Samenvatting ontwikkelingspsychologie hoofdstuk 1

ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE
HOOFDSTUK 1: GESCHIEDENIS, THEORIE EN ONDERZOEKSSTRATEGIEEN




Definiëring ontwikkelingspsychologie
 Een wetenschap die stabiliteit en verandering van gedrag wil begrijpen over de
levensloop
- In verschillende domeinen: fysiek, cognitief, emotioneel en sociaal
- Met interesse voor beïnvloedende factoren voor ontwikkeling
 Is ook toegepast (= heeft belang voor praktijk)
 Is interdisciplinair (= samenwerking uit vele wetenschappen zoals bv. genetici,
historici, sociologen)



Theorieën over ontwikkeling:

= belangrijk om bepaalde ontwikkelingsfenomenen te verklaren en te voorspellen

 Beschrijven
 Verklaren
 Voorspellen

Theorie:

= Een geordend en samenhangend geheel van uitspraken dat gedrag beschrijft,
verklaart en voorspelt
 Bijvoorbeeld: Hechting
- Ontwikkeling van hechtingsrelatie in 1ste jaar (beschrijven)
- Waarom ontwikkelt die band zich? (verklaren)
- Wat is het gevolg hiervan voor latere hechtingsrelaties (voorspellen)

Nut van theorie:

 Begrijpen = geeft richting en betekenis aan wat we zien
 Basis voor praktijk
 Behoefte aan wetenschappelijke bevestiging = belang van replicatie

,Toepassing

Groei mindset: doorzettingsvermogen, niet opgeven als iets tegenslaat

Gefixeerde mindset: snel bij de pakken blijven zitten als iets niet lukt

Theorie van Dweck (2016) : de groei mindset is de beste om je doelen te bereiken

- Je haalt betere resultaten op school als je een groeimindset hebt
- Je kan je brein trainen om een groeimindset te krijgen



Structurele kenmerken
Continue vs discontinue ontwikkeling

Continu:

- Kwantitatieve verandering = uitbreiden van al bestaande vaardigheden
- Vaak geleidelijke verandering – gradueel (niet altijd!)
- Bv. eerste woordjes, eerste stapjes, leeftijd, werkgeheugen

Discontinu:

- Kwalitatieve veranderig = nieuwe manier van reageren in specifieke periodes
- Abrupte verandering – plotse ommezwaai
- Bv. morele ontwikkeling



Een verloop vs meerdere verlopen

 Vroeger: aanhangers van stadiatheorie (bv. Piaget en Kohlberg)
 Nu: meerdere vormen van ontwikkeling mogelijk door unieke combinaties van
persoonlijke en omgevingskenmerken

, Erfelijkheid vs milieu

Biologische theorien, erfelijkheid (nature): aangeboren biologische eigenschappen

 Judith Harris volgt deze theorie
 Naturatie: bij de geboorte wordt er eigenlijk al bepaald hoe de rest van je leven
zal verlopen (= bouwplan)
- Nadruk op ontwikkeling als endogeen = van binnenuit bestuurd
- Benadrukken stabiliteit en belang van erfelijkheid
- Omgeving = belangrijk bij vroege ervaring

Milieutheorien, omgeving (nurture): fysieke en sociale invloeden uit de context

 Watson volgt deze theorie
- Nadruk op ontwikkeling als exogeen = van buiten uit gestuurd
- Beklemtonen plasticiteit of veranderbaarheid
- Omgeving = ganse leven door belangrijk



Tegenwoordig: achterhaalde discussie want erfelijkheid en omgeving spelen op een
complexe manier op elkaar in

 Caspi (2003) : interactie tussen omgeving en genetica hangt samen om een
depressie te krijgen
 O’Connor (1998): een controlerende opvoeding samen met een genetisch risico
zorgen ervoor dat kinderen antisociaal gedrag vertonen



Levensloopperspectief

 Is belangrijke vertegenwoordiger en dynamische systeembenadering
 Gegroeid uit onderzoek naar volwassenen en ouderen
 Ontwikkeling als:
- Levenslang
- Multidimensioneel en veelvormig
- Plastisch
- Ingebed in verschillende contexten