Verzekerings- en aansprakelijkheidsrecht
Aansprakelijkheidsrecht
1. Inleiding
Aansprakelijkheid: juridische vervolgbaarheid wegens veroorzaakte schade
Verantwoordelijkheid: je draagt de gevolgen van je handelingen, je kan niet
verwijzen naar iemand anders om de verantwoordelijkheid te dragen
Strafrechtelijke ah: de verplichting om een strafrechtelijke sanctie te ondergaan vr
het plegen v/e strafrechtelijke feit/misdrijf (moord, diefstal, doxing vb acid)
Gevangenisstraf, boete, werkstraf = type vb strafrechtelijke sancties
Burgerlijke ah: verplichting tot herstel van schade (schadevergoeding) om het
slachtoffer terig te plaatsen in oorspronkelijke toestand vr schade. Je hebt 3
subsoorten
Contractuele: er moet sprake zijn v/e contract/overeenkomst (vb:
betalingsverbintenis nakomen)
Buitencontractuele/ extracontractuele: er is geen contract (in casus altijd kijken
of er een overeenkomst is)
Quasi-contractuele ah
Deontologische ah/ plichtenleer: verplichting tot het ondergaan v/e deontologische
sanctie na inbreuk plichtenleer (vb: vrije beroepers)
Vrije beroepen hebben bijna altijd een eigen deontologie
Vb: een achitect die niet reageert op mails v/d cliënt, vastgoedmakelaar die bod
niet doorgeeft aan verkoper deont inbreuk (sancties: schorsing, schrapping)
Schending beroepsgeheim = schending alle 3
à Schending beroepsgeheim: misdrijf dus strafrechtelijke ah (kunnen daarvoor een
boete krijgen)
à Is er hier schade? Ja reputatieschade in geval van schade
à Contractueel of buitencontractueel: er is een overeenkomst tussen arts en patiënt
(behandelingsovereenkomst), beroepsgeheim kan ook maar beroepsgeheim is
wettelijk vastgelegd
à Staat ook in deontologie van orde van artsen
* Strafrechtelijke aansprakelijkheid
Strafrecht = publiekrecht
Loop je op wnr je misdrijf pleegt
Vervolging bij strafrechtelijk wordt gedaan dr OM/ Het Parket
Er is pas sprake v. strafrechtelijke als er sprake is van misdrijf
Je moet dus de wet overtreden
Nullum crimen, sine lege/ Nulla poena sine lege = Er is geen misdrijf zonder
schending van het wet
Soorten:
Overtredingen (lichtste misdrijf) politierechtbank
Wanbedrijf (iets zwaarder) correctionele rechtbank
Misdaden (moord) Hof van Assisen
Meeste misdaden toch wel correctionele
, Verschil boete & retributie: een retributie is een belasting voor een welbepaalde
dienst, een boete is strafrechtelijk (gerechtelijke opdeciemen is enkel in de rechtbank)
Doel: bestraffen, geen schade vergoeden
Heeft altijd een persoonlijk karakter
Stel een 16 jarige slaat iemand met een bierfles: ouders strafrechtelijk niet
aansprakelijk (wel burgerlijk)
Vanaf 01/01/2025: ouders sneller aansprakelijk voor daden van kinderen
Vordering nodig van schadelijder voor SV
Schadevergoeding: burgerlijke rechtbank of BP-stelling voor de strafrechtbank (= de
regel)
Strafrechtelijke aansprakelijkheid en burgerlijke aansprakelijkheid kunnen samen
voorkomen
* Burgerlijke aansprakelijkheid
Burgerlijke aansprakelijkheid = privaatrecht
Geen misdrijf, maar wel een contractuele wanprestatie of onrechtmatige daad
nodig
Individueel, kwalitatief en foutloze ah
Kwalititaief = in bepaalde hoedanigheid aansprakelijk vr anderen (in hoedanigheid
van ouder ben je aansprakelijk vr minderjarigen) (onderwijzeers, redder)
Redder persoonlijk aansprakelijk + werkgever (= objectief aansprakelijk/
foutloze aansprakelijkheid) = zonder dat ze een fout hebben gemaakt zijn ze
aansprakelijk
Koffie laten vallen over klant niet aansprakelijk mr werkgever
Bij huisdieren kan je aansprakelijk worden gesteld voor schade die hij vericht (in
hoedanigheid
Privaat recht: recht dat van toepassing is voor burgers onderling
Contractuele wanprestatie: contractbreuk
Onrechtmatige daad: er is geen contract en je begaat een fout
Doel: vergoeden en niet straffen
Doel: slachtoffer terug plaatsen in toestand zoals die voor schade was
Punitive damages: bestraffende schadevergoeding : niet alleen schade vergoeden
& erboven
Basisprincipe aansprakelijkheidsrecht:
Schade blijft liggen waar ze valt
Schade leidt niet ipso facto tot aansprakelijkheid (ene leidt niet tot andere)
Individuele vordering/ individueel belang nodig
Uitzondering: rechtsvordering tot collectief herstel/ class action/ groepsvordering
Je kan pas schadevergoeding vragen als je zelf schade hebt geleden
Je kan alleen naar de rechtbank gaan als het gaat om individuele belangen
class action: consumentenorganisatie verordering instellen vr de Brusselse rechtbank
Opt-in: via publicatie zich expleciet moeten
aansluiten bij de procedure
Opt-out: er wordt gevraagd om je expleciet niet
aan te sluiten aan de procedure, elke consument
, krijgt schadevergoeding tenzij ze aangeven dat zij geen deel willen uitmaken van het
consumetenprocedure
* Andere systemen vr schadevergoeding
Verzekeringen
Sociale zekerheid
Vb ander systeem: art. 29bis WAM-Wet: zgn. zwakke weggebruiker
Zwakke weggebruikers: voetgangers, fietsers, pasagiers
Zwakke weggebruiker die lichamelijke schade ondervindt, die schade wordt
vergoedt dr autoverzekering (BA auto) van de betrokken motorrijtuig zonder dat
er een fout is
Als slachtoffer ouder is dan 14 jaar en schade was gewild dan geldt dit niet) (er
moet opzet zijn)
Fondsen
Komen tss als partij die schade heeft het moeilijk heeft om schadevergoeding te
krijgen
* Gemeenschappelijk motorwaarborgfonds
à 1975, Bescherming van verkeersslactoffers die anders geen schadevergoeding krijgen
krachtens aansprakelijkheids recht & WAM recht
à Indien de dader vluchtmisdrijf pleegt, het voertuig niet verzekerd is, enkel
lichamelijke schade wordt vergoedt, uitzondering als er aanzienlijk lichamelijk letsel is
dan kan de materiële schade vergoedt worden
à Vb
* Het fonds tot hulp aan slachtoffers van geweldmisdrijven/ Het Slachtofferfonds
à Opgericht 01/08/1985, doel = slachtoffers van geweldmisdrijven vergoeden
vergoedt de lichamelijke schade veroorzaakt door opzettelijke gewelddaden,
financiële hulp bieden aan slachotffers
à Het moet gaan om ee gewelddaad in België, de dader is onbekend of de dader
kan het niet betalen/onvermogend, je hebt al een burgerlijke procedure
(subsiduair), max bedrag €125 000
à Vb: Dutroux-affaire
à Financiering slachotofferfonds: iedereen die veroordeeld wordt in correctionele
rechtbank betaald een bijdrage van €25 * 8
* Het Rampenfonds
à 1976, doel = om schade veroorzaakt door natuurrampen te vergoeden
à Het moet gaan om een erkende ramp (moet erkend worden door de Vlaamse
Overheid), het moet gaan om individuele schade (€500), niet verzekerbare goederen
die niet gedekt kunnen worden door een brandpolis, luxegoederen worden niet
vergoedt, komt ook niet tussen bij esthetische schade en komt ook niet tussen voor
verzekerbare goederen
, 2. Contractuele ah: inleidende begrippen + verschil buitencontractuele ah
* Contractuele AH
Basisbeginselen contractrecht:
— Contractvrijheid: iedereen is vrij om al dan niet een contract/overeenkomst te sluiten
& de inhoud in het contract is in principe vrij te bepalen met 2 uitzonderingen:
Dwingend recht: recht waarvan men niet kan afwijken ter bescherming van een
zwakke tegenpartij (bv: consumentenrecht) (bv: Apple wou 1 jaar garantie voor
haar apparaten kan niet want 2 jaar, Apple mag hier niet van afwijken)
Openbare orde: recht waarvan je niet mag afwijken ter bescherming van
algemeen belang
— Bindende kracht overeenkomst
Overeenkomst = wet tss partijen
Art. 1134 BW: ‘Een overeenkomst die rechtsgeldig werd aangegaan tussen
partijen, strekt partijen tot wet.’
— Consensualisme: wilsovereenstemming, voor een contract af te sluiten heb je louter
een wilsovereenstemming nodig die mondeling wordt geuit
Het vormvrije akkoord doet de overeenkomst ontstaan
Uitzonderingen: plechtige en zakelijke overeenkomst
— Plechtige overeenkomst: er moeten wel vormvereisten worden voldaan (bv:
schenking)
— Zakelijke overeenkomst: er ontstaat maar een overeenkomst bij de fysieke
overdracht van iets (bv: bewaargeving, jas geven in een vestiaire)
* Verschil in contractuele en buitencontractuele aansprakelijkheid
1. Vergoedbare schade
2. Bewijslast bij contractuele resultaatsverbintenissen
3. Bevrijdingsbedingen
4. Verjaringsregels
5. Bewijsrecht
* Vergoedbare schade
SV bij contractuele wanprestatie: enkel de voorzienbare schade op moment van
sluiten van het contract, behalve bij opzet
Uitz.: schadebeding
Bij BCO AH komt alle schade in aanmerking, ook de niet-voorzienbare schade
* Bewijslast bij contractuele resultaatsverbintenissen
Niet-nakoming van contracten of een contractuele wanprestatie bestaat uit 2 voorwaarden
1. Niet-nakoming: zodra een verbintenis v/e contract niet wordt nagekomen
Inspanningsverbintenis zware bewijslast SE
Resultaatsverbintenis lichte bewijslast SE
Inspanningsverbintenis/middelenverbintenis: verbintenis waarbij schuldenaar zich
ertoe verplicht om de zorg te leveren die eigen is aan een voorzichtig en redelijk
persoon om een bepaald resultaat te bereiken
Aansprakelijkheidsrecht
1. Inleiding
Aansprakelijkheid: juridische vervolgbaarheid wegens veroorzaakte schade
Verantwoordelijkheid: je draagt de gevolgen van je handelingen, je kan niet
verwijzen naar iemand anders om de verantwoordelijkheid te dragen
Strafrechtelijke ah: de verplichting om een strafrechtelijke sanctie te ondergaan vr
het plegen v/e strafrechtelijke feit/misdrijf (moord, diefstal, doxing vb acid)
Gevangenisstraf, boete, werkstraf = type vb strafrechtelijke sancties
Burgerlijke ah: verplichting tot herstel van schade (schadevergoeding) om het
slachtoffer terig te plaatsen in oorspronkelijke toestand vr schade. Je hebt 3
subsoorten
Contractuele: er moet sprake zijn v/e contract/overeenkomst (vb:
betalingsverbintenis nakomen)
Buitencontractuele/ extracontractuele: er is geen contract (in casus altijd kijken
of er een overeenkomst is)
Quasi-contractuele ah
Deontologische ah/ plichtenleer: verplichting tot het ondergaan v/e deontologische
sanctie na inbreuk plichtenleer (vb: vrije beroepers)
Vrije beroepen hebben bijna altijd een eigen deontologie
Vb: een achitect die niet reageert op mails v/d cliënt, vastgoedmakelaar die bod
niet doorgeeft aan verkoper deont inbreuk (sancties: schorsing, schrapping)
Schending beroepsgeheim = schending alle 3
à Schending beroepsgeheim: misdrijf dus strafrechtelijke ah (kunnen daarvoor een
boete krijgen)
à Is er hier schade? Ja reputatieschade in geval van schade
à Contractueel of buitencontractueel: er is een overeenkomst tussen arts en patiënt
(behandelingsovereenkomst), beroepsgeheim kan ook maar beroepsgeheim is
wettelijk vastgelegd
à Staat ook in deontologie van orde van artsen
* Strafrechtelijke aansprakelijkheid
Strafrecht = publiekrecht
Loop je op wnr je misdrijf pleegt
Vervolging bij strafrechtelijk wordt gedaan dr OM/ Het Parket
Er is pas sprake v. strafrechtelijke als er sprake is van misdrijf
Je moet dus de wet overtreden
Nullum crimen, sine lege/ Nulla poena sine lege = Er is geen misdrijf zonder
schending van het wet
Soorten:
Overtredingen (lichtste misdrijf) politierechtbank
Wanbedrijf (iets zwaarder) correctionele rechtbank
Misdaden (moord) Hof van Assisen
Meeste misdaden toch wel correctionele
, Verschil boete & retributie: een retributie is een belasting voor een welbepaalde
dienst, een boete is strafrechtelijk (gerechtelijke opdeciemen is enkel in de rechtbank)
Doel: bestraffen, geen schade vergoeden
Heeft altijd een persoonlijk karakter
Stel een 16 jarige slaat iemand met een bierfles: ouders strafrechtelijk niet
aansprakelijk (wel burgerlijk)
Vanaf 01/01/2025: ouders sneller aansprakelijk voor daden van kinderen
Vordering nodig van schadelijder voor SV
Schadevergoeding: burgerlijke rechtbank of BP-stelling voor de strafrechtbank (= de
regel)
Strafrechtelijke aansprakelijkheid en burgerlijke aansprakelijkheid kunnen samen
voorkomen
* Burgerlijke aansprakelijkheid
Burgerlijke aansprakelijkheid = privaatrecht
Geen misdrijf, maar wel een contractuele wanprestatie of onrechtmatige daad
nodig
Individueel, kwalitatief en foutloze ah
Kwalititaief = in bepaalde hoedanigheid aansprakelijk vr anderen (in hoedanigheid
van ouder ben je aansprakelijk vr minderjarigen) (onderwijzeers, redder)
Redder persoonlijk aansprakelijk + werkgever (= objectief aansprakelijk/
foutloze aansprakelijkheid) = zonder dat ze een fout hebben gemaakt zijn ze
aansprakelijk
Koffie laten vallen over klant niet aansprakelijk mr werkgever
Bij huisdieren kan je aansprakelijk worden gesteld voor schade die hij vericht (in
hoedanigheid
Privaat recht: recht dat van toepassing is voor burgers onderling
Contractuele wanprestatie: contractbreuk
Onrechtmatige daad: er is geen contract en je begaat een fout
Doel: vergoeden en niet straffen
Doel: slachtoffer terug plaatsen in toestand zoals die voor schade was
Punitive damages: bestraffende schadevergoeding : niet alleen schade vergoeden
& erboven
Basisprincipe aansprakelijkheidsrecht:
Schade blijft liggen waar ze valt
Schade leidt niet ipso facto tot aansprakelijkheid (ene leidt niet tot andere)
Individuele vordering/ individueel belang nodig
Uitzondering: rechtsvordering tot collectief herstel/ class action/ groepsvordering
Je kan pas schadevergoeding vragen als je zelf schade hebt geleden
Je kan alleen naar de rechtbank gaan als het gaat om individuele belangen
class action: consumentenorganisatie verordering instellen vr de Brusselse rechtbank
Opt-in: via publicatie zich expleciet moeten
aansluiten bij de procedure
Opt-out: er wordt gevraagd om je expleciet niet
aan te sluiten aan de procedure, elke consument
, krijgt schadevergoeding tenzij ze aangeven dat zij geen deel willen uitmaken van het
consumetenprocedure
* Andere systemen vr schadevergoeding
Verzekeringen
Sociale zekerheid
Vb ander systeem: art. 29bis WAM-Wet: zgn. zwakke weggebruiker
Zwakke weggebruikers: voetgangers, fietsers, pasagiers
Zwakke weggebruiker die lichamelijke schade ondervindt, die schade wordt
vergoedt dr autoverzekering (BA auto) van de betrokken motorrijtuig zonder dat
er een fout is
Als slachtoffer ouder is dan 14 jaar en schade was gewild dan geldt dit niet) (er
moet opzet zijn)
Fondsen
Komen tss als partij die schade heeft het moeilijk heeft om schadevergoeding te
krijgen
* Gemeenschappelijk motorwaarborgfonds
à 1975, Bescherming van verkeersslactoffers die anders geen schadevergoeding krijgen
krachtens aansprakelijkheids recht & WAM recht
à Indien de dader vluchtmisdrijf pleegt, het voertuig niet verzekerd is, enkel
lichamelijke schade wordt vergoedt, uitzondering als er aanzienlijk lichamelijk letsel is
dan kan de materiële schade vergoedt worden
à Vb
* Het fonds tot hulp aan slachtoffers van geweldmisdrijven/ Het Slachtofferfonds
à Opgericht 01/08/1985, doel = slachtoffers van geweldmisdrijven vergoeden
vergoedt de lichamelijke schade veroorzaakt door opzettelijke gewelddaden,
financiële hulp bieden aan slachotffers
à Het moet gaan om ee gewelddaad in België, de dader is onbekend of de dader
kan het niet betalen/onvermogend, je hebt al een burgerlijke procedure
(subsiduair), max bedrag €125 000
à Vb: Dutroux-affaire
à Financiering slachotofferfonds: iedereen die veroordeeld wordt in correctionele
rechtbank betaald een bijdrage van €25 * 8
* Het Rampenfonds
à 1976, doel = om schade veroorzaakt door natuurrampen te vergoeden
à Het moet gaan om een erkende ramp (moet erkend worden door de Vlaamse
Overheid), het moet gaan om individuele schade (€500), niet verzekerbare goederen
die niet gedekt kunnen worden door een brandpolis, luxegoederen worden niet
vergoedt, komt ook niet tussen bij esthetische schade en komt ook niet tussen voor
verzekerbare goederen
, 2. Contractuele ah: inleidende begrippen + verschil buitencontractuele ah
* Contractuele AH
Basisbeginselen contractrecht:
— Contractvrijheid: iedereen is vrij om al dan niet een contract/overeenkomst te sluiten
& de inhoud in het contract is in principe vrij te bepalen met 2 uitzonderingen:
Dwingend recht: recht waarvan men niet kan afwijken ter bescherming van een
zwakke tegenpartij (bv: consumentenrecht) (bv: Apple wou 1 jaar garantie voor
haar apparaten kan niet want 2 jaar, Apple mag hier niet van afwijken)
Openbare orde: recht waarvan je niet mag afwijken ter bescherming van
algemeen belang
— Bindende kracht overeenkomst
Overeenkomst = wet tss partijen
Art. 1134 BW: ‘Een overeenkomst die rechtsgeldig werd aangegaan tussen
partijen, strekt partijen tot wet.’
— Consensualisme: wilsovereenstemming, voor een contract af te sluiten heb je louter
een wilsovereenstemming nodig die mondeling wordt geuit
Het vormvrije akkoord doet de overeenkomst ontstaan
Uitzonderingen: plechtige en zakelijke overeenkomst
— Plechtige overeenkomst: er moeten wel vormvereisten worden voldaan (bv:
schenking)
— Zakelijke overeenkomst: er ontstaat maar een overeenkomst bij de fysieke
overdracht van iets (bv: bewaargeving, jas geven in een vestiaire)
* Verschil in contractuele en buitencontractuele aansprakelijkheid
1. Vergoedbare schade
2. Bewijslast bij contractuele resultaatsverbintenissen
3. Bevrijdingsbedingen
4. Verjaringsregels
5. Bewijsrecht
* Vergoedbare schade
SV bij contractuele wanprestatie: enkel de voorzienbare schade op moment van
sluiten van het contract, behalve bij opzet
Uitz.: schadebeding
Bij BCO AH komt alle schade in aanmerking, ook de niet-voorzienbare schade
* Bewijslast bij contractuele resultaatsverbintenissen
Niet-nakoming van contracten of een contractuele wanprestatie bestaat uit 2 voorwaarden
1. Niet-nakoming: zodra een verbintenis v/e contract niet wordt nagekomen
Inspanningsverbintenis zware bewijslast SE
Resultaatsverbintenis lichte bewijslast SE
Inspanningsverbintenis/middelenverbintenis: verbintenis waarbij schuldenaar zich
ertoe verplicht om de zorg te leveren die eigen is aan een voorzichtig en redelijk
persoon om een bepaald resultaat te bereiken
