HOOFDSTUK 1 – ACCOUNTANCY: VOORWERP, METHODE EN DOELSTELLINGEN
1.1 WAT IS ACCOUNTANCY
Accountancy is het proces waarbij een onderneming een financiële informatie registreert, verwerkt en
communiceert aan iedereen die daar belang bij heeft. Het doel is om inzicht te geven in de financiële
positie en prestaties van een organisatie.
Met andere woorden: accountancy is de taal van het bedrijfsleven.
twee grote activiteiten
registreren / Systematisch vastleggen van alle economische transacties in de
boekhouden onderneming.
Dit gebeurt volgens vaste regels in een boekhouding.
rapporteren De gegevens uit de boekhouding worden verwerkt tot financiële
rapporten zoals de jaarrekening.
Die informatie wordt dan gebruikt door interne en externe
belanghebbenden om beslissingen te nemen.
De boekhouding registreert ruwe data (bv. bedragen, facturen, ...). door verwerking en rapportering
wordt dat omgezet in informatie die iets zegt over: hoe gezond de onderneming is, of ze winst/verlies
maken, hoeveel schulden, etc.
1.2 FINANCIAL VS MANAGEMENT ACCOUNTING
Er bestaan twee soorten boekhouding of accounting.
FINANCIAL ACCOUNTING MANAGEMENT ACCOUNTING
= externe verslaggeving = interne verslaggeving
Gericht op externe belanghebbenden Gericht op het management en de
(investeerders, aandeelhouders, ...). leidinggevenden van het bedrijf.
Het doel is om informatie te verschaffen over de Het doel is om interne beslissingen te
onderneming als geheel. ondersteunen.
Sterk gereglementeerd: moet voldoen Niet wettelijk verplicht en niet
aan wettelijke regels en gestandaardiseerd.
boekhoudnormen. Flexibel: kan zich aanpassen aan de
Gebaseerd op de jaarrekening. noden van het bedrijf.
Controle door auditors of bedrijfsrevisor VOORBEELDEN: kostberekeningen per
om de kwaliteit van de cijfers te afdeling of product, budgetten en forecasts,
waarborgen. break-even analyses, enz.
! Beursgenoteerde ondernemingen moeten zich
houden aan de International Financial Reporting
Standards (IFRS).
! Niet-beursgenoteerde ondernemingen moeten
zich houden aan de nationale wetgeving
gebaseerd op Europese richtlijnen.
FINALE OUTPUT: de jaarrekening.
De jaarrekening bestaat uit 3 onderdelen: de
balans, de resultatenrekening en de toelichting.
1
,1.3 ACCOUNTING-ENTITEIT
ONDERNEMING ALS APARTE ENTITEIT
In accountancy beschouwen we de onderneming als een aparte entiteit, los van haar eigenaar(s). Dit
noemt men het entiteitsbeginsel.
De boekhouding wordt gevoerd vanuit het standpunt van de onderneming, niet van de
eigenaar.
De bezittingen en schulden van de onderneming zijn niet dezelfde als die van de eigenaar
persoonlijk.
De jaarrekening reflecteert de relaties van de entiteit met de buitenwereld.
ENKELVOUDIGE VS GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Enkelvoudige jaarrekening: de boekhouding en jaarrekening van één onderneming.
Geconsolideerde jaarrekening: een samengevoegde jaarrekening van een groep
ondernemingen (bv. een moederbedrijf met dochters). Het geeft een beeld van de groep als
geheel.
1.4 GEBRUIKERS VAN DE JAARREKENING
management De leiding van het bedrijf wil weten hoe de onderneming
financieel presteert.
investeerders / aandeelhouders Investeerders hebben kapitaal ingebracht en willen weten hoe
winstgevend het bedrijf is, welk dividend ze kunnen verwachten
en welk risico hun investering inhoudt.
kredietverstrekkers Kredietverstrekkers geven krediet en willen de solvabiliteit en
liquiditeit van de onderneming meten.
werknemers / vakbonden Werknemers en vakbonden zijn betrokken bij prestaties en
willen zicht op de werkzekerheid en de winstdeelname.
klanten Klanten willen zekerheid dat hun leverancier financieel stabiel
is en zijn verplichtingen kan nakomen.
concurrenten Concurrenten gebruiken de jaarrekening om hun prestatie te
vergelijken en de marktpositie van anderen te analyseren.
overheid De overheid gebruikt de informatie voor belastingen en
wettelijke controles.
publiek Het publiek kijkt naar de jaarrekening om de transparantie,
duurzaamheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid van
bedrijven te beoordelen.
Waar vind je een jaarrekening?
Beursgenoteerde bedrijven: via de rubriek Investor Relations op hun website.
Belgische ondernemingen: via de Balanscentrale van de Nationale Bank van België (NBB).
Naast websites van beursgenoteerde ondernemingen en de Balanscentrale van de NBB bestaan er ook
professionele commerciële databanken (Belfirst, Orbis, Compustat, ...).
Deze databanken bieden gedetailleerde financiële cijfers, lange historiek, ratio’s, analyses,
vergelijkingen en internationale vergelijkingen tussen ondernemingen.
2
, HOOFDSTUK 2 – DE TECHNIEK VAN HET DUBBEL BOEKHOUDEN
2.1 BALANS EN RESULTATENREKENING
De jaarrekening bestaat uit 3 delen:
1. Balans (=momentopname): toont wat de onderneming bezit en hoe dat gefinancierd is.
2. Resultatenrekening (=film): toont de opbrengsten en kosten van een periode.
3. Toelichting: extra uitleg bij cijfers.
2.2 DE BALANS (ACTIVA, PASSIVA, BALANSIDENTITEIT)
De balans is de vermogensstaat en geeft een overzicht van bezittingen (activa) en
financieringsbronnen (passiva) op een bepaald moment.
𝑎𝑐𝑡𝑖𝑣𝑎 = 𝑝𝑎𝑠𝑠𝑖𝑣𝑒 → 𝑏𝑎𝑙𝑎𝑛𝑠𝑖𝑑𝑒𝑛𝑡𝑖𝑡𝑒𝑖𝑡
Alles wat de onderneming bezit (activa) is gefinancierd door ofwel de eigenaars (eigenvermogen) of
door anderen (vreemd vermogen).
ACTIVA (=bezittingen) (financiering=) PASSIVA
= wat het bedrijf heeft of gebruikt om geld te = toont waar het geld vandaan komt
verdienen Eigen vermogen: kapitaal + reserves +
Vaste activa (lange termijn): blijven winst. Dit omvat het startkapitaal en dit
meerdere jaren in de onderneming. is geld van de eigenaars.
Vlottende activa (korte termijn): worden Vreemd vermogen: geld van derden
binnen 1 jaar omgezet in geld. (moet worden terugbetaald).
! De activa staan gerangschikt volgens stijgende ! De passiva staan gerangschikt volgens
liquiditeit. Hoe sneller iets in geld kan worden opvraagbaarheid, hoe snel het moet terugbetaald
omgezet, hoe liquider. worden. KT-schulden geven meer druk dan LT-
schulden.
Vaste activa: minst liquide. Eigen vermogen: nooit “opvraagbaar’’.
Vorderingen: redelijk liquide. Schulden op lange termijn: na 1 jaar.
Geldmiddelen: meest liquide. Schulden op korte termijn: binnen 1 jaar.
2.3 DE RESULTATENREKENING
De resultatenrekening toont het resultaat van een boekjaar. Dit is een overzicht van de opbrengsten en
kosten.
𝑟𝑒𝑠𝑢𝑙𝑡𝑎𝑎𝑡 = 𝑜𝑝𝑏𝑟𝑒𝑛𝑔𝑠𝑡𝑒𝑛 − 𝑘𝑜𝑠𝑡𝑒𝑛
Opbrengsten: waarde van prestaties die de onderneming levert.
Kosten: verbruikte middelen om die prestaties te leveren.
De tijdstip van de betaling speelt geen rol, wat telt is wanneer het economisch gebeurt.
ONDERDELEN VAN DE RESULTATENREKENING (=STAFFELVORM)
1. Bedrijfsresultaat: komt uit de gewone bedrijfsactiviteit.
2. Financieel resultaat: rente-inkomsten of -kosten, beleggingen, ...
3. Belastingen.
3
1.1 WAT IS ACCOUNTANCY
Accountancy is het proces waarbij een onderneming een financiële informatie registreert, verwerkt en
communiceert aan iedereen die daar belang bij heeft. Het doel is om inzicht te geven in de financiële
positie en prestaties van een organisatie.
Met andere woorden: accountancy is de taal van het bedrijfsleven.
twee grote activiteiten
registreren / Systematisch vastleggen van alle economische transacties in de
boekhouden onderneming.
Dit gebeurt volgens vaste regels in een boekhouding.
rapporteren De gegevens uit de boekhouding worden verwerkt tot financiële
rapporten zoals de jaarrekening.
Die informatie wordt dan gebruikt door interne en externe
belanghebbenden om beslissingen te nemen.
De boekhouding registreert ruwe data (bv. bedragen, facturen, ...). door verwerking en rapportering
wordt dat omgezet in informatie die iets zegt over: hoe gezond de onderneming is, of ze winst/verlies
maken, hoeveel schulden, etc.
1.2 FINANCIAL VS MANAGEMENT ACCOUNTING
Er bestaan twee soorten boekhouding of accounting.
FINANCIAL ACCOUNTING MANAGEMENT ACCOUNTING
= externe verslaggeving = interne verslaggeving
Gericht op externe belanghebbenden Gericht op het management en de
(investeerders, aandeelhouders, ...). leidinggevenden van het bedrijf.
Het doel is om informatie te verschaffen over de Het doel is om interne beslissingen te
onderneming als geheel. ondersteunen.
Sterk gereglementeerd: moet voldoen Niet wettelijk verplicht en niet
aan wettelijke regels en gestandaardiseerd.
boekhoudnormen. Flexibel: kan zich aanpassen aan de
Gebaseerd op de jaarrekening. noden van het bedrijf.
Controle door auditors of bedrijfsrevisor VOORBEELDEN: kostberekeningen per
om de kwaliteit van de cijfers te afdeling of product, budgetten en forecasts,
waarborgen. break-even analyses, enz.
! Beursgenoteerde ondernemingen moeten zich
houden aan de International Financial Reporting
Standards (IFRS).
! Niet-beursgenoteerde ondernemingen moeten
zich houden aan de nationale wetgeving
gebaseerd op Europese richtlijnen.
FINALE OUTPUT: de jaarrekening.
De jaarrekening bestaat uit 3 onderdelen: de
balans, de resultatenrekening en de toelichting.
1
,1.3 ACCOUNTING-ENTITEIT
ONDERNEMING ALS APARTE ENTITEIT
In accountancy beschouwen we de onderneming als een aparte entiteit, los van haar eigenaar(s). Dit
noemt men het entiteitsbeginsel.
De boekhouding wordt gevoerd vanuit het standpunt van de onderneming, niet van de
eigenaar.
De bezittingen en schulden van de onderneming zijn niet dezelfde als die van de eigenaar
persoonlijk.
De jaarrekening reflecteert de relaties van de entiteit met de buitenwereld.
ENKELVOUDIGE VS GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Enkelvoudige jaarrekening: de boekhouding en jaarrekening van één onderneming.
Geconsolideerde jaarrekening: een samengevoegde jaarrekening van een groep
ondernemingen (bv. een moederbedrijf met dochters). Het geeft een beeld van de groep als
geheel.
1.4 GEBRUIKERS VAN DE JAARREKENING
management De leiding van het bedrijf wil weten hoe de onderneming
financieel presteert.
investeerders / aandeelhouders Investeerders hebben kapitaal ingebracht en willen weten hoe
winstgevend het bedrijf is, welk dividend ze kunnen verwachten
en welk risico hun investering inhoudt.
kredietverstrekkers Kredietverstrekkers geven krediet en willen de solvabiliteit en
liquiditeit van de onderneming meten.
werknemers / vakbonden Werknemers en vakbonden zijn betrokken bij prestaties en
willen zicht op de werkzekerheid en de winstdeelname.
klanten Klanten willen zekerheid dat hun leverancier financieel stabiel
is en zijn verplichtingen kan nakomen.
concurrenten Concurrenten gebruiken de jaarrekening om hun prestatie te
vergelijken en de marktpositie van anderen te analyseren.
overheid De overheid gebruikt de informatie voor belastingen en
wettelijke controles.
publiek Het publiek kijkt naar de jaarrekening om de transparantie,
duurzaamheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid van
bedrijven te beoordelen.
Waar vind je een jaarrekening?
Beursgenoteerde bedrijven: via de rubriek Investor Relations op hun website.
Belgische ondernemingen: via de Balanscentrale van de Nationale Bank van België (NBB).
Naast websites van beursgenoteerde ondernemingen en de Balanscentrale van de NBB bestaan er ook
professionele commerciële databanken (Belfirst, Orbis, Compustat, ...).
Deze databanken bieden gedetailleerde financiële cijfers, lange historiek, ratio’s, analyses,
vergelijkingen en internationale vergelijkingen tussen ondernemingen.
2
, HOOFDSTUK 2 – DE TECHNIEK VAN HET DUBBEL BOEKHOUDEN
2.1 BALANS EN RESULTATENREKENING
De jaarrekening bestaat uit 3 delen:
1. Balans (=momentopname): toont wat de onderneming bezit en hoe dat gefinancierd is.
2. Resultatenrekening (=film): toont de opbrengsten en kosten van een periode.
3. Toelichting: extra uitleg bij cijfers.
2.2 DE BALANS (ACTIVA, PASSIVA, BALANSIDENTITEIT)
De balans is de vermogensstaat en geeft een overzicht van bezittingen (activa) en
financieringsbronnen (passiva) op een bepaald moment.
𝑎𝑐𝑡𝑖𝑣𝑎 = 𝑝𝑎𝑠𝑠𝑖𝑣𝑒 → 𝑏𝑎𝑙𝑎𝑛𝑠𝑖𝑑𝑒𝑛𝑡𝑖𝑡𝑒𝑖𝑡
Alles wat de onderneming bezit (activa) is gefinancierd door ofwel de eigenaars (eigenvermogen) of
door anderen (vreemd vermogen).
ACTIVA (=bezittingen) (financiering=) PASSIVA
= wat het bedrijf heeft of gebruikt om geld te = toont waar het geld vandaan komt
verdienen Eigen vermogen: kapitaal + reserves +
Vaste activa (lange termijn): blijven winst. Dit omvat het startkapitaal en dit
meerdere jaren in de onderneming. is geld van de eigenaars.
Vlottende activa (korte termijn): worden Vreemd vermogen: geld van derden
binnen 1 jaar omgezet in geld. (moet worden terugbetaald).
! De activa staan gerangschikt volgens stijgende ! De passiva staan gerangschikt volgens
liquiditeit. Hoe sneller iets in geld kan worden opvraagbaarheid, hoe snel het moet terugbetaald
omgezet, hoe liquider. worden. KT-schulden geven meer druk dan LT-
schulden.
Vaste activa: minst liquide. Eigen vermogen: nooit “opvraagbaar’’.
Vorderingen: redelijk liquide. Schulden op lange termijn: na 1 jaar.
Geldmiddelen: meest liquide. Schulden op korte termijn: binnen 1 jaar.
2.3 DE RESULTATENREKENING
De resultatenrekening toont het resultaat van een boekjaar. Dit is een overzicht van de opbrengsten en
kosten.
𝑟𝑒𝑠𝑢𝑙𝑡𝑎𝑎𝑡 = 𝑜𝑝𝑏𝑟𝑒𝑛𝑔𝑠𝑡𝑒𝑛 − 𝑘𝑜𝑠𝑡𝑒𝑛
Opbrengsten: waarde van prestaties die de onderneming levert.
Kosten: verbruikte middelen om die prestaties te leveren.
De tijdstip van de betaling speelt geen rol, wat telt is wanneer het economisch gebeurt.
ONDERDELEN VAN DE RESULTATENREKENING (=STAFFELVORM)
1. Bedrijfsresultaat: komt uit de gewone bedrijfsactiviteit.
2. Financieel resultaat: rente-inkomsten of -kosten, beleggingen, ...
3. Belastingen.
3
