerdere centrale onderzoeksvragen die worden verfijnd in
Deelonderzoeksvragen
- VOORBEELD:
• Probleemstelling:
Effectiviteit van de aanpak van sociale eenzaamheid bij ouderen door
welzijnsinstellingen en lokale overheden in Limburg.
• Onderzoeksvragen:
o Op welke manier dragen welzijnsorganisaties in Limburg bij aan het
voorkomen en bestrijden van sociale eenzaamheid?
o In welke mate zijn de genomen initiatieven effectief?
§ In welke mate zijn deze initiatieven effectief volgens de
professionals?
§ In welke mate zijn deze initiatieven effectief volgens de senioren?
- ANDERE VOORBEELDEN:
• Hoe toegankelijk is de Vlaamse hulpverlening voor kinderen in armoede?
• Welke factoren verhogen de kans bij Belgische jongeren om terecht te komen in de
jeugdcriminaliteit?
• Welke methodieken binnen de Limburgse schuldhulpverlening zijn effectief?
• …
6
