ORGANISATIE VAN DE GEZONDHEIDSZORG
1. K ENMERKEN VAN HET B ELGISCH GEZONDHEIDSZORGSYSTEEM EN
BEVOEGDE WETGEVER
1.1 DEFINITIE/BENADERING ALS SYSTEEM
1) Streeft herstel van verlies aan gezondheid na en behoud en/of
bevordering van gezondheid
Het Belgische gezondheidszorgsysteem in al het gemeen proberen bij mensen het
verlies aan gezondheid te herstellen of als je chronisch ziek bent, zorgen dat je
gezondheid houden of verbeteren – essentie wat men wil doen in de
gezondheidszorg
2) ! Gezondheidszorg en systeembenadering
Systeem: samenhangend geheel van elkaar beïnvloedende factoren
binnen een universum
o Samenhangend geheel waar verschillende beslissingen worden
genomen en waar allerlei elementen elkaar beïnvloeden.
Gezondheidszorg is niet statisch
Deel van grotere systemen (gezondheidssysteem/maatschappij)
invloed vanuit andere systemen + beïnvloedt ook andere systemen
Waarom als systeem benaderen?
o Aandacht voor geheel/begrijpen van verschijnselen in hun
samenhang in en met het geheel
Als je werkt in een ziekenhuis kan je kijken naar het ziekenhuis en zou je kunnen
zeggen wie neemt daar de beslissingen?
in de eerste plaats: artsen op een afdeling. Heel vaak associatiewerken.
• UZ Leuven: geen goed voorbeeld
• Het een universitair ziekenhuis, waar alle artsen (meesten) bedienden
zijn.
• Daar worden beslissingen genomen door de werkgever.
• Perifeer ziekenhuis (HHH, Sint-Rudo)
• De artsen zijn zelfstandigen, het zijn eigen ondernemingen.
• Ze nemen zelf beslissingen.
• Ze maken een associatie ze gaan al die erelonen in een pot doen en
dan wordt er over vergadert hoe ze het gaan verdelen, in functie van
activiteit, bekendheid, authenticiteit, ... Wie neemt vakantie, wie krijgt
veel inkomen, wie niet?
Bestuursorgaan (raad van bestuur):
• Ook beslissingen nemen: wie erbij komt, wie er weg moet
1
,HOE W O RD T EE N Z IE K E N H U I S B E S TU U R D ?
kijken wat zegt de associatie, wat zegt het ziekenhuisbestuur, wat zegt van
Frank Vandenbroucke en Caroline Gennez want die nemen ook beslissingen
die belangrijk zijn voor die instellingen.
Er worden op allerlei niveaus beslissingen in het ziekenhuis en daarbuiten
genomen die voor ZH van belang zijn
!!! OPMERKING:
1) Het is moeilijk om gezondheidszorg te besturen
• Omdat je overal beslissingen hebt bv ziekenhuis, artsen, minister van
welzijn, minister van volksgezondheid wil iets beslissen, …
• Niet alleen wordt er binnen het gezondheidszorgsysteem beslist, waardoor
het moeilijk te sturen is.
2) Het is zeer veranderlijk:
• Het is niet statisch: wat je vandaag ziet, kan er binnen 2jaar helemaal
anders uitzien. Er wordt voortdurend een verandering in aangebracht. Dat
komt vooral door veel invloeden van grotere systemen op de
gezondheidszorg.
NIET alleen wordt er binnen het gezondheidszorgsysteem beslist, waardoor het
moeilijk te sturen is. Het maakt deel uit van nog grotere systemen die een
invloed gaan uitoefenen op de gezondheidszorg
o Voorbeeld: het gezondheidssysteem dat nog ruimer is dan het
gezondheidszorgsysteem bevat alle spelregels rond omgaan met
duurzaamheid, vermijden van luchtvervuiling, opleiding van
verpleegkundigen ze gaan een invloed hebben op de manier waarop
patiënten worden behandeld en hoe de gezondheidszorg evolueert.
Ook in het ruimere systeem van: de maatschappij, ontwikkelingen die zich daar
gaan voordoen gaat, gaan ook invloed hebben op het gezondheidszorgsysteem
o Voorbeeld: ontwikkelingen rond ICT of AI wat hier gebeurt dat er op het
eerste zicht niets te maken heeft met gezondheidszorg, gaat toegepast
worden in de zorg, behandelen op afstand van patiënten via ontwikkelingen
in de maatschappij.
o Voorbeeld: Tekort is aan personeel ga je het ook zien in het
gezondheidszorgsysteem, minder goede kwaliteitsvolle zorg aanbieden aan
patiënten, er gaan wachtlijsten ontstaan
2
, Gezondheidszorgsysteem wordt beïnvloed door allerlei andere
ontwikkelingen (door ruimere systemen)
1.2 K E NM E R K E N V A N G EZ O N D H E ID S Z OR G S Y S TE ME N
1) Voortdurend in beweging (= niet statisch)
• Sturing is niet eenvoudig maar het kan
2) Verschillende sectoren met grote verschillen (ook qua bevoegdheid):
• Preventie (gemeenschappen) / curatief (federaal en gemeenschappen)
• Ziekenhuissector – huisartsenpraktijken
3) Beslissingen op verschillende niveaus
• (associatie/directie/gemeenschap/federaal/EU)
4) Pas goede organisatie van gezondheidszorg als er besef is van
wisselwerking tussen gezondheidszorgsysteem en gezondheidssysteem
1.3 INHOUD V AN H E T G E ZO N D H E I D S S YS T EE M
o Omvat:
• Verschillende determinanten die invloed hebben op gezondheid
(risicopreventie, wetenschappelijk onderzoek, opleiding,… )
• Activiteiten die tot doel hebben gezondheid te bevorderen/te
herstellen/te behouden
• Ook activiteiten die gezondheid indirect beïnvloeden (onderwijs,
milieu, onderzoek…)
o Doelstelling:
Individuele (=bevorderen van individuele zorgverstrekking) en collectieve
doelstelling (=bescherming van volksgezondheid/gezondheid van bevolking)
door:
• Voorkomen van ziekte
• Verlengen van levensduur
• Bevorderen van gezondheid
• Verbeteren van kwaliteit van zorg
belangrijk is dat men beseft dat er verschillende niveaus zijn !!
3
, 1.4 WISSELWERKING GEZONDHEIDSZORG- EN
GEZONDHEIDSSYSTEEM
1.5 WISSELWERKING GEZONDHEIDSZORG EN MAATSCHAPPIJ
- Zie arbeid (tekort aan verpleegkundigen)
- Zie technologie
- Invloed van socio-economische factoren op de individuele gezondheid
• Gezinssituatie
• Levenswijze
• Arm/rijk
• Studeren
• Eigen woning/huren
van woning
• …
Voorbeeld wisselwerking:
• Functie die iemand heeft in de maatschappij beïnvloed de
gezondheidszorg bv mensen die geen diploma hebben, de
leeftijdsverwachting gaat veel lager zijn dan iemand met een hoger
diploma (universitair diploma) -> je positie die je in de maatschappij
inneemt, zal inpak hebben op gezondheidstoestand
4
1. K ENMERKEN VAN HET B ELGISCH GEZONDHEIDSZORGSYSTEEM EN
BEVOEGDE WETGEVER
1.1 DEFINITIE/BENADERING ALS SYSTEEM
1) Streeft herstel van verlies aan gezondheid na en behoud en/of
bevordering van gezondheid
Het Belgische gezondheidszorgsysteem in al het gemeen proberen bij mensen het
verlies aan gezondheid te herstellen of als je chronisch ziek bent, zorgen dat je
gezondheid houden of verbeteren – essentie wat men wil doen in de
gezondheidszorg
2) ! Gezondheidszorg en systeembenadering
Systeem: samenhangend geheel van elkaar beïnvloedende factoren
binnen een universum
o Samenhangend geheel waar verschillende beslissingen worden
genomen en waar allerlei elementen elkaar beïnvloeden.
Gezondheidszorg is niet statisch
Deel van grotere systemen (gezondheidssysteem/maatschappij)
invloed vanuit andere systemen + beïnvloedt ook andere systemen
Waarom als systeem benaderen?
o Aandacht voor geheel/begrijpen van verschijnselen in hun
samenhang in en met het geheel
Als je werkt in een ziekenhuis kan je kijken naar het ziekenhuis en zou je kunnen
zeggen wie neemt daar de beslissingen?
in de eerste plaats: artsen op een afdeling. Heel vaak associatiewerken.
• UZ Leuven: geen goed voorbeeld
• Het een universitair ziekenhuis, waar alle artsen (meesten) bedienden
zijn.
• Daar worden beslissingen genomen door de werkgever.
• Perifeer ziekenhuis (HHH, Sint-Rudo)
• De artsen zijn zelfstandigen, het zijn eigen ondernemingen.
• Ze nemen zelf beslissingen.
• Ze maken een associatie ze gaan al die erelonen in een pot doen en
dan wordt er over vergadert hoe ze het gaan verdelen, in functie van
activiteit, bekendheid, authenticiteit, ... Wie neemt vakantie, wie krijgt
veel inkomen, wie niet?
Bestuursorgaan (raad van bestuur):
• Ook beslissingen nemen: wie erbij komt, wie er weg moet
1
,HOE W O RD T EE N Z IE K E N H U I S B E S TU U R D ?
kijken wat zegt de associatie, wat zegt het ziekenhuisbestuur, wat zegt van
Frank Vandenbroucke en Caroline Gennez want die nemen ook beslissingen
die belangrijk zijn voor die instellingen.
Er worden op allerlei niveaus beslissingen in het ziekenhuis en daarbuiten
genomen die voor ZH van belang zijn
!!! OPMERKING:
1) Het is moeilijk om gezondheidszorg te besturen
• Omdat je overal beslissingen hebt bv ziekenhuis, artsen, minister van
welzijn, minister van volksgezondheid wil iets beslissen, …
• Niet alleen wordt er binnen het gezondheidszorgsysteem beslist, waardoor
het moeilijk te sturen is.
2) Het is zeer veranderlijk:
• Het is niet statisch: wat je vandaag ziet, kan er binnen 2jaar helemaal
anders uitzien. Er wordt voortdurend een verandering in aangebracht. Dat
komt vooral door veel invloeden van grotere systemen op de
gezondheidszorg.
NIET alleen wordt er binnen het gezondheidszorgsysteem beslist, waardoor het
moeilijk te sturen is. Het maakt deel uit van nog grotere systemen die een
invloed gaan uitoefenen op de gezondheidszorg
o Voorbeeld: het gezondheidssysteem dat nog ruimer is dan het
gezondheidszorgsysteem bevat alle spelregels rond omgaan met
duurzaamheid, vermijden van luchtvervuiling, opleiding van
verpleegkundigen ze gaan een invloed hebben op de manier waarop
patiënten worden behandeld en hoe de gezondheidszorg evolueert.
Ook in het ruimere systeem van: de maatschappij, ontwikkelingen die zich daar
gaan voordoen gaat, gaan ook invloed hebben op het gezondheidszorgsysteem
o Voorbeeld: ontwikkelingen rond ICT of AI wat hier gebeurt dat er op het
eerste zicht niets te maken heeft met gezondheidszorg, gaat toegepast
worden in de zorg, behandelen op afstand van patiënten via ontwikkelingen
in de maatschappij.
o Voorbeeld: Tekort is aan personeel ga je het ook zien in het
gezondheidszorgsysteem, minder goede kwaliteitsvolle zorg aanbieden aan
patiënten, er gaan wachtlijsten ontstaan
2
, Gezondheidszorgsysteem wordt beïnvloed door allerlei andere
ontwikkelingen (door ruimere systemen)
1.2 K E NM E R K E N V A N G EZ O N D H E ID S Z OR G S Y S TE ME N
1) Voortdurend in beweging (= niet statisch)
• Sturing is niet eenvoudig maar het kan
2) Verschillende sectoren met grote verschillen (ook qua bevoegdheid):
• Preventie (gemeenschappen) / curatief (federaal en gemeenschappen)
• Ziekenhuissector – huisartsenpraktijken
3) Beslissingen op verschillende niveaus
• (associatie/directie/gemeenschap/federaal/EU)
4) Pas goede organisatie van gezondheidszorg als er besef is van
wisselwerking tussen gezondheidszorgsysteem en gezondheidssysteem
1.3 INHOUD V AN H E T G E ZO N D H E I D S S YS T EE M
o Omvat:
• Verschillende determinanten die invloed hebben op gezondheid
(risicopreventie, wetenschappelijk onderzoek, opleiding,… )
• Activiteiten die tot doel hebben gezondheid te bevorderen/te
herstellen/te behouden
• Ook activiteiten die gezondheid indirect beïnvloeden (onderwijs,
milieu, onderzoek…)
o Doelstelling:
Individuele (=bevorderen van individuele zorgverstrekking) en collectieve
doelstelling (=bescherming van volksgezondheid/gezondheid van bevolking)
door:
• Voorkomen van ziekte
• Verlengen van levensduur
• Bevorderen van gezondheid
• Verbeteren van kwaliteit van zorg
belangrijk is dat men beseft dat er verschillende niveaus zijn !!
3
, 1.4 WISSELWERKING GEZONDHEIDSZORG- EN
GEZONDHEIDSSYSTEEM
1.5 WISSELWERKING GEZONDHEIDSZORG EN MAATSCHAPPIJ
- Zie arbeid (tekort aan verpleegkundigen)
- Zie technologie
- Invloed van socio-economische factoren op de individuele gezondheid
• Gezinssituatie
• Levenswijze
• Arm/rijk
• Studeren
• Eigen woning/huren
van woning
• …
Voorbeeld wisselwerking:
• Functie die iemand heeft in de maatschappij beïnvloed de
gezondheidszorg bv mensen die geen diploma hebben, de
leeftijdsverwachting gaat veel lager zijn dan iemand met een hoger
diploma (universitair diploma) -> je positie die je in de maatschappij
inneemt, zal inpak hebben op gezondheidstoestand
4
