HOOFDSTUK 1: GRONSTELLINGEN EN STRUCTUUR VAN HET INTERNATIONAAL RECHT
1.1. Introductie
Definitie internationaal recht:
=* Het internationaal recht is een rechtssysteem dat de onderlinge relatie van de soevereine staten en hun rechten en plichten jegens elkaar
regelt.
Gaat niet enkel om die soevereine staten, ook nog een heleboel andere actoren die erbij komen.
Verschil internationaal- en nationaal rechtssysteem:
Internationaal recht heeft:
Geen wetgevende of uitvoerende macht
Geen verplichte en vastgelegde procedure voor de beslechting van juridische geschillen.
Ontstaan:
Internationaal recht heeft zich kunnen ontwikkelen doordat de staten na WOII probeerden samen te werken bij het vinden van juridische
oplossingen voor juridische problemen van gemeenschappelijk belang.
Er was een niveau van wederzijds vertrouwen tussen de staten.
o Nu steeds meer rivaliteit, concurrentie en wantrouwen.
1.2. Een korte geschiedenis van het internationaal recht
Het interbellum
Verwoesting en bloedbad veroorzaakt na WOI = domineerde gebeurtenissen in interbellum.
Belangrijke ontwikkeling:
Oprichting Volkenbond
o Taak: wereldvrede bewaren
Geen oorlog verbieden (pas pogingen hiertoe bij verdrag van Parijs)
Wel landen verplichten om potentiële destabiliserende geschillen voor te leggen aan een van de vele mechanismen voor
geschilbeslechting.
,Belangrijk resultaat:
Oprichting van het Permanent Hof van internationale justitie
o Voorloper van Internationaal Gerechtshof
Periode na de Tweede Wereldoorlog
Grote successen in internationaal recht.
Volkenbond Verenigde Naties
Taak: handhaven van de internationale vrede en veiligheidsraad
Principes: gelijke rechten, zelfbeschikking van volkeren, soevereine gelijkheid van de lidstaten
VN-Handvest: verbood gebruik van geweld en gaf VN-veiligheidsraad de bevoegdheid om geweld te gebruiken indien nodig voor het
handhaven van vrede.
Maar VN-Veiligheidsraad inactief door Koude oorlog. Pas na de ineenstorting van het communisme en de verdrijving van Irak uit Koeweit
functioneerde de Veiligheidsraad min of meer.
Oprichting van de Algemene vergadering
Alle lidstaten worden hierin vertegenwoordigd
Slechts adviserende rol, maar:
o Biedt een structuur voor alle lidstaten om hun mening te uiten en zorgen te bespreken.
o Belangrijke bijdrage geleverd aan wereldwijde doelen
o Bijgedragen aan ontwikkeling van internationaal recht door oprichting International Law Commission.
Internationale organisaties
NAVO
Taak: leden verdedigen elkaar wederzijds in geval van een aanval door een externe factor.
Oorsprong: opgericht op de dreiging van de Sovjet-Unie tegen te gaan maar nog steeds wel van belang.
Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal Europese economische Gemeenschap (verdrag van Rome) Europese Unie (Verdrag van
Maastricht)
,Buiten Europa: AOS (Organisatie van Amerikaanse staten) of de AU (Afrikaanse Unie)
1.3. De structuren van het internationaal recht
Internationaal recht kan best worden gezien als een aanvulling van het nationaal recht.
Nationaal recht: geschikt om juridische geschillen tussen burgers van een staat of tussen burgers en een staat te beslechten, maar niet
geschikt in situaties waarin de belangen van meerdere soevereine staten botsen.
Internationaal recht is antwoord dan.
Reikwijdte internationaal recht is afhankelijk van de reikwijdte van het nationaal recht, want hoe minder iets geregeld is in het nationaal
recht hoe meer het internationaal recht nodig is.
Hoe wordt iets internationaal recht?
2 manieren:
Wanneer twee of meer staten botsende belangen hebben in de kern van de kwestie
Wanneer de betrokken staten in een verdrag zijn overeengekomen om de kwestie internationaal karakter te geven.
Internationaal samenlevingsrecht Internationaal recht van ‘samenwerken’
Internationaal recht van ‘samen bestaan’
Internationaal coëxistentierecht
= Regelt dat staten vreedzaam naast elkaar kunnen bestaan, zonder = Gaat hier over de samenwerking tussen staten, vaak voor
elkaar te storen, terwijl ze toch hun eigen belangen nastreven. maatschappelijke doelen die niet per se botsende belangen tussen
Gaat dus over de klassieke onderwerpen van het internationaal staten zijn, maar waarvoor ze gezamelijke regels afspreken via
recht waar staten botsende belangen kunnen hebben. verdragen.
Verplichtingen door de inhoud Verplichtingen door de vorm
Horizontaal: alle staten zijn juridisch gelijk Jonger dan internationaal samenlevingsrecht
Onontkoombaar Het is facultatief/vrijwillig om een kwestie om te zetten naar
internationaal recht. Daardoor gaat de ontwikkeling wel soms
traag.
, 1.4. Waarom zijn staten gebonden aan het naleven van het internationaal recht?
Debat gedomineerd door:
Natuurrecht – ‘Gebonden om het na te leven omdat dat moreel het juiste is, omdat de dictaten van de natuur bepaald gedrag van
staten vereisen.’
Positivisme – ‘Gebonden om het na te leven omdat ze ermee hebben ingestemd.’
Internationale rechtsorde heeft er lang mee geworsteld om de soevereiniteit van de staten te verzoenen met internationale verplichtingen,
want dat lijkt dan de ontkenning van de soevereiniteit in te houden.
De pluraliteit van soevereine staten rechtvaardigt het bindend karakter van het internationale recht.
Staten kunnen discussiëren, maar niet over de vraag of ze gebonden zijn aan de verplichtingen, maar wel over de inhoud van de
verplichtingen.
1.5. Relatie tussen internationaal en nationaal recht
1. Internationaal recht heeft voorrang op nationaal recht.
2. Een staat kan een schending van een internationale wettelijke verplichting niet rechtvaardigen met het argument dat de naleving ervan in
strijd zou zijn met nationaal recht.
3. Meestal is het aan de staat zelf om te beslissen op welke manier die de internationale verplichting gaan uitvoeren.
4. Lidstaten van de EU kunnen verplicht zijn om bepaalde verordeningen en richtlijnen van de EU op een bepaalde manier te implementeren in
nationaal rechtssysteem.
Manier waarop internationaal recht in nationale rechtsstelsel wordt toegepast:
1. Monisme
Internationaal recht en nationaal recht vormen één enkele rechtsorde.
Internationaal recht kan rechtstreeks worden toegepast in het nationaal rechtssysteem, en heeft voorrang bij conflicten. Er is dus
geen omzetting nodig.
1.1. Introductie
Definitie internationaal recht:
=* Het internationaal recht is een rechtssysteem dat de onderlinge relatie van de soevereine staten en hun rechten en plichten jegens elkaar
regelt.
Gaat niet enkel om die soevereine staten, ook nog een heleboel andere actoren die erbij komen.
Verschil internationaal- en nationaal rechtssysteem:
Internationaal recht heeft:
Geen wetgevende of uitvoerende macht
Geen verplichte en vastgelegde procedure voor de beslechting van juridische geschillen.
Ontstaan:
Internationaal recht heeft zich kunnen ontwikkelen doordat de staten na WOII probeerden samen te werken bij het vinden van juridische
oplossingen voor juridische problemen van gemeenschappelijk belang.
Er was een niveau van wederzijds vertrouwen tussen de staten.
o Nu steeds meer rivaliteit, concurrentie en wantrouwen.
1.2. Een korte geschiedenis van het internationaal recht
Het interbellum
Verwoesting en bloedbad veroorzaakt na WOI = domineerde gebeurtenissen in interbellum.
Belangrijke ontwikkeling:
Oprichting Volkenbond
o Taak: wereldvrede bewaren
Geen oorlog verbieden (pas pogingen hiertoe bij verdrag van Parijs)
Wel landen verplichten om potentiële destabiliserende geschillen voor te leggen aan een van de vele mechanismen voor
geschilbeslechting.
,Belangrijk resultaat:
Oprichting van het Permanent Hof van internationale justitie
o Voorloper van Internationaal Gerechtshof
Periode na de Tweede Wereldoorlog
Grote successen in internationaal recht.
Volkenbond Verenigde Naties
Taak: handhaven van de internationale vrede en veiligheidsraad
Principes: gelijke rechten, zelfbeschikking van volkeren, soevereine gelijkheid van de lidstaten
VN-Handvest: verbood gebruik van geweld en gaf VN-veiligheidsraad de bevoegdheid om geweld te gebruiken indien nodig voor het
handhaven van vrede.
Maar VN-Veiligheidsraad inactief door Koude oorlog. Pas na de ineenstorting van het communisme en de verdrijving van Irak uit Koeweit
functioneerde de Veiligheidsraad min of meer.
Oprichting van de Algemene vergadering
Alle lidstaten worden hierin vertegenwoordigd
Slechts adviserende rol, maar:
o Biedt een structuur voor alle lidstaten om hun mening te uiten en zorgen te bespreken.
o Belangrijke bijdrage geleverd aan wereldwijde doelen
o Bijgedragen aan ontwikkeling van internationaal recht door oprichting International Law Commission.
Internationale organisaties
NAVO
Taak: leden verdedigen elkaar wederzijds in geval van een aanval door een externe factor.
Oorsprong: opgericht op de dreiging van de Sovjet-Unie tegen te gaan maar nog steeds wel van belang.
Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal Europese economische Gemeenschap (verdrag van Rome) Europese Unie (Verdrag van
Maastricht)
,Buiten Europa: AOS (Organisatie van Amerikaanse staten) of de AU (Afrikaanse Unie)
1.3. De structuren van het internationaal recht
Internationaal recht kan best worden gezien als een aanvulling van het nationaal recht.
Nationaal recht: geschikt om juridische geschillen tussen burgers van een staat of tussen burgers en een staat te beslechten, maar niet
geschikt in situaties waarin de belangen van meerdere soevereine staten botsen.
Internationaal recht is antwoord dan.
Reikwijdte internationaal recht is afhankelijk van de reikwijdte van het nationaal recht, want hoe minder iets geregeld is in het nationaal
recht hoe meer het internationaal recht nodig is.
Hoe wordt iets internationaal recht?
2 manieren:
Wanneer twee of meer staten botsende belangen hebben in de kern van de kwestie
Wanneer de betrokken staten in een verdrag zijn overeengekomen om de kwestie internationaal karakter te geven.
Internationaal samenlevingsrecht Internationaal recht van ‘samenwerken’
Internationaal recht van ‘samen bestaan’
Internationaal coëxistentierecht
= Regelt dat staten vreedzaam naast elkaar kunnen bestaan, zonder = Gaat hier over de samenwerking tussen staten, vaak voor
elkaar te storen, terwijl ze toch hun eigen belangen nastreven. maatschappelijke doelen die niet per se botsende belangen tussen
Gaat dus over de klassieke onderwerpen van het internationaal staten zijn, maar waarvoor ze gezamelijke regels afspreken via
recht waar staten botsende belangen kunnen hebben. verdragen.
Verplichtingen door de inhoud Verplichtingen door de vorm
Horizontaal: alle staten zijn juridisch gelijk Jonger dan internationaal samenlevingsrecht
Onontkoombaar Het is facultatief/vrijwillig om een kwestie om te zetten naar
internationaal recht. Daardoor gaat de ontwikkeling wel soms
traag.
, 1.4. Waarom zijn staten gebonden aan het naleven van het internationaal recht?
Debat gedomineerd door:
Natuurrecht – ‘Gebonden om het na te leven omdat dat moreel het juiste is, omdat de dictaten van de natuur bepaald gedrag van
staten vereisen.’
Positivisme – ‘Gebonden om het na te leven omdat ze ermee hebben ingestemd.’
Internationale rechtsorde heeft er lang mee geworsteld om de soevereiniteit van de staten te verzoenen met internationale verplichtingen,
want dat lijkt dan de ontkenning van de soevereiniteit in te houden.
De pluraliteit van soevereine staten rechtvaardigt het bindend karakter van het internationale recht.
Staten kunnen discussiëren, maar niet over de vraag of ze gebonden zijn aan de verplichtingen, maar wel over de inhoud van de
verplichtingen.
1.5. Relatie tussen internationaal en nationaal recht
1. Internationaal recht heeft voorrang op nationaal recht.
2. Een staat kan een schending van een internationale wettelijke verplichting niet rechtvaardigen met het argument dat de naleving ervan in
strijd zou zijn met nationaal recht.
3. Meestal is het aan de staat zelf om te beslissen op welke manier die de internationale verplichting gaan uitvoeren.
4. Lidstaten van de EU kunnen verplicht zijn om bepaalde verordeningen en richtlijnen van de EU op een bepaalde manier te implementeren in
nationaal rechtssysteem.
Manier waarop internationaal recht in nationale rechtsstelsel wordt toegepast:
1. Monisme
Internationaal recht en nationaal recht vormen één enkele rechtsorde.
Internationaal recht kan rechtstreeks worden toegepast in het nationaal rechtssysteem, en heeft voorrang bij conflicten. Er is dus
geen omzetting nodig.
