PREVENTIEVE VOORLICHTING OVER
INACTIVITEIT BIJ DE HOOG
RISICOGROEP VAN DIABETES TYPE 2
OVER LICHAMELIJKE INSPANNING BIJ: MANNEN ROND DE 50 EN 54 JAAR, VAN
TURKSE, MAROKKAANSE OF SURINAAMSE AFKOMST. DIE GEVESTIGD ZIJN IN DE
STAD, MET OVERGEWICHT EN INACTIVITEIT
Inhoudsopgave
1 Analyse van het gezondheidsprobleem................................................................................................................................. 2
3. Analyse van het gedrag........................................................................................................................................................ 3
5. Conclusie m.b.t. de interventie............................................................................................................................................ 6
Bronvermelding....................................................................................................................................................................... 7
Environmental risk factors for type 1 diabetes......................................................................................................................... 8
Global aetiology and epidemiology of type 2 diabetes mellitus and its complications...............................................................8
Microvasculaire schade en cognitieve achteruitgang bij type-1-diabetes..................................................................................8
Alette Wessels, Frank Snoek, Frederik Barkhof & Robert Heine ............................................................................................... 8
Relationship of cardiometabolic parameters in non-smokers, current smokers, and quitters in diabetes: a systematic review
and meta-analysis.................................................................................................................................................................... 8
1
, 1 ANALYSE VAN HET GEZONDHEIDSPROBLEEM
Diabetes, of met andere woorden suikerziekte is een chronische ziekte waarbij het lichaam de bloedsuiker (glucose) niet meer in
evenwicht kan houden. Lichaamscellen hebben glucose nodig als brandstof. Het hormoon insuline zorgt ervoor dat de glucose uit
voeding via de bloedvaten in de lichaamscellen terecht. Als het lichaam geen of onvoldoende insuline aanmaakt, door
bijvoorbeeld diabetes. Is het mogelijk dat de hoeveelheid glucose in het bloed te hoog is en het niet in de cellen terechtkomt. Dit
kenmerkt zich door een hyperglycemie (herhaalde verhoogde bloedglucosewaarden), dit is een ernstig probleem. Want bij een
langdurige hyperglycemie ontstaat er schade aan de bloedvaten (cardiovasculaire conditie), hierdoor is er een verhoogde kans
op een hartinfarct, hart- en vaatziekten, vaatlijden, aantasting van de kleine vaatjes in de ogen, nieren en zenuwen ( (Wessels &
Wessels , 2007).
Om de bloedglucosespiegel in balans te houden, spuiten mensen insuline via een injectie of wordt er andere medicatie gebruikt
in de vorm van een pil die oraal te gebruikt is. Ook is het belangrijk om lichamelijke inspanning te beoefenen. Want bewegen
heeft een positief effect op de bloedglucosewaarden en op de bloedvaten. (Drs. L.P. Heere, 2000)
1.1 Soorten diabetes
Er zijn twee soorten diabetes, diabetes type 1 en 2. Bij diabetes type 1 maakt de alvleesklier helemaal geen insuline meer aan.
Aangezien het lichaam cellen kapot maakt die insuline produceren, dit noem je een auto-immuunziekte. Naar schatting hebben
ongeveer 100.000 Nederlandse diabetes type 1. (ZR 2019) Bij diabetes type 2 maakt het lichaam wel insuline aan, maar reageert
het lichaam niet goed op de insuline. Naar schatting hebben meer dan 1.1 miljoen Nederlanders diabetes type 2 (ZR 2019).
1.2 Oorzaken diabetes
Diabetes type 1 is erfelijk. Het ontstaat vaak in een korte periode tussen de 5 jaar en de puberteit (Matian Rewers 2016). Bij
volwassenen komt het ook voor, maar minder ernstig en is insuline vaak niet nodig. Diabetes type 2 kent verschillende oorzaken,
maar de grootste oorzaken zijn omgevingsfactoren en leefstijlfactoren (zheng Y, 2017).
1.3 Risicofactoren van diabetes type 2 zijn:
Overgewicht:
Dit is de belangrijkste oorzaak, aangezien mensen met overgewicht minder gevoelig zijn voor de insuline die in het
lichaam wordt gemaakt. Vooral bij vetophoping rondom de buik. In 2019 had 50.1% van de Nederlanders van 18 jaar en
ouder overgewicht en 14,7% ernstig overgewicht. (Yang HU 2014)
Lichamelijke inactiviteit:
Als er beweging is, wordt suiker (glucose) makkelijker uit het bloed gehaald en is er een regulatie van de
bloedglucosespiegel. Ook is er een verbranding van lichaamsvet bij het sporten, waardoor er een daling is in
lichaamsgewicht, aangezien overgewicht de belangrijkste oorzaak is. 56% van de Nederlandse bevolking heeft een
verhoogde risico op diabetes door onvoldoende beweging. Er is naast een daling van lichaamsgewicht ook een
verandering van de vetverdeling. Hierdoor is het mogelijk dat de vet rondom de buik zich verdeelt, aangezien buikvet
het lichaam minder gevoelig maakt voor insuline. (M.C. poortvliet 2017) Bij lichamelijke inspanning is er een verbetering
van de insulinegevoeligheid. (Drs L.P. Heere 2000) Lichamelijke inspanning werkt preventief ten aanzien van de
bijkomende complicaties (de complicaties wordt uitgelegd in 1.3) en risicofactoren die opgelopen worden door een
afwijkende leefstijl (de afwijkende leefstijl wordt uitgelegd in 2.1) (Drs. L.P. Heere, 2000).
Roken
Door roken ontstaat er een te hoge bloedsuiker, hierdoor heeft het lichaam meer insuline nodig. Bij de mensen die
langdurig of regelmatig roken reageert het lichaam ook niet goed op insuline. (Debasish Kar, 2016)
1.4 Complicaties
Mensen met diabetes, kunnen complicaties oplopen. Complicaties bij diabetes type 2 zijn lichamelijk en/of psychosociaal
(situaties waarin zowel psychische als sociale aspecten een rol spelen) zijn.
Psychosociale complicaties zijn:
Angst en frustratie
Mensen die insuline moeten spuiten kunnen angst en frustratie ervaren. Aangezien het inschatten van de hoeveelheid
insuline via de injectie, om de bloedglucosewaarden in balans te krijgen lastig kan zijn. (Mollema ED, 2001)
Psychologische insulineresistentie
Als patiënten te horen krijgen dat er noodzakelijk insuline gespoten moet worden, kan dit proces inbegrepen zijn met
veel emoties en weerstand, dit proces noemt men 'Psychologische insulineresistentie'. De weerstand en emotie kan zich
op verschillende manieren uiten, er kan een weerstand zijn voor de injecties met insuline. Echter, kan er ook een emotie
ontstaan van schaamte. (Polonsky WH, 2005)
Tijdens mijn interview (zie bijlage) met Fadma, is haar emotie van ''schaamte'' ook ter sprake gekomen. De schaamte
van de respondent was zo intens dat ze haar diagnose eerst niet wou delen met haar directe sociale omgeving.
- Eetstoornissen
Het uitstellen van maaltijden is een groot fenomeen bij de diabetespatiënten. Het altijd moeten nadenken wat en
wanneer je moet eten, kan veel gevoelens en negatieve handelingen oproepen. Zoals het overslaan van maaltijden.
(Colton PA, 2007)
Daarnaast is het overlijdenspercentage bij diabetes Mellitus type ll. 1,5 tot 4 keer groter dan wat normaliter is bij de bevolking
zonder diabetes, vanwege de complicaties. (Kim Beekman, 2008)
sterftecijfers met betrekking van etniciteit: Turkse (10%), Marokkaanse (17%) en Surinamers (24%), overlijden meer aan de
complicatie dan autochtonen (6%) (Anouschka van der Meulen, 2005)
In 2017 overleden rond de 2.800 mensen rechtstreek aan diabetes, mensen die overlijden aan de complicaties, zoals de schade
aan de bloedvaten liggen de sterftecijfers vele malen hoger. Maar daar zijn vastgestelde cijfers voor (NIVEL, 2019)
1.5 Conclusie
Diabetes is een chronische ziekte, waarbij het enorm belangrijk is om de bloedglucosewaarden in balans te houden. Als dat niet
gebeurt ontstaan er ernstige complicaties. Diabetes type 2 ontstaat door overgewicht en inactiviteit.
2. ANALYSE VAN DE DOELGROEP
2
INACTIVITEIT BIJ DE HOOG
RISICOGROEP VAN DIABETES TYPE 2
OVER LICHAMELIJKE INSPANNING BIJ: MANNEN ROND DE 50 EN 54 JAAR, VAN
TURKSE, MAROKKAANSE OF SURINAAMSE AFKOMST. DIE GEVESTIGD ZIJN IN DE
STAD, MET OVERGEWICHT EN INACTIVITEIT
Inhoudsopgave
1 Analyse van het gezondheidsprobleem................................................................................................................................. 2
3. Analyse van het gedrag........................................................................................................................................................ 3
5. Conclusie m.b.t. de interventie............................................................................................................................................ 6
Bronvermelding....................................................................................................................................................................... 7
Environmental risk factors for type 1 diabetes......................................................................................................................... 8
Global aetiology and epidemiology of type 2 diabetes mellitus and its complications...............................................................8
Microvasculaire schade en cognitieve achteruitgang bij type-1-diabetes..................................................................................8
Alette Wessels, Frank Snoek, Frederik Barkhof & Robert Heine ............................................................................................... 8
Relationship of cardiometabolic parameters in non-smokers, current smokers, and quitters in diabetes: a systematic review
and meta-analysis.................................................................................................................................................................... 8
1
, 1 ANALYSE VAN HET GEZONDHEIDSPROBLEEM
Diabetes, of met andere woorden suikerziekte is een chronische ziekte waarbij het lichaam de bloedsuiker (glucose) niet meer in
evenwicht kan houden. Lichaamscellen hebben glucose nodig als brandstof. Het hormoon insuline zorgt ervoor dat de glucose uit
voeding via de bloedvaten in de lichaamscellen terecht. Als het lichaam geen of onvoldoende insuline aanmaakt, door
bijvoorbeeld diabetes. Is het mogelijk dat de hoeveelheid glucose in het bloed te hoog is en het niet in de cellen terechtkomt. Dit
kenmerkt zich door een hyperglycemie (herhaalde verhoogde bloedglucosewaarden), dit is een ernstig probleem. Want bij een
langdurige hyperglycemie ontstaat er schade aan de bloedvaten (cardiovasculaire conditie), hierdoor is er een verhoogde kans
op een hartinfarct, hart- en vaatziekten, vaatlijden, aantasting van de kleine vaatjes in de ogen, nieren en zenuwen ( (Wessels &
Wessels , 2007).
Om de bloedglucosespiegel in balans te houden, spuiten mensen insuline via een injectie of wordt er andere medicatie gebruikt
in de vorm van een pil die oraal te gebruikt is. Ook is het belangrijk om lichamelijke inspanning te beoefenen. Want bewegen
heeft een positief effect op de bloedglucosewaarden en op de bloedvaten. (Drs. L.P. Heere, 2000)
1.1 Soorten diabetes
Er zijn twee soorten diabetes, diabetes type 1 en 2. Bij diabetes type 1 maakt de alvleesklier helemaal geen insuline meer aan.
Aangezien het lichaam cellen kapot maakt die insuline produceren, dit noem je een auto-immuunziekte. Naar schatting hebben
ongeveer 100.000 Nederlandse diabetes type 1. (ZR 2019) Bij diabetes type 2 maakt het lichaam wel insuline aan, maar reageert
het lichaam niet goed op de insuline. Naar schatting hebben meer dan 1.1 miljoen Nederlanders diabetes type 2 (ZR 2019).
1.2 Oorzaken diabetes
Diabetes type 1 is erfelijk. Het ontstaat vaak in een korte periode tussen de 5 jaar en de puberteit (Matian Rewers 2016). Bij
volwassenen komt het ook voor, maar minder ernstig en is insuline vaak niet nodig. Diabetes type 2 kent verschillende oorzaken,
maar de grootste oorzaken zijn omgevingsfactoren en leefstijlfactoren (zheng Y, 2017).
1.3 Risicofactoren van diabetes type 2 zijn:
Overgewicht:
Dit is de belangrijkste oorzaak, aangezien mensen met overgewicht minder gevoelig zijn voor de insuline die in het
lichaam wordt gemaakt. Vooral bij vetophoping rondom de buik. In 2019 had 50.1% van de Nederlanders van 18 jaar en
ouder overgewicht en 14,7% ernstig overgewicht. (Yang HU 2014)
Lichamelijke inactiviteit:
Als er beweging is, wordt suiker (glucose) makkelijker uit het bloed gehaald en is er een regulatie van de
bloedglucosespiegel. Ook is er een verbranding van lichaamsvet bij het sporten, waardoor er een daling is in
lichaamsgewicht, aangezien overgewicht de belangrijkste oorzaak is. 56% van de Nederlandse bevolking heeft een
verhoogde risico op diabetes door onvoldoende beweging. Er is naast een daling van lichaamsgewicht ook een
verandering van de vetverdeling. Hierdoor is het mogelijk dat de vet rondom de buik zich verdeelt, aangezien buikvet
het lichaam minder gevoelig maakt voor insuline. (M.C. poortvliet 2017) Bij lichamelijke inspanning is er een verbetering
van de insulinegevoeligheid. (Drs L.P. Heere 2000) Lichamelijke inspanning werkt preventief ten aanzien van de
bijkomende complicaties (de complicaties wordt uitgelegd in 1.3) en risicofactoren die opgelopen worden door een
afwijkende leefstijl (de afwijkende leefstijl wordt uitgelegd in 2.1) (Drs. L.P. Heere, 2000).
Roken
Door roken ontstaat er een te hoge bloedsuiker, hierdoor heeft het lichaam meer insuline nodig. Bij de mensen die
langdurig of regelmatig roken reageert het lichaam ook niet goed op insuline. (Debasish Kar, 2016)
1.4 Complicaties
Mensen met diabetes, kunnen complicaties oplopen. Complicaties bij diabetes type 2 zijn lichamelijk en/of psychosociaal
(situaties waarin zowel psychische als sociale aspecten een rol spelen) zijn.
Psychosociale complicaties zijn:
Angst en frustratie
Mensen die insuline moeten spuiten kunnen angst en frustratie ervaren. Aangezien het inschatten van de hoeveelheid
insuline via de injectie, om de bloedglucosewaarden in balans te krijgen lastig kan zijn. (Mollema ED, 2001)
Psychologische insulineresistentie
Als patiënten te horen krijgen dat er noodzakelijk insuline gespoten moet worden, kan dit proces inbegrepen zijn met
veel emoties en weerstand, dit proces noemt men 'Psychologische insulineresistentie'. De weerstand en emotie kan zich
op verschillende manieren uiten, er kan een weerstand zijn voor de injecties met insuline. Echter, kan er ook een emotie
ontstaan van schaamte. (Polonsky WH, 2005)
Tijdens mijn interview (zie bijlage) met Fadma, is haar emotie van ''schaamte'' ook ter sprake gekomen. De schaamte
van de respondent was zo intens dat ze haar diagnose eerst niet wou delen met haar directe sociale omgeving.
- Eetstoornissen
Het uitstellen van maaltijden is een groot fenomeen bij de diabetespatiënten. Het altijd moeten nadenken wat en
wanneer je moet eten, kan veel gevoelens en negatieve handelingen oproepen. Zoals het overslaan van maaltijden.
(Colton PA, 2007)
Daarnaast is het overlijdenspercentage bij diabetes Mellitus type ll. 1,5 tot 4 keer groter dan wat normaliter is bij de bevolking
zonder diabetes, vanwege de complicaties. (Kim Beekman, 2008)
sterftecijfers met betrekking van etniciteit: Turkse (10%), Marokkaanse (17%) en Surinamers (24%), overlijden meer aan de
complicatie dan autochtonen (6%) (Anouschka van der Meulen, 2005)
In 2017 overleden rond de 2.800 mensen rechtstreek aan diabetes, mensen die overlijden aan de complicaties, zoals de schade
aan de bloedvaten liggen de sterftecijfers vele malen hoger. Maar daar zijn vastgestelde cijfers voor (NIVEL, 2019)
1.5 Conclusie
Diabetes is een chronische ziekte, waarbij het enorm belangrijk is om de bloedglucosewaarden in balans te houden. Als dat niet
gebeurt ontstaan er ernstige complicaties. Diabetes type 2 ontstaat door overgewicht en inactiviteit.
2. ANALYSE VAN DE DOELGROEP
2
