MODULE VASCULAIRE PATHOLOGIE 2019-2020
Borstkanker: de basics – Gastcollege Dr. Vanhoeij
25/03/2020
Inleiding
- Borst bestaat voornamelijk uit vetweefsel en
klierweefsel.
- Borst hangt vast aan de thoraxwand aan de M.pectoralis
major en is omringd door huidweefsel
Anatomie van de borst
- Borst bestaat uit zo’n 15-20 lobuli (kleine eilandjes van
klierweefsel) ingebed in het vetweefsel. Deze lobuli
worden van elkaar gescheiden door fibreuze structuren
(= lig. Van Cooper)
- Elke lobulus draineert via een ductus lactiferi (melkgang)
richting de tepel
Begrenzing van de oksel
- Bovengrens: V. axillaris
- Laterale grens: laterale boord van de M. latissimus dorsi
- Mediale grens: enerzijds is er de aflijning door de M.
pectoralis minor (verdeeld de klieren in de 3 groepen).
o Niveau 1 lymfeklieren (liggen lateraal van de
Pectoralis minor)
o Niveau 2 lymfeklieren (liggen achter de pectoralis
minor)
o Niveau 3 lymfeklieren (liggen mediaal van de
pectoralis minor)
o Andere lymfeklieren:
▪ Internal mammary node: deze worden in
mindere mate verwijderd bij sprake van
borstkanker, omdat deze weinig effect hebben op de verdere prognose bij
borstkanker
Vereenvoudigde anatomie tijdens de chirurgie
- De axillaire uitloper van een borst richting de oksel
- Borst wordt in kwadranten onderverdeeld
o Supero-extern kwadrant
o Supero-intern kwadrant
o Infero-extern kwadrant
o Infero-intern kwadrant
o Retro-alleolaire zonde (zone rondom de tepel)
- Nog een gemakkelijkere beschrijving: beschrijven
volgens de wijzers van de klok
o Bv: het letsel bevindt zich op 12u, op 2cm van de tepelboord
1
, MODULE VASCULAIRE PATHOLOGIE 2019-2020
Histologie van de borst
- De borst bestaat uit
o Klierweefsel
o Vetweefsel
o Epitheel (gaat de melkklieren aan de binnenkant bekleden
o Bindweefsel
o Bloedvaten en lymfevaten
- Al deze verschillende weefsels kunnen aan de basis liggen van goedaardige en
kwaadaardige aandoeningen van de borst
o Meest voorkomende aandoeningen zijn ter hoogte van het klierweefsel
Goedaardige borstaandoeningen
- Meest voorkomende borstaandoeningen zijn goedaardig (80-90%)
- Bijna helft van de vrouwen heeft 1 of andere goedaardige borstaandoening
- Ook mannen kunnen goedaardige gezwellen ontdekken in de borstklier
- 40% van alle jongen verkrijgen dit tijdens de puberteit
o Tijdelijke gynaecomasie, die meestal verdwijnt na max 2 jaar
- Volwassen mannen: groei van borstweefsel gestimuleerd door bepaalde geneesmiddelen
en bepaalde ziekten
Symptomen
- Premenstruele zwelling, gevoeligheid of pijn
- Aanhoudende pijn
- Voelbare knobbeltjes, uniek of multiepel
- Ontsteking van de tepel
- Tepelvochtverlies
- Huiduitslag ter hoogte van de borst, roodheid
De goedaardig-kwaadaardig ratio is sterk afhankelijk van de leeftijd
- <20:
o Fibroadenoma: bindweefsel/klierweefsel
aandoeningen
o 50%: andere aandoeningen (goedaardig)
- 40-55 jaar:
o Meer voorkomen van cystes
o Hogere graad van kwaadaardige aandoeningen
o 55+: meerderheid van de nodulen blijken kwaadaardig te zijn
Verschillende vormen van goedaardige tumoren
- Reclus-fibrocystische veranderingen
- Fibroadenoom (meest voorkomend)
- Phyllodes tumor
- Borstcyste (meest voorkomend) bestaat uit een kapsel met vocht erin
- Galactocoeles
- Papilloom
- Ductectasie
- Vetnecrose
- Mastitis
- Scleroserende Adenosis
- Apocriene metaplasie
- Atypische ductale hyperplasie
2
, MODULE VASCULAIRE PATHOLOGIE 2019-2020
Borstkanker
- Meest frequentie kanker bij vrouwen
- Sinds 1940: toename met 1%/jaar tot 1990
- Bijna 10 000 diagnoses/jaar in België -> incidentie 1/8 (afhankelijk van leeftijdscategorie)
Risicofactoren
- Hormonaal
o Vroege menarche (<12 jaar)
o Late menopauze (>55 jaar)
o Late eerste zwangerschap
o Pilgebruik? Hormonale substitutietherapie (hormonen die ingenomen worden tegen
bestrijden van klachten van onder meer de menopauze)
- Omgeving
o Nutritioneel (vetten/alcohol)
o vervuiling
- Persoonlijk (beïnvloedbare/niet-beïnvloedbaar)
o Leeftijd
o Familiaal
o Tabakgebruik
o Sedentair gedrag
o Nutritioneel (vetten/alcohol)/BMI
o Borstdensiteit
Lichamelijk onderzoek
- Gaan opzoek naar een aantal tekenen die ons doen denken aan borstkanker
o Zichtbare knobbeltjes
o Retractie van de tepel (intrekking)
o Dimpling (intrekking van de borsthuid)
o Dripping (vochtverlies uit de tepel)
o Roodheid/huiduitslag op de borst
Alarmsymptomen !!!
- Massa
- Huidaantrekking
- Tepelvochtverlies
o bloederig of bruinig
o helder sereus, plakkerig
o spontaan zonder enige compressie van de borst
o persisterend
o unilateraal
o niet-melkachtig
- Tepelretractie
- Huidveranderingen (Paget; schilferend eczeem , Peau d’orange; meer uitgesproken
voorkomen van poriën met ertussen enorme zwelling)
3
Borstkanker: de basics – Gastcollege Dr. Vanhoeij
25/03/2020
Inleiding
- Borst bestaat voornamelijk uit vetweefsel en
klierweefsel.
- Borst hangt vast aan de thoraxwand aan de M.pectoralis
major en is omringd door huidweefsel
Anatomie van de borst
- Borst bestaat uit zo’n 15-20 lobuli (kleine eilandjes van
klierweefsel) ingebed in het vetweefsel. Deze lobuli
worden van elkaar gescheiden door fibreuze structuren
(= lig. Van Cooper)
- Elke lobulus draineert via een ductus lactiferi (melkgang)
richting de tepel
Begrenzing van de oksel
- Bovengrens: V. axillaris
- Laterale grens: laterale boord van de M. latissimus dorsi
- Mediale grens: enerzijds is er de aflijning door de M.
pectoralis minor (verdeeld de klieren in de 3 groepen).
o Niveau 1 lymfeklieren (liggen lateraal van de
Pectoralis minor)
o Niveau 2 lymfeklieren (liggen achter de pectoralis
minor)
o Niveau 3 lymfeklieren (liggen mediaal van de
pectoralis minor)
o Andere lymfeklieren:
▪ Internal mammary node: deze worden in
mindere mate verwijderd bij sprake van
borstkanker, omdat deze weinig effect hebben op de verdere prognose bij
borstkanker
Vereenvoudigde anatomie tijdens de chirurgie
- De axillaire uitloper van een borst richting de oksel
- Borst wordt in kwadranten onderverdeeld
o Supero-extern kwadrant
o Supero-intern kwadrant
o Infero-extern kwadrant
o Infero-intern kwadrant
o Retro-alleolaire zonde (zone rondom de tepel)
- Nog een gemakkelijkere beschrijving: beschrijven
volgens de wijzers van de klok
o Bv: het letsel bevindt zich op 12u, op 2cm van de tepelboord
1
, MODULE VASCULAIRE PATHOLOGIE 2019-2020
Histologie van de borst
- De borst bestaat uit
o Klierweefsel
o Vetweefsel
o Epitheel (gaat de melkklieren aan de binnenkant bekleden
o Bindweefsel
o Bloedvaten en lymfevaten
- Al deze verschillende weefsels kunnen aan de basis liggen van goedaardige en
kwaadaardige aandoeningen van de borst
o Meest voorkomende aandoeningen zijn ter hoogte van het klierweefsel
Goedaardige borstaandoeningen
- Meest voorkomende borstaandoeningen zijn goedaardig (80-90%)
- Bijna helft van de vrouwen heeft 1 of andere goedaardige borstaandoening
- Ook mannen kunnen goedaardige gezwellen ontdekken in de borstklier
- 40% van alle jongen verkrijgen dit tijdens de puberteit
o Tijdelijke gynaecomasie, die meestal verdwijnt na max 2 jaar
- Volwassen mannen: groei van borstweefsel gestimuleerd door bepaalde geneesmiddelen
en bepaalde ziekten
Symptomen
- Premenstruele zwelling, gevoeligheid of pijn
- Aanhoudende pijn
- Voelbare knobbeltjes, uniek of multiepel
- Ontsteking van de tepel
- Tepelvochtverlies
- Huiduitslag ter hoogte van de borst, roodheid
De goedaardig-kwaadaardig ratio is sterk afhankelijk van de leeftijd
- <20:
o Fibroadenoma: bindweefsel/klierweefsel
aandoeningen
o 50%: andere aandoeningen (goedaardig)
- 40-55 jaar:
o Meer voorkomen van cystes
o Hogere graad van kwaadaardige aandoeningen
o 55+: meerderheid van de nodulen blijken kwaadaardig te zijn
Verschillende vormen van goedaardige tumoren
- Reclus-fibrocystische veranderingen
- Fibroadenoom (meest voorkomend)
- Phyllodes tumor
- Borstcyste (meest voorkomend) bestaat uit een kapsel met vocht erin
- Galactocoeles
- Papilloom
- Ductectasie
- Vetnecrose
- Mastitis
- Scleroserende Adenosis
- Apocriene metaplasie
- Atypische ductale hyperplasie
2
, MODULE VASCULAIRE PATHOLOGIE 2019-2020
Borstkanker
- Meest frequentie kanker bij vrouwen
- Sinds 1940: toename met 1%/jaar tot 1990
- Bijna 10 000 diagnoses/jaar in België -> incidentie 1/8 (afhankelijk van leeftijdscategorie)
Risicofactoren
- Hormonaal
o Vroege menarche (<12 jaar)
o Late menopauze (>55 jaar)
o Late eerste zwangerschap
o Pilgebruik? Hormonale substitutietherapie (hormonen die ingenomen worden tegen
bestrijden van klachten van onder meer de menopauze)
- Omgeving
o Nutritioneel (vetten/alcohol)
o vervuiling
- Persoonlijk (beïnvloedbare/niet-beïnvloedbaar)
o Leeftijd
o Familiaal
o Tabakgebruik
o Sedentair gedrag
o Nutritioneel (vetten/alcohol)/BMI
o Borstdensiteit
Lichamelijk onderzoek
- Gaan opzoek naar een aantal tekenen die ons doen denken aan borstkanker
o Zichtbare knobbeltjes
o Retractie van de tepel (intrekking)
o Dimpling (intrekking van de borsthuid)
o Dripping (vochtverlies uit de tepel)
o Roodheid/huiduitslag op de borst
Alarmsymptomen !!!
- Massa
- Huidaantrekking
- Tepelvochtverlies
o bloederig of bruinig
o helder sereus, plakkerig
o spontaan zonder enige compressie van de borst
o persisterend
o unilateraal
o niet-melkachtig
- Tepelretractie
- Huidveranderingen (Paget; schilferend eczeem , Peau d’orange; meer uitgesproken
voorkomen van poriën met ertussen enorme zwelling)
3
