1)
maandag 1 september 2025 17:27
College 1
Theoretische perspectieven:
- Psychodynamisch perspectief -> Freud. Gericht op het onderbewuste en conflicten uit
het verleden die invloed hebben op het gedrag. Id: onmiddellijke drift. Ego: rationeel
bemiddellaar. Uber/super -> maatschappelijke normen en waarden
- Behaviorisme -> gedragingen geleerd door geconditioneerde interactie met omgeving
- Humanisme -> behoeftes van mens wat motiveert om te ontwikkelen.
Hedendaagse perspectieven:
- Cognitief -> interne, mentale processen. Gedachten of leren van taal
- Biologisch -> mentale processen gevolg van zenuwen, hormoon en genen
- Evolutionair -> natuurlijke selectie. Organismen die zich beter aanpassen overleven beter.
Darwin.
- Culturele psychologie -> culturele waarden die gedrag beïnvloeden
1. Psychologie is een manier van denken
Goede theorie is:
- Falsifiseerbaar -> moet fout bewezen kunnen worden
- Bewijst niets -> data moet theorie ondersteunen maar niets concreets bewijzen (basic
research) (fundamenteel)
- Spaarzaamheid -> logische verklaring is de beste
Georganiseerd scepticisme -> dat wetenschappers alles in twijfel trekken
Onderzoekers moeten er geen voordeel of belang bij hebben (disinterestedness)
Baby aapjes: Eén theorie, de zogenaamde 'kasttheorie (cupboard)' over de hechting tussen
moeder en kind, stelt dat een moeder waardevol is voor een babyzoogdier omdat ze een
voedselbron is. De contactcomforttheorie stelt dat baby's zich aan hun moeder hechten omdat
hun warme, zachte vacht hen troost.
2. Informatiebronnen: waarom onderzoek het beste is en hoe je het vindt
Wetenschap vs empirisme
▪ Empirisme heeft geen vergelijkingsgroep
▪ In realistische situaties zijn er verschillende mogelijke verklaringen voor een uitkomst
(confounds)
▪ Confederate (medeplichtige): een acteur die een specifieke rol speelt voor de
experimentator
▪ Probabilistisch: Beschrijft de empirische methode, waarbij gesteld wordt dat wetenschap
bedoeld is om een
deel, maar niet alles te verklaren
Biases:
- Cognitieve bias/ availability heuristic -> dingen die gemakkelijk in onze gedachten
opkomen, ons denken sturen.
- Motivationele/ Conformation bias -> De neiging om alleen naar informatie te kijken die
overeenkomt met wat we willen geloven.
- Bias Blind spot -> denken zelf niet bevooroordeeld te zijn.
, Biases:
- Cognitieve bias/ availability heuristic -> dingen die gemakkelijk in onze gedachten
opkomen, ons denken sturen.
- Motivationele/ Conformation bias -> De neiging om alleen naar informatie te kijken die
overeenkomt met wat we willen geloven.
- Bias Blind spot -> denken zelf niet bevooroordeeld te zijn.
3. Drie beweringen, vier validiteiten: Ondervragingstools voor consumenten van onderzoek
Drie claims:
- Frequentie -> hoe vaak komt een verschijnsel voor
- Associatie -> samenhang/verband tussen variabelen
- Causale -> direct oorzaak gevolg verband
Vier soorten validiteit:
- Constructvaliditeit -> Hoe goed de variabelen in een onderzoek worden gemeten of
gemanipuleerd. Meet je wat je moet meten?
- Statistische validiteit -> Hoe goed de cijfers de bewering ondersteunen
- Interne validiteit -> Andere verklaringen voor gevonden resultaat?
- Externe validiteit -> De mate waarin de resultaten van een onderzoek generaliseren naar
een grotere
populatie
4. Ethische richtlijnen voor psychologisch onderzoek
Het Tuskegee Syphilis onderzoek laat drie ethische principes zien. (zwarte mannen geïnfecteerd
met syphilis werden onderzocht wat er gebeurde met hen. Zij kregen geen medische hulp)
Belmort report:
1) Respect voor personen -> Van te voren moeten deelnemers eerlijk geïnformeerd worden
over het onderzoek (in dit onderzoek werd gelogen over de nature van de deelname voor
onderzoek)
2) Weldadigheid -> Geen schade aan deelnemers of mensen dingen ontnemen. Vertrouwelijk
of anonieme studie (Deelnemers werden weerhouden van medische hulp en moesten
gevaarlijke testen doen)
3) Rechtvaardigheid -> De verhouding tussen het risico van meedoen en belang van de studie
moet goed zijn (Alle mannen die meededen waren zwart met een laag inkomen)
Milgram experiment (schokken geven) liet het ethische dilemma zien van tot hoe ver je
deelnemers mag laten gaan voor maatschappelijk belang. Deelnemers kregen geen goede
debrief achteraf. Hun werd niet verteld dat de deelnemers niet een echte schok kregen.
APA en CPA vulden deze basisprincipes aan.
- Integriteit
- Trouw/verantwoordelijkheid
- Institutionele toestemming
Als je een onderzoek uitvoert moet dit altijd gecontroleerd worden door een hogere instantie op
ethische principes (uitzondering op Amerikaanse bedrijven)
- Geïnformeerde toestemming
Van te voren moet deelnemer geïnformeerd zijn over het onderzoek en de risico's, maar ook
welke informatie vertrouwd is.
- Bedrog (deception)
Aard van het onderzoek. Onderzoekers kunnen niet te veel vooraf het onderzoek weergeven,
want dan zou data nutteloos zijn. Actief liegen -> commission. Informatie achterhouden ->
omission.
- Debriefing
Als er bedrog wordt gebruikt, moet er goede nazorg zijn. Het oorspronkelijke idee wordt
uitgelegd.
- Wangedrag bij onderzoek (misconduct)
maandag 1 september 2025 17:27
College 1
Theoretische perspectieven:
- Psychodynamisch perspectief -> Freud. Gericht op het onderbewuste en conflicten uit
het verleden die invloed hebben op het gedrag. Id: onmiddellijke drift. Ego: rationeel
bemiddellaar. Uber/super -> maatschappelijke normen en waarden
- Behaviorisme -> gedragingen geleerd door geconditioneerde interactie met omgeving
- Humanisme -> behoeftes van mens wat motiveert om te ontwikkelen.
Hedendaagse perspectieven:
- Cognitief -> interne, mentale processen. Gedachten of leren van taal
- Biologisch -> mentale processen gevolg van zenuwen, hormoon en genen
- Evolutionair -> natuurlijke selectie. Organismen die zich beter aanpassen overleven beter.
Darwin.
- Culturele psychologie -> culturele waarden die gedrag beïnvloeden
1. Psychologie is een manier van denken
Goede theorie is:
- Falsifiseerbaar -> moet fout bewezen kunnen worden
- Bewijst niets -> data moet theorie ondersteunen maar niets concreets bewijzen (basic
research) (fundamenteel)
- Spaarzaamheid -> logische verklaring is de beste
Georganiseerd scepticisme -> dat wetenschappers alles in twijfel trekken
Onderzoekers moeten er geen voordeel of belang bij hebben (disinterestedness)
Baby aapjes: Eén theorie, de zogenaamde 'kasttheorie (cupboard)' over de hechting tussen
moeder en kind, stelt dat een moeder waardevol is voor een babyzoogdier omdat ze een
voedselbron is. De contactcomforttheorie stelt dat baby's zich aan hun moeder hechten omdat
hun warme, zachte vacht hen troost.
2. Informatiebronnen: waarom onderzoek het beste is en hoe je het vindt
Wetenschap vs empirisme
▪ Empirisme heeft geen vergelijkingsgroep
▪ In realistische situaties zijn er verschillende mogelijke verklaringen voor een uitkomst
(confounds)
▪ Confederate (medeplichtige): een acteur die een specifieke rol speelt voor de
experimentator
▪ Probabilistisch: Beschrijft de empirische methode, waarbij gesteld wordt dat wetenschap
bedoeld is om een
deel, maar niet alles te verklaren
Biases:
- Cognitieve bias/ availability heuristic -> dingen die gemakkelijk in onze gedachten
opkomen, ons denken sturen.
- Motivationele/ Conformation bias -> De neiging om alleen naar informatie te kijken die
overeenkomt met wat we willen geloven.
- Bias Blind spot -> denken zelf niet bevooroordeeld te zijn.
, Biases:
- Cognitieve bias/ availability heuristic -> dingen die gemakkelijk in onze gedachten
opkomen, ons denken sturen.
- Motivationele/ Conformation bias -> De neiging om alleen naar informatie te kijken die
overeenkomt met wat we willen geloven.
- Bias Blind spot -> denken zelf niet bevooroordeeld te zijn.
3. Drie beweringen, vier validiteiten: Ondervragingstools voor consumenten van onderzoek
Drie claims:
- Frequentie -> hoe vaak komt een verschijnsel voor
- Associatie -> samenhang/verband tussen variabelen
- Causale -> direct oorzaak gevolg verband
Vier soorten validiteit:
- Constructvaliditeit -> Hoe goed de variabelen in een onderzoek worden gemeten of
gemanipuleerd. Meet je wat je moet meten?
- Statistische validiteit -> Hoe goed de cijfers de bewering ondersteunen
- Interne validiteit -> Andere verklaringen voor gevonden resultaat?
- Externe validiteit -> De mate waarin de resultaten van een onderzoek generaliseren naar
een grotere
populatie
4. Ethische richtlijnen voor psychologisch onderzoek
Het Tuskegee Syphilis onderzoek laat drie ethische principes zien. (zwarte mannen geïnfecteerd
met syphilis werden onderzocht wat er gebeurde met hen. Zij kregen geen medische hulp)
Belmort report:
1) Respect voor personen -> Van te voren moeten deelnemers eerlijk geïnformeerd worden
over het onderzoek (in dit onderzoek werd gelogen over de nature van de deelname voor
onderzoek)
2) Weldadigheid -> Geen schade aan deelnemers of mensen dingen ontnemen. Vertrouwelijk
of anonieme studie (Deelnemers werden weerhouden van medische hulp en moesten
gevaarlijke testen doen)
3) Rechtvaardigheid -> De verhouding tussen het risico van meedoen en belang van de studie
moet goed zijn (Alle mannen die meededen waren zwart met een laag inkomen)
Milgram experiment (schokken geven) liet het ethische dilemma zien van tot hoe ver je
deelnemers mag laten gaan voor maatschappelijk belang. Deelnemers kregen geen goede
debrief achteraf. Hun werd niet verteld dat de deelnemers niet een echte schok kregen.
APA en CPA vulden deze basisprincipes aan.
- Integriteit
- Trouw/verantwoordelijkheid
- Institutionele toestemming
Als je een onderzoek uitvoert moet dit altijd gecontroleerd worden door een hogere instantie op
ethische principes (uitzondering op Amerikaanse bedrijven)
- Geïnformeerde toestemming
Van te voren moet deelnemer geïnformeerd zijn over het onderzoek en de risico's, maar ook
welke informatie vertrouwd is.
- Bedrog (deception)
Aard van het onderzoek. Onderzoekers kunnen niet te veel vooraf het onderzoek weergeven,
want dan zou data nutteloos zijn. Actief liegen -> commission. Informatie achterhouden ->
omission.
- Debriefing
Als er bedrog wordt gebruikt, moet er goede nazorg zijn. Het oorspronkelijke idee wordt
uitgelegd.
- Wangedrag bij onderzoek (misconduct)
