Psychologie
1
,De gezonde mens in relatie
Psychologie
Sensatie & perceptie
- Sensatie is dus onze eerste gewaarwording
- Stimulus wordt omgezet in een vorm die de hersenen kunnen begrijpen
- Perceptie is het proces van waarneming
1.Hoe verandert stimulatie in sensatie?
De waarneming
Het waarnemingsproces: 3 fasen
- Sensatie of gewaarwording
- Organisatie tot geheel
- Betekenisverlening
Prikkels van buitenaf beïnvloeden ons: bottom-up-processen
Wij organiseren die info en geven er een betekenis aan: top-down-processen
Stimulatie verandert in perceptie
Sensorische adaptatie
Vb.: muziek in de auto, zwembad, …
à Onze gevoeligheid neemt af als de prikkels constant blijven en terugkeren
- Stelt ons in staat om onze aandacht te richten op wat we wel belangrijk vinden
- Beperkingen bij té intense prikkels
2
,De di7erentiële drempel of verschildrempel
Een geluidstechnicus zit voortdurend achter zijn mengtafel het geluid bij te regelen.
Hoeveel hoge tonen moet hij bijvoegen voor hij het verschil hoort?
- De hoeveelheid verschil in intensiteit tussen 2 prikkels die we in de 50% van de
gevallen nog net als van elkaar verschillend kunnen waarnemen (juist
waarneembare verschil)
- Wet van Weber
Signaaldetectietheorie
- Gevoeligheid voor prikkels varieert voortdurend: schommelingen in waarneming
- Variatie over mensen & omstandigheden
- Sensatie: afhankelijk van de kenmerken van de stimulus, de
achtergrondstimulus, & de detector
à De signaaldetectietheorie stelt dat het vanwege achtergrondstimuli minder
waarschijnlijk is dat je iemand in een drukke straat hoort roepen dan in een verlaten
park
3 aspecten
- Kenmerken van de stimulus
§ Responscriterium: zwakke & sterke stimuli
- Achtergrondstimulus
§ Storende achtergrond of op elkaar gelijkende stimuli
- De detector
§ Sensitiviteit, eigenschappen van de waarnemende persoon, rol van
verwachting
3
, 2.Waarin lijken zintuigen op elkaar? Waarin
verschillen ze?
In grote lijnen werken de zintuigen allemaal op dezelfde manier, maar elk zintuig pikt
zijn eigen soort informatie op en stuurt die naar zijn eigen, gespecialiseerde
verwerkingsgebied in de hersenen
3.Wat is de relatie tussen perceptie &
sensatie?
Kenmerkdetectoren
= Groepen gespecialiseerde cellen die zijn toegelegd op het detecteren van de
specifieke kenmerken van een stimulus
Vb. lengte, kleur, lichtinval, …
Detecteren voor menselijk gezicht in occipitaalkwab
Bottom-up & top-down verwerking
Bottom-up à perceptuele analyse die de nadruk legt op kenmerken van de stimulus
Top-down à perceptuele analyse die de nadruk legt op onze verwachtingen,
concepten, herinneringen en andere cognitieve factoren
(vb. het volgen van een bewegende bal)
4
1
,De gezonde mens in relatie
Psychologie
Sensatie & perceptie
- Sensatie is dus onze eerste gewaarwording
- Stimulus wordt omgezet in een vorm die de hersenen kunnen begrijpen
- Perceptie is het proces van waarneming
1.Hoe verandert stimulatie in sensatie?
De waarneming
Het waarnemingsproces: 3 fasen
- Sensatie of gewaarwording
- Organisatie tot geheel
- Betekenisverlening
Prikkels van buitenaf beïnvloeden ons: bottom-up-processen
Wij organiseren die info en geven er een betekenis aan: top-down-processen
Stimulatie verandert in perceptie
Sensorische adaptatie
Vb.: muziek in de auto, zwembad, …
à Onze gevoeligheid neemt af als de prikkels constant blijven en terugkeren
- Stelt ons in staat om onze aandacht te richten op wat we wel belangrijk vinden
- Beperkingen bij té intense prikkels
2
,De di7erentiële drempel of verschildrempel
Een geluidstechnicus zit voortdurend achter zijn mengtafel het geluid bij te regelen.
Hoeveel hoge tonen moet hij bijvoegen voor hij het verschil hoort?
- De hoeveelheid verschil in intensiteit tussen 2 prikkels die we in de 50% van de
gevallen nog net als van elkaar verschillend kunnen waarnemen (juist
waarneembare verschil)
- Wet van Weber
Signaaldetectietheorie
- Gevoeligheid voor prikkels varieert voortdurend: schommelingen in waarneming
- Variatie over mensen & omstandigheden
- Sensatie: afhankelijk van de kenmerken van de stimulus, de
achtergrondstimulus, & de detector
à De signaaldetectietheorie stelt dat het vanwege achtergrondstimuli minder
waarschijnlijk is dat je iemand in een drukke straat hoort roepen dan in een verlaten
park
3 aspecten
- Kenmerken van de stimulus
§ Responscriterium: zwakke & sterke stimuli
- Achtergrondstimulus
§ Storende achtergrond of op elkaar gelijkende stimuli
- De detector
§ Sensitiviteit, eigenschappen van de waarnemende persoon, rol van
verwachting
3
, 2.Waarin lijken zintuigen op elkaar? Waarin
verschillen ze?
In grote lijnen werken de zintuigen allemaal op dezelfde manier, maar elk zintuig pikt
zijn eigen soort informatie op en stuurt die naar zijn eigen, gespecialiseerde
verwerkingsgebied in de hersenen
3.Wat is de relatie tussen perceptie &
sensatie?
Kenmerkdetectoren
= Groepen gespecialiseerde cellen die zijn toegelegd op het detecteren van de
specifieke kenmerken van een stimulus
Vb. lengte, kleur, lichtinval, …
Detecteren voor menselijk gezicht in occipitaalkwab
Bottom-up & top-down verwerking
Bottom-up à perceptuele analyse die de nadruk legt op kenmerken van de stimulus
Top-down à perceptuele analyse die de nadruk legt op onze verwachtingen,
concepten, herinneringen en andere cognitieve factoren
(vb. het volgen van een bewegende bal)
4
