1
Longen lessen laperre
INHOUDSTAFEL
Epidemiologie van longziekten p2
Astma p3-15
COPD p16-26
Farmacotherapie bij astma en COPD p27-30
Casussen astma en COPD p31-32
Interstitiële longaandoeningen p33- 46
Pleurale aandoeningen p47-54
Respiratoire infecties p55-65
Tuberculose p66-74
Respiratoir insufficiëntie p75-82
Acuut respiratoir falen (ARD) p83-86
Rookstop p87-93
Beeldvorming van de thorax + casussen p94-101
Slaap gerelateerde ademhalingsproblemen p102-111
Endoscopie en echografie bij longziekten p112-113
Inleiding thoraxoncologie p114-118
Rol van de longarts bij longkanker behandeling p119-122
Non invasive staging p123-125
TNM classificatie p126-128
Rol van de radiotherapeut bij longkanker p129-132
Rol van de patholoog bij longkanker p133-135
Rol van MOC bij longkanker p136-138
Thoraxchirurgie bij maligniteit p139-143
Thoraxwand en trauma p144-147
Thoraxchirurgie bij de niet oncologische pt p148-151
Rol van de patholoog bij niet maligne LZ p152-155
Thrombo-embolische ziekte p156-162
Oefenvragen p163-164
, 2
Epidemiologie van longziekten
Terminologie
- CARA: chornisch aspecifieke respiratoire aandoeningen
- COPD: chronic obstructive polmonary disease
- ILD: interstitiële lung disease = interstitiële longaandoeningen
- Bronchiectasieën
o = luchtwegen die verwijd zijn, de diameter is groter dan het bijhorende bloedvat
o 3 grote groepen waarbij het voorkomt: CF, non-CF bronchiectasieën en tractie
bronchiectasieën
Data van longziekten
- Weinig data in België, lastig voor beleid
- ‘WHO’ en ‘European disease prevention and control’ houden dit internationaal bij
- Sinds 2021: international respiratory coalition
o Probeert per land gegevens van longziekten te verzamelen
o Doel = leren uit data om het beleid te optimaliseren
Prevalentie
- 700 000 000 mensen per jaar worden getroffen door longziekten
- 1/8 in Europa sterft aan longziekten
o Waarschijnlijk een onderschatting
- In België zijn er 1,3 miljoen mensen met een chronische longaandoening
o 27 000 doden per jaar
o 10% van alle sterfte is door longproblemen, vooral door kanker, pneumonie en COPD
o Is de derde grootste doodsoorzaak per jaar
o Kost 22,8 miljard Euro per jaar
- Erg veel ziekte last voor de pt
- Daarom: nood aan preventie en betere behandelingen
Risicofactoren die bijdragen aan ziektelast
- Roken
- Luchtvervuiling
- Koken op hout (vooral in armere landen)
Roken in België
- 15% van de Belgen rookt, hoger bij M (18%) dan bij V (12%)
o Ligt lager dan het Europees gemiddelde
- Vapen is een opstapje naar roken
- Roken is een heel erg belangrijke risicofactor voor longaandoeningen
o Relatiefrisico
▪ 23-25x hoger risico voor longkanker
▪ 25-28x hoger risico op COPD
▪ 2-3x hoger risico op andere kankers
▪ 2x hogere kans om te sterven aan longinfecties
ALERT studie
- Onderzoek naar welke stofjes in de lucht het meest schadelijk zijn in luchtverontreiniging
- Pt moet thuis luchtverontreiniging meten en ze kijken naar de invloed hiervan op de pt
→ Belangrijk om in preventie voor longziekten te investeren
, 3
Astma
Epidemiologie
- Komt wereldwijd veel voor (300 miljoen ptt)
- Astma komt meer voor in Westerse landen
- 2/3de van de kinderen ontgroeit zijn astma
o 1/3de hiervan krijgt op volwassen leeftijd terug astma
- Komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen
DEFENITIE EN DIAGNOSE
GINA strategie
- GINA is een organisatie die jaarlijks wereldwijde astma aanbevelingen vrijgeeft
- Zet EBM om in guidlines voor de kliniek
Wat is astma
- De volgende respiratoire symptomen: (expiratoire)
wheezing, dyspneu en een drukkend gevoel op de borst
- Symptomen variëren erg in de tijd en van pt tot pt
- Gaat gepaard met een variabele LW-obstructie
o Het lumen kan vernauwen door verkramping
van de spiercellen van de bronchi
o Evt met slijm en mucus productie
o Bij ernstige astma: mucusplugging in de
luchtwegen, ook al zitten slijmen niet in de
klachten van de pt
- Er is bronchiale hyperreactiviteit
- Er is veel heterogeniteit tussen de ptt kunnen onderling
erg verschillen
- Basis pathofysiologie: chronische ontsteking van de LW
o Astma is dus een inflammatoire ziekte
o Op histologie
▪ Verdikte basale membraan, endotheel is mee aangetast
▪ Meer mucusproducerende cellen (gobletcellen) → mucusplugging in de long
▪ De GSC worden hypertroof en reageren overmatig fel op prikkels
▪ De alveoli blijven gespaard
▪ Toename ontstekingscellen in de submucosa
• T-lymfocyten, mastcellen, neutrofielen en eosinofielen
• Er zijn verschillende types van inflammatoire astma, deze hangt af
van welke inflammatoire cascade getriggerd wordt, dit speelt ook
een rol voor de behandeling
• Komt doordat de epitheelcellen te fel reageren op prikkels en de T
cellen daardoor cytokines en chemokines produceren
o T2 inflammatie:
▪ 2 subgroepen: allergische vorm en niet-allergische
vorm (beide hebben eosinofiele inflammatie)
▪ Aangedreven door IL-4, IL-5, IL-13
• IL-5 erg belangrijk voor eosinofielen
▪ Hierdoor wordt IgE aangemaakt door de B-cellen
▪ Bij contact met allergeen: activatie mestcel
, 4
o Non T2 Inflammatie
▪ 2 subgroepen: neutrofiele inflammatie en/of
structurele veranderingen
• Geen eosinofielen aanwezig!
▪ De inflammatie is niet gedreven door eosinofielen
▪ Zowel bij T2 als bij non T2 inflammatie is er een toename van alarmines
• = TSLP, IL-33 en IL-25
• Werken heel hoog in op de cascade en hebben een breed effect
▪ Zoeken per pt waar je kan inwerken op de cascade
• Bv anti-IL-5 geven bij ptt met eosinofielen gedreven inflammatie
Hoe zie je in welke cascade de pt zich bevindt
- Skin prik test
o Een allergeen wordt ingespoten subcutaan
o Als de pt sIgE heeft voor het allergeen wordt het blaasje rood
o Atopie: er is een reactie maar er zijn geen klachten
o Allergie: er is een reactie en de pt heeft klachten
o Daarom belang van anamnese zodat je weet welke
allergenen je moet gaan testen
- Inflammatie meten
o Bloedafname waar je totaal IgE en sIgE meet
o Meet eosinofielen activatie
o Neutrofielen in het bloed zeggen niets over de neutrofielen in de luchtwegen!
▪ Voor eosinofielen is dit wel het geval
- Sputumonderzoek
o Eosinofielen en neutrofielen aankleuren en bekijken onder de microscoop
o Is de golden standard voor onderzoek
o Erg arbeidsintensief → wordt niet routinematig gedaan
o CAEV: veel asmta ptt hebben moeite met sputum op te hoesten
Longen lessen laperre
INHOUDSTAFEL
Epidemiologie van longziekten p2
Astma p3-15
COPD p16-26
Farmacotherapie bij astma en COPD p27-30
Casussen astma en COPD p31-32
Interstitiële longaandoeningen p33- 46
Pleurale aandoeningen p47-54
Respiratoire infecties p55-65
Tuberculose p66-74
Respiratoir insufficiëntie p75-82
Acuut respiratoir falen (ARD) p83-86
Rookstop p87-93
Beeldvorming van de thorax + casussen p94-101
Slaap gerelateerde ademhalingsproblemen p102-111
Endoscopie en echografie bij longziekten p112-113
Inleiding thoraxoncologie p114-118
Rol van de longarts bij longkanker behandeling p119-122
Non invasive staging p123-125
TNM classificatie p126-128
Rol van de radiotherapeut bij longkanker p129-132
Rol van de patholoog bij longkanker p133-135
Rol van MOC bij longkanker p136-138
Thoraxchirurgie bij maligniteit p139-143
Thoraxwand en trauma p144-147
Thoraxchirurgie bij de niet oncologische pt p148-151
Rol van de patholoog bij niet maligne LZ p152-155
Thrombo-embolische ziekte p156-162
Oefenvragen p163-164
, 2
Epidemiologie van longziekten
Terminologie
- CARA: chornisch aspecifieke respiratoire aandoeningen
- COPD: chronic obstructive polmonary disease
- ILD: interstitiële lung disease = interstitiële longaandoeningen
- Bronchiectasieën
o = luchtwegen die verwijd zijn, de diameter is groter dan het bijhorende bloedvat
o 3 grote groepen waarbij het voorkomt: CF, non-CF bronchiectasieën en tractie
bronchiectasieën
Data van longziekten
- Weinig data in België, lastig voor beleid
- ‘WHO’ en ‘European disease prevention and control’ houden dit internationaal bij
- Sinds 2021: international respiratory coalition
o Probeert per land gegevens van longziekten te verzamelen
o Doel = leren uit data om het beleid te optimaliseren
Prevalentie
- 700 000 000 mensen per jaar worden getroffen door longziekten
- 1/8 in Europa sterft aan longziekten
o Waarschijnlijk een onderschatting
- In België zijn er 1,3 miljoen mensen met een chronische longaandoening
o 27 000 doden per jaar
o 10% van alle sterfte is door longproblemen, vooral door kanker, pneumonie en COPD
o Is de derde grootste doodsoorzaak per jaar
o Kost 22,8 miljard Euro per jaar
- Erg veel ziekte last voor de pt
- Daarom: nood aan preventie en betere behandelingen
Risicofactoren die bijdragen aan ziektelast
- Roken
- Luchtvervuiling
- Koken op hout (vooral in armere landen)
Roken in België
- 15% van de Belgen rookt, hoger bij M (18%) dan bij V (12%)
o Ligt lager dan het Europees gemiddelde
- Vapen is een opstapje naar roken
- Roken is een heel erg belangrijke risicofactor voor longaandoeningen
o Relatiefrisico
▪ 23-25x hoger risico voor longkanker
▪ 25-28x hoger risico op COPD
▪ 2-3x hoger risico op andere kankers
▪ 2x hogere kans om te sterven aan longinfecties
ALERT studie
- Onderzoek naar welke stofjes in de lucht het meest schadelijk zijn in luchtverontreiniging
- Pt moet thuis luchtverontreiniging meten en ze kijken naar de invloed hiervan op de pt
→ Belangrijk om in preventie voor longziekten te investeren
, 3
Astma
Epidemiologie
- Komt wereldwijd veel voor (300 miljoen ptt)
- Astma komt meer voor in Westerse landen
- 2/3de van de kinderen ontgroeit zijn astma
o 1/3de hiervan krijgt op volwassen leeftijd terug astma
- Komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen
DEFENITIE EN DIAGNOSE
GINA strategie
- GINA is een organisatie die jaarlijks wereldwijde astma aanbevelingen vrijgeeft
- Zet EBM om in guidlines voor de kliniek
Wat is astma
- De volgende respiratoire symptomen: (expiratoire)
wheezing, dyspneu en een drukkend gevoel op de borst
- Symptomen variëren erg in de tijd en van pt tot pt
- Gaat gepaard met een variabele LW-obstructie
o Het lumen kan vernauwen door verkramping
van de spiercellen van de bronchi
o Evt met slijm en mucus productie
o Bij ernstige astma: mucusplugging in de
luchtwegen, ook al zitten slijmen niet in de
klachten van de pt
- Er is bronchiale hyperreactiviteit
- Er is veel heterogeniteit tussen de ptt kunnen onderling
erg verschillen
- Basis pathofysiologie: chronische ontsteking van de LW
o Astma is dus een inflammatoire ziekte
o Op histologie
▪ Verdikte basale membraan, endotheel is mee aangetast
▪ Meer mucusproducerende cellen (gobletcellen) → mucusplugging in de long
▪ De GSC worden hypertroof en reageren overmatig fel op prikkels
▪ De alveoli blijven gespaard
▪ Toename ontstekingscellen in de submucosa
• T-lymfocyten, mastcellen, neutrofielen en eosinofielen
• Er zijn verschillende types van inflammatoire astma, deze hangt af
van welke inflammatoire cascade getriggerd wordt, dit speelt ook
een rol voor de behandeling
• Komt doordat de epitheelcellen te fel reageren op prikkels en de T
cellen daardoor cytokines en chemokines produceren
o T2 inflammatie:
▪ 2 subgroepen: allergische vorm en niet-allergische
vorm (beide hebben eosinofiele inflammatie)
▪ Aangedreven door IL-4, IL-5, IL-13
• IL-5 erg belangrijk voor eosinofielen
▪ Hierdoor wordt IgE aangemaakt door de B-cellen
▪ Bij contact met allergeen: activatie mestcel
, 4
o Non T2 Inflammatie
▪ 2 subgroepen: neutrofiele inflammatie en/of
structurele veranderingen
• Geen eosinofielen aanwezig!
▪ De inflammatie is niet gedreven door eosinofielen
▪ Zowel bij T2 als bij non T2 inflammatie is er een toename van alarmines
• = TSLP, IL-33 en IL-25
• Werken heel hoog in op de cascade en hebben een breed effect
▪ Zoeken per pt waar je kan inwerken op de cascade
• Bv anti-IL-5 geven bij ptt met eosinofielen gedreven inflammatie
Hoe zie je in welke cascade de pt zich bevindt
- Skin prik test
o Een allergeen wordt ingespoten subcutaan
o Als de pt sIgE heeft voor het allergeen wordt het blaasje rood
o Atopie: er is een reactie maar er zijn geen klachten
o Allergie: er is een reactie en de pt heeft klachten
o Daarom belang van anamnese zodat je weet welke
allergenen je moet gaan testen
- Inflammatie meten
o Bloedafname waar je totaal IgE en sIgE meet
o Meet eosinofielen activatie
o Neutrofielen in het bloed zeggen niets over de neutrofielen in de luchtwegen!
▪ Voor eosinofielen is dit wel het geval
- Sputumonderzoek
o Eosinofielen en neutrofielen aankleuren en bekijken onder de microscoop
o Is de golden standard voor onderzoek
o Erg arbeidsintensief → wordt niet routinematig gedaan
o CAEV: veel asmta ptt hebben moeite met sputum op te hoesten
