H8: ademhaling
Oriëntatie
Niet bewuste controle
Mechanisme:
Ademhalingscentrum i/h verlengde merg: analyseert hoeveelheid CO 2
CO2 gehalte prikkelt om te ademen. Bij inademen gaat O 2 via alveolen (longblaasjes) naar het
bloed
Zuurstof gekoppeld aan hemoglobine (RBC) -> bevoorraden de cellen
Zuurstoftekort? => anaërobe verbranding
=> acidose (=ophoping van zuren)
Beïnvloedende factoren
Persoonlijke:
- Leeftijd: invloed op frequentie
- Werk-en leefklimaat: zittende arbeid vs lichamelijke arbeid
- Regelmatige beweging: goede houding en sport kunnen kwaliteit AH verbeteren
- Psychische en lichamelijke gesteldheid: boosheid, angst, blijdschap…
Omgevingsfactoren:
- Klimaat: bergklimaat (ijle lucht 02-arm en zuiver positief effect)
- Leef- en werkklimaat: strengere eisen, smog
- Cultuur (subculturen: yogacultuur, fitnesscultuur) => aandacht voor een goede AH
Lichamelijke en psychisch functioneren:
- Houding en beweging
- Stofwisseling (bv: bij koorts) => bloedsomloop versnelt => AH frequentie stijgt en ZV
gaat ook dieper ademhalen
- Levensritme: onregelmatig werken en rusten, te intensief inspannen, te lang passief
zijn
- Medicatie kan invloed hebben op ademhaling, bv: Morfine®
- Pijn, pathologie...
Verzamelen van gegevens
Anamnesegesprek: bekend met longziekte? Roken? Pijn bij AH?...
Observeren van ademhaling
- Gelaatskleur - Sputum
- Houding - Hoesten
- Kortademigheid - Gebruik van hulpademhalingsspieren…
, Ademhalingstypes:
- Costale AH = borstademhaling
- Abdominale AH = buikademhaling
- Costo-abdominale AH = combinatie
Frequentie:
Normaal:
- Volwassene: 14-18AH/min
- pasgeborene: 40AH/min
- Zuigeling: 35AH/min
- Kleuters: 20-30AH/min
Tachypnoe: > 24AH/min = versnelde AH (bv: bij koorts, angst en inspanning)
Bradypnoe: < 10AH/min = langzame AH (bv: morfine, diepe slaap)
Ritme:
Normaal:
- Regelmatig zonder tussenpozen
Afwijkend:
Dyspnoe: bemoeilijkte AH of kortademigheid, frequentie verhoogd, AH is minder diep, kost
zichtbare moeite
- Dyspnoe d’effort = cardiale dyspnoe
- Pulmonale dyspnoe: inspiratoir/expiratoir (= inademen/uitademen)
Apnoe: AHstilstand -> blauw -> bewusteloos (bv: bij hartstilstand, verdrinking)
Orthopnoe: kortademig in rust (bv: bij longziekten, hartpatiënten)
Volume en diepte:
Normaal:
- AH voldoende diep: evenwicht tss in- en uitademing
Afwijkend:
- Cheyne-stokes = AH afwisselend van diepte en snelheid, perioden van apnoe
o Stopt precies met ademen en hapt nadien ineens adem
- Biot: lijkt op cheyne-stokes, even diep, enkele normale AH afgewisseld met plotse
apnoe
- Kussmaul: zeer diep, gelijkmatig, frequentie is verhoogd (bv: bij acidose)
o Heel snel, diep en gelijkmatig ademen -> lichaam gaat in vetverbranding ->
lichaam gaat verzuren
- Gasping: ernstige vorm van dyspnoe, mond gaat open, halsspieren trekken samen, er
komt bijna geen lucht binnen
- Hyperventilatie: psychische oorzaak -> daling CO2 (teveel CO2 uitademen)
o Gevoel O2 tekort maar eigen CO2 tekort
Oriëntatie
Niet bewuste controle
Mechanisme:
Ademhalingscentrum i/h verlengde merg: analyseert hoeveelheid CO 2
CO2 gehalte prikkelt om te ademen. Bij inademen gaat O 2 via alveolen (longblaasjes) naar het
bloed
Zuurstof gekoppeld aan hemoglobine (RBC) -> bevoorraden de cellen
Zuurstoftekort? => anaërobe verbranding
=> acidose (=ophoping van zuren)
Beïnvloedende factoren
Persoonlijke:
- Leeftijd: invloed op frequentie
- Werk-en leefklimaat: zittende arbeid vs lichamelijke arbeid
- Regelmatige beweging: goede houding en sport kunnen kwaliteit AH verbeteren
- Psychische en lichamelijke gesteldheid: boosheid, angst, blijdschap…
Omgevingsfactoren:
- Klimaat: bergklimaat (ijle lucht 02-arm en zuiver positief effect)
- Leef- en werkklimaat: strengere eisen, smog
- Cultuur (subculturen: yogacultuur, fitnesscultuur) => aandacht voor een goede AH
Lichamelijke en psychisch functioneren:
- Houding en beweging
- Stofwisseling (bv: bij koorts) => bloedsomloop versnelt => AH frequentie stijgt en ZV
gaat ook dieper ademhalen
- Levensritme: onregelmatig werken en rusten, te intensief inspannen, te lang passief
zijn
- Medicatie kan invloed hebben op ademhaling, bv: Morfine®
- Pijn, pathologie...
Verzamelen van gegevens
Anamnesegesprek: bekend met longziekte? Roken? Pijn bij AH?...
Observeren van ademhaling
- Gelaatskleur - Sputum
- Houding - Hoesten
- Kortademigheid - Gebruik van hulpademhalingsspieren…
, Ademhalingstypes:
- Costale AH = borstademhaling
- Abdominale AH = buikademhaling
- Costo-abdominale AH = combinatie
Frequentie:
Normaal:
- Volwassene: 14-18AH/min
- pasgeborene: 40AH/min
- Zuigeling: 35AH/min
- Kleuters: 20-30AH/min
Tachypnoe: > 24AH/min = versnelde AH (bv: bij koorts, angst en inspanning)
Bradypnoe: < 10AH/min = langzame AH (bv: morfine, diepe slaap)
Ritme:
Normaal:
- Regelmatig zonder tussenpozen
Afwijkend:
Dyspnoe: bemoeilijkte AH of kortademigheid, frequentie verhoogd, AH is minder diep, kost
zichtbare moeite
- Dyspnoe d’effort = cardiale dyspnoe
- Pulmonale dyspnoe: inspiratoir/expiratoir (= inademen/uitademen)
Apnoe: AHstilstand -> blauw -> bewusteloos (bv: bij hartstilstand, verdrinking)
Orthopnoe: kortademig in rust (bv: bij longziekten, hartpatiënten)
Volume en diepte:
Normaal:
- AH voldoende diep: evenwicht tss in- en uitademing
Afwijkend:
- Cheyne-stokes = AH afwisselend van diepte en snelheid, perioden van apnoe
o Stopt precies met ademen en hapt nadien ineens adem
- Biot: lijkt op cheyne-stokes, even diep, enkele normale AH afgewisseld met plotse
apnoe
- Kussmaul: zeer diep, gelijkmatig, frequentie is verhoogd (bv: bij acidose)
o Heel snel, diep en gelijkmatig ademen -> lichaam gaat in vetverbranding ->
lichaam gaat verzuren
- Gasping: ernstige vorm van dyspnoe, mond gaat open, halsspieren trekken samen, er
komt bijna geen lucht binnen
- Hyperventilatie: psychische oorzaak -> daling CO2 (teveel CO2 uitademen)
o Gevoel O2 tekort maar eigen CO2 tekort
