Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Inleiding.......................................................................................................................2
1.1 Filmtheorie......................................................................................................................................................2
Hoofdstuk 2: Vroege theorieën..........................................................................................................3
2.1 Gorki................................................................................................................................................................3
2.2 Canudo............................................................................................................................................................4
2.3 Lindsay.............................................................................................................................................................4
2.4 Altenloh...........................................................................................................................................................5
2.5 Münsterberg...................................................................................................................................................5
2.6 Anderen...........................................................................................................................................................6
Kritieken................................................................................................................................................................7
Hoofdstuk 3: Avant-garde en Frankfurter school...............................................................................8
3.1 Avant-garde.....................................................................................................................................................8
3.2 Naar de Frankfurter school...........................................................................................................................10
Hoofdstuk 4: Formalisme vs. realisme.............................................................................................13
4.1 Situering formalisme en realisme.................................................................................................................13
Hoofdstuk 5: Semiotiek en psychoanalyse.......................................................................................16
5.1 Metz 1: linguïstische analyse van film...........................................................................................................16
5.2 Metz 2: psychoanalytische analyse van film.................................................................................................18
Hoofdstuk 6: Screen theorie............................................................................................................21
6.1 McCabe en Classic Realist Text......................................................................................................................22
6.2 Kritieken op Screen Theory...........................................................................................................................25
6.3 Screen Theory 2............................................................................................................................................26
Hoofdstuk 7: Auteurpolitiek en auteurtheorie.................................................................................32
7.1 Frankrijk........................................................................................................................................................32
7.2 Verenigde Staten...........................................................................................................................................35
Hoofdstuk 8: Cognitieve filmtheorie................................................................................................40
8.1 Concepten.....................................................................................................................................................40
Hoofdstuk 9: Cultural studies...........................................................................................................43
9.1 Situering........................................................................................................................................................43
9.2 Cultural Studies en filmstudies.....................................................................................................................45
9.3 Negra en de ‘Tourist Romance’.....................................................................................................................46
Hoofdstuk 10: Audience studies......................................................................................................48
10.1 Stacey met Star Gazing – zie ook tekst.......................................................................................................50
10.2 Kritiek op historische en hedendaagse publieksonderzoek.......................................................................50
,Hoofdstuk 1: Inleiding
1.1 Filmtheorie
Hoe benaderen:
1. Grote figuren
2. Metaforen bv. Cine-oog, cine-drug, camera-pen, film als universele taal, film als droom…
3. Invloed van andere disciplines bv. psychologie, literatuurwetenschap, neurowetenschap…
4. Verhouding met andere kunstvormen
5. Paradigmatische verschuivingen bv. theorie, interpretatie en ontologie vs. methodologie
!!! Geen lineair-cumulatief verhaal
Filmtheorie is (Stam, 2000):
1. een evoluerend geheel van concepten
2. ontworpen om de cinema in al zijn dimensies (esthetisch, sociaal, psychologisch) te verklaren
3. voor een interpretatieve gemeenschap van geleerden, critici en geïnteresseerde toeschouwers
,Hoofdstuk 2: Vroege theorieën
Vroege theorievorming over film:
= nog geen wetenschap rond het nieuwe medium film
auteurs die hierover analyseren met verschillende achtergronden
bespreken van spanningen over film
!!! wij kijken vanuit inzichten in hedendaags onderzoek naar de reacties op het nieuwe medium
2.0.0. Situering van de problematiek van het nieuwe medium
= belang van tekst, context en receptie (examenvraag: hoe elke stroming op de drie zien?)
= nieuw medium: kracht van het nieuwe medium
mediapaniek of moral panic: effecten en impact van film zijn negatief
- leidt tot drang om te controleren (censuur: vorm en controle aan banden leggen)
- angst voor wat er zich in de publieke ruimte afspeelt (vrouwen en kinderen die bedreigd
worden door mannen die meer publieke agency hebben – kind als metafoor voor hoe men met film
moest omgaan)
- Europese vrees voor Amerikaanse invloed (vooral ’20)
(bedreiging Europese hoge cultuur)
(+utopisch beeld tonen waarin alles mogelijk is <> sociale klassenmaatschappij Europa)
fascinatie: kracht voor democratisering van artistieke uitingen, verspreiden van esthetische
gevoelens, verfijnen van kunsten, combinatie van verschillende kunstvormen…
Belang van:
1. Relatie film-kunst-technologie
2. Relatie film-realiteit (film als puur esthetiek vs. film als spiegel)
3. Relatie film-kijker (belang van context)
Situering van de auteurs:
= wetenschappers (psychologie, sociologie, filosofie, letterkunde..)
= literatuur en beeldende kunsten
= journalistiek en kritiek
!!! elke discipline schrijft eigen geschiedenis: selectie en canonisering van auteurs
2.1 Gorki
= Russische schrijver
= eerste ontmoeting met film in The Kingdom Of The Shadows (1896)
= belang van context: bekeek film in bordeel
vrouwen van bordeel die utopische beelden zagen
café-cinés: bioscopen als achterzaaltjes van cafés
= verwijzing naar vroegere Lumières-films bv. Arrivée d’un train en gare de la Ciotat, Repas de bébé..
Ambivalente houding tov film: angst (-) <> fascinatie (+)
- reductie van de werkelijkheid door geen geluid, geen kleur, geen 3D, vlak scherm met schaduwen..
+ bewegend beeld voor herkenning en fascinatie (cinema of attractions)
+ films als democratische kunst, universele taal
Andere:
= spreken van genres
= effectenonderzoek: lichamelijke impact op het menselijk bestaan van film
, 2.2 Canudo
= geboren in Italië, werkt in Frankrijk als schrijver en criticus
= Frankrijk als bakermat van art cinema
= tijd van vroege avantgardes (zie ook hoofdstuk 3)
= la Naissance d'un Sixième Art en Essai sur le cinématographe (1911)
Geeft definitie van medium in relatie tot andere kunsten:
= vroege ontologie (pas jaren ’60 bekend met deze methodologische theorieën)
= film is kunstvorm in wording
film moet nog loskomen van imitatie (zie ook Münsterberg)
= film gaat verder dan de realiteit door emoties van filmmaker en psychologie en
onderbewustzijn van personages te tonen
= relatie met futurisme (zie ook Marinnetti, Cora met film als autonome kunst)
symbolische kenmerken van film: snelheid met beelden en acties, spectaculariteit van film
realistische kenmerken: representatie van de mens in actie
Cinema neemt 3 ‘plastische’ en 3 ‘temporele’ kunsten op
= plastisch: “the rythms of space” met architectuur, beeldhouwkunst, schilderkunst
= temporeel: “the rythms of time” met muziek, poëzie en dans (later pas toegevoegd)
=> cinema transformeert deze kunsten tot synthesevorm van theater
plastische kunst in beweging
schilderkunst en beeldhouwkunst
=> cinema als totale kunst
2.3 Lindsay
= Amerikaans dichter-criticus
= opgeleid als schilder
= The Art of the Moving Picture (1915)
Film als populaire democratische kunstvorm:
= film is goedkoop voor lagere klasse
= film is democratische kunst
= film als hiërogliefen, universele beeldtaal te lezen door iedereen
<> cinema als high art-adepten
!!! nog veel analfabetisme
Film als:
= beeldhouwwerk in beweging
= schilderij in beweging
= architectuur in beweging
=> film als combinatie van diverse kunsten
<> theater: acteur vs. genius of the producer (regisseur moet gezien worden als auteur)
publiek mag praten bij theater (democratisch, agency van publiek) <> film niet
Photoplay als narratieve film: nadenken van hoe we films kunnen indelen in genres
1. Photoplay of action: achtervolgfilm met snelheid (beeldhouwwerk in beweging)
2. Intimate photoplay: film over personages en lyriek (schilderij in beweging)
3. Splendor film: film met grote menigte en epiek (architectuur in beweging)
Bijdrage van Lindsay:
1. Opdeling van films in categorieën obv interne structuur (genres)
Hoofdstuk 1: Inleiding.......................................................................................................................2
1.1 Filmtheorie......................................................................................................................................................2
Hoofdstuk 2: Vroege theorieën..........................................................................................................3
2.1 Gorki................................................................................................................................................................3
2.2 Canudo............................................................................................................................................................4
2.3 Lindsay.............................................................................................................................................................4
2.4 Altenloh...........................................................................................................................................................5
2.5 Münsterberg...................................................................................................................................................5
2.6 Anderen...........................................................................................................................................................6
Kritieken................................................................................................................................................................7
Hoofdstuk 3: Avant-garde en Frankfurter school...............................................................................8
3.1 Avant-garde.....................................................................................................................................................8
3.2 Naar de Frankfurter school...........................................................................................................................10
Hoofdstuk 4: Formalisme vs. realisme.............................................................................................13
4.1 Situering formalisme en realisme.................................................................................................................13
Hoofdstuk 5: Semiotiek en psychoanalyse.......................................................................................16
5.1 Metz 1: linguïstische analyse van film...........................................................................................................16
5.2 Metz 2: psychoanalytische analyse van film.................................................................................................18
Hoofdstuk 6: Screen theorie............................................................................................................21
6.1 McCabe en Classic Realist Text......................................................................................................................22
6.2 Kritieken op Screen Theory...........................................................................................................................25
6.3 Screen Theory 2............................................................................................................................................26
Hoofdstuk 7: Auteurpolitiek en auteurtheorie.................................................................................32
7.1 Frankrijk........................................................................................................................................................32
7.2 Verenigde Staten...........................................................................................................................................35
Hoofdstuk 8: Cognitieve filmtheorie................................................................................................40
8.1 Concepten.....................................................................................................................................................40
Hoofdstuk 9: Cultural studies...........................................................................................................43
9.1 Situering........................................................................................................................................................43
9.2 Cultural Studies en filmstudies.....................................................................................................................45
9.3 Negra en de ‘Tourist Romance’.....................................................................................................................46
Hoofdstuk 10: Audience studies......................................................................................................48
10.1 Stacey met Star Gazing – zie ook tekst.......................................................................................................50
10.2 Kritiek op historische en hedendaagse publieksonderzoek.......................................................................50
,Hoofdstuk 1: Inleiding
1.1 Filmtheorie
Hoe benaderen:
1. Grote figuren
2. Metaforen bv. Cine-oog, cine-drug, camera-pen, film als universele taal, film als droom…
3. Invloed van andere disciplines bv. psychologie, literatuurwetenschap, neurowetenschap…
4. Verhouding met andere kunstvormen
5. Paradigmatische verschuivingen bv. theorie, interpretatie en ontologie vs. methodologie
!!! Geen lineair-cumulatief verhaal
Filmtheorie is (Stam, 2000):
1. een evoluerend geheel van concepten
2. ontworpen om de cinema in al zijn dimensies (esthetisch, sociaal, psychologisch) te verklaren
3. voor een interpretatieve gemeenschap van geleerden, critici en geïnteresseerde toeschouwers
,Hoofdstuk 2: Vroege theorieën
Vroege theorievorming over film:
= nog geen wetenschap rond het nieuwe medium film
auteurs die hierover analyseren met verschillende achtergronden
bespreken van spanningen over film
!!! wij kijken vanuit inzichten in hedendaags onderzoek naar de reacties op het nieuwe medium
2.0.0. Situering van de problematiek van het nieuwe medium
= belang van tekst, context en receptie (examenvraag: hoe elke stroming op de drie zien?)
= nieuw medium: kracht van het nieuwe medium
mediapaniek of moral panic: effecten en impact van film zijn negatief
- leidt tot drang om te controleren (censuur: vorm en controle aan banden leggen)
- angst voor wat er zich in de publieke ruimte afspeelt (vrouwen en kinderen die bedreigd
worden door mannen die meer publieke agency hebben – kind als metafoor voor hoe men met film
moest omgaan)
- Europese vrees voor Amerikaanse invloed (vooral ’20)
(bedreiging Europese hoge cultuur)
(+utopisch beeld tonen waarin alles mogelijk is <> sociale klassenmaatschappij Europa)
fascinatie: kracht voor democratisering van artistieke uitingen, verspreiden van esthetische
gevoelens, verfijnen van kunsten, combinatie van verschillende kunstvormen…
Belang van:
1. Relatie film-kunst-technologie
2. Relatie film-realiteit (film als puur esthetiek vs. film als spiegel)
3. Relatie film-kijker (belang van context)
Situering van de auteurs:
= wetenschappers (psychologie, sociologie, filosofie, letterkunde..)
= literatuur en beeldende kunsten
= journalistiek en kritiek
!!! elke discipline schrijft eigen geschiedenis: selectie en canonisering van auteurs
2.1 Gorki
= Russische schrijver
= eerste ontmoeting met film in The Kingdom Of The Shadows (1896)
= belang van context: bekeek film in bordeel
vrouwen van bordeel die utopische beelden zagen
café-cinés: bioscopen als achterzaaltjes van cafés
= verwijzing naar vroegere Lumières-films bv. Arrivée d’un train en gare de la Ciotat, Repas de bébé..
Ambivalente houding tov film: angst (-) <> fascinatie (+)
- reductie van de werkelijkheid door geen geluid, geen kleur, geen 3D, vlak scherm met schaduwen..
+ bewegend beeld voor herkenning en fascinatie (cinema of attractions)
+ films als democratische kunst, universele taal
Andere:
= spreken van genres
= effectenonderzoek: lichamelijke impact op het menselijk bestaan van film
, 2.2 Canudo
= geboren in Italië, werkt in Frankrijk als schrijver en criticus
= Frankrijk als bakermat van art cinema
= tijd van vroege avantgardes (zie ook hoofdstuk 3)
= la Naissance d'un Sixième Art en Essai sur le cinématographe (1911)
Geeft definitie van medium in relatie tot andere kunsten:
= vroege ontologie (pas jaren ’60 bekend met deze methodologische theorieën)
= film is kunstvorm in wording
film moet nog loskomen van imitatie (zie ook Münsterberg)
= film gaat verder dan de realiteit door emoties van filmmaker en psychologie en
onderbewustzijn van personages te tonen
= relatie met futurisme (zie ook Marinnetti, Cora met film als autonome kunst)
symbolische kenmerken van film: snelheid met beelden en acties, spectaculariteit van film
realistische kenmerken: representatie van de mens in actie
Cinema neemt 3 ‘plastische’ en 3 ‘temporele’ kunsten op
= plastisch: “the rythms of space” met architectuur, beeldhouwkunst, schilderkunst
= temporeel: “the rythms of time” met muziek, poëzie en dans (later pas toegevoegd)
=> cinema transformeert deze kunsten tot synthesevorm van theater
plastische kunst in beweging
schilderkunst en beeldhouwkunst
=> cinema als totale kunst
2.3 Lindsay
= Amerikaans dichter-criticus
= opgeleid als schilder
= The Art of the Moving Picture (1915)
Film als populaire democratische kunstvorm:
= film is goedkoop voor lagere klasse
= film is democratische kunst
= film als hiërogliefen, universele beeldtaal te lezen door iedereen
<> cinema als high art-adepten
!!! nog veel analfabetisme
Film als:
= beeldhouwwerk in beweging
= schilderij in beweging
= architectuur in beweging
=> film als combinatie van diverse kunsten
<> theater: acteur vs. genius of the producer (regisseur moet gezien worden als auteur)
publiek mag praten bij theater (democratisch, agency van publiek) <> film niet
Photoplay als narratieve film: nadenken van hoe we films kunnen indelen in genres
1. Photoplay of action: achtervolgfilm met snelheid (beeldhouwwerk in beweging)
2. Intimate photoplay: film over personages en lyriek (schilderij in beweging)
3. Splendor film: film met grote menigte en epiek (architectuur in beweging)
Bijdrage van Lindsay:
1. Opdeling van films in categorieën obv interne structuur (genres)
