Internationaal privaatrecht
Samenvatting:
• Alle hoorcollege aantekeningen, met uitzondering van het werk- /
responsiecollege
• Aantekeningen van de aanvullende voorgeschreven literatuur
• Jurisprudentieoverzicht per week met het onderwerp
Hoorcollege 2: Introductie Rome I
HR Alnati Toepasselijkheid dwingend recht bij rechtskeuze
HR Balenpers Toepassing uitzonderingsbepaling 4 EVO restrictief (= 4 Rome I)
Rb. INA SA Rechtskeuze art. 4 Rome I; uitdrukkelijk/stilzwijgend
HvJ ICF/Balkenende Toepassing van art. 4 EVO + opslitsen van een ovk
HvJ Kareda/Benkö Art. 4 lid 1 sub b Rome I; banklening en dienstovk
Hoorcollege 3: Verdieping Rome I
HvJ EU Nikiforidis Artikel 9 lid 3 & artikel 28 Rome I
HvJ Da Silva Martins Artikel 16/27 Rome II, artikel 9 Rome I & Rl. 2009/103
HvJ Diamond Resorts Artikel 6 lid 2 & artikel 9 Rome I
Hoorcollege 4: Introductie Rome II
HvJ EU Kalimijnen Art. 4 Rome II verschilt van Brussel I: lex loci damni
HR Dahabshiil Art. 1 lid 2 sub g & onrechtmatige internetpublicaties
Hoorcollege 5: Verdieping Rome II
HvJ EU Prüller-Frey Positie van verzekeraars en artikel 18 Rome II
HvJ EU Lazar Onderscheid directe schade en indirecte gevolgen bij ongeval
HvJ EU ERGO Subrogatie; toepassing van zowel Rome I als Rome II
HvJ EU Amazon Art. 6 Rome I; rechtskeuze en consumentenbescherming
Art. 8 lid 2 Rome II; één inbreukmaker met handelingen in
HvJ EU Nintendo
verschillende lidstaten -> ‘land waar de inbreuk is gepleegd’
HvJ EU BMA Nederland Art. 4 Rome II toepassing; plaats waar schade zich voordoet
HvJ EU HUK Artikel 16 Rome II; bijzonder dwingend recht
HvJ EU Wunner conclusie Plaats van schade bij online kansspelen en onrechtmatige daad
Rb. Milieudefensie/RDS Artikel 7 Rome II verordening; plaats schadeveroorz. gebeurtenis
Hoorcollege 6: Introductie IPR procesrecht (Brussel Ibis)
HvJEU Tessili/Dunlop Art. 7 sub 1 onder a: ‘plaats van uitvoering ovk’
HvJEU Electrosteel Art. 7 sub 1 onder b: lokalisatie indien geen ovk: materiële overd.
HvJEU Car Trim/KeySafety Art. 7 sub 1 onder b: kwalificatie van ‘koop’ en ‘opdrachtovk’
HvJEU Granarolo/Ambrosi Art. 7 sub 1 onder b: kwalificatie ‘koop’ / ‘dienst’ > distributieovk
HvJEU Kareda/Benkö Art. 7 sub 1 onder b: ‘dienstovk’ = ruim + bepaling kenmer. prest.
HvJEU Universal Music Art. 7 sub 2: plaats waar schadebrengende feit zich voordoet
HvJEU Kainz/Pantherwer. Productaansprakelijkheid en art. 7 sub 2: handlungsort
HvJEU Bolagsupplysning. Smaad en art. 7 sub 2: handlungsort en erfolgsort (HvJEU eDate)
HvJEU Gazprombank Erkenning/tenuitvoerlegging buiten Brussel Ibis: 4 voorwaarden
,Hoorcollege 7: Internationaal bevoegdheidsrecht
Forumkeuze: (art. 7 EEX-executie + art. 23 & 25 Brussel I bis zijn nagenoeg identiek)
HvJ Segoura/Bonakdarian Strikte uitleg voorwaarden forumkeuze + mondelinge ovk
HvJEU Colzani/Rüwa Algemene voorw. met forumkeuze op de achterkant + verwijzing
HvJEU MSG/Gravieres Gebruik in bedrijfstak (c) & ‘abstract’ akkoord plaats uitvoering
HvJEU CDC/Akzo Bepaalde rechtsbetrekking + herhaling ankergedaagde
HvJEU Höszig Forumkeuze in algemene voorwaard. + nauwkeurigheidsvereiste
HvJEU Tilman/Unilever Hyperlink naar algemene voorwaarden met daarin forumkeuze
HvJEU Inkreal Twee partijen in hetzelfde land met forumkeuze voor ander land
HvJEU Lastre/Agora Autonome uitlegging ‘materiële nietigheidsgronden’ +
asymmetrische forumkeuzes
Alternatieve bevoegdheden:
HvJ Kalfelis/Bank Schröd. Art. 8 Brussel I bis: ankergedaagde & voldoende samenhang
HvJEU Roche/Primus Art. 8 Brussel I bis: ankergedaagde -> toepassing IE-recht
HvJEU Eva Maria Painer Art. 8 Brussel I bis: nauwe band & voorzienbaarheid
HR 29 maart ‘19 Art. 7 Rv: uitleg conform Brussel I bis + stellingen eiser/verzoeker
Hof Den Haag 18 dec. ‘15 Art. 7 Rv: voldoende samenhang + aansprakel. concernverband
Rechtb. Braskem Toepassing van art. 7 Rv: ankergedaagde
HvJEU AB Heineken/MTB Toepassing van art. 8 Brussel I bis: ankergedaagde
Hoorcollege 8: Cross-border litigation (EEX -> Vo. 44/2001 -> Brussel I bis, (zie arrest J/H))
HvJ EU Gubisch/Palumbo Art. 21 EEX: begrip aanhangigheid autonoom uitleggen
HvJ EU Gasser Art. 21 EEX: forumkeuzebeding + buiten toepassing laten
HvJ EU Turner Art. 21 EEX: kwade trouw -> geen verbod + ‘anti suit injection’
HvJ EU Owusu Art. 2 EEX: verdrags- en derde staat + forum non conveniens
HvJ EU Allianz Vo. 44/2001: ‘anti-suit injection’ bij arbitrage mag óók niet
HvJ EU J/H Art. 2 en 39 Brussel I bis: beslissing o.g.v. vonnis derde staat
HvJ EU London Steam … Art. 34 vo. 44/2001: beslissing ter overname arbitraal vonnis
Hof Amsterdam 22 april Arbitrage in strijd met Unierecht: onrechtmatige daad ex 6:162
Hoorcollege 9: Erkenning en tenuitvoerlegging
HvJ EU K.H.K. (Saisie c.) Begrippen in art. 4 en 5 EAPO-Vo; ‘gerechtelijke vakanties’ geen
bijz. omstandigheid zoals bedoeld in art. 45 EAPO.
HvJ EU J/H Zie week 8
HvJ EU Starkinvest Uitleg art. 7 lid 2 EAPO-vo; dwangsom met onbepaald bedrag
HR 2 december 2022 Art. 33 EAPO-vo; latere omstandigheden worden meegewogen
,Hoorcollege 1
Introductie rechtsvergelijking: common law en civil law
I. Inleiding
Redenen voor internationaal privaatrecht:
Er zijn economische verhoudingen die zich niets aantrekken van landsgrenzen. Een contract of
onrechtmatige daad kan verbonden zijn met meer dan één land. Dat zou op zich nog niet
noodzaken tot een internationaal privaatrecht mits landen hetzelfde rechtssysteem hebben
maar dit is niet het geval. Er is rechtsverscheidenheid.
Oorzaken van verschillen tussen rechtssystemen heeft de maken met rechtsfamilies.
II. Rechtsvergelijking: rechtsfamilies
Al sinds 100 jaar worden de rechtsstelsels die gelden op de wereld ondergebracht in
verschillende rechtsfamilies. Die families tonen op punten verwantschap maar er zijn ook
verschillen. De belangrijkste rechtsfamilies zijn Civil Law, Common Law, Scandinavisch en
‘Mixed jurisdictions’.
De Civil Law rechtsfamilie is de rechtsfamilie van de continentaal Europese landen. De
belangrijkste eigenschap is dat de rechtsfamilie haar oorsprong vindt in het Romeinse recht. We
hebben het dan alleen over het burgerlijk recht, bij andere rechtsgebieden kan het anders zijn.
Er zijn rechtsstelsels in landen buiten Europa die afgeleid zijn van Civil Law door kolonisatie
zoals landen in Zuid-Amerika. Daardoor lijken deze op de rechtsstelsels van Civil Law. Landen
als China, Japan en Turkije kunnen voor wat betreft het burgerlijk recht gerekend worden tot de
Civil Law rechtsfamilie.
De Common Law zien we in het Engelse recht. Dit recht heeft een eigen historische
ontwikkeling waarin weinig Romeinse invloed is. Tegelijk zijn dit rechtsstelsels die afgeleid zijn
van het Engelse recht door kolonisatie zoals het recht van de deelstaten in de Verenigde Staten.
Er is één uitzondering: Louisiana. Deze is heel lang een Franse kolonie geweest en daarom kan
dit rechtsstelsel qua oorsprong meer als Civil Law worden gezien maar tegenwoordig vooral als
‘Mixed jurisdiction’. Quebec is een provincie in Canada. Waar andere provincies in Canada
lijken op Common Law wijkt Quebec hier vanaf.
Daarnaast hebben we een kleinere rechtsfamilie: de Scandinavische rechtsgebieden. Deze
rechtsstelsels lijken onderling op elkaar maar lijken niet op Civil of Common Law omdat het
Romeinse recht veel minder invloed heeft gehad in Scandinavië.
Er zijn tot slot rechtssystemen die niet onder te brengen zijn bij Civil of Common Law. Het gaat
vaak om rechtsstelsels die zijn begonnen als Civil Law maar zich vervolgens zijn gaan
onderscheiden. Bijvoorbeeld: Louisiana en Quebec. Deze leken in het begin op het Franse
burgerlijk wetboek maar vervolgens gingen deze staten deel uitmaken van een federatie waarin
de Common Law gold. Het recht werd door rechters geïnterpreteerd conform Engelse regels.
Daarom lijken deze rechtsstelsels qua inhoud en structuur op Civil Law maar worden ze
toegepast conform regels uit de Common Law.
Als gevolg van de kolonisatie ging in Zuid-Afrika het Rooms-Hollandse recht gelden met allerlei
inheemse invloeden. In de 19e eeuw veroverden de Engelsen Zuid-Afrika met als gevolg dat
rechters, advocaten etc. vaak het Engelse recht gingen toepassen. Dit leidt opnieuw tot een
gemixt rechtsstelsel: van oorsprong Civil Law maar uiteindelijk invloeden vanuit de Common
Law. Hetzelfde geldt voor Sri Lanka en Schotland. Schotland heeft zijn eigen privaatrecht en
wijkt af van andere landen in het VK: invloed uit Engeland, Romeinse recht en inheems recht.
, Er zijn factoren waarin je verschillen kan belichten tussen Civil en Common Law.
Historische ontwikkeling:
Karikatuur is dat Civil Law voorkomt uit het Romeinse recht terwijl dit op het Engelse recht geen
invloed heeft gehad. Dit is in beginsel juist maar dit neemt niet weg dat met name de laatste
decennia rechtshistorisch onderzoek naar het Engelse recht veel meer beïnvloed is door het
Romeinse recht dan we aanvankelijk dachten.
Rechtsbronnen:
Karikatuur is dat in Civil Law wetgeving de belangrijkste rechtsbron is en in Common Law
rechtspraak/jurisprudentie. Er is een kern van waarheid: de Common Law landen hebben geen
burgerlijk wetboek en rechtspraak is de belangrijkste rechtsbron. Maar dit moeten we
nuanceren. Codificatie is geen noodzakelijk kenmerk van Civil Law: óók voor codificatie in bijv.
Nederland gold een Civil Law rechtsstelsel. Bovendien geldt in San Marino geen burgerlijk
wetboek maar het Ius Commune. Daarnaast kennen Common Law landen als Engeland en
deelstaten in de VS etc. wetgeving, slechts niet in één codificatie maar in losse wetten. Maar
wetgeving is in de Common Law landen dus zeker wel belangrijk. Deze prevaleert zelfs boven
jurisprudentie.
Typerende rechtsinstituten:
In vergelijking met de Civil Law heeft de Common Law een aantal typerende rechtsinstituten. In
de Common Law geldt een onderscheid. Er zijn drie rechtsgebieden: Statue Law (wetgeving in
wetten), Common Law (ter onderscheiding van Statue Law en) Equity. Het onderscheid tussen
Statue Law en Equity kennen we niet. We hebben wel redelijkheid en billijkheid maar Equity is
echt een eigen rechtsfiguur.
Een ander Common Law rechtsfiguur is Trust: behandelen we niet. Voor de Trust heb je geen
formaliteiten nodig en daarom is dit een makkelijke rechtsfiguur. Daarom hebben sommige
landen in de Civil Law de Trust geïmplementeerd in het wetboek zoals Curaçao. De mixed
jurisdictions hebben ook allemaal een Trust.
Politieke en religieuze achtergrond:
Het idee van de rechtsfamilies is voornamelijk ontwikkeld door twee rechtsvergelijkers. De
factor politiek is de laatste decennia vooral vervangen door religie. In de Islamistische landen
heeft de Islam een grote invloed gekregen op het personen- en familierecht, in westerse landen
is dit het Christendom. Het Turkse recht kan je qua vermogensrecht onderbrengen bij de Civil
Law maar qua personen- en familierecht niet.
De religieuze factor strekt zich ook uit tot contractenrecht zoals Islamic Finance.
III. Indeling internationaal privaatrecht
Het object van het internationaal privaatrecht is internationaal. Problemen met internationale
rechtsverhoudingen kunnen zich op een aantal wijzen manifesteren. We maken daarbij een
driedeling.
Het eerste hoofdonderdeel is de rechtsmacht: de internationaal bevoegde rechter.
Bijvoorbeeld: een Nederlandse stichting maakt een zaak aanhangig over internationale co2-
uitstoot tegen een vennootschap die gevestigd is in het Verenigd Koninkrijk. Welke rechter is
dan bevoegd?
o Brussel I, Haagse Forumkeuzeverdrag, Verdrag van Lugano.
o Art. 1-14 Rv.
Samenvatting:
• Alle hoorcollege aantekeningen, met uitzondering van het werk- /
responsiecollege
• Aantekeningen van de aanvullende voorgeschreven literatuur
• Jurisprudentieoverzicht per week met het onderwerp
Hoorcollege 2: Introductie Rome I
HR Alnati Toepasselijkheid dwingend recht bij rechtskeuze
HR Balenpers Toepassing uitzonderingsbepaling 4 EVO restrictief (= 4 Rome I)
Rb. INA SA Rechtskeuze art. 4 Rome I; uitdrukkelijk/stilzwijgend
HvJ ICF/Balkenende Toepassing van art. 4 EVO + opslitsen van een ovk
HvJ Kareda/Benkö Art. 4 lid 1 sub b Rome I; banklening en dienstovk
Hoorcollege 3: Verdieping Rome I
HvJ EU Nikiforidis Artikel 9 lid 3 & artikel 28 Rome I
HvJ Da Silva Martins Artikel 16/27 Rome II, artikel 9 Rome I & Rl. 2009/103
HvJ Diamond Resorts Artikel 6 lid 2 & artikel 9 Rome I
Hoorcollege 4: Introductie Rome II
HvJ EU Kalimijnen Art. 4 Rome II verschilt van Brussel I: lex loci damni
HR Dahabshiil Art. 1 lid 2 sub g & onrechtmatige internetpublicaties
Hoorcollege 5: Verdieping Rome II
HvJ EU Prüller-Frey Positie van verzekeraars en artikel 18 Rome II
HvJ EU Lazar Onderscheid directe schade en indirecte gevolgen bij ongeval
HvJ EU ERGO Subrogatie; toepassing van zowel Rome I als Rome II
HvJ EU Amazon Art. 6 Rome I; rechtskeuze en consumentenbescherming
Art. 8 lid 2 Rome II; één inbreukmaker met handelingen in
HvJ EU Nintendo
verschillende lidstaten -> ‘land waar de inbreuk is gepleegd’
HvJ EU BMA Nederland Art. 4 Rome II toepassing; plaats waar schade zich voordoet
HvJ EU HUK Artikel 16 Rome II; bijzonder dwingend recht
HvJ EU Wunner conclusie Plaats van schade bij online kansspelen en onrechtmatige daad
Rb. Milieudefensie/RDS Artikel 7 Rome II verordening; plaats schadeveroorz. gebeurtenis
Hoorcollege 6: Introductie IPR procesrecht (Brussel Ibis)
HvJEU Tessili/Dunlop Art. 7 sub 1 onder a: ‘plaats van uitvoering ovk’
HvJEU Electrosteel Art. 7 sub 1 onder b: lokalisatie indien geen ovk: materiële overd.
HvJEU Car Trim/KeySafety Art. 7 sub 1 onder b: kwalificatie van ‘koop’ en ‘opdrachtovk’
HvJEU Granarolo/Ambrosi Art. 7 sub 1 onder b: kwalificatie ‘koop’ / ‘dienst’ > distributieovk
HvJEU Kareda/Benkö Art. 7 sub 1 onder b: ‘dienstovk’ = ruim + bepaling kenmer. prest.
HvJEU Universal Music Art. 7 sub 2: plaats waar schadebrengende feit zich voordoet
HvJEU Kainz/Pantherwer. Productaansprakelijkheid en art. 7 sub 2: handlungsort
HvJEU Bolagsupplysning. Smaad en art. 7 sub 2: handlungsort en erfolgsort (HvJEU eDate)
HvJEU Gazprombank Erkenning/tenuitvoerlegging buiten Brussel Ibis: 4 voorwaarden
,Hoorcollege 7: Internationaal bevoegdheidsrecht
Forumkeuze: (art. 7 EEX-executie + art. 23 & 25 Brussel I bis zijn nagenoeg identiek)
HvJ Segoura/Bonakdarian Strikte uitleg voorwaarden forumkeuze + mondelinge ovk
HvJEU Colzani/Rüwa Algemene voorw. met forumkeuze op de achterkant + verwijzing
HvJEU MSG/Gravieres Gebruik in bedrijfstak (c) & ‘abstract’ akkoord plaats uitvoering
HvJEU CDC/Akzo Bepaalde rechtsbetrekking + herhaling ankergedaagde
HvJEU Höszig Forumkeuze in algemene voorwaard. + nauwkeurigheidsvereiste
HvJEU Tilman/Unilever Hyperlink naar algemene voorwaarden met daarin forumkeuze
HvJEU Inkreal Twee partijen in hetzelfde land met forumkeuze voor ander land
HvJEU Lastre/Agora Autonome uitlegging ‘materiële nietigheidsgronden’ +
asymmetrische forumkeuzes
Alternatieve bevoegdheden:
HvJ Kalfelis/Bank Schröd. Art. 8 Brussel I bis: ankergedaagde & voldoende samenhang
HvJEU Roche/Primus Art. 8 Brussel I bis: ankergedaagde -> toepassing IE-recht
HvJEU Eva Maria Painer Art. 8 Brussel I bis: nauwe band & voorzienbaarheid
HR 29 maart ‘19 Art. 7 Rv: uitleg conform Brussel I bis + stellingen eiser/verzoeker
Hof Den Haag 18 dec. ‘15 Art. 7 Rv: voldoende samenhang + aansprakel. concernverband
Rechtb. Braskem Toepassing van art. 7 Rv: ankergedaagde
HvJEU AB Heineken/MTB Toepassing van art. 8 Brussel I bis: ankergedaagde
Hoorcollege 8: Cross-border litigation (EEX -> Vo. 44/2001 -> Brussel I bis, (zie arrest J/H))
HvJ EU Gubisch/Palumbo Art. 21 EEX: begrip aanhangigheid autonoom uitleggen
HvJ EU Gasser Art. 21 EEX: forumkeuzebeding + buiten toepassing laten
HvJ EU Turner Art. 21 EEX: kwade trouw -> geen verbod + ‘anti suit injection’
HvJ EU Owusu Art. 2 EEX: verdrags- en derde staat + forum non conveniens
HvJ EU Allianz Vo. 44/2001: ‘anti-suit injection’ bij arbitrage mag óók niet
HvJ EU J/H Art. 2 en 39 Brussel I bis: beslissing o.g.v. vonnis derde staat
HvJ EU London Steam … Art. 34 vo. 44/2001: beslissing ter overname arbitraal vonnis
Hof Amsterdam 22 april Arbitrage in strijd met Unierecht: onrechtmatige daad ex 6:162
Hoorcollege 9: Erkenning en tenuitvoerlegging
HvJ EU K.H.K. (Saisie c.) Begrippen in art. 4 en 5 EAPO-Vo; ‘gerechtelijke vakanties’ geen
bijz. omstandigheid zoals bedoeld in art. 45 EAPO.
HvJ EU J/H Zie week 8
HvJ EU Starkinvest Uitleg art. 7 lid 2 EAPO-vo; dwangsom met onbepaald bedrag
HR 2 december 2022 Art. 33 EAPO-vo; latere omstandigheden worden meegewogen
,Hoorcollege 1
Introductie rechtsvergelijking: common law en civil law
I. Inleiding
Redenen voor internationaal privaatrecht:
Er zijn economische verhoudingen die zich niets aantrekken van landsgrenzen. Een contract of
onrechtmatige daad kan verbonden zijn met meer dan één land. Dat zou op zich nog niet
noodzaken tot een internationaal privaatrecht mits landen hetzelfde rechtssysteem hebben
maar dit is niet het geval. Er is rechtsverscheidenheid.
Oorzaken van verschillen tussen rechtssystemen heeft de maken met rechtsfamilies.
II. Rechtsvergelijking: rechtsfamilies
Al sinds 100 jaar worden de rechtsstelsels die gelden op de wereld ondergebracht in
verschillende rechtsfamilies. Die families tonen op punten verwantschap maar er zijn ook
verschillen. De belangrijkste rechtsfamilies zijn Civil Law, Common Law, Scandinavisch en
‘Mixed jurisdictions’.
De Civil Law rechtsfamilie is de rechtsfamilie van de continentaal Europese landen. De
belangrijkste eigenschap is dat de rechtsfamilie haar oorsprong vindt in het Romeinse recht. We
hebben het dan alleen over het burgerlijk recht, bij andere rechtsgebieden kan het anders zijn.
Er zijn rechtsstelsels in landen buiten Europa die afgeleid zijn van Civil Law door kolonisatie
zoals landen in Zuid-Amerika. Daardoor lijken deze op de rechtsstelsels van Civil Law. Landen
als China, Japan en Turkije kunnen voor wat betreft het burgerlijk recht gerekend worden tot de
Civil Law rechtsfamilie.
De Common Law zien we in het Engelse recht. Dit recht heeft een eigen historische
ontwikkeling waarin weinig Romeinse invloed is. Tegelijk zijn dit rechtsstelsels die afgeleid zijn
van het Engelse recht door kolonisatie zoals het recht van de deelstaten in de Verenigde Staten.
Er is één uitzondering: Louisiana. Deze is heel lang een Franse kolonie geweest en daarom kan
dit rechtsstelsel qua oorsprong meer als Civil Law worden gezien maar tegenwoordig vooral als
‘Mixed jurisdiction’. Quebec is een provincie in Canada. Waar andere provincies in Canada
lijken op Common Law wijkt Quebec hier vanaf.
Daarnaast hebben we een kleinere rechtsfamilie: de Scandinavische rechtsgebieden. Deze
rechtsstelsels lijken onderling op elkaar maar lijken niet op Civil of Common Law omdat het
Romeinse recht veel minder invloed heeft gehad in Scandinavië.
Er zijn tot slot rechtssystemen die niet onder te brengen zijn bij Civil of Common Law. Het gaat
vaak om rechtsstelsels die zijn begonnen als Civil Law maar zich vervolgens zijn gaan
onderscheiden. Bijvoorbeeld: Louisiana en Quebec. Deze leken in het begin op het Franse
burgerlijk wetboek maar vervolgens gingen deze staten deel uitmaken van een federatie waarin
de Common Law gold. Het recht werd door rechters geïnterpreteerd conform Engelse regels.
Daarom lijken deze rechtsstelsels qua inhoud en structuur op Civil Law maar worden ze
toegepast conform regels uit de Common Law.
Als gevolg van de kolonisatie ging in Zuid-Afrika het Rooms-Hollandse recht gelden met allerlei
inheemse invloeden. In de 19e eeuw veroverden de Engelsen Zuid-Afrika met als gevolg dat
rechters, advocaten etc. vaak het Engelse recht gingen toepassen. Dit leidt opnieuw tot een
gemixt rechtsstelsel: van oorsprong Civil Law maar uiteindelijk invloeden vanuit de Common
Law. Hetzelfde geldt voor Sri Lanka en Schotland. Schotland heeft zijn eigen privaatrecht en
wijkt af van andere landen in het VK: invloed uit Engeland, Romeinse recht en inheems recht.
, Er zijn factoren waarin je verschillen kan belichten tussen Civil en Common Law.
Historische ontwikkeling:
Karikatuur is dat Civil Law voorkomt uit het Romeinse recht terwijl dit op het Engelse recht geen
invloed heeft gehad. Dit is in beginsel juist maar dit neemt niet weg dat met name de laatste
decennia rechtshistorisch onderzoek naar het Engelse recht veel meer beïnvloed is door het
Romeinse recht dan we aanvankelijk dachten.
Rechtsbronnen:
Karikatuur is dat in Civil Law wetgeving de belangrijkste rechtsbron is en in Common Law
rechtspraak/jurisprudentie. Er is een kern van waarheid: de Common Law landen hebben geen
burgerlijk wetboek en rechtspraak is de belangrijkste rechtsbron. Maar dit moeten we
nuanceren. Codificatie is geen noodzakelijk kenmerk van Civil Law: óók voor codificatie in bijv.
Nederland gold een Civil Law rechtsstelsel. Bovendien geldt in San Marino geen burgerlijk
wetboek maar het Ius Commune. Daarnaast kennen Common Law landen als Engeland en
deelstaten in de VS etc. wetgeving, slechts niet in één codificatie maar in losse wetten. Maar
wetgeving is in de Common Law landen dus zeker wel belangrijk. Deze prevaleert zelfs boven
jurisprudentie.
Typerende rechtsinstituten:
In vergelijking met de Civil Law heeft de Common Law een aantal typerende rechtsinstituten. In
de Common Law geldt een onderscheid. Er zijn drie rechtsgebieden: Statue Law (wetgeving in
wetten), Common Law (ter onderscheiding van Statue Law en) Equity. Het onderscheid tussen
Statue Law en Equity kennen we niet. We hebben wel redelijkheid en billijkheid maar Equity is
echt een eigen rechtsfiguur.
Een ander Common Law rechtsfiguur is Trust: behandelen we niet. Voor de Trust heb je geen
formaliteiten nodig en daarom is dit een makkelijke rechtsfiguur. Daarom hebben sommige
landen in de Civil Law de Trust geïmplementeerd in het wetboek zoals Curaçao. De mixed
jurisdictions hebben ook allemaal een Trust.
Politieke en religieuze achtergrond:
Het idee van de rechtsfamilies is voornamelijk ontwikkeld door twee rechtsvergelijkers. De
factor politiek is de laatste decennia vooral vervangen door religie. In de Islamistische landen
heeft de Islam een grote invloed gekregen op het personen- en familierecht, in westerse landen
is dit het Christendom. Het Turkse recht kan je qua vermogensrecht onderbrengen bij de Civil
Law maar qua personen- en familierecht niet.
De religieuze factor strekt zich ook uit tot contractenrecht zoals Islamic Finance.
III. Indeling internationaal privaatrecht
Het object van het internationaal privaatrecht is internationaal. Problemen met internationale
rechtsverhoudingen kunnen zich op een aantal wijzen manifesteren. We maken daarbij een
driedeling.
Het eerste hoofdonderdeel is de rechtsmacht: de internationaal bevoegde rechter.
Bijvoorbeeld: een Nederlandse stichting maakt een zaak aanhangig over internationale co2-
uitstoot tegen een vennootschap die gevestigd is in het Verenigd Koninkrijk. Welke rechter is
dan bevoegd?
o Brussel I, Haagse Forumkeuzeverdrag, Verdrag van Lugano.
o Art. 1-14 Rv.
