H4: PSYCHOLOGISCHE VERKLARINGEN VAN CRIMINALITEIT
- Voor WO I
- Na WO I: 4 stromingen
(Persoonlijkheidsstoornissen)
Pathologische/psychiatrische stroming
o Psychopathie
o Wat is psychopathie?
o Aangeboren/aangeleerd?
o Behandelbaar?
Behaviorisme
VOOR WO I
- Ernstige geestesziekte en zwakzinnigheid
Gebrek aan intelligentie = strafwetten niet begrepen en dus niet
naleven
Kan eigen gedrag niet beheersen
- Meer actueel: diverse studies tonen verband tussen IQ en criminaliteit
- Diverse verklaringen
Direct: regels moeilijker begrijpen en vaardigheden moeilijker
ontwikkelen
Temporele rangorde hypothese: lager IQ door impulsieve/risicovolle
levensstijl
o Niet je IQ die bepaalt of je crimineel gedrag pleegt, maar
omgekeerd
o Je hanteert een bepaalde risicovolle/impulsieve levensstijl = IQ
doen afnemen
Mediërende factoren: lager IQ initieert meer faalervaringen (bv. op
school)
o Mogelijke labeling
o Door een lager IQ, meer frustratie etc. kan leiden tot meer
criminaliteit
o Mediërende factor, geen bepalende!
- Bij recenter onderzoek wordt IQ meer gespecifieerd naar verbaal IQ,
werkgeheugen, perceptueel geheugen en verwerkingssnelheid
NA WO I: PATHOLOGISCHE/PSYCHIATRISCHE STROMING
- O.a. kleptomanie, pyromanie, parafilie
- Ze bestaan, maar zijn zeer beperkt
Maar ook: Psychopathie (Uzieblo, 2022)
- Wat is psychopathie
4 facetten: interpersoonlijk, affectief, levensstijl en antisociaal
- Aangeboren/aangeleerd?
Ontwikkelings- en levensloopcriminologie
, Toegepast op psychopathie: risicofactor en etiologie
- Behandelbaar?
Wat is psychopathie?
- Persoonlijkheidsstoornissen (schizofrenie, borderline, …)
geïnventariseerd in DSM-V
- Maar: psychopathie niet in te vinden (enkel antisociale
persoonlijkheidsstoornis)
Meest gelinkt daaraan antisociale persoonlijkheidsstoornis
DSM werkt vnl. rond betrouwbaarheid
Als allemaal hetzelfde willen diagnosticeren moet tot objectieve
criteria komen
- Vanuit wetenschappelijk onderzoek (o.a. Hare, 2003) werd hiervoor
eigen diagnostisch instrument ontwikkeld: Psychopathy Checklist-
Revised of PCL-R
- PCL-R = vragenlijst met een score achteraf
Twintig items op driepuntenschaal
o 0: kenmerk is niet van toepassing
o 1: kenmerk is in enige mate van toepassing
o 2: kenmerk is duidelijk aanwezig bij de persoon
Leidt tot volgende scores:
o 0-20: lage mate van psychopathie
o 21-30: enige mate psychopathie (score van 30 is cutoff)
o 31-40: hoge mate (= prototypische persoonlijkheidsprofiel
psychopaat)
- Psychopathie is (net als andere persoonlijkheidsstoornissen) niet
categorisch, maar dimensionaal te benaderen
- Onderzoek wijst op prevalentie van 1-5%
PCL-R
- 20 items zijn in twee factoren ondergebracht die elk 2 facetten
bevatten
1. Interpersoonlijke en affectieve factor
2. Antisociale levensstijl factor
- Maar: de psychopaat bestaat niet
Veel variatie in psychopathische profiel terugvinden (niet allemaal
kille sadisten)
- Afname (en vnl. interpretatie) vraagt opleiding in psychopathologie,
statistiek en psychometrie + uitgebreide analyse (vragenlijst op zich
volstaat absoluut niet)
Factor 1: interpersoonlijke facet
- Voor WO I
- Na WO I: 4 stromingen
(Persoonlijkheidsstoornissen)
Pathologische/psychiatrische stroming
o Psychopathie
o Wat is psychopathie?
o Aangeboren/aangeleerd?
o Behandelbaar?
Behaviorisme
VOOR WO I
- Ernstige geestesziekte en zwakzinnigheid
Gebrek aan intelligentie = strafwetten niet begrepen en dus niet
naleven
Kan eigen gedrag niet beheersen
- Meer actueel: diverse studies tonen verband tussen IQ en criminaliteit
- Diverse verklaringen
Direct: regels moeilijker begrijpen en vaardigheden moeilijker
ontwikkelen
Temporele rangorde hypothese: lager IQ door impulsieve/risicovolle
levensstijl
o Niet je IQ die bepaalt of je crimineel gedrag pleegt, maar
omgekeerd
o Je hanteert een bepaalde risicovolle/impulsieve levensstijl = IQ
doen afnemen
Mediërende factoren: lager IQ initieert meer faalervaringen (bv. op
school)
o Mogelijke labeling
o Door een lager IQ, meer frustratie etc. kan leiden tot meer
criminaliteit
o Mediërende factor, geen bepalende!
- Bij recenter onderzoek wordt IQ meer gespecifieerd naar verbaal IQ,
werkgeheugen, perceptueel geheugen en verwerkingssnelheid
NA WO I: PATHOLOGISCHE/PSYCHIATRISCHE STROMING
- O.a. kleptomanie, pyromanie, parafilie
- Ze bestaan, maar zijn zeer beperkt
Maar ook: Psychopathie (Uzieblo, 2022)
- Wat is psychopathie
4 facetten: interpersoonlijk, affectief, levensstijl en antisociaal
- Aangeboren/aangeleerd?
Ontwikkelings- en levensloopcriminologie
, Toegepast op psychopathie: risicofactor en etiologie
- Behandelbaar?
Wat is psychopathie?
- Persoonlijkheidsstoornissen (schizofrenie, borderline, …)
geïnventariseerd in DSM-V
- Maar: psychopathie niet in te vinden (enkel antisociale
persoonlijkheidsstoornis)
Meest gelinkt daaraan antisociale persoonlijkheidsstoornis
DSM werkt vnl. rond betrouwbaarheid
Als allemaal hetzelfde willen diagnosticeren moet tot objectieve
criteria komen
- Vanuit wetenschappelijk onderzoek (o.a. Hare, 2003) werd hiervoor
eigen diagnostisch instrument ontwikkeld: Psychopathy Checklist-
Revised of PCL-R
- PCL-R = vragenlijst met een score achteraf
Twintig items op driepuntenschaal
o 0: kenmerk is niet van toepassing
o 1: kenmerk is in enige mate van toepassing
o 2: kenmerk is duidelijk aanwezig bij de persoon
Leidt tot volgende scores:
o 0-20: lage mate van psychopathie
o 21-30: enige mate psychopathie (score van 30 is cutoff)
o 31-40: hoge mate (= prototypische persoonlijkheidsprofiel
psychopaat)
- Psychopathie is (net als andere persoonlijkheidsstoornissen) niet
categorisch, maar dimensionaal te benaderen
- Onderzoek wijst op prevalentie van 1-5%
PCL-R
- 20 items zijn in twee factoren ondergebracht die elk 2 facetten
bevatten
1. Interpersoonlijke en affectieve factor
2. Antisociale levensstijl factor
- Maar: de psychopaat bestaat niet
Veel variatie in psychopathische profiel terugvinden (niet allemaal
kille sadisten)
- Afname (en vnl. interpretatie) vraagt opleiding in psychopathologie,
statistiek en psychometrie + uitgebreide analyse (vragenlijst op zich
volstaat absoluut niet)
Factor 1: interpersoonlijke facet
