ECONOMIE – SEM 2
Naam: _________________________
Hogent
KMO-management
,Inhoudsopgave
0. Inleiding..............................................................................................................5
0.1 Het doel van de economische wetenschap...................................................5
0.1.1 Behoefte..................................................................................................5
0.1.2 Schaarse middelen (G & D).....................................................................6
0.1.3 Nuttigheid en keuzeprobleem.................................................................6
0.2 Welvaart en welzijn.......................................................................................6
0.3 Soorten goederen..........................................................................................6
0.4 Consumptie en productie..............................................................................7
0.5 De methode...................................................................................................8
0.6 De ceteris-paribusclausule............................................................................8
0.7 Micro-, meso- en macro-economie................................................................8
1. Consumenten.....................................................................................................9
1.1 De keuze van de optimale goederencombinatie (= evenwicht van de
consument).........................................................................................................9
1.1.1 De preferenties (gegeven voor de economie).........................................9
1.1.2 Budget en prijzen..................................................................................11
1.2 De prijsvraagcurve (= vraagcurve).............................................................12
1.2.1 De afleiding van de individuele vraagcurve..........................................12
1.2.2 Beweging langs de individuele vraagcurve...........................................12
1.2.3 Verschuiving van de individuele vraagcurve.........................................13
1.2.4 De collectieve of marktvraagcurve.......................................................15
1.3 De elasticiteit van de vraag........................................................................15
1.3.1 De prijselasticiteit van de vraag............................................................15
1.3.2 De kruislingse prijselasticiteit van de vraag..........................................18
1.3.3 De inkomenselasticiteit van de vraag...................................................18
1.4 Het consumentengedrag in België..............................................................19
1.4.1 Het bestedingspatroon van de Belgische particulieren.........................19
1.4.2 Het spaargedrag van de Belgische particulieren..................................21
1.5 Meting van de prijzen, de consumptieprijsindex.........................................22
1.5.1 Voorwaarden waaraan de consumptieprijsindex als inflatiemeter moet
voldoen..........................................................................................................22
1.5.2 De consumptieprijsindex (CPI)..............................................................23
,2. Producentengedrag..........................................................................................25
2.1 De bepaling van de optimale productiegrootte...........................................25
2.2 De wet van de toe- en afnemende meeropbrengst.....................................25
2.3 Kostenverloop..............................................................................................26
2.3.1 De totale constante kosten (TCK)..........................................................26
2.3.2 De totale variabele kosten (TVK)...........................................................26
2.3.3 De totale kosten (TK)............................................................................27
2.3.4 De gemiddelde en marginale kosten.....................................................27
2.4 Het opbrengstenverloop bij volkomen concurrenten...................................28
2.5 De optimale productiegrootte bij volkomen concurrentie (= evenwicht van
de producent)....................................................................................................30
2.6 De afleiding van de aanbodcurve bij volkomen concurrentie......................31
2.6.1 De individuele aanbodcurve..................................................................31
2.6.2 Beweging langs de individuele aanbodcurve........................................32
2.6.3 Verschuiving van de individuele aanbodcurve......................................33
2.6.4 De collectieve of marktaanbodcurve....................................................33
2.7 De break-evenanalyse.................................................................................34
2.8 Prijselasticiteit van het aanbod...................................................................34
3. Prijsvorming......................................................................................................35
3.1 Markt en marktvormen................................................................................35
3.2 De volkomen concurrentie (komt zelden voor)............................................36
3.2.1 Kenmerken............................................................................................36
3.2.2 Het marktevenwicht bij volkomen concurrentie....................................36
3.2.3 Dynamische vraag- en aanbodrelaties (= spinnenwebtheorema)........38
3.2.4 Ingrijpen van de overheid in de prijsvorming........................................39
3.3 De onvolkomen concurrentie.......................................................................39
3.3.1 Het monopolie.......................................................................................39
3.3.2 Het oligopolie........................................................................................43
3.3.3 De monopolistische concurrentie..........................................................43
3.4 Het prijsbeleid in België..............................................................................44
3.4.1 Het rechtstreeks overheidsingrijpen op het gebied van prijsvorming...44
3.4.2 Bijzondere prijsregelingen.....................................................................44
4. Macro-economische grootheden......................................................................45
4.2.3 ‘Nationaal’ en ‘binnenlands’..................................................................45
, 4.3 Het reële en het nominale bbp....................................................................45
4.4 Het bbp als maatstaf voor onze welvaart....................................................45
4.6 Macro-economische gegevens van de Belgische economie........................46
5. Conjunctuur, groei en ontwikkeling..................................................................47
5.1 Conjunctuur.................................................................................................47
5.2 De economische groei.................................................................................49
5.2.1 Begrip....................................................................................................49
5.2.2 Determinanten van de groeibeweging..................................................49
5.2.3 De voor- en nadelen van de economische groei...................................49
5.3 Ontwikkeling................................................................................................49
5.3.1 Inkomen als ontwikkelingsmaatstaf......................................................49
6. Nationaal inkomen en werkgelegenheden.......................................................52
6.1 De hoogte van het nationaal inkomen........................................................52
6.1.1 De macro-economische consumptie- en spaarvergelijking...................52
6.1.2 De investeringsvergelijking...................................................................52
6.1.3 Het evenwichtsinkomen........................................................................52
6.1.4 De investeringsmultiplicator.................................................................53
6.2 De arbeidsmarkt..........................................................................................53
6.2.1 Aanbod van arbeidskrachten................................................................53
6.2.2 Vraag naar arbeidskrachten..................................................................53
6.2.3 Werkloosheid over de periode 2017-2023............................................54
6.2.4 De werkloosheid: soorten en oorzaken.................................................54
6.2.5 Bestrijding van de werkloosheid...........................................................56
6.3 Loonvorming................................................................................................57
7. Geld, monetair beleid en inflatie......................................................................58
7.1 Het geld.......................................................................................................58
7.1.1 Functies van geld:.................................................................................58
7.1.3 Geldsubstitutie- geldschepping:............................................................59
7.1.4 Vraag naar geld en het aanbod aan geld..............................................59
7.2 De monetaire politiek van het eurosysteem...............................................60
7.2.2 Monetaire beleidsinstrumenten.............................................................60
7.3 Het inflatieverschijnsel................................................................................61
7.3.5 De inflatie 2016-2023...........................................................................61
7.3.6 Deflatie..................................................................................................61
,10. Milieu en duurzame ontwikkeling...................................................................63
10.1 Milieu.........................................................................................................63
10.1.1 Wereldwijde ongelijkheid in beslag op het milieu...............................63
10.1.2 Het milieubeleid..................................................................................63
10.2 Duurzame ontwikkeling: groei en milieu...................................................65
, Economie
0. Inleiding
0.1 Het doel van de economische wetenschap
0.1.1 Behoefte
Behoefte = aanvoelen van een tekort en streven om deze behoefte te
bevredigen
→ er zijn verschillende soorten behoeftes (= Pyramide van Maslow)
Primaire / levensnoodzakelijke behoefte: kleding, voeding, dak boven je
hoofd
Materiele behoefte: stoel, appel
Immateriële behoefte: diensten, onderwijs, ontspanning
Collectieve / gemeenschappelijke behoefte:
Zuiver collectief (enkel de overheid biedt dit aan):
leger, preventieve geneeskunde (= vaccins, onderzoeken, …), biodiversiteit
(= verscheidenheid aan planten en dieren), kanaal van Gent naar
Terneuzen, …
Quasi collectief (verschillende soorten bieden dit aan):
hogeschool (= private school en openbare school), gebruik autoroute du
soleil, …
Naam: _________________________
Hogent
KMO-management
,Inhoudsopgave
0. Inleiding..............................................................................................................5
0.1 Het doel van de economische wetenschap...................................................5
0.1.1 Behoefte..................................................................................................5
0.1.2 Schaarse middelen (G & D).....................................................................6
0.1.3 Nuttigheid en keuzeprobleem.................................................................6
0.2 Welvaart en welzijn.......................................................................................6
0.3 Soorten goederen..........................................................................................6
0.4 Consumptie en productie..............................................................................7
0.5 De methode...................................................................................................8
0.6 De ceteris-paribusclausule............................................................................8
0.7 Micro-, meso- en macro-economie................................................................8
1. Consumenten.....................................................................................................9
1.1 De keuze van de optimale goederencombinatie (= evenwicht van de
consument).........................................................................................................9
1.1.1 De preferenties (gegeven voor de economie).........................................9
1.1.2 Budget en prijzen..................................................................................11
1.2 De prijsvraagcurve (= vraagcurve).............................................................12
1.2.1 De afleiding van de individuele vraagcurve..........................................12
1.2.2 Beweging langs de individuele vraagcurve...........................................12
1.2.3 Verschuiving van de individuele vraagcurve.........................................13
1.2.4 De collectieve of marktvraagcurve.......................................................15
1.3 De elasticiteit van de vraag........................................................................15
1.3.1 De prijselasticiteit van de vraag............................................................15
1.3.2 De kruislingse prijselasticiteit van de vraag..........................................18
1.3.3 De inkomenselasticiteit van de vraag...................................................18
1.4 Het consumentengedrag in België..............................................................19
1.4.1 Het bestedingspatroon van de Belgische particulieren.........................19
1.4.2 Het spaargedrag van de Belgische particulieren..................................21
1.5 Meting van de prijzen, de consumptieprijsindex.........................................22
1.5.1 Voorwaarden waaraan de consumptieprijsindex als inflatiemeter moet
voldoen..........................................................................................................22
1.5.2 De consumptieprijsindex (CPI)..............................................................23
,2. Producentengedrag..........................................................................................25
2.1 De bepaling van de optimale productiegrootte...........................................25
2.2 De wet van de toe- en afnemende meeropbrengst.....................................25
2.3 Kostenverloop..............................................................................................26
2.3.1 De totale constante kosten (TCK)..........................................................26
2.3.2 De totale variabele kosten (TVK)...........................................................26
2.3.3 De totale kosten (TK)............................................................................27
2.3.4 De gemiddelde en marginale kosten.....................................................27
2.4 Het opbrengstenverloop bij volkomen concurrenten...................................28
2.5 De optimale productiegrootte bij volkomen concurrentie (= evenwicht van
de producent)....................................................................................................30
2.6 De afleiding van de aanbodcurve bij volkomen concurrentie......................31
2.6.1 De individuele aanbodcurve..................................................................31
2.6.2 Beweging langs de individuele aanbodcurve........................................32
2.6.3 Verschuiving van de individuele aanbodcurve......................................33
2.6.4 De collectieve of marktaanbodcurve....................................................33
2.7 De break-evenanalyse.................................................................................34
2.8 Prijselasticiteit van het aanbod...................................................................34
3. Prijsvorming......................................................................................................35
3.1 Markt en marktvormen................................................................................35
3.2 De volkomen concurrentie (komt zelden voor)............................................36
3.2.1 Kenmerken............................................................................................36
3.2.2 Het marktevenwicht bij volkomen concurrentie....................................36
3.2.3 Dynamische vraag- en aanbodrelaties (= spinnenwebtheorema)........38
3.2.4 Ingrijpen van de overheid in de prijsvorming........................................39
3.3 De onvolkomen concurrentie.......................................................................39
3.3.1 Het monopolie.......................................................................................39
3.3.2 Het oligopolie........................................................................................43
3.3.3 De monopolistische concurrentie..........................................................43
3.4 Het prijsbeleid in België..............................................................................44
3.4.1 Het rechtstreeks overheidsingrijpen op het gebied van prijsvorming...44
3.4.2 Bijzondere prijsregelingen.....................................................................44
4. Macro-economische grootheden......................................................................45
4.2.3 ‘Nationaal’ en ‘binnenlands’..................................................................45
, 4.3 Het reële en het nominale bbp....................................................................45
4.4 Het bbp als maatstaf voor onze welvaart....................................................45
4.6 Macro-economische gegevens van de Belgische economie........................46
5. Conjunctuur, groei en ontwikkeling..................................................................47
5.1 Conjunctuur.................................................................................................47
5.2 De economische groei.................................................................................49
5.2.1 Begrip....................................................................................................49
5.2.2 Determinanten van de groeibeweging..................................................49
5.2.3 De voor- en nadelen van de economische groei...................................49
5.3 Ontwikkeling................................................................................................49
5.3.1 Inkomen als ontwikkelingsmaatstaf......................................................49
6. Nationaal inkomen en werkgelegenheden.......................................................52
6.1 De hoogte van het nationaal inkomen........................................................52
6.1.1 De macro-economische consumptie- en spaarvergelijking...................52
6.1.2 De investeringsvergelijking...................................................................52
6.1.3 Het evenwichtsinkomen........................................................................52
6.1.4 De investeringsmultiplicator.................................................................53
6.2 De arbeidsmarkt..........................................................................................53
6.2.1 Aanbod van arbeidskrachten................................................................53
6.2.2 Vraag naar arbeidskrachten..................................................................53
6.2.3 Werkloosheid over de periode 2017-2023............................................54
6.2.4 De werkloosheid: soorten en oorzaken.................................................54
6.2.5 Bestrijding van de werkloosheid...........................................................56
6.3 Loonvorming................................................................................................57
7. Geld, monetair beleid en inflatie......................................................................58
7.1 Het geld.......................................................................................................58
7.1.1 Functies van geld:.................................................................................58
7.1.3 Geldsubstitutie- geldschepping:............................................................59
7.1.4 Vraag naar geld en het aanbod aan geld..............................................59
7.2 De monetaire politiek van het eurosysteem...............................................60
7.2.2 Monetaire beleidsinstrumenten.............................................................60
7.3 Het inflatieverschijnsel................................................................................61
7.3.5 De inflatie 2016-2023...........................................................................61
7.3.6 Deflatie..................................................................................................61
,10. Milieu en duurzame ontwikkeling...................................................................63
10.1 Milieu.........................................................................................................63
10.1.1 Wereldwijde ongelijkheid in beslag op het milieu...............................63
10.1.2 Het milieubeleid..................................................................................63
10.2 Duurzame ontwikkeling: groei en milieu...................................................65
, Economie
0. Inleiding
0.1 Het doel van de economische wetenschap
0.1.1 Behoefte
Behoefte = aanvoelen van een tekort en streven om deze behoefte te
bevredigen
→ er zijn verschillende soorten behoeftes (= Pyramide van Maslow)
Primaire / levensnoodzakelijke behoefte: kleding, voeding, dak boven je
hoofd
Materiele behoefte: stoel, appel
Immateriële behoefte: diensten, onderwijs, ontspanning
Collectieve / gemeenschappelijke behoefte:
Zuiver collectief (enkel de overheid biedt dit aan):
leger, preventieve geneeskunde (= vaccins, onderzoeken, …), biodiversiteit
(= verscheidenheid aan planten en dieren), kanaal van Gent naar
Terneuzen, …
Quasi collectief (verschillende soorten bieden dit aan):
hogeschool (= private school en openbare school), gebruik autoroute du
soleil, …
