INHOUDSOPGAVE
DEEL 1: EEN ZAKELIJKE INSTELLING ONTWIKKELEN – DE CONTEXT ............................................... - 3 -
HOOFDSTUK 1.1: GRONDBEGINSELEN VAN ONDERNEMERSCHAP EN ECONOMIE ............................................ - 3 -
KORTE SV VAN DIT HOOFDSTUK: ................................................................................................................ - 3 -
1.1.1 ORGANISATIE ALS OPEN SYSTEEM ...................................................................................................... - 3 -
1.1.2 DOEL VAN ORGANISATIES: EEN BEDRIJF, ORGANISATIE OF ONDERNEMING WILT… ....................................... - 5 -
1.1.3 KLANTENWAARDE........................................................................................................................... - 5 -
1.1.4 SCHAALVOORDELEN, ECONOMIES OF SCOPE, GEMIDDELDE & MARGINALE KOST ......................................... - 7 -
1.1.5 AFHANKELIJKHEID/ ONAFHANKELIJKHEID IN HET CREËREN VAN WAARDE ................................................. - 12 -
1.1.6 MICRO-ECONOMIE: DE KRACHTEN VAN VRAAG EN AANBOD ................................................................. - 13 -
1.1.7 MACRO-ECONOMIE: MARKTVORMEN............................................................................................... - 17 -
HOOFDSTUK 1.2: DE MONDIALE MARKT ............................................................................................. - 18 -
KORTE SV VAN DIT HOOFDSTUK ............................................................................................................... - 18 -
1.2.1 MONDIALISERING ......................................................................................................................... - 19 -
1.2.2 BEDRIJVEN EN INTERNATIONAAL ZAKENDOEN .................................................................................... - 22 -
1.2.3 WAT IS “CULTUUR”? ..................................................................................................................... - 23 -
1.2.4 JURIDISCHE VERSCHILLEN ............................................................................................................... - 26 -
1.2.5 KEUZE MBT DE VORM V INTERNATIONAAL ZAKENDOEN ........................................................................ - 27 -
1.2.6 LANDEN EN INTERNATIONALE HANDEL .............................................................................................. - 33 -
HOOFDSTUK 1.3: ETHIEK EN MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN .......................................... - 40 -
KORTE SV VAN DIT HOOFDSTUK ................................................................................................................ - 40 -
1.3.1 ETHIEK........................................................................................................................................ - 40 -
1.3.2 MVO ......................................................................................................................................... - 41 -
DEEL 2: DE ZAKELIJKE ONDERNEMING STRUCTUREREN ............................................................. - 45 -
KORTE SV VAN DIT HOOFDSTUK ............................................................................................................... - 45 -
HOOFDSTUK 2.4: MOGELIJKE ONDERNEMINGSVORMEN ......................................................................... - 46 -
2.4.1 HERVORMING VENNOOTSCHAP-REGELS ............................................................................................ - 46 -
2.4.2 ZELFSTANDIGE ............................................................................................................................. - 46 -
2.4.3 MOGELIJKE ONDERNEMINGSVORMEN .............................................................................................. - 48 -
2.4.4 VZW – VERENIGING ZONDER WINSTUITKERING.................................................................................. - 52 -
2.4.5 FREELANCER ................................................................................................................................ - 52 -
HOOFDSTUK 2.5: FUSIES, ACQUISITIES EN ALLIANTIES ............................................................................ - 52 -
2.5.1 ECONOMIES OF SCOPE EN DIVERSIFICATIE ......................................................................................... - 56 -
HOOFDSTUK 2.6: DE KMO EN ONDERNEMERSCHAP .............................................................................. - 57 -
KORTE SV VAN DIT HOOFSTUK ................................................................................................................. - 57 -
2.6.1 KMO ......................................................................................................................................... - 57 -
2.6.3 DE ECONOMISCHE ROL VAN ONDERNEMERSCHAP ............................................................................... - 58 -
2.4.6 EEN NIEUW BEDRIJF FINANCIEREN.................................................................................................... - 63 -
DEEL 3: LIQUIDITEITSMANAGEMENT – ACCOUNTING EN FINANCIEEL BEHEER ........................... - 65 -
,KORTE SV VAN DIT HOOFDSTUK ............................................................................................................... - 65 -
HOOFDSTUK 3.7: INTERNE VS EXTERNE VERSLAGGEVING ........................................................................ - 66 -
3.7.1 INTERNE VERSLAGGEVING .............................................................................................................. - 67 -
3.7.2 EXTERNE VERSLAGGEVING .............................................................................................................. - 68 -
3.7.3 ENKELE BOEKHOUDKUNDIGE PRINCIPES: DE BALANS ............................................................................ - 69 -
HOOFDSTUK 3.8: FINANCIËLE RATIO’S ................................................................................................ - 73 -
HOOFDSTUK 3.9: KASSTROOMANALYSE .............................................................................................. - 81 -
3.9.1 SAMENVATTING FORMULES KASSTROMEN:........................................................................................ - 85 -
HOOFDSTUK 3.5: FORMULES TOEPASSEN: HOE EEN MOGELIJKE INVESTERING BEOORDELEN? .......................... - 85 -
3.5.1 HOE EEN INVESTERINGSPROJECT BEOORDELEN? ................................................................................. - 88 -
DEEL 4: KLANTEN CREËREN EN TEVREDEN STELLEN ................................................................... - 92 -
KORTE SV VAN DIT HOOFDSTUK: ............................................................................................................... - 92 -
HOOFDSTUK 4.1: DEFINITIE MARKETING ............................................................................................. - 93 -
HOOFDSTUK 4.2: DIVERSE STAPPEN VAN HET MARKETINGPROCES ............................................................ - 93 -
STAP 1: MARKT EN BEHOEFTEN/WENSEN VAN KLANTEN DOORGRONDEN ....................................................... - 93 -
STAP 2: KLANT GESTUURDE MARKETINGSTRATEGIEONTWIKKELEN ................................................................. - 98 -
STAP 3: MARKETINGMIX VOOR SUPERIEUREWAARDE................................................................................ - 102 -
STAP 4: WINSTGEVENDE RELATIESOPBOUWEN ........................................................................................ - 111 -
STAP 5: WAARDE VAN KLANTEN INRUIL ONTVANGEN ............................................................................... - 111 -
DEEL 5: WERKNEMERS MANAGEN EN ONDERSTEUNEN ........................................................... - 111 -
KORTE SV VAN DIT HOOFDSTUK .............................................................................................................. - 111 -
HOOFDSTUK 5.1: MANAGEMENTROLLEN EN -VAARDIGHEDEN ............................................................... - 112 -
HOOFDSTUK 5.2: HISTORISCHE PERSPECTIEVEN OP HET MOTIVEREN VAN WERKNEMERS .............................. - 114 -
5.2.1 KLASSIEKE MOTIVATIETHEORIE ...................................................................................................... - 114 -
5.2.2 AANDACHT VOOR MENSELIJKE RELATIES/ PSYCHOSOCIALE BEHOEFTENWERKNEMERS .............................. - 114 -
5.2.3 DE BEHOEFTE PIRAMIDE VAN MASLOW 1943.................................................................................. - 115 -
5.2.4 MOTIVERENDE VS. HYGIËNEFACTOREN VAN HERZBERG 1960 ............................................................ - 116 -
5.2.5 LEERTHEORIE - BEHAVIORISM ....................................................................................................... - 117 -
5.2.6 THEORIE X VS THEORIE Y VAN MCGREGOR 1960 ............................................................................ - 117 -
HOOFDSTUK 5.3: MOGELIJKE STRATEGIEËN VOOR HET MOTIVEREN VAN WERKNEMERS ............................... - 118 -
5.3.1 WERKBAAR WERK - KARASEK ........................................................................................................ - 118 -
5.3.2 ZELFBESCHIKKINGSTHEORIE – RYAN & DECI (1985; 2000) ............................................................... - 119 -
5.3.3 JOB INHOUDELIJKE STRATEGIEËN VOOR HET MOTIVEREN VAN WERKNEMERS.......................................... - 119 -
EINDCOMPETENTIES INLEIDING TOT DE BEDRIJFSKUNDE UA ................................................... - 120 -
SAMENVATTENDE TABEL VAN ALLE FORMULES: ...................................................................... - 121 -
EXAMEN INFO ......................................................................................................................... - 122 -
,UA : INLEIDING TOT BEDRIJFSKUNDE
DEEL 1: EEN ZAKELIJKE INSTELLING ONTWIKKELEN – DE CONTEXT
HOOFDSTUK 1.1: GRONDBEGINSELEN VAN ONDERNEMERSCHAP EN ECONOMIE
KORTE SV VAN DIT HOOFDSTUK:
- Bedrijven / organisaties
• Bedrijven als een open systeem
• Waarde creatie
• Verschillende soorten kosten
- Afhankelijkheid / onafhankelijkheid in het creëren van waarde
• Hiervoor te kennen: basisbegrippen MICRO- en MACRO economie => zie ook
inleiding tot de algemene economie
1.1.1 ORGANISATIE ALS OPEN SYSTEEM
- In deze cursus bekijken wij organisaties als “open systemen”:
Organisaties als open systemen
• Een organisatie is geen gesloten systeem, maar maakt deel uit van
haar omgeving.
→ Er is voortdurende interactie en uitwisseling met leveranciers, klanten,
overheid, enz.
• Een systeem is een groep componenten die met elkaar interageren en van
elkaar afhankelijk zijn om een gemeenschappelijk doel te bereiken.
Input – middelen van de organisatie
• Een organisatie heeft middelen (inputs) nodig om te kunnen functioneren. Deze
middelen kunnen in verschillende groepen worden onderverdeeld,
bijvoorbeeld:
• Kapitaal: alle hulpmiddelen die nodig zijn om een resultaat te behalen (zoals
geld, machines, gebouwen, technologie…).
• De organisatie kiest welke middelen ze gebruikt om een product of dienst te
realiseren.
Output
, • De output (het eindresultaat) hangt af van de sector waarin de organisatie
actief is — bijvoorbeeld goederen in de industriële sector of diensten in de
tertiaire sector.
•
ð output is afhankelijk van de soort sector
- Twee hoofdtypes bedrijven
1. Producenten (industriële ondernemingen)
Dit zijn bedrijven die fysieke producten maken — bijvoorbeeld auto’s, machines of
computers.
ð Om zo’n bedrijf op te starten heb je veel geld (kapitaal) nodig voor
machines, gebouwen en grondstoffen. => kapitaal intensief
ð Daardoor is het moeilijk voor nieuwe bedrijven om zomaar te beginnen.
Dat heet een toetredingsdrempel.
ð Hoe groter de investering, hoe minder concurrenten er zullen zijn.
ð Producenten proberen vaak schaalvoordelen te behalen: door meer te
produceren daalt de kost per product.
ü Voorbeeld: Atlas Copco maakt luchtcompressoren. Dat vergt dure
installaties en hoog technisch kapitaal.
2. Dienstverleners
Deze bedrijven leveren diensten in plaats van tastbare producten.
ð Denk aan transportbedrijven, verzekeringsmaatschappijen,
boekhoudkantoren of winkels.
ð Hier is vooral kennis en arbeid belangrijk in plaats van machines.
ð Het werk is dus arbeidsintensief.
ð In deze indeling wordt handel (zoals detailhandel en groothandel) ook
gezien als een vorm van dienstverlening.
• Evolutie: producten + diensten samen
ð Vandaag vervaagt de grens tussen producenten en dienstverleners.
ð Vroeger leverden producenten enkel producten.
ð Nu bieden ze extra diensten aan, zoals onderhoud, herstelling of advies.
ð Dit heet servitisatie (servitization):
het product wordt ontworpen om het probleem van de klant op te
lossen, niet enkel om iets te verkopen.
ü Voorbeeld:
§ Als je een machine koopt, hoort daar vaak
een servicecontract bij.
§ Een autofabrikant verdient ook aan onderhoud en
, service na de verkoop.
§ IBM verkoopt niet alleen computers, maar biedt
ook consultancy en IT-diensten aan.
• Conclusie: Bedrijven combineren vandaag productie en dienstverlening om
meer waarde te creëren en vaste inkomsten (cashflows) te genereren op lange
termijn.
1.1.2 DOEL VAN ORGANISATIES: EEN BEDRIJF, ORGANISATIE OF ONDERNEMING WILT…
Elke organisatie — of het nu een bedrijf of een vereniging is — heeft een doel:
waarde creëren voor haar klanten, consumenten of doelgroep.
- Profitsector (winstgerichte organisaties)
• Doel: winst maken → dit is het centrale doel van bedrijven of ondernemingen.
• Toch hebben ze ook een maatschappelijke rol, zoals werkgelegenheid bieden,
innoveren, bijdragen aan duurzaamheid, enz.
• Voorbeelden: commerciële bedrijven zoals supermarkten, autofabrikanten,
banken, enz.
- Non-profitsector
• Bestaat uit organisaties die niet gericht zijn op winstuitkering.
→ winst wordt niet verdeeld, maar hergebruikt in de organisatie.
• Voorbeeld: Scouts & Gidsen, ziekenhuizen, scholen, goede doelen.
• Ze moeten financieel efficiënt werken:
ð streven naar break-even (geen verlies, geen grote winst),
ð met voldoende marge voor investeringen of toekomstige projecten.
- Gemeenschappelijk doel: Zowel profit- als non-profitorganisaties streven
naar waardecreatie:
ð Ze willen iets betekenen voor hun klanten, leden of de maatschappij.
Het verschil ligt enkel in wat ze met de winst doen.
1.1.3 KLANTENWAARDE
- Klantenwaarde = het verschil tussen de waargenomen waarde (W) van een product en
de prijs (P) die de klant betaalt.
- KPW schema toont dit als:
Kosten (K) < Prijs (P) < Waarde (W)
• Kosten (K): interne productiekosten voor het bedrijf
• Prijs (P): bedrag dat de klant betaalt
• Waarde (W): wat de klant vindt dat het product waard is (voordeel, kwaliteit,
beleving)
- Doel van bedrijven:
→ Kosten laag houden
→ Prijs optimaliseren (niet te laag, niet te hoog)
→ Waarde voor klant verhogen
, è Zo creëer je superieure klantenwaarde: de klant ervaart meer voordeel dan wat hij
betaalt, terwijl het bedrijf winst maakt.
- Superieure klantenwaarde
• Waarden:
ð De prijs die de klanten willen betalen
ð Is sterk afhankelijk van de perceptie van de klanten!!
• Superieure klantenwaarde ALS
ð De waargenomen voordelen van het product/de dienst > de verwachte
voordelen
ð Voordelen van jouw product/dienst > voordelen van
het product/de dienst van concurrenten
• Hoe de creatie van klantenwaarde aanpakken? Vanaf het begin in perspectief
van de klant denken? Wat heeft de klant nodig/ hoe kan ik de klant helpen?
ð Voorbeeld – B2B bedrijven
ü Hoe bijdragen aan de winstgevendheid van je afnemer?
ü Realisatie van DIRECTE kostenbesparingen bij de afnemer, door
een product/dienst aan te bieden met een lagere PRIJS =
Financieel voordeel
ü Realisatie van INDIRECTE kostenbesparingen (vb: dankzij jouw
bedrijf kan de klant zijn voorraad verkleinen, efficiënter werken
door nieuw besturingssysteem, …)
ü Bijdragen aan de DIFFERENTIATIE van de afnemer (impact op de
kerncompetenties van de klant, vb. Producten van je klant
worden innovatiever door een materiaal dat jij aanbiedt – Night
vision BMW)
- Waarom is klantenwaarde zo belangrijk?
• Marktreputatie, je wilt dat de klanten veel vertrouwen hebben in het merk
• Opbouwen van marktgerelateerde activa (middelen) voor de onderneming,
zoals
, ð Marktreputatie (vertrouwen door sterk merk, efficiency, innovatief zijn,
service vriendelijkheid,…)
ð Installed base (vb: Microsoft) => Microsoft is een platform organisatie
dat start-ups kortingen geeft bij de start maar later hebben ze macht
door fees
ð Partnerrelaties (vb: terugkerende klanten in een B2B relatie dankzij
verbeteren van de kerncompetenties van de klant) => kiezen met wie je
gaat samen werken, je wil geen slechte reputatie door samenwerking,
samenwerking kan wel nieuwe/ terugkerende klanten opleveren,…
• Marktgerelateerde activa leiden tot financiële waarde! => Apple bv:
aandeelhouders waarde veel groter dan boekhoudkundige waarde dmv
perceptie van klanten ‘superieur brand, vernieuwend product,…’
1.1.4 SCHAALVOORDELEN, ECONOMIES OF SCOPE, GEMIDDELDE & MARGINALE KOST
- Welke kostenvoordelen kunnen organisaties bereiken?
Schaalvoordelen (Economies of Scale)
• Wanneer een organisatie meer produceert, kan de gemiddelde kost per
product dalen.
ð Dit komt doordat vaste kosten (zoals huur, machines, management)
worden verspreid over meer producten.
• Gemiddelde kost (Average Cost) = Totale kosten / aantal geproduceerde
eenheden
ð Geeft aan hoeveel één product gemiddeld kost om te maken.
• Marginale kost (Marginal Cost) = Extra kost om één bijkomende eenheid te
produceren.
• Redenen waarom schaalvoordelen ontstaan:
ð Vaste kosten worden verdeeld over meer output.
(bv. één machine bedienen voor 100 i.p.v. 10 producten)
ð Operationele efficiëntie stijgt: beter gebruik van personeel, machines en
processen.
(bv. minder verspilling, snellere productie)
• Drie situaties
ð Schaalvoordeel:
Gemiddelde kosten dalen bij stijgende output.
ð Constante schaalopbrengst:
Gemiddelde kosten blijven gelijk wanneer output veranderd (stijgt/
daalt)
ð Schaalnadeel:
Gemiddelde kosten stijgen bij stijgende output (bv. door meer toezicht,
onderhoud, of overwerk).
• Conclusie:
Hoe meer je produceert, hoe efficiënter en goedkoper het meestal wordt —
maar slechts tot op een bepaald punt. Daarna kunnen schaalnadelen ontstaan.
, - Schaalvoordelen:
De grafiek toont een U-vormige gemiddelde kostencurve (Average Variable Cost, AVC).
=> illustreert hoe schaalvoordelen en schaalnadelen werken bij productie.
• 1. Linkerzijde van de U: schaalvoordelen
ð In het begin heeft een bedrijf hoge vaste kosten (gebouw, machines,
personeel).
ð Naarmate de output stijgt, worden die vaste kosten verdeeld over meer
producten.
→ De gemiddelde kost per eenheid daalt.
ð Ook de efficiëntie stijgt: personeel en machines worden beter benut.
→ Dit heet economies of scale.
• 2. Onderste punt van de U: minimum efficient scale
ð Dit is het laagste punt van de curve, waar de gemiddelde kost het
minimum bereikt.
ð Hier produceert het bedrijf aan de meest efficiënte schaalgrootte.
ð De “minimum efficient scale” = het punt waarop de schaalvoordelen
volledig zijn uitgeput.
Daarna levert extra groei geen extra efficiëntie meer op.
• 3. Rechterzijde van de U: schaalnadelen
ð Wanneer productie nog verder stijgt:
ü Capaciteitsproblemen ontstaan (te weinig ruimte, te veel
personeel).
ü Variabele kosten stijgen sneller (meer overuren, extra machines,
hogere onderhoudskosten).
ü Hierdoor stijgt de gemiddelde kost opnieuw.
→ Dit heet diseconomies of scale (schaalnadelen).
• Voorbeeld: Een fabriek maakt mondmaskers.
In het begin dalen de kosten per masker doordat de machines optimaal draaien.
Wanneer de productie echter té groot wordt, moet het bedrijf extra personeel
en machines voorzien, wat de variabele kosten verhoogt.
• Samenvatting:
ð Vaste kosten: spreiden over meer output → kosten dalen.
DEEL 1: EEN ZAKELIJKE INSTELLING ONTWIKKELEN – DE CONTEXT ............................................... - 3 -
HOOFDSTUK 1.1: GRONDBEGINSELEN VAN ONDERNEMERSCHAP EN ECONOMIE ............................................ - 3 -
KORTE SV VAN DIT HOOFDSTUK: ................................................................................................................ - 3 -
1.1.1 ORGANISATIE ALS OPEN SYSTEEM ...................................................................................................... - 3 -
1.1.2 DOEL VAN ORGANISATIES: EEN BEDRIJF, ORGANISATIE OF ONDERNEMING WILT… ....................................... - 5 -
1.1.3 KLANTENWAARDE........................................................................................................................... - 5 -
1.1.4 SCHAALVOORDELEN, ECONOMIES OF SCOPE, GEMIDDELDE & MARGINALE KOST ......................................... - 7 -
1.1.5 AFHANKELIJKHEID/ ONAFHANKELIJKHEID IN HET CREËREN VAN WAARDE ................................................. - 12 -
1.1.6 MICRO-ECONOMIE: DE KRACHTEN VAN VRAAG EN AANBOD ................................................................. - 13 -
1.1.7 MACRO-ECONOMIE: MARKTVORMEN............................................................................................... - 17 -
HOOFDSTUK 1.2: DE MONDIALE MARKT ............................................................................................. - 18 -
KORTE SV VAN DIT HOOFDSTUK ............................................................................................................... - 18 -
1.2.1 MONDIALISERING ......................................................................................................................... - 19 -
1.2.2 BEDRIJVEN EN INTERNATIONAAL ZAKENDOEN .................................................................................... - 22 -
1.2.3 WAT IS “CULTUUR”? ..................................................................................................................... - 23 -
1.2.4 JURIDISCHE VERSCHILLEN ............................................................................................................... - 26 -
1.2.5 KEUZE MBT DE VORM V INTERNATIONAAL ZAKENDOEN ........................................................................ - 27 -
1.2.6 LANDEN EN INTERNATIONALE HANDEL .............................................................................................. - 33 -
HOOFDSTUK 1.3: ETHIEK EN MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN .......................................... - 40 -
KORTE SV VAN DIT HOOFDSTUK ................................................................................................................ - 40 -
1.3.1 ETHIEK........................................................................................................................................ - 40 -
1.3.2 MVO ......................................................................................................................................... - 41 -
DEEL 2: DE ZAKELIJKE ONDERNEMING STRUCTUREREN ............................................................. - 45 -
KORTE SV VAN DIT HOOFDSTUK ............................................................................................................... - 45 -
HOOFDSTUK 2.4: MOGELIJKE ONDERNEMINGSVORMEN ......................................................................... - 46 -
2.4.1 HERVORMING VENNOOTSCHAP-REGELS ............................................................................................ - 46 -
2.4.2 ZELFSTANDIGE ............................................................................................................................. - 46 -
2.4.3 MOGELIJKE ONDERNEMINGSVORMEN .............................................................................................. - 48 -
2.4.4 VZW – VERENIGING ZONDER WINSTUITKERING.................................................................................. - 52 -
2.4.5 FREELANCER ................................................................................................................................ - 52 -
HOOFDSTUK 2.5: FUSIES, ACQUISITIES EN ALLIANTIES ............................................................................ - 52 -
2.5.1 ECONOMIES OF SCOPE EN DIVERSIFICATIE ......................................................................................... - 56 -
HOOFDSTUK 2.6: DE KMO EN ONDERNEMERSCHAP .............................................................................. - 57 -
KORTE SV VAN DIT HOOFSTUK ................................................................................................................. - 57 -
2.6.1 KMO ......................................................................................................................................... - 57 -
2.6.3 DE ECONOMISCHE ROL VAN ONDERNEMERSCHAP ............................................................................... - 58 -
2.4.6 EEN NIEUW BEDRIJF FINANCIEREN.................................................................................................... - 63 -
DEEL 3: LIQUIDITEITSMANAGEMENT – ACCOUNTING EN FINANCIEEL BEHEER ........................... - 65 -
,KORTE SV VAN DIT HOOFDSTUK ............................................................................................................... - 65 -
HOOFDSTUK 3.7: INTERNE VS EXTERNE VERSLAGGEVING ........................................................................ - 66 -
3.7.1 INTERNE VERSLAGGEVING .............................................................................................................. - 67 -
3.7.2 EXTERNE VERSLAGGEVING .............................................................................................................. - 68 -
3.7.3 ENKELE BOEKHOUDKUNDIGE PRINCIPES: DE BALANS ............................................................................ - 69 -
HOOFDSTUK 3.8: FINANCIËLE RATIO’S ................................................................................................ - 73 -
HOOFDSTUK 3.9: KASSTROOMANALYSE .............................................................................................. - 81 -
3.9.1 SAMENVATTING FORMULES KASSTROMEN:........................................................................................ - 85 -
HOOFDSTUK 3.5: FORMULES TOEPASSEN: HOE EEN MOGELIJKE INVESTERING BEOORDELEN? .......................... - 85 -
3.5.1 HOE EEN INVESTERINGSPROJECT BEOORDELEN? ................................................................................. - 88 -
DEEL 4: KLANTEN CREËREN EN TEVREDEN STELLEN ................................................................... - 92 -
KORTE SV VAN DIT HOOFDSTUK: ............................................................................................................... - 92 -
HOOFDSTUK 4.1: DEFINITIE MARKETING ............................................................................................. - 93 -
HOOFDSTUK 4.2: DIVERSE STAPPEN VAN HET MARKETINGPROCES ............................................................ - 93 -
STAP 1: MARKT EN BEHOEFTEN/WENSEN VAN KLANTEN DOORGRONDEN ....................................................... - 93 -
STAP 2: KLANT GESTUURDE MARKETINGSTRATEGIEONTWIKKELEN ................................................................. - 98 -
STAP 3: MARKETINGMIX VOOR SUPERIEUREWAARDE................................................................................ - 102 -
STAP 4: WINSTGEVENDE RELATIESOPBOUWEN ........................................................................................ - 111 -
STAP 5: WAARDE VAN KLANTEN INRUIL ONTVANGEN ............................................................................... - 111 -
DEEL 5: WERKNEMERS MANAGEN EN ONDERSTEUNEN ........................................................... - 111 -
KORTE SV VAN DIT HOOFDSTUK .............................................................................................................. - 111 -
HOOFDSTUK 5.1: MANAGEMENTROLLEN EN -VAARDIGHEDEN ............................................................... - 112 -
HOOFDSTUK 5.2: HISTORISCHE PERSPECTIEVEN OP HET MOTIVEREN VAN WERKNEMERS .............................. - 114 -
5.2.1 KLASSIEKE MOTIVATIETHEORIE ...................................................................................................... - 114 -
5.2.2 AANDACHT VOOR MENSELIJKE RELATIES/ PSYCHOSOCIALE BEHOEFTENWERKNEMERS .............................. - 114 -
5.2.3 DE BEHOEFTE PIRAMIDE VAN MASLOW 1943.................................................................................. - 115 -
5.2.4 MOTIVERENDE VS. HYGIËNEFACTOREN VAN HERZBERG 1960 ............................................................ - 116 -
5.2.5 LEERTHEORIE - BEHAVIORISM ....................................................................................................... - 117 -
5.2.6 THEORIE X VS THEORIE Y VAN MCGREGOR 1960 ............................................................................ - 117 -
HOOFDSTUK 5.3: MOGELIJKE STRATEGIEËN VOOR HET MOTIVEREN VAN WERKNEMERS ............................... - 118 -
5.3.1 WERKBAAR WERK - KARASEK ........................................................................................................ - 118 -
5.3.2 ZELFBESCHIKKINGSTHEORIE – RYAN & DECI (1985; 2000) ............................................................... - 119 -
5.3.3 JOB INHOUDELIJKE STRATEGIEËN VOOR HET MOTIVEREN VAN WERKNEMERS.......................................... - 119 -
EINDCOMPETENTIES INLEIDING TOT DE BEDRIJFSKUNDE UA ................................................... - 120 -
SAMENVATTENDE TABEL VAN ALLE FORMULES: ...................................................................... - 121 -
EXAMEN INFO ......................................................................................................................... - 122 -
,UA : INLEIDING TOT BEDRIJFSKUNDE
DEEL 1: EEN ZAKELIJKE INSTELLING ONTWIKKELEN – DE CONTEXT
HOOFDSTUK 1.1: GRONDBEGINSELEN VAN ONDERNEMERSCHAP EN ECONOMIE
KORTE SV VAN DIT HOOFDSTUK:
- Bedrijven / organisaties
• Bedrijven als een open systeem
• Waarde creatie
• Verschillende soorten kosten
- Afhankelijkheid / onafhankelijkheid in het creëren van waarde
• Hiervoor te kennen: basisbegrippen MICRO- en MACRO economie => zie ook
inleiding tot de algemene economie
1.1.1 ORGANISATIE ALS OPEN SYSTEEM
- In deze cursus bekijken wij organisaties als “open systemen”:
Organisaties als open systemen
• Een organisatie is geen gesloten systeem, maar maakt deel uit van
haar omgeving.
→ Er is voortdurende interactie en uitwisseling met leveranciers, klanten,
overheid, enz.
• Een systeem is een groep componenten die met elkaar interageren en van
elkaar afhankelijk zijn om een gemeenschappelijk doel te bereiken.
Input – middelen van de organisatie
• Een organisatie heeft middelen (inputs) nodig om te kunnen functioneren. Deze
middelen kunnen in verschillende groepen worden onderverdeeld,
bijvoorbeeld:
• Kapitaal: alle hulpmiddelen die nodig zijn om een resultaat te behalen (zoals
geld, machines, gebouwen, technologie…).
• De organisatie kiest welke middelen ze gebruikt om een product of dienst te
realiseren.
Output
, • De output (het eindresultaat) hangt af van de sector waarin de organisatie
actief is — bijvoorbeeld goederen in de industriële sector of diensten in de
tertiaire sector.
•
ð output is afhankelijk van de soort sector
- Twee hoofdtypes bedrijven
1. Producenten (industriële ondernemingen)
Dit zijn bedrijven die fysieke producten maken — bijvoorbeeld auto’s, machines of
computers.
ð Om zo’n bedrijf op te starten heb je veel geld (kapitaal) nodig voor
machines, gebouwen en grondstoffen. => kapitaal intensief
ð Daardoor is het moeilijk voor nieuwe bedrijven om zomaar te beginnen.
Dat heet een toetredingsdrempel.
ð Hoe groter de investering, hoe minder concurrenten er zullen zijn.
ð Producenten proberen vaak schaalvoordelen te behalen: door meer te
produceren daalt de kost per product.
ü Voorbeeld: Atlas Copco maakt luchtcompressoren. Dat vergt dure
installaties en hoog technisch kapitaal.
2. Dienstverleners
Deze bedrijven leveren diensten in plaats van tastbare producten.
ð Denk aan transportbedrijven, verzekeringsmaatschappijen,
boekhoudkantoren of winkels.
ð Hier is vooral kennis en arbeid belangrijk in plaats van machines.
ð Het werk is dus arbeidsintensief.
ð In deze indeling wordt handel (zoals detailhandel en groothandel) ook
gezien als een vorm van dienstverlening.
• Evolutie: producten + diensten samen
ð Vandaag vervaagt de grens tussen producenten en dienstverleners.
ð Vroeger leverden producenten enkel producten.
ð Nu bieden ze extra diensten aan, zoals onderhoud, herstelling of advies.
ð Dit heet servitisatie (servitization):
het product wordt ontworpen om het probleem van de klant op te
lossen, niet enkel om iets te verkopen.
ü Voorbeeld:
§ Als je een machine koopt, hoort daar vaak
een servicecontract bij.
§ Een autofabrikant verdient ook aan onderhoud en
, service na de verkoop.
§ IBM verkoopt niet alleen computers, maar biedt
ook consultancy en IT-diensten aan.
• Conclusie: Bedrijven combineren vandaag productie en dienstverlening om
meer waarde te creëren en vaste inkomsten (cashflows) te genereren op lange
termijn.
1.1.2 DOEL VAN ORGANISATIES: EEN BEDRIJF, ORGANISATIE OF ONDERNEMING WILT…
Elke organisatie — of het nu een bedrijf of een vereniging is — heeft een doel:
waarde creëren voor haar klanten, consumenten of doelgroep.
- Profitsector (winstgerichte organisaties)
• Doel: winst maken → dit is het centrale doel van bedrijven of ondernemingen.
• Toch hebben ze ook een maatschappelijke rol, zoals werkgelegenheid bieden,
innoveren, bijdragen aan duurzaamheid, enz.
• Voorbeelden: commerciële bedrijven zoals supermarkten, autofabrikanten,
banken, enz.
- Non-profitsector
• Bestaat uit organisaties die niet gericht zijn op winstuitkering.
→ winst wordt niet verdeeld, maar hergebruikt in de organisatie.
• Voorbeeld: Scouts & Gidsen, ziekenhuizen, scholen, goede doelen.
• Ze moeten financieel efficiënt werken:
ð streven naar break-even (geen verlies, geen grote winst),
ð met voldoende marge voor investeringen of toekomstige projecten.
- Gemeenschappelijk doel: Zowel profit- als non-profitorganisaties streven
naar waardecreatie:
ð Ze willen iets betekenen voor hun klanten, leden of de maatschappij.
Het verschil ligt enkel in wat ze met de winst doen.
1.1.3 KLANTENWAARDE
- Klantenwaarde = het verschil tussen de waargenomen waarde (W) van een product en
de prijs (P) die de klant betaalt.
- KPW schema toont dit als:
Kosten (K) < Prijs (P) < Waarde (W)
• Kosten (K): interne productiekosten voor het bedrijf
• Prijs (P): bedrag dat de klant betaalt
• Waarde (W): wat de klant vindt dat het product waard is (voordeel, kwaliteit,
beleving)
- Doel van bedrijven:
→ Kosten laag houden
→ Prijs optimaliseren (niet te laag, niet te hoog)
→ Waarde voor klant verhogen
, è Zo creëer je superieure klantenwaarde: de klant ervaart meer voordeel dan wat hij
betaalt, terwijl het bedrijf winst maakt.
- Superieure klantenwaarde
• Waarden:
ð De prijs die de klanten willen betalen
ð Is sterk afhankelijk van de perceptie van de klanten!!
• Superieure klantenwaarde ALS
ð De waargenomen voordelen van het product/de dienst > de verwachte
voordelen
ð Voordelen van jouw product/dienst > voordelen van
het product/de dienst van concurrenten
• Hoe de creatie van klantenwaarde aanpakken? Vanaf het begin in perspectief
van de klant denken? Wat heeft de klant nodig/ hoe kan ik de klant helpen?
ð Voorbeeld – B2B bedrijven
ü Hoe bijdragen aan de winstgevendheid van je afnemer?
ü Realisatie van DIRECTE kostenbesparingen bij de afnemer, door
een product/dienst aan te bieden met een lagere PRIJS =
Financieel voordeel
ü Realisatie van INDIRECTE kostenbesparingen (vb: dankzij jouw
bedrijf kan de klant zijn voorraad verkleinen, efficiënter werken
door nieuw besturingssysteem, …)
ü Bijdragen aan de DIFFERENTIATIE van de afnemer (impact op de
kerncompetenties van de klant, vb. Producten van je klant
worden innovatiever door een materiaal dat jij aanbiedt – Night
vision BMW)
- Waarom is klantenwaarde zo belangrijk?
• Marktreputatie, je wilt dat de klanten veel vertrouwen hebben in het merk
• Opbouwen van marktgerelateerde activa (middelen) voor de onderneming,
zoals
, ð Marktreputatie (vertrouwen door sterk merk, efficiency, innovatief zijn,
service vriendelijkheid,…)
ð Installed base (vb: Microsoft) => Microsoft is een platform organisatie
dat start-ups kortingen geeft bij de start maar later hebben ze macht
door fees
ð Partnerrelaties (vb: terugkerende klanten in een B2B relatie dankzij
verbeteren van de kerncompetenties van de klant) => kiezen met wie je
gaat samen werken, je wil geen slechte reputatie door samenwerking,
samenwerking kan wel nieuwe/ terugkerende klanten opleveren,…
• Marktgerelateerde activa leiden tot financiële waarde! => Apple bv:
aandeelhouders waarde veel groter dan boekhoudkundige waarde dmv
perceptie van klanten ‘superieur brand, vernieuwend product,…’
1.1.4 SCHAALVOORDELEN, ECONOMIES OF SCOPE, GEMIDDELDE & MARGINALE KOST
- Welke kostenvoordelen kunnen organisaties bereiken?
Schaalvoordelen (Economies of Scale)
• Wanneer een organisatie meer produceert, kan de gemiddelde kost per
product dalen.
ð Dit komt doordat vaste kosten (zoals huur, machines, management)
worden verspreid over meer producten.
• Gemiddelde kost (Average Cost) = Totale kosten / aantal geproduceerde
eenheden
ð Geeft aan hoeveel één product gemiddeld kost om te maken.
• Marginale kost (Marginal Cost) = Extra kost om één bijkomende eenheid te
produceren.
• Redenen waarom schaalvoordelen ontstaan:
ð Vaste kosten worden verdeeld over meer output.
(bv. één machine bedienen voor 100 i.p.v. 10 producten)
ð Operationele efficiëntie stijgt: beter gebruik van personeel, machines en
processen.
(bv. minder verspilling, snellere productie)
• Drie situaties
ð Schaalvoordeel:
Gemiddelde kosten dalen bij stijgende output.
ð Constante schaalopbrengst:
Gemiddelde kosten blijven gelijk wanneer output veranderd (stijgt/
daalt)
ð Schaalnadeel:
Gemiddelde kosten stijgen bij stijgende output (bv. door meer toezicht,
onderhoud, of overwerk).
• Conclusie:
Hoe meer je produceert, hoe efficiënter en goedkoper het meestal wordt —
maar slechts tot op een bepaald punt. Daarna kunnen schaalnadelen ontstaan.
, - Schaalvoordelen:
De grafiek toont een U-vormige gemiddelde kostencurve (Average Variable Cost, AVC).
=> illustreert hoe schaalvoordelen en schaalnadelen werken bij productie.
• 1. Linkerzijde van de U: schaalvoordelen
ð In het begin heeft een bedrijf hoge vaste kosten (gebouw, machines,
personeel).
ð Naarmate de output stijgt, worden die vaste kosten verdeeld over meer
producten.
→ De gemiddelde kost per eenheid daalt.
ð Ook de efficiëntie stijgt: personeel en machines worden beter benut.
→ Dit heet economies of scale.
• 2. Onderste punt van de U: minimum efficient scale
ð Dit is het laagste punt van de curve, waar de gemiddelde kost het
minimum bereikt.
ð Hier produceert het bedrijf aan de meest efficiënte schaalgrootte.
ð De “minimum efficient scale” = het punt waarop de schaalvoordelen
volledig zijn uitgeput.
Daarna levert extra groei geen extra efficiëntie meer op.
• 3. Rechterzijde van de U: schaalnadelen
ð Wanneer productie nog verder stijgt:
ü Capaciteitsproblemen ontstaan (te weinig ruimte, te veel
personeel).
ü Variabele kosten stijgen sneller (meer overuren, extra machines,
hogere onderhoudskosten).
ü Hierdoor stijgt de gemiddelde kost opnieuw.
→ Dit heet diseconomies of scale (schaalnadelen).
• Voorbeeld: Een fabriek maakt mondmaskers.
In het begin dalen de kosten per masker doordat de machines optimaal draaien.
Wanneer de productie echter té groot wordt, moet het bedrijf extra personeel
en machines voorzien, wat de variabele kosten verhoogt.
• Samenvatting:
ð Vaste kosten: spreiden over meer output → kosten dalen.
