Luisteren en spreken
1. Inleiding
De competentie luisteren/ spreken in de maatschappij
Het belang van een goede mondelinge taalvaardigheid= zowel het luisteren en spreken geeft
aanleiding tot succes in de maatschappij. Het filteren van info is niet evident of het luisteren
is niet altijd scherp gesteld (interesses)
Eigen meningen en feiten weergeven in mondelinge taal is een complex proces. In
gesprekken of bij het luisteren naar iemand, het moeilijk vinden om de boodschap er uit te
filteren.
2. Wat is luisteren en spreken?
• Mondelinge taal: basis voor taalverwerving
• Luisteren en spreken:
– Wisselen elkaar voortdurend af in een natuurlijk gesprek
– Vraagt om een intensieve interactie
“Het is samen taal maken en op die manier bepaalde doelen of intenties trachten te
verwezenlijken. En bijsturen en corrigeren als dat nodig is.”
Verloopt op een naturelle manier het afwisselen van luisteren en spreken. Bij een luister les
is het ook belangrijk dat er een interactie mogelijk moet zijn tussen de lln.
Het is samen taal maken tot een rijkere wereld, ideeën en gedachten komen door middel van
interactie.
De lln moeten cognitief actief luisteren zodat ze weten waar ze precies naar moeten luisteren
Luistervaardigheid
- Wat je hoort kan je begrijpen, interpreteren en integreren
- Kinderen zijn competent in het luisteren als ze een passende reactie kunnen
geven op ideeën, meningen, gevoelens en ervaringen die door een specifiek
persoon in een specifieke situatie worden uitgesproken.
Spreekvaardigheid
- Kinderen zijn competent in spreken als ze hun ideeën, meningen, gevoelens
en ervaringen met een specifiek doel voor een specifiek persoon of groep
adequaat onder woorden kunnen brengen.
, - Spreekvaardigheid altijd combineren met de luisterfragmenten die de lln in
de lessen meekrijgen
Leren op school (waar wordt de nadruk op gelegd)
Kleuterschool Lagere school
Technische luister- en spreekaspecten Begrijpend luisteren
(leren) communiceren Communicatief spreken
Gesprekstechnieken
Mondelinge taalvaardigheid
• Mondelinge taal: vluchtiger en minder gestileerd dan schriftelijke taal
• Minder tijd om na te denken over formulering van boodschap dan te schrijven
• Productieve vaardigheden= spreken en schrijven
• Receptieve vaardigheden = luisteren en lezen
• Taal productie staat tegenover taal receptie – de spreker en de luisteraar
Het expliciet leren van mondelinge vaardigheden gebeurt vooral op school
Schooltaal= Kleuters
voorbereiden op het formele
leren (lezen en schrijven)
(taalvaardigheden
geïntegreerd aanbieden in
kolom 2 allemaal toepassen
in de lessen)
In lezen : verschillende tekstsoorten begrijpen
In schrijven: tekstsoorten onder de
knie hebben hoe je die moet schrijven
Luisteren en spreken is
ononweerdelijk in de lessen, moet
altijd aanwezig zijn
,Het proces van luisteren en spreken p 117 en P118 EN 119 lezen
Instructies geven aan leerlingen doe dat met makkelijke
woorden en op een verkorte manier, zorg ervoor dat je je
boodschap goed overbrengt en die goed toekomt bij de
leerlingen, die moeten dat omzetten in hun brein.
3 waarom inzetten op luisteren en spreken? P121-122
3 goede redenen:
1) Succes op school: ervaren de lln als ze goed zijn in luisteren en als ze de
kernboodschap achterhalen in de info die ze te verwerken krijgen zoals leerinhouden.
(als kinderen moeilijk kunnen interpreteren wat de leerkracht zegt wordt het moeilijk
om te volgen op school, als kinderen niet goed kunnen horen kunnen ze moeilijk
interpreteren wat de leerkracht zegt.)
2) Mondelinge taalvaardigheid is een Leerinhoud op zich (lln leren welke strategieën ze
kunnen gebruiken) voorbereiding begrijpend lezen
3) Denkvaardigheden en leerprestaties nadenken over taal/taalbeschouwing , dus
kinderen laten leren nadenken over taal. De mate waarin kinderen betrokken worden
bij leergespreken heeft hier een invloed op.
, 4 Hoe leren leerlingen luisteren en spreken?
Houd rekening met de beginsituatie:
- De start van de lagere school
wat hebben ze voor het 1ste leerjaar geleerd, wat hebben ze opgepikt
vanuit de kleuterschool zo voldoende uitdaging bieden
Technisch luisteren (onderliggende vaardigheid voor begrijpend luisteren)
bv dierengeluiden herkennen en daarna met klanken gaan werken
Het is meer allemaal spontaan meer uit spontaniteit (geen specifieke ontwdoelen)
Fonemisch bewustzijn= een foneem is een klank dus het is klankbewustzijn, kinderen bewustzijn dat
klanken en een aaneenrijking van klanken, een bepaalde betekenis hebben
Ook bekomen op de auditieve discriminatie = auditief (gehoor) dus dat kinderen klanken van elkaar
leren onderscheiden en het is moeilijk voor kinderen dus om de f en v bijvoorbeeld van elkaar te
onderscheiden
Een geluid is bv een druppel die valt en met klank bedoelen we de verklanking van letters
Dus eerst werken met geluiden te laten horen en dan de klanken onderscheiden
Eerst geluiden herkennen en dan overgaan naar klanken te onderscheiden (klanken geletterdheid?)
Begrijpend luisteren (voorleesverhalen, vragen, instructies, opdrachten,…)
Moeilijk te onderscheiden om dat te horen bv lange o en korte o lange en korte klanken vooral voor
kinderen met een andere afkomst
Technisch spreken bv speelse articulatie-oefening
Klanken en geluiden worden aan elkaar gelinkt en ook leren onderscheiden en uitspreken.
Communicatief spreken komt vaker voor
Kunnen praten over weekend, of zebra met letters zien ofzo dus zeggen wat ze zien en denken,…
1. Inleiding
De competentie luisteren/ spreken in de maatschappij
Het belang van een goede mondelinge taalvaardigheid= zowel het luisteren en spreken geeft
aanleiding tot succes in de maatschappij. Het filteren van info is niet evident of het luisteren
is niet altijd scherp gesteld (interesses)
Eigen meningen en feiten weergeven in mondelinge taal is een complex proces. In
gesprekken of bij het luisteren naar iemand, het moeilijk vinden om de boodschap er uit te
filteren.
2. Wat is luisteren en spreken?
• Mondelinge taal: basis voor taalverwerving
• Luisteren en spreken:
– Wisselen elkaar voortdurend af in een natuurlijk gesprek
– Vraagt om een intensieve interactie
“Het is samen taal maken en op die manier bepaalde doelen of intenties trachten te
verwezenlijken. En bijsturen en corrigeren als dat nodig is.”
Verloopt op een naturelle manier het afwisselen van luisteren en spreken. Bij een luister les
is het ook belangrijk dat er een interactie mogelijk moet zijn tussen de lln.
Het is samen taal maken tot een rijkere wereld, ideeën en gedachten komen door middel van
interactie.
De lln moeten cognitief actief luisteren zodat ze weten waar ze precies naar moeten luisteren
Luistervaardigheid
- Wat je hoort kan je begrijpen, interpreteren en integreren
- Kinderen zijn competent in het luisteren als ze een passende reactie kunnen
geven op ideeën, meningen, gevoelens en ervaringen die door een specifiek
persoon in een specifieke situatie worden uitgesproken.
Spreekvaardigheid
- Kinderen zijn competent in spreken als ze hun ideeën, meningen, gevoelens
en ervaringen met een specifiek doel voor een specifiek persoon of groep
adequaat onder woorden kunnen brengen.
, - Spreekvaardigheid altijd combineren met de luisterfragmenten die de lln in
de lessen meekrijgen
Leren op school (waar wordt de nadruk op gelegd)
Kleuterschool Lagere school
Technische luister- en spreekaspecten Begrijpend luisteren
(leren) communiceren Communicatief spreken
Gesprekstechnieken
Mondelinge taalvaardigheid
• Mondelinge taal: vluchtiger en minder gestileerd dan schriftelijke taal
• Minder tijd om na te denken over formulering van boodschap dan te schrijven
• Productieve vaardigheden= spreken en schrijven
• Receptieve vaardigheden = luisteren en lezen
• Taal productie staat tegenover taal receptie – de spreker en de luisteraar
Het expliciet leren van mondelinge vaardigheden gebeurt vooral op school
Schooltaal= Kleuters
voorbereiden op het formele
leren (lezen en schrijven)
(taalvaardigheden
geïntegreerd aanbieden in
kolom 2 allemaal toepassen
in de lessen)
In lezen : verschillende tekstsoorten begrijpen
In schrijven: tekstsoorten onder de
knie hebben hoe je die moet schrijven
Luisteren en spreken is
ononweerdelijk in de lessen, moet
altijd aanwezig zijn
,Het proces van luisteren en spreken p 117 en P118 EN 119 lezen
Instructies geven aan leerlingen doe dat met makkelijke
woorden en op een verkorte manier, zorg ervoor dat je je
boodschap goed overbrengt en die goed toekomt bij de
leerlingen, die moeten dat omzetten in hun brein.
3 waarom inzetten op luisteren en spreken? P121-122
3 goede redenen:
1) Succes op school: ervaren de lln als ze goed zijn in luisteren en als ze de
kernboodschap achterhalen in de info die ze te verwerken krijgen zoals leerinhouden.
(als kinderen moeilijk kunnen interpreteren wat de leerkracht zegt wordt het moeilijk
om te volgen op school, als kinderen niet goed kunnen horen kunnen ze moeilijk
interpreteren wat de leerkracht zegt.)
2) Mondelinge taalvaardigheid is een Leerinhoud op zich (lln leren welke strategieën ze
kunnen gebruiken) voorbereiding begrijpend lezen
3) Denkvaardigheden en leerprestaties nadenken over taal/taalbeschouwing , dus
kinderen laten leren nadenken over taal. De mate waarin kinderen betrokken worden
bij leergespreken heeft hier een invloed op.
, 4 Hoe leren leerlingen luisteren en spreken?
Houd rekening met de beginsituatie:
- De start van de lagere school
wat hebben ze voor het 1ste leerjaar geleerd, wat hebben ze opgepikt
vanuit de kleuterschool zo voldoende uitdaging bieden
Technisch luisteren (onderliggende vaardigheid voor begrijpend luisteren)
bv dierengeluiden herkennen en daarna met klanken gaan werken
Het is meer allemaal spontaan meer uit spontaniteit (geen specifieke ontwdoelen)
Fonemisch bewustzijn= een foneem is een klank dus het is klankbewustzijn, kinderen bewustzijn dat
klanken en een aaneenrijking van klanken, een bepaalde betekenis hebben
Ook bekomen op de auditieve discriminatie = auditief (gehoor) dus dat kinderen klanken van elkaar
leren onderscheiden en het is moeilijk voor kinderen dus om de f en v bijvoorbeeld van elkaar te
onderscheiden
Een geluid is bv een druppel die valt en met klank bedoelen we de verklanking van letters
Dus eerst werken met geluiden te laten horen en dan de klanken onderscheiden
Eerst geluiden herkennen en dan overgaan naar klanken te onderscheiden (klanken geletterdheid?)
Begrijpend luisteren (voorleesverhalen, vragen, instructies, opdrachten,…)
Moeilijk te onderscheiden om dat te horen bv lange o en korte o lange en korte klanken vooral voor
kinderen met een andere afkomst
Technisch spreken bv speelse articulatie-oefening
Klanken en geluiden worden aan elkaar gelinkt en ook leren onderscheiden en uitspreken.
Communicatief spreken komt vaker voor
Kunnen praten over weekend, of zebra met letters zien ofzo dus zeggen wat ze zien en denken,…
