Therapietrouw bij
astmapatiënten
Praktijkgericht onderzoek
Naam studenten en studentnummers:
Klas: 310V2-MBO-GR01
Beoordelend docent:
Datum beoordeling: 27-01-2025
Gelegenheid: 1e gelegenheid
Aantal woorden samenvatting: 344 woorden
Aantal woorden van inleiding tot en met aanbevelingen: 7599 woorden
,Samenvatting
Inleiding
Astma is een chronische luchtwegaandoening die wereldwijd veel voorkomt, met bijna
600.000 patiënten in Nederland. De ziekte veroorzaakt symptomen zoals benauwdheid,
hoesten en piepende ademhaling, vaak verergerd door allergenen en luchtvervuiling.
Hoewel astma goed behandelbaar is met medicatie, blijft therapietrouw een grote uitdaging.
Veel patiënten nemen hun medicatie niet consistent, wat kan leiden tot verergerde
symptomen en astma-aanvallen. Dit onderzoek richt zich op het verbeteren van
therapietrouw door barrières en beïnvloedende factoren, zoals leefstijl, zorgondersteuning
en omgevingsfactoren, in kaart te brengen.
Methoden
Dit onderzoek is inductief van opzet en maakt gebruik van kwalitatieve methoden, met name
semigestructureerde interviews. De interviews zijn gebaseerd op een vooraf opgestelde
topiclijst en werden afgenomen bij vijf volwassenen respondenten met astma. Deze aanpak
biedt waardevolle informatie over motivaties, barrières en ervaringen rondom het gebruik
van voorgeschreven inhalatiemedicatie.
Resultaten
De resultaten van vijf interviews met astmapatiënten worden geanalyseerd aan de hand van
zes vooraf bepaalde onderwerpen: therapietrouw, ervaringen met behandeling, educatie,
leefstijl, omgevingsfactoren, barrières/kansen en persoonlijke behoeften. De variëteit in
medicatiegebruiken therapietrouw levert diverse inzichten op, die verder worden vergeleken
om een conclusie voor het onderzoek te trekken.
Discussie
De bevindingen uit de interviews en literatuur tonen aan dat therapietrouw bij
astmapatiënten wordt beïnvloed door educatie, motivatie en zorgondersteuning.
Regelmatige controles bevorderen therapietrouw. Omgevingsfactoren, zoals allergenen en
stress, spelen een rol, evenals financiële barrières. Sommige patiënten vinden technologie
nuttig, anderen niet. Verschillen in persoonlijke motivatie benadrukken de noodzaak van een
gepersonaliseerde aanpak.
Conclusie
Uit dit onderzoek blijkt dat therapietrouw onder astmapatiënten wordt beïnvloed door
meerdere factoren, waaronder educatie, zorgondersteuning en persoonlijke motivatie.
Regelmatige medische begeleiding en duidelijke uitleg kunnen therapietrouw positief
stimuleren. Tegelijkertijd zorgen factoren zoals stress, financiële barrières en klachtenvrije
periodes vaker voor een negatief effect op medicatiegebruik. Een persoonlijke en
toegankelijke aanpak is daarom noodzakelijk.
Aanbevelingen
Het verbeteren van therapietrouw bij astmapatiënten vraagt om educatie over medicatie,
technologische hulpmiddelen zoals apps en slimme inhalatoren, en persoonlijke
zorgplannen. Leefstijlinterventies en omgevingsaanpassingen spelen een belangrijke rol.
Samenwerking binnen zorgteams en training van verpleegkundigen versterken de zorg.
Deze aanpak helpt astma-aanvallen te verminderen en de kwaliteit van leven te verbeteren.
1
Therapietrouw bij astmapatiënten
,Inhoud
Samenvatting ...................................................................................................................... 1
Inleiding ............................................................................................................................... 3
1. Methode van literatuurstudie ......................................................................................... 6
1.1 Zoekstrategie ............................................................................................................... 6
1.2 Betrouwbaarheid van bronnen ..................................................................................... 6
2. Methode van onderzoek.................................................................................................. 9
2.1 Aard van het onderzoek ............................................................................................... 9
2.2 Onderzoekspopulatie ................................................................................................... 9
2.3 Dataverzameling........................................................................................................ 10
2.4 Gegevensanalyse ...................................................................................................... 11
2.5 Kwaliteitseisen ........................................................................................................... 12
3. Resultaten ...................................................................................................................... 14
3.1 Therapietrouw ............................................................................................................ 14
3.2 Ervaringen met Astmabehandeling ............................................................................ 14
3.3 Rol van educatie en gezondheidszorg ....................................................................... 15
3.4 Leefstijl ...................................................................................................................... 15
3.5 Omgevingsfactoren.................................................................................................... 16
3.6 Barrières en kansen ................................................................................................... 16
3.7 Persoonlijke behoeften en verbeterpunten ................................................................. 17
4. Discussie ....................................................................................................................... 18
4.1 Literatuurstudie .......................................................................................................... 18
4.2 Onderzoekspopulatie ................................................................................................. 18
4.3 Dataverzameling........................................................................................................ 19
4.4 Reflectie kwaliteitseisen............................................................................................. 19
4.5 Resultaten ................................................................................................................. 19
5. Conclusie ....................................................................................................................... 21
6. Aanbevelingen............................................................................................................... 22
7. Bronnenlijst ................................................................................................................... 24
8. Bijlagen .......................................................................................................................... 26
Bijlage 1. Topiclijst interviews .......................................................................................... 26
Bijlage 2. Fragmentatieregistratie-schema’s .................................................................... 28
Bijlage 3. Samenvatting topic per interview ..................................................................... 41
Bijlage 4. Logboek ........................................................................................................... 44
2
Therapietrouw bij astmapatiënten
, Inleiding
Astma is een chronische aandoening van de luchtwegen die wereldwijd miljoenen mensen
treft. In Nederland zijn er bijna 600.000 mensen met astma. Er zijn meer vrouwen dan
mannen met deze ziekte. Van deze groep mensen zijn er ongeveer 80.000 kinderen. De
verwachting is dat het aantal mensen met astma in de komende jaren verder zal stijgen
(Longfonds, z.d.). De aandoening wordt gekenmerkt door een aanhoudende ontsteking van
de luchtwegen, die leidt tot symptomen zoals een piepende ademhaling, benauwdheid,
hoesten en een gevoel van druk op de borst. Deze symptomen kunnen variëren in ernst en
frequentie en worden vaak verergerd door externe prikkels zoals allergenen, luchtvervuiling
of fysieke inspanning. Ondanks dat astma niet te genezen is, zijn er effectieve
behandelmethoden beschikbaar waarmee de meeste patiënten hun aandoening goed onder
controle kunnen houden (Gezondheid en wetenschap, z.d.).
Het succes van astmabehandelingen hangt echter grotendeels af van de therapietrouw van
de patiënt. Dit verwijst naar de mate waarin een patiënt de voorgeschreven behandelingen
correct en consistent opvolgt, zoals het dagelijks gebruik van inhalatiemedicatie en het
vermijden van bekende triggers. Uit onderzoek blijkt dat de zorg voor mensen met astma
kan en moet verbeteren (Longfonds, 2022). Een belangrijk knelpunt in de huidige zorg is het
gebrek aan therapietrouw bij veel patiënten. Dit verwijst naar de mate waarin patiënten de
voorgeschreven behandelingen, zoals het consistent gebruiken van inhalatiemedicatie en
het vermijden van bekende triggers, correct opvolgen. Helaas blijkt dat een aanzienlijk deel
van de patiënten hier niet aan voldoet, wat ernstige gevolgen kan hebben. Het gebrek aan
therapietrouw leidt niet alleen tot een verslechtering van symptomen en een hogere
frequentie van astma-aanvallen, maar verhoogt ook het risico op complicaties. Deze
problemen hebben niet alleen impact op de kwaliteit van leven van de patiënt zelf, maar
zorgen ook voor een toenemende druk op de gezondheidszorg.
Binnen het Model van Lalonde (figuur 1), dat gezondheid verklaart vanuit vier dimensies,
bieden biologische factoren, gezondheidszorgvoorzieningen, leefstijl en omgevingsfactoren
belangrijke inzichten in de factoren die therapietrouw kunnen beïnvloeden. Deze dimensies
helpen bij het identificeren van barrières en kansen om therapietrouw te verbeteren, en
vormen daarmee een belangrijk uitgangspunt voor dit onderzoek.
Figuur 1: Het Health Field Concept (Lalonde, 1974).
3
Therapietrouw bij astmapatiënten
astmapatiënten
Praktijkgericht onderzoek
Naam studenten en studentnummers:
Klas: 310V2-MBO-GR01
Beoordelend docent:
Datum beoordeling: 27-01-2025
Gelegenheid: 1e gelegenheid
Aantal woorden samenvatting: 344 woorden
Aantal woorden van inleiding tot en met aanbevelingen: 7599 woorden
,Samenvatting
Inleiding
Astma is een chronische luchtwegaandoening die wereldwijd veel voorkomt, met bijna
600.000 patiënten in Nederland. De ziekte veroorzaakt symptomen zoals benauwdheid,
hoesten en piepende ademhaling, vaak verergerd door allergenen en luchtvervuiling.
Hoewel astma goed behandelbaar is met medicatie, blijft therapietrouw een grote uitdaging.
Veel patiënten nemen hun medicatie niet consistent, wat kan leiden tot verergerde
symptomen en astma-aanvallen. Dit onderzoek richt zich op het verbeteren van
therapietrouw door barrières en beïnvloedende factoren, zoals leefstijl, zorgondersteuning
en omgevingsfactoren, in kaart te brengen.
Methoden
Dit onderzoek is inductief van opzet en maakt gebruik van kwalitatieve methoden, met name
semigestructureerde interviews. De interviews zijn gebaseerd op een vooraf opgestelde
topiclijst en werden afgenomen bij vijf volwassenen respondenten met astma. Deze aanpak
biedt waardevolle informatie over motivaties, barrières en ervaringen rondom het gebruik
van voorgeschreven inhalatiemedicatie.
Resultaten
De resultaten van vijf interviews met astmapatiënten worden geanalyseerd aan de hand van
zes vooraf bepaalde onderwerpen: therapietrouw, ervaringen met behandeling, educatie,
leefstijl, omgevingsfactoren, barrières/kansen en persoonlijke behoeften. De variëteit in
medicatiegebruiken therapietrouw levert diverse inzichten op, die verder worden vergeleken
om een conclusie voor het onderzoek te trekken.
Discussie
De bevindingen uit de interviews en literatuur tonen aan dat therapietrouw bij
astmapatiënten wordt beïnvloed door educatie, motivatie en zorgondersteuning.
Regelmatige controles bevorderen therapietrouw. Omgevingsfactoren, zoals allergenen en
stress, spelen een rol, evenals financiële barrières. Sommige patiënten vinden technologie
nuttig, anderen niet. Verschillen in persoonlijke motivatie benadrukken de noodzaak van een
gepersonaliseerde aanpak.
Conclusie
Uit dit onderzoek blijkt dat therapietrouw onder astmapatiënten wordt beïnvloed door
meerdere factoren, waaronder educatie, zorgondersteuning en persoonlijke motivatie.
Regelmatige medische begeleiding en duidelijke uitleg kunnen therapietrouw positief
stimuleren. Tegelijkertijd zorgen factoren zoals stress, financiële barrières en klachtenvrije
periodes vaker voor een negatief effect op medicatiegebruik. Een persoonlijke en
toegankelijke aanpak is daarom noodzakelijk.
Aanbevelingen
Het verbeteren van therapietrouw bij astmapatiënten vraagt om educatie over medicatie,
technologische hulpmiddelen zoals apps en slimme inhalatoren, en persoonlijke
zorgplannen. Leefstijlinterventies en omgevingsaanpassingen spelen een belangrijke rol.
Samenwerking binnen zorgteams en training van verpleegkundigen versterken de zorg.
Deze aanpak helpt astma-aanvallen te verminderen en de kwaliteit van leven te verbeteren.
1
Therapietrouw bij astmapatiënten
,Inhoud
Samenvatting ...................................................................................................................... 1
Inleiding ............................................................................................................................... 3
1. Methode van literatuurstudie ......................................................................................... 6
1.1 Zoekstrategie ............................................................................................................... 6
1.2 Betrouwbaarheid van bronnen ..................................................................................... 6
2. Methode van onderzoek.................................................................................................. 9
2.1 Aard van het onderzoek ............................................................................................... 9
2.2 Onderzoekspopulatie ................................................................................................... 9
2.3 Dataverzameling........................................................................................................ 10
2.4 Gegevensanalyse ...................................................................................................... 11
2.5 Kwaliteitseisen ........................................................................................................... 12
3. Resultaten ...................................................................................................................... 14
3.1 Therapietrouw ............................................................................................................ 14
3.2 Ervaringen met Astmabehandeling ............................................................................ 14
3.3 Rol van educatie en gezondheidszorg ....................................................................... 15
3.4 Leefstijl ...................................................................................................................... 15
3.5 Omgevingsfactoren.................................................................................................... 16
3.6 Barrières en kansen ................................................................................................... 16
3.7 Persoonlijke behoeften en verbeterpunten ................................................................. 17
4. Discussie ....................................................................................................................... 18
4.1 Literatuurstudie .......................................................................................................... 18
4.2 Onderzoekspopulatie ................................................................................................. 18
4.3 Dataverzameling........................................................................................................ 19
4.4 Reflectie kwaliteitseisen............................................................................................. 19
4.5 Resultaten ................................................................................................................. 19
5. Conclusie ....................................................................................................................... 21
6. Aanbevelingen............................................................................................................... 22
7. Bronnenlijst ................................................................................................................... 24
8. Bijlagen .......................................................................................................................... 26
Bijlage 1. Topiclijst interviews .......................................................................................... 26
Bijlage 2. Fragmentatieregistratie-schema’s .................................................................... 28
Bijlage 3. Samenvatting topic per interview ..................................................................... 41
Bijlage 4. Logboek ........................................................................................................... 44
2
Therapietrouw bij astmapatiënten
, Inleiding
Astma is een chronische aandoening van de luchtwegen die wereldwijd miljoenen mensen
treft. In Nederland zijn er bijna 600.000 mensen met astma. Er zijn meer vrouwen dan
mannen met deze ziekte. Van deze groep mensen zijn er ongeveer 80.000 kinderen. De
verwachting is dat het aantal mensen met astma in de komende jaren verder zal stijgen
(Longfonds, z.d.). De aandoening wordt gekenmerkt door een aanhoudende ontsteking van
de luchtwegen, die leidt tot symptomen zoals een piepende ademhaling, benauwdheid,
hoesten en een gevoel van druk op de borst. Deze symptomen kunnen variëren in ernst en
frequentie en worden vaak verergerd door externe prikkels zoals allergenen, luchtvervuiling
of fysieke inspanning. Ondanks dat astma niet te genezen is, zijn er effectieve
behandelmethoden beschikbaar waarmee de meeste patiënten hun aandoening goed onder
controle kunnen houden (Gezondheid en wetenschap, z.d.).
Het succes van astmabehandelingen hangt echter grotendeels af van de therapietrouw van
de patiënt. Dit verwijst naar de mate waarin een patiënt de voorgeschreven behandelingen
correct en consistent opvolgt, zoals het dagelijks gebruik van inhalatiemedicatie en het
vermijden van bekende triggers. Uit onderzoek blijkt dat de zorg voor mensen met astma
kan en moet verbeteren (Longfonds, 2022). Een belangrijk knelpunt in de huidige zorg is het
gebrek aan therapietrouw bij veel patiënten. Dit verwijst naar de mate waarin patiënten de
voorgeschreven behandelingen, zoals het consistent gebruiken van inhalatiemedicatie en
het vermijden van bekende triggers, correct opvolgen. Helaas blijkt dat een aanzienlijk deel
van de patiënten hier niet aan voldoet, wat ernstige gevolgen kan hebben. Het gebrek aan
therapietrouw leidt niet alleen tot een verslechtering van symptomen en een hogere
frequentie van astma-aanvallen, maar verhoogt ook het risico op complicaties. Deze
problemen hebben niet alleen impact op de kwaliteit van leven van de patiënt zelf, maar
zorgen ook voor een toenemende druk op de gezondheidszorg.
Binnen het Model van Lalonde (figuur 1), dat gezondheid verklaart vanuit vier dimensies,
bieden biologische factoren, gezondheidszorgvoorzieningen, leefstijl en omgevingsfactoren
belangrijke inzichten in de factoren die therapietrouw kunnen beïnvloeden. Deze dimensies
helpen bij het identificeren van barrières en kansen om therapietrouw te verbeteren, en
vormen daarmee een belangrijk uitgangspunt voor dit onderzoek.
Figuur 1: Het Health Field Concept (Lalonde, 1974).
3
Therapietrouw bij astmapatiënten
