Persoonlijkheidspsychologie: Uitgebreide samenvatting (2020)
Ivyvanekert
Samenvatting Persoonlijkheidspsychologie
--- Hoofdstuk 1: Introductie voor
Persoonlijkheidspsychologie ---
De definitie van persoonlijkheid
Persoonlijkheidspsychologie gaat over een persoon begrijpen met alle aspecten
indien; gedachten, gevoelens en gedragingen. Soms staan ze in conflict met elkaar,
maar vaak zijn ze verbonden met elkaar. Persoonlijkheid is een geheel van
psychologische kenmerken en mechanismen in een individu die georganiseerd en
relatief duurzaam zijn en die haar interacties, en aanpassingen, aan de omgeving
(intra-psychisch, fysiek en sociaal) beïnvloeden.
Psychologische kenmerken zijn neigingen om op een bepaalde manier te handelen,
denken en voelen. Het aantonen van individuele verschillen. Het bestuderen van een
“heel” persoon is erg complex en door de losse kenmerken te bestuderen krijg je een
beter beeld van een persoon. De kenmerken worden gereduceerd naar de
belangrijkste (universeel, levensuitkomsten (scheiding, levensduur)) kenmerken,
neem de Big Five als voorbeeld.
Je kunt de kenmerken koppelen aan:
• Verschillende oorzaken zoals genetica of evolutie (zijn de kenmerken adaptief
(helpen ze ons om aan de omgeving aan te passen)).
• Verschillende gevolgen zoals scheiding, gezondheid en levensduur
Persoonlijke kenmerken hebben een bepaalde kracht om belangrijke aspecten
in het licht te zetten zoals welke baan bij jou past, welke partner past bij jou
Mechanismen gaat over de informatieverwerking (input → regel → uitkomst). De
input is hetgeen wat je observeert, de manier waarop je iets observeert kan de
uitkomst bieden in wat voor persoonlijkheid jij hebt. De regel is hoe je omgaat met
hetgeen wat je observeert. De uitkomst is het werkelijke, uitgevoerde gedrag.
Neem een feest: input = feest, regel= wanneer je extrovert bent, zul je veel met mensen
omgaan en praten, maar als je introvert bent, zul je juist op de achtergrond zijn,
uitkomst= veel met mensen praten of met niemand praten.
Niet op alle momenten is je persoonlijkheid “geactiveerd”, over het algemeen ben je
bijv. erg verlegen, maar op sommige momenten wordt dit niet geactiveerd.
Je persoonlijkheid zit altijd in je en zal niet veranderen van week over week, maar blijft
over het algemeen vrij gelijk. Soms ben je in een staat, hierdoor verandert je
persoonlijkheid eventjes: bijv. je krijgt goed nieuws, dus je bent heel erg blij.
Persoonlijkheidstrekken zijn relatief duurzaam, omdat deze overtijd niet veel
veranderen en komen vaak voor.
Door de persoonlijkheid interacteer je om een bepaalde manier met andere in een
sociale context, de eigenschappen hebben wel degelijk invloed op de omgeving,
doelen, keuzes en ook het leven van andere. Vaak moet je je ook aanpassen aan
de omgeving, echter soms kan dit niet goed gaan doordat je niet goed functioneert in
de samenleving. Dit kan de aanleiding zijn van een persoonlijkheidsstoornis.
, Persoonlijkheidspsychologie: Uitgebreide samenvatting (2020)
Ivyvanekert
Intra-psychische omgeving is de omgeving is je hoofd, het is puur subjectief, alleen
is nog steeds erg belangrijk, omdat je een zelfbewustzijn moet hebben en over
dingen/gebeurtenissen in je hoofd moet kunnen nadenken. Neem zelfvertrouwen, dit
is iets totaal subjectief en zit in je hoofd, maar hoe jij je hierover voelt houdt verband
met hoe jij je in het echte leven presenteert. Bijv. hoe goed je presteert op een
sollicitatiegesprek hangt af van je zelfvertrouwen.
Persoonlijkheid gaat over hoe we ons gedragen, voelen, onszelf waarnemen, andere
waarnemen, hoe we denken over andere en welke omgeving kiezen.
De 3 niveaus van persoonlijkheidsanalyse
Citaat van Henry Murray: every man is in certain respect, like all other men, like some
other men, like no other men.
1) Human nature (menselijke aard): hoe lijken we op iedereen?
2) Individuele en groepsverschillen: hoe lijken we op sommige anderen? Bij
groepsverschillen gaat het om verschillen tussen mannen en vrouwen of tussen
culturen. Bij individuele verschillen gaat het om persoonlijkheidstrekken en hoe
hoog je hierop scoort, neem bijv. extraversie. Veel mensen die extravert zijn
lijken in delen op elkaar
3) Individuele uniekheid: hoe lijken we op niemand anders? Jouw
persoonlijkheid bestaat alleen voor jou, er kunnen wel mensen zijn met dezelfde
kenmerken, maar niemand heeft dezelfde persoonlijkheid
De levels worden gekenmerkt door het verschil van nomothetisch en idiografisch.
Nomothetisch is de algemene wet met regels, het onderzoeken van het geheel door
het te analyseren met cijfers. Het wordt meestal gebruik bij statistische methoden met
grote groepen.
Level 1: Human nature
Idiografisch is een onderzoek op één individu of onderwerp. Je gaat gebruik maak
van gevalsstudies en interviews zodat je alles kan weten van één persoon, wat maakt
degene uniek.
Level 3: Individuele uniekheid
Bij groepen moet je altijd in je achterhoofd houden dat de personen in de groep ook
een unieke persoonlijkheid hebben. Bij persoonlijkheidspsychologie wordt er vaak
onderzoek gaan naar level 2, individuele en groepsverschillen, omdat de menselijke
aard (level 1) erg lastig te onderzoeken is en individuele uniekheid (level 3) is vaak té
specifiek, maar het wordt wel gebruikt.
Voorbeeld: eten
Level 1: alle mensen hebben voedsel nodig.
Level 2: eetgewoontes zijn niet universeel, ze verschillen over de wereld en
culturen. Sommige mensen hebben juist een sterk verlangen naar eten,
terwijl andere dit totaal niet hebben.
Level 3: bijna niemand zal exact hetzelfde eten, hier is een uniek aspect aan
2
Ivyvanekert
Samenvatting Persoonlijkheidspsychologie
--- Hoofdstuk 1: Introductie voor
Persoonlijkheidspsychologie ---
De definitie van persoonlijkheid
Persoonlijkheidspsychologie gaat over een persoon begrijpen met alle aspecten
indien; gedachten, gevoelens en gedragingen. Soms staan ze in conflict met elkaar,
maar vaak zijn ze verbonden met elkaar. Persoonlijkheid is een geheel van
psychologische kenmerken en mechanismen in een individu die georganiseerd en
relatief duurzaam zijn en die haar interacties, en aanpassingen, aan de omgeving
(intra-psychisch, fysiek en sociaal) beïnvloeden.
Psychologische kenmerken zijn neigingen om op een bepaalde manier te handelen,
denken en voelen. Het aantonen van individuele verschillen. Het bestuderen van een
“heel” persoon is erg complex en door de losse kenmerken te bestuderen krijg je een
beter beeld van een persoon. De kenmerken worden gereduceerd naar de
belangrijkste (universeel, levensuitkomsten (scheiding, levensduur)) kenmerken,
neem de Big Five als voorbeeld.
Je kunt de kenmerken koppelen aan:
• Verschillende oorzaken zoals genetica of evolutie (zijn de kenmerken adaptief
(helpen ze ons om aan de omgeving aan te passen)).
• Verschillende gevolgen zoals scheiding, gezondheid en levensduur
Persoonlijke kenmerken hebben een bepaalde kracht om belangrijke aspecten
in het licht te zetten zoals welke baan bij jou past, welke partner past bij jou
Mechanismen gaat over de informatieverwerking (input → regel → uitkomst). De
input is hetgeen wat je observeert, de manier waarop je iets observeert kan de
uitkomst bieden in wat voor persoonlijkheid jij hebt. De regel is hoe je omgaat met
hetgeen wat je observeert. De uitkomst is het werkelijke, uitgevoerde gedrag.
Neem een feest: input = feest, regel= wanneer je extrovert bent, zul je veel met mensen
omgaan en praten, maar als je introvert bent, zul je juist op de achtergrond zijn,
uitkomst= veel met mensen praten of met niemand praten.
Niet op alle momenten is je persoonlijkheid “geactiveerd”, over het algemeen ben je
bijv. erg verlegen, maar op sommige momenten wordt dit niet geactiveerd.
Je persoonlijkheid zit altijd in je en zal niet veranderen van week over week, maar blijft
over het algemeen vrij gelijk. Soms ben je in een staat, hierdoor verandert je
persoonlijkheid eventjes: bijv. je krijgt goed nieuws, dus je bent heel erg blij.
Persoonlijkheidstrekken zijn relatief duurzaam, omdat deze overtijd niet veel
veranderen en komen vaak voor.
Door de persoonlijkheid interacteer je om een bepaalde manier met andere in een
sociale context, de eigenschappen hebben wel degelijk invloed op de omgeving,
doelen, keuzes en ook het leven van andere. Vaak moet je je ook aanpassen aan
de omgeving, echter soms kan dit niet goed gaan doordat je niet goed functioneert in
de samenleving. Dit kan de aanleiding zijn van een persoonlijkheidsstoornis.
, Persoonlijkheidspsychologie: Uitgebreide samenvatting (2020)
Ivyvanekert
Intra-psychische omgeving is de omgeving is je hoofd, het is puur subjectief, alleen
is nog steeds erg belangrijk, omdat je een zelfbewustzijn moet hebben en over
dingen/gebeurtenissen in je hoofd moet kunnen nadenken. Neem zelfvertrouwen, dit
is iets totaal subjectief en zit in je hoofd, maar hoe jij je hierover voelt houdt verband
met hoe jij je in het echte leven presenteert. Bijv. hoe goed je presteert op een
sollicitatiegesprek hangt af van je zelfvertrouwen.
Persoonlijkheid gaat over hoe we ons gedragen, voelen, onszelf waarnemen, andere
waarnemen, hoe we denken over andere en welke omgeving kiezen.
De 3 niveaus van persoonlijkheidsanalyse
Citaat van Henry Murray: every man is in certain respect, like all other men, like some
other men, like no other men.
1) Human nature (menselijke aard): hoe lijken we op iedereen?
2) Individuele en groepsverschillen: hoe lijken we op sommige anderen? Bij
groepsverschillen gaat het om verschillen tussen mannen en vrouwen of tussen
culturen. Bij individuele verschillen gaat het om persoonlijkheidstrekken en hoe
hoog je hierop scoort, neem bijv. extraversie. Veel mensen die extravert zijn
lijken in delen op elkaar
3) Individuele uniekheid: hoe lijken we op niemand anders? Jouw
persoonlijkheid bestaat alleen voor jou, er kunnen wel mensen zijn met dezelfde
kenmerken, maar niemand heeft dezelfde persoonlijkheid
De levels worden gekenmerkt door het verschil van nomothetisch en idiografisch.
Nomothetisch is de algemene wet met regels, het onderzoeken van het geheel door
het te analyseren met cijfers. Het wordt meestal gebruik bij statistische methoden met
grote groepen.
Level 1: Human nature
Idiografisch is een onderzoek op één individu of onderwerp. Je gaat gebruik maak
van gevalsstudies en interviews zodat je alles kan weten van één persoon, wat maakt
degene uniek.
Level 3: Individuele uniekheid
Bij groepen moet je altijd in je achterhoofd houden dat de personen in de groep ook
een unieke persoonlijkheid hebben. Bij persoonlijkheidspsychologie wordt er vaak
onderzoek gaan naar level 2, individuele en groepsverschillen, omdat de menselijke
aard (level 1) erg lastig te onderzoeken is en individuele uniekheid (level 3) is vaak té
specifiek, maar het wordt wel gebruikt.
Voorbeeld: eten
Level 1: alle mensen hebben voedsel nodig.
Level 2: eetgewoontes zijn niet universeel, ze verschillen over de wereld en
culturen. Sommige mensen hebben juist een sterk verlangen naar eten,
terwijl andere dit totaal niet hebben.
Level 3: bijna niemand zal exact hetzelfde eten, hier is een uniek aspect aan
2
