Morgane Miezi 2024-2025
Samenvatting socialezekerheidsrecht 2024-2025
1. Socialezekerheidsrecht ingeleid
Begrip sociale zekerheid
Toestand Instrument
zekerheid o.m. recht socialezekerheidsrecht
= buiten gevaar, beveiligd ten verlies wettelijk 1 buitenwettelijk
sociaal socialezekerheidsprestaties
bescherming tegen menselijke schade in natura 1 in speciën
individueel + gereflecteerd preventie, herstel, vergoeding
oorzaken en vormen vergoedingsvormen
ontoereikend inkomen inkomensaanvulling
verlies van gezondheid en verdienvermogen inkomensvervanging
onvolwaardige deelname aan maatsch-l leven minimuminkomen
De term sociale zekerheid kan slaan op de toestand waarin mensen (kunnen) verkeren, maar de term heeft ook
een instrumentele betekenis.
Sociale zekerheid als TOESTAND
Zekerheid is synoniem voor veiligheid = dit is een toestand waarin een zaak/persoon buiten gevaar verkeert of
beveiligd is tegen verlies.
Sociale zekerheid = toestand waarin mensen beveiligd zijn (en zich beveiligd voelen) tegen bepaalde vormen van
menselijke schade.
ð Onderscheid tussen objectieve en subjectieve veiligheid: objectief => je bent veilig. Subjectief => je voelt
je veilig.
ð Die schade kan bestaan in gezondheidsschade of welzijnsverlies, in verlies van arbeidsinkomen of
verdienvermogen of in een onvolwaardige deelname aan het leven in de maatschappij.
ð Schade kan zowel rechtstreeks als onrechtstreeks (= gereflecteerde schade) zijn.
o Het gaat om individuele schade maar het kan ook gaan om schade die op jou wordt
gereflecteerd, in die zin dat schade aan iemand in de omgeving jou impacteerd (= gereflecteerde
schade). Vb. jou mama heeft een schade opgelopen en dat heeft een impact op jou.
Wat zijn de oorzaken en vormen van sociale zekerheid?
- Ontoereikend inkomen = loon is onvoldoende om rond te komen (onvoldoende/gering inkomen) of uw
loon is wel voldoende maar dat inkomen is weggevallen (je hebt geen inkomen meer).
- Verlies van gezondheid. Gelinkt daaraan is verlies van verdienvermogen, ook wel genoemd verlies van
arbeidscapaciteit (verlies van je mogelijkheid om inkomen te verdienen dmv arbeid).
- Onvolwaardige deelname aan maatschappelijk leven: mensen kunnen in een situatie zitten waardoor ze
niet volwaardig kunnen deelnemen aan het maatschappelijk leven.
Sociale zekerheid kunnen we nooit 100% bereiken, maar we proberen dat zoveel mogelijk.
1
,Morgane Miezi 2024-2025
Sociale zekerheid als INSTRUMENT
In zijn instrumentele betekenis duidt de term “sociale zekerheid” op het geheel van instrumenten, instellingen,
regelingen en middelen waarmee de wetgever de toestand van sociale zekerheid nastreeft.
Het recht, in het algemeen, is in die zin één van de instrumenten waarmee men beoogt een toestand van sociale
zekerheid te garanderen.
Het socialezekerheidsrecht in het bijzonder brengt in eerste instantie tot uiting in hoever de samenleving zelf de
juridische verantwoordelijkheid draagt en opneemt voor de sociale zekerheid van haar burgers. Daartoe
ingerichte socialezekerheidsregelingen worden wettelijke socialezekerheidsregelingen genoemd. Voor zover
de wetgever de verantwoordelijkheid voor de sociale zekerheid overlaat aan derden, zoals werkgevers, gaat het
om buitenwettelijke socialezekerheidsregelingen.
Het socialezekerheidsrecht kent aan elk persoon die voldoet aan wettelijk vastgelegde voorwaarden, een
subjectief recht op socialezekerheidsprestaties toe. Die socialezekerheidsprestaties vergoeden menselijke
schade.
Socialezekerheidsprestaties: kan in natura of in geld/speciën. Deze prestaties gaan 3 zaken proberen bereiken:
preventie, herstel en vergoeding van menselijke schade.
Het socialezekerheidsrecht voorziet dus in preventieve-, hersel- en vergoedende maatregelen. Pas wanneer
menselijke schade niet kan worden voorkomen of hersteld, moet het socialezekerheidsrecht voorzien in
vergoedende maatregelen.
Welke zijn de vergoedingvormen?
- Inkomensaanvulling: vb. geneeskundige verzorging, (niet: jobbonus (gaat enkel je inkomen verhogen,
niet aanvullen), vakantiegeld (wordt niet beschouwd als sociale zekerheid)) => het is niet noodzakelijk je
arbeidsinkomen dat wordt aangevuld, een vervangingsinkomen kan ook worden aangevuld, de sociale
zekerheidsbijstand (vb. leefloon) kan ook worden aangevuld.
- Inkomensvervanging: arbeidsinkomen valt weg en er komt iets anders in de plaats, vb.
werkloosheidsuitkering.
- Minimuminkomen: hiermee gaan we het ontoereikend inkomen aanpakken. Er zijn twee vormen van
minimuminkomens:
o Lage vervangingsinkomens gaan we verhogen tot een bepaald minimum
o Mensen die geen arbeidsinkomen hebben en die het ook niet hebben verloren, moeten ook een
bepaald miminuminkomen hebben (vb. leefloon)
Grondrecht op sociale zekerheid Exa
me
n!!
Socialezekerheidsplicht Ongestoord genot van uitkeringen
internationale en Europese normen (IAO, RvE, …) 1ste Aanv Prot bij EVRM
open of minimumnormen, verbindend socialezekerheidsuitkeringen = eigendom
geen rechtstreekse werking, politieke controle verkregen recht of legitieme verwachting
art. 23 Gw wetswijziging niet verboden
geen subjectieve socialezekerheidsrechten beperking bij wet en in algemeen belang
alleen kennelijke onredelijke maatregelen redelijk en evenredig
legaliteitsbeginsel, maar machtiging toegelaten ruime beoordelingsvrijheid
(niet-)vergelijkbaar _ (on)gelijk geen aanzienlijke achteruitgang t.o.v. laatste wetgeving
discretionaire bevoegdheid zonder redelijke verantwoording van algemeen belang
kennelijke onredelijkheid _ proportionaliteitstoets en motiveringsplicht
art. 10-11, niet 23 GW ruime beoordelingsmarge
art. 14 EVRM + art. 1 P bij EVRM in sociaal economische materies: sociaal overleg
Gelijkheid en niet-discriminatie Standstill (art. 23 GW)
2
,Morgane Miezi 2024-2025
Diverse internationale rechtsinstrumenten die België verbinden, waarborgen het recht op sociale zekerheid,
zonder als zodanig rechtstreeks socialezekerheidsrechten toe te kennen. Hetzelfde geldt voor artikel 23 van de
Belgische Grondwet. Die grondrechtennormen leggen aan de Belgische Staat wel een ‘socialezekerheidsplicht’
op.
Andere normen verplichten de Belgische Staat voorts hetzij het recht op een ongestoord genot van
socialezekerheidsprestaties, hetzij het standstillbeginsel, hetzij het beginsel van gelijke behandeling en het
discriminatieverbod te eerbiedigen.
SOCIALEZEKERHEIDSPLICHT
Socialezekerheidplicht = plicht om sociale zekerheidsinstrumenten uit te bouwen om sociale zekerheid tot stand
te brengen.
Internationale en Europese normen
Er zijn 2 soorten normen:
ð Minimumnormen = geven aan welk beschermingsniveau de socialezekerheidsregelingen ten minste
moeten bereiken.
o In welke internationale of Europese rechtsinstrumenten vinden we ze terug?
§ Bv. IAO- Verdragen
§ Bv. Europese Code Sociale Zekerheid (Raad van Europa)
ð Open normen = deze normen zeggen dat er een recht is op sociale zekerheid, maar bepalen niet zelf wat
het inhoudt, de BE staat is vrij om daaraan invulling te geven.
o In welke internationale of Europese rechtsinstrumenten vinden we ze terug?
§ Bv. Universele verklaring van de rechten van de mens 1948
§ Bv. Handvest van de grondrechten van de Europese Unie
§ Bv. het (Herzien) Europees Sociaal Handvest
§ Bv. ECOSOC-verdrag
Deze normen zijn verbindend (BE staat moet ze naleven) maar ze hebben geen rechtstreekse werking: de
internationale en Europese grondrechtennormen verlenen dus geen subjectieve socialezekerheidsrechten ten
aanzien van de Belgische Staat.
Er bestaat evenwel een georganiseerd en systematisch toezicht op de naleving van de internationale
grondrechtennormen, dat verschilt naargelang van het rechtsinstrument waarin die normen zijn opgenomen. Dat
toezicht wordt meestal niet uitgeoefend door onafhankelijk jurisdictionele instanties, maar door organen van
internationale of Europese instellingen die zijn samengesteld uit politieke vertegenwoordigers van de door die
grondrechtennormen gebonden staten. => politieke controle op de naleving
Artikel 23 van de Grondwet
Artikel 23 van de Grondwet verplicht de respectieve Belgische regelgevers om onder meer het recht op sociale
zekerheid, sociale bijstand en gezinsbijslagen te waarborgen en de voorwaarden voor de uitoefening ervan te
bepalen, zodat eenieder in staat is een menswaardig leven te leiden. De bevoegde wetgever kan bijgevolg ook
beperkingen stellen aan die rechten.
ð Het is een open norm want preciseert niet wat sociale zekerheid is
ð Dit artikel preciseert ook niet het beschermingsniveau dat moet worden bereikt door de
socialezekerheidsuitkeringen => geen minimumnorm
ð Het Grondwettelijk Hof kan wettelijke maatregelen inzake de rechten op sociale zekerheid, sociale
bijstand en gezinsbijslagen, alleen afkeuren als zij kennelijk onredelijk zijn. => wetgevers hebben dus
een ruime beoordelingsmarge
3
, Morgane Miezi 2024-2025
ð Dit artikel heeft niet de bedoeling om de burgers rechtsstreeks rechten te verlenen => dus geen
subjectieve socialezekerheidsrechten (burger kan niet naar de rechter stappen en recht laten
afdwingen)
ð Het legt ten slotte aan de formele wetgever (= de parlementen) niet de verplichting om alle essentiële
elementen van het recht op sociale zekerheid zelf te regelen en verbiedt de wetgever niet om de
uitvoerende macht de bevoegdheid te verlenen uitvoeringsmodaliteiten van bij wet vastgelegde regels te
bepalen, inzonderheid als het gaat om een bijzonder technische en complexe aangelegenheid. De
wetgever is dan wel ertoe gehouden het onderwerp van de maatregelen waarop die machtiging slaat, zelf
vast te leggen. => DUS artikel houdt het legaliteitsbeginsel in (op basis van dit artikel gaan de
wetgevers (WM) de sociale zekerheid garanderen), MAAR WM mag machtiging geven aan UM om bij
KB sz uit te werken! => WM moet wel een kader bepalen waarin de UM verder kan invullen en
uitvoeren
ONGESTOORD GENOT VAN UITKERINGEN
Het EVRM heeft rechtsstreekse werking (hieraan kunnen dus wetten rechtstreeks worden getoetst), maar legt de
Belgische Staat geen socialezekerheidsplicht op.
Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol EVRM waarborgt wel het ongestoord genot van eigendom. Het
daar bedoelde eigendomsbegrip is een autonoom begrip, los van de betekenis ervan in de wetgeving van de
verdragsluitende staten.
Er wordt aanvaard dat de betaling van socialezekerheidsbijdragen in bepaalde omstandigheden een recht kan
creëren op een socialezekerheidsuitkering.
Het EHRM beschouwt socialezekerheidsuitkeringen en socialebijstandsuitkeringen als eigendom.
Art. 1 Eerste Aanvullend Protocol EVRM bepaalt:
“Alle natuurlijke en rechtspersonen hebben recht op het ongestoord genot van hun eigendom. Niemand mag worden beroofd
van zijn eigendom behalve in het algemeen belang en met inachtneming van de voorwaarden neergelegd in de wet en in de
algemene beginselen van het internationaal recht.
De staten behouden echter hun recht om met toepassing van daartoe noodzakelijk geachte wetten toezicht uit te oefenen op
het gebruik van eigendom in overeenstemming met het algemeen belang of om de betaling van belastingen of andere
heffingen en boeten te verzekeren.”
Naar het oordeel van het EHRM kan de vermindering of opheffing van een socialezekerheidsrecht niet worden
beschouwd als een beroving van eigendom, noch als een beperking van het gebruik van eigendom. Ingeval een
dergelijke maatregel bij wet wordt genomen, moet wel worden nagegaan of deze geen inbreuk inhoudt op het
principiële recht op het ongestoord genot van een socialezekerheidsuitkering.
Zoals hierna verder wordt toegelicht beschermt het Eerste Aanvullend Protocol EVRM zowel reeds verkregen
socialezekerheidsuitkeringen als aanspraken op uitkeringen waarvoor de betrokkene een legitieme verwachting
koestert (1). Het Protocol laat wel wettelijke inmengingen in het genot daarvan toe, als deze redelijk en evenredig
zijn en het algemeen belang nastreven (2).
1) Bescherming van verkregen uitkeringen en van uitkeringsverwachtingen
Het artikel verzekert in eerste instantie het recht op het ongestoord genot van een reeds verkregen uitkering (=
een reeds toegekende uitkering).
4
Samenvatting socialezekerheidsrecht 2024-2025
1. Socialezekerheidsrecht ingeleid
Begrip sociale zekerheid
Toestand Instrument
zekerheid o.m. recht socialezekerheidsrecht
= buiten gevaar, beveiligd ten verlies wettelijk 1 buitenwettelijk
sociaal socialezekerheidsprestaties
bescherming tegen menselijke schade in natura 1 in speciën
individueel + gereflecteerd preventie, herstel, vergoeding
oorzaken en vormen vergoedingsvormen
ontoereikend inkomen inkomensaanvulling
verlies van gezondheid en verdienvermogen inkomensvervanging
onvolwaardige deelname aan maatsch-l leven minimuminkomen
De term sociale zekerheid kan slaan op de toestand waarin mensen (kunnen) verkeren, maar de term heeft ook
een instrumentele betekenis.
Sociale zekerheid als TOESTAND
Zekerheid is synoniem voor veiligheid = dit is een toestand waarin een zaak/persoon buiten gevaar verkeert of
beveiligd is tegen verlies.
Sociale zekerheid = toestand waarin mensen beveiligd zijn (en zich beveiligd voelen) tegen bepaalde vormen van
menselijke schade.
ð Onderscheid tussen objectieve en subjectieve veiligheid: objectief => je bent veilig. Subjectief => je voelt
je veilig.
ð Die schade kan bestaan in gezondheidsschade of welzijnsverlies, in verlies van arbeidsinkomen of
verdienvermogen of in een onvolwaardige deelname aan het leven in de maatschappij.
ð Schade kan zowel rechtstreeks als onrechtstreeks (= gereflecteerde schade) zijn.
o Het gaat om individuele schade maar het kan ook gaan om schade die op jou wordt
gereflecteerd, in die zin dat schade aan iemand in de omgeving jou impacteerd (= gereflecteerde
schade). Vb. jou mama heeft een schade opgelopen en dat heeft een impact op jou.
Wat zijn de oorzaken en vormen van sociale zekerheid?
- Ontoereikend inkomen = loon is onvoldoende om rond te komen (onvoldoende/gering inkomen) of uw
loon is wel voldoende maar dat inkomen is weggevallen (je hebt geen inkomen meer).
- Verlies van gezondheid. Gelinkt daaraan is verlies van verdienvermogen, ook wel genoemd verlies van
arbeidscapaciteit (verlies van je mogelijkheid om inkomen te verdienen dmv arbeid).
- Onvolwaardige deelname aan maatschappelijk leven: mensen kunnen in een situatie zitten waardoor ze
niet volwaardig kunnen deelnemen aan het maatschappelijk leven.
Sociale zekerheid kunnen we nooit 100% bereiken, maar we proberen dat zoveel mogelijk.
1
,Morgane Miezi 2024-2025
Sociale zekerheid als INSTRUMENT
In zijn instrumentele betekenis duidt de term “sociale zekerheid” op het geheel van instrumenten, instellingen,
regelingen en middelen waarmee de wetgever de toestand van sociale zekerheid nastreeft.
Het recht, in het algemeen, is in die zin één van de instrumenten waarmee men beoogt een toestand van sociale
zekerheid te garanderen.
Het socialezekerheidsrecht in het bijzonder brengt in eerste instantie tot uiting in hoever de samenleving zelf de
juridische verantwoordelijkheid draagt en opneemt voor de sociale zekerheid van haar burgers. Daartoe
ingerichte socialezekerheidsregelingen worden wettelijke socialezekerheidsregelingen genoemd. Voor zover
de wetgever de verantwoordelijkheid voor de sociale zekerheid overlaat aan derden, zoals werkgevers, gaat het
om buitenwettelijke socialezekerheidsregelingen.
Het socialezekerheidsrecht kent aan elk persoon die voldoet aan wettelijk vastgelegde voorwaarden, een
subjectief recht op socialezekerheidsprestaties toe. Die socialezekerheidsprestaties vergoeden menselijke
schade.
Socialezekerheidsprestaties: kan in natura of in geld/speciën. Deze prestaties gaan 3 zaken proberen bereiken:
preventie, herstel en vergoeding van menselijke schade.
Het socialezekerheidsrecht voorziet dus in preventieve-, hersel- en vergoedende maatregelen. Pas wanneer
menselijke schade niet kan worden voorkomen of hersteld, moet het socialezekerheidsrecht voorzien in
vergoedende maatregelen.
Welke zijn de vergoedingvormen?
- Inkomensaanvulling: vb. geneeskundige verzorging, (niet: jobbonus (gaat enkel je inkomen verhogen,
niet aanvullen), vakantiegeld (wordt niet beschouwd als sociale zekerheid)) => het is niet noodzakelijk je
arbeidsinkomen dat wordt aangevuld, een vervangingsinkomen kan ook worden aangevuld, de sociale
zekerheidsbijstand (vb. leefloon) kan ook worden aangevuld.
- Inkomensvervanging: arbeidsinkomen valt weg en er komt iets anders in de plaats, vb.
werkloosheidsuitkering.
- Minimuminkomen: hiermee gaan we het ontoereikend inkomen aanpakken. Er zijn twee vormen van
minimuminkomens:
o Lage vervangingsinkomens gaan we verhogen tot een bepaald minimum
o Mensen die geen arbeidsinkomen hebben en die het ook niet hebben verloren, moeten ook een
bepaald miminuminkomen hebben (vb. leefloon)
Grondrecht op sociale zekerheid Exa
me
n!!
Socialezekerheidsplicht Ongestoord genot van uitkeringen
internationale en Europese normen (IAO, RvE, …) 1ste Aanv Prot bij EVRM
open of minimumnormen, verbindend socialezekerheidsuitkeringen = eigendom
geen rechtstreekse werking, politieke controle verkregen recht of legitieme verwachting
art. 23 Gw wetswijziging niet verboden
geen subjectieve socialezekerheidsrechten beperking bij wet en in algemeen belang
alleen kennelijke onredelijke maatregelen redelijk en evenredig
legaliteitsbeginsel, maar machtiging toegelaten ruime beoordelingsvrijheid
(niet-)vergelijkbaar _ (on)gelijk geen aanzienlijke achteruitgang t.o.v. laatste wetgeving
discretionaire bevoegdheid zonder redelijke verantwoording van algemeen belang
kennelijke onredelijkheid _ proportionaliteitstoets en motiveringsplicht
art. 10-11, niet 23 GW ruime beoordelingsmarge
art. 14 EVRM + art. 1 P bij EVRM in sociaal economische materies: sociaal overleg
Gelijkheid en niet-discriminatie Standstill (art. 23 GW)
2
,Morgane Miezi 2024-2025
Diverse internationale rechtsinstrumenten die België verbinden, waarborgen het recht op sociale zekerheid,
zonder als zodanig rechtstreeks socialezekerheidsrechten toe te kennen. Hetzelfde geldt voor artikel 23 van de
Belgische Grondwet. Die grondrechtennormen leggen aan de Belgische Staat wel een ‘socialezekerheidsplicht’
op.
Andere normen verplichten de Belgische Staat voorts hetzij het recht op een ongestoord genot van
socialezekerheidsprestaties, hetzij het standstillbeginsel, hetzij het beginsel van gelijke behandeling en het
discriminatieverbod te eerbiedigen.
SOCIALEZEKERHEIDSPLICHT
Socialezekerheidplicht = plicht om sociale zekerheidsinstrumenten uit te bouwen om sociale zekerheid tot stand
te brengen.
Internationale en Europese normen
Er zijn 2 soorten normen:
ð Minimumnormen = geven aan welk beschermingsniveau de socialezekerheidsregelingen ten minste
moeten bereiken.
o In welke internationale of Europese rechtsinstrumenten vinden we ze terug?
§ Bv. IAO- Verdragen
§ Bv. Europese Code Sociale Zekerheid (Raad van Europa)
ð Open normen = deze normen zeggen dat er een recht is op sociale zekerheid, maar bepalen niet zelf wat
het inhoudt, de BE staat is vrij om daaraan invulling te geven.
o In welke internationale of Europese rechtsinstrumenten vinden we ze terug?
§ Bv. Universele verklaring van de rechten van de mens 1948
§ Bv. Handvest van de grondrechten van de Europese Unie
§ Bv. het (Herzien) Europees Sociaal Handvest
§ Bv. ECOSOC-verdrag
Deze normen zijn verbindend (BE staat moet ze naleven) maar ze hebben geen rechtstreekse werking: de
internationale en Europese grondrechtennormen verlenen dus geen subjectieve socialezekerheidsrechten ten
aanzien van de Belgische Staat.
Er bestaat evenwel een georganiseerd en systematisch toezicht op de naleving van de internationale
grondrechtennormen, dat verschilt naargelang van het rechtsinstrument waarin die normen zijn opgenomen. Dat
toezicht wordt meestal niet uitgeoefend door onafhankelijk jurisdictionele instanties, maar door organen van
internationale of Europese instellingen die zijn samengesteld uit politieke vertegenwoordigers van de door die
grondrechtennormen gebonden staten. => politieke controle op de naleving
Artikel 23 van de Grondwet
Artikel 23 van de Grondwet verplicht de respectieve Belgische regelgevers om onder meer het recht op sociale
zekerheid, sociale bijstand en gezinsbijslagen te waarborgen en de voorwaarden voor de uitoefening ervan te
bepalen, zodat eenieder in staat is een menswaardig leven te leiden. De bevoegde wetgever kan bijgevolg ook
beperkingen stellen aan die rechten.
ð Het is een open norm want preciseert niet wat sociale zekerheid is
ð Dit artikel preciseert ook niet het beschermingsniveau dat moet worden bereikt door de
socialezekerheidsuitkeringen => geen minimumnorm
ð Het Grondwettelijk Hof kan wettelijke maatregelen inzake de rechten op sociale zekerheid, sociale
bijstand en gezinsbijslagen, alleen afkeuren als zij kennelijk onredelijk zijn. => wetgevers hebben dus
een ruime beoordelingsmarge
3
, Morgane Miezi 2024-2025
ð Dit artikel heeft niet de bedoeling om de burgers rechtsstreeks rechten te verlenen => dus geen
subjectieve socialezekerheidsrechten (burger kan niet naar de rechter stappen en recht laten
afdwingen)
ð Het legt ten slotte aan de formele wetgever (= de parlementen) niet de verplichting om alle essentiële
elementen van het recht op sociale zekerheid zelf te regelen en verbiedt de wetgever niet om de
uitvoerende macht de bevoegdheid te verlenen uitvoeringsmodaliteiten van bij wet vastgelegde regels te
bepalen, inzonderheid als het gaat om een bijzonder technische en complexe aangelegenheid. De
wetgever is dan wel ertoe gehouden het onderwerp van de maatregelen waarop die machtiging slaat, zelf
vast te leggen. => DUS artikel houdt het legaliteitsbeginsel in (op basis van dit artikel gaan de
wetgevers (WM) de sociale zekerheid garanderen), MAAR WM mag machtiging geven aan UM om bij
KB sz uit te werken! => WM moet wel een kader bepalen waarin de UM verder kan invullen en
uitvoeren
ONGESTOORD GENOT VAN UITKERINGEN
Het EVRM heeft rechtsstreekse werking (hieraan kunnen dus wetten rechtstreeks worden getoetst), maar legt de
Belgische Staat geen socialezekerheidsplicht op.
Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol EVRM waarborgt wel het ongestoord genot van eigendom. Het
daar bedoelde eigendomsbegrip is een autonoom begrip, los van de betekenis ervan in de wetgeving van de
verdragsluitende staten.
Er wordt aanvaard dat de betaling van socialezekerheidsbijdragen in bepaalde omstandigheden een recht kan
creëren op een socialezekerheidsuitkering.
Het EHRM beschouwt socialezekerheidsuitkeringen en socialebijstandsuitkeringen als eigendom.
Art. 1 Eerste Aanvullend Protocol EVRM bepaalt:
“Alle natuurlijke en rechtspersonen hebben recht op het ongestoord genot van hun eigendom. Niemand mag worden beroofd
van zijn eigendom behalve in het algemeen belang en met inachtneming van de voorwaarden neergelegd in de wet en in de
algemene beginselen van het internationaal recht.
De staten behouden echter hun recht om met toepassing van daartoe noodzakelijk geachte wetten toezicht uit te oefenen op
het gebruik van eigendom in overeenstemming met het algemeen belang of om de betaling van belastingen of andere
heffingen en boeten te verzekeren.”
Naar het oordeel van het EHRM kan de vermindering of opheffing van een socialezekerheidsrecht niet worden
beschouwd als een beroving van eigendom, noch als een beperking van het gebruik van eigendom. Ingeval een
dergelijke maatregel bij wet wordt genomen, moet wel worden nagegaan of deze geen inbreuk inhoudt op het
principiële recht op het ongestoord genot van een socialezekerheidsuitkering.
Zoals hierna verder wordt toegelicht beschermt het Eerste Aanvullend Protocol EVRM zowel reeds verkregen
socialezekerheidsuitkeringen als aanspraken op uitkeringen waarvoor de betrokkene een legitieme verwachting
koestert (1). Het Protocol laat wel wettelijke inmengingen in het genot daarvan toe, als deze redelijk en evenredig
zijn en het algemeen belang nastreven (2).
1) Bescherming van verkregen uitkeringen en van uitkeringsverwachtingen
Het artikel verzekert in eerste instantie het recht op het ongestoord genot van een reeds verkregen uitkering (=
een reeds toegekende uitkering).
4
