Biologie 3: Stofwisseling in de cel.
Binas tabellen:
69: Fotosynthese en Chemosynthese.
67: Structuurformules en structuren.
3.1 Chemie in cellen.
Stofwisseling/metabolisme = het geheel van chemische processen in cellen van organismen.
Levende cellen nemen stoffen op uit hun omgeving en zetten die stoffen om in andere
stoffen. Die omzettingen zijn nodig voor de opbouw van de cel en de energievoorziening.
Basale metabolisme/grondstofwisseling = alle processen die in rust doorgaan. (Bv:
hartslag).
De intensiteit van basale metabolisme kun je bepalen door de hoeveelheid zuurstof te
meten die een individu in rust verbruikt. De intensiteit is onder andere afhankelijk van
geslacht, leeftijd en lichaamsgewicht.
Bekende stofwisselingsprocessen: fotosynthese, verbranding van glucose, eiwitsynthese,
omzetting van glucose in glycogeen, enz…
Organische moleculen:
Relatief groot.
Bevatten veel chemische energie (straling is een andere vorm van energie).
Bevatten in ieder geval C en H, meestal ook O (verder vaak N, P, S).
Bouwstenen voor cellen en dus voor leven.
Bv: Koolhydraten, vetten, eiwitten en DNA.
Anorganische stoffen:
Relatief klein.
Bevatten weinig chemische energie.
Komen overal in het heelal voor (ook op levenloze planeten).
Bv: water, koolstofdioxide, zuurstof, mineralen, zouten en metalen.
Assimilatie = de opbouw van organische moleculen uit kleinere moleculen.
Klein groot.
Altijd energie voor nodig.
Resultaat: vorming van organische stoffen waaruit cellen bestaan.
Bij assimilatiereacties wordt energie vastgelegd in de chemische bindingen van
grotere moleculen.
De koolstofwaterverbinding is energierijk.
Dissimilatie = de afbraak van organische moleculen tot kleinere moleculen.
Groot klein.
Er komt energie bij vrij. (Chemische energie, licht, warmte, enz.).
Bij dissimilatie komt chemische energie uit stoffen beschikbaar voor processen in
cellen.
Zolang een cel/organisme leeft vindt er altijd dissimilatie plaats.
, Chemische energie = de energie die in de atoombindingen van energierijke stoffen is
opgeslagen.
Autotroof = in staat tot vorming van een organische stof met energie, die niet afkomstig is
van de oxidatie van een organische stof, maar afkomstig van de oxidatie van anorganische
stoffen of het zonlicht (platen en cyanobacteriën).
Heterotroof = niet in staat tot koolstofassimilatie, dus niet in staat uit anorganische stoffen
organische stoffen te maken. (Bv: dieren). Halen hun organische stoffen uit autotrofen.
Koolstofassimilatie/fotosynthese = de vorming van glucose uit koolstofdioxide en water
m.b.v. licht/energie.
Voortgezette assimilatie = omzetting van producten van de koolstofassimilatie in andere
organische stoffen. (Bv: koolhydraten, eiwitten, vetten en DNA uit glucose).
Bij voortgezette assimilatie ontstaan grote organische moleculen met energierijke bindingen.
Door dissimilatie van organische moleculen komt energie vrij voor celprocessen, zoals
assimilatie of stoffentransport. Voortgezette assimilatie en dissimilatie vinden zowel in
autotrofe als heterotrofe organismen plaats.
ATP/adenosinetrifosfaat = molecuul waar chemische energie in opgeslagen zit die
overgedragen wordt naar plaatsen waar de cel energie nodig heeft.
Elk ATP-molecuul bestaat uit drie fosfaatgroepen die gebonden zijn door energierijke
bindingen.
De chemische energie zit opgeslagen in de fosfaat-fosfaat binding.
ATP kan worden overgedragen op andere verbindingen (ATP ADP + Pi +energie).
ATP ontstaat uit ADP door toevoeging van energie en anorganisch fosfaat. (ADP + Pi +
energie ATP). = fosforylering
De benodigde energie kan komen uit licht (fotosynthese) of verbranding van glucose.
Het loskoppelen van een fosfaatgroep uit ATP levert vrije energie op, die gebruikt
wordt voor allerlei energieverbruikende processen in de cel.
Binas tabellen:
69: Fotosynthese en Chemosynthese.
67: Structuurformules en structuren.
3.1 Chemie in cellen.
Stofwisseling/metabolisme = het geheel van chemische processen in cellen van organismen.
Levende cellen nemen stoffen op uit hun omgeving en zetten die stoffen om in andere
stoffen. Die omzettingen zijn nodig voor de opbouw van de cel en de energievoorziening.
Basale metabolisme/grondstofwisseling = alle processen die in rust doorgaan. (Bv:
hartslag).
De intensiteit van basale metabolisme kun je bepalen door de hoeveelheid zuurstof te
meten die een individu in rust verbruikt. De intensiteit is onder andere afhankelijk van
geslacht, leeftijd en lichaamsgewicht.
Bekende stofwisselingsprocessen: fotosynthese, verbranding van glucose, eiwitsynthese,
omzetting van glucose in glycogeen, enz…
Organische moleculen:
Relatief groot.
Bevatten veel chemische energie (straling is een andere vorm van energie).
Bevatten in ieder geval C en H, meestal ook O (verder vaak N, P, S).
Bouwstenen voor cellen en dus voor leven.
Bv: Koolhydraten, vetten, eiwitten en DNA.
Anorganische stoffen:
Relatief klein.
Bevatten weinig chemische energie.
Komen overal in het heelal voor (ook op levenloze planeten).
Bv: water, koolstofdioxide, zuurstof, mineralen, zouten en metalen.
Assimilatie = de opbouw van organische moleculen uit kleinere moleculen.
Klein groot.
Altijd energie voor nodig.
Resultaat: vorming van organische stoffen waaruit cellen bestaan.
Bij assimilatiereacties wordt energie vastgelegd in de chemische bindingen van
grotere moleculen.
De koolstofwaterverbinding is energierijk.
Dissimilatie = de afbraak van organische moleculen tot kleinere moleculen.
Groot klein.
Er komt energie bij vrij. (Chemische energie, licht, warmte, enz.).
Bij dissimilatie komt chemische energie uit stoffen beschikbaar voor processen in
cellen.
Zolang een cel/organisme leeft vindt er altijd dissimilatie plaats.
, Chemische energie = de energie die in de atoombindingen van energierijke stoffen is
opgeslagen.
Autotroof = in staat tot vorming van een organische stof met energie, die niet afkomstig is
van de oxidatie van een organische stof, maar afkomstig van de oxidatie van anorganische
stoffen of het zonlicht (platen en cyanobacteriën).
Heterotroof = niet in staat tot koolstofassimilatie, dus niet in staat uit anorganische stoffen
organische stoffen te maken. (Bv: dieren). Halen hun organische stoffen uit autotrofen.
Koolstofassimilatie/fotosynthese = de vorming van glucose uit koolstofdioxide en water
m.b.v. licht/energie.
Voortgezette assimilatie = omzetting van producten van de koolstofassimilatie in andere
organische stoffen. (Bv: koolhydraten, eiwitten, vetten en DNA uit glucose).
Bij voortgezette assimilatie ontstaan grote organische moleculen met energierijke bindingen.
Door dissimilatie van organische moleculen komt energie vrij voor celprocessen, zoals
assimilatie of stoffentransport. Voortgezette assimilatie en dissimilatie vinden zowel in
autotrofe als heterotrofe organismen plaats.
ATP/adenosinetrifosfaat = molecuul waar chemische energie in opgeslagen zit die
overgedragen wordt naar plaatsen waar de cel energie nodig heeft.
Elk ATP-molecuul bestaat uit drie fosfaatgroepen die gebonden zijn door energierijke
bindingen.
De chemische energie zit opgeslagen in de fosfaat-fosfaat binding.
ATP kan worden overgedragen op andere verbindingen (ATP ADP + Pi +energie).
ATP ontstaat uit ADP door toevoeging van energie en anorganisch fosfaat. (ADP + Pi +
energie ATP). = fosforylering
De benodigde energie kan komen uit licht (fotosynthese) of verbranding van glucose.
Het loskoppelen van een fosfaatgroep uit ATP levert vrije energie op, die gebruikt
wordt voor allerlei energieverbruikende processen in de cel.
