2024-
2025
Spijsvertering – goedaardige
aandoeningen Slokdarm,
dunne darm en colon
PROF DR JAN TACK
JOZEFIEN CEULEMANS
,Hoofdstuk 1: aandoeningen van de
slokdarm
Inleiding
Functie: voeding opnemen
Doorsnede wand MG-stelsel
- Mucosa – submucosa – muscularis externa (circulaire en longitudinale) – serosa
- Enorm complex system
Dia zeer complex sys
- Connecties naar hersnenen, continue monitoring (is normal onbewust)
o Belangrijk voor meer dan voedselinname
- Heel groot opp, 300 vierkante meter
- Grootste deel van immuunsys zit daar ook → alles komt van buitenaf, we eten om te
overleven
Maag darmstelsel is er om signalen te geven naar hersenen of we honger hebben en dus voedsel
moeten innemen → gebeurt grotendeels onbewust
En als er voeding binnenkomt → activatie beloningssysteem in hersenen
- Doet u goed voelen als je gegeten hebt
- Basis waarmee intermenselijke banden gesmeed worden → families eten samen
Basis van psychologisch welbevinden
Klachten in algemene bevolking
- Enorm groot deel
- Meer dan 40% dagelijks klachten met impact op levenskwaliteit
- Meer vrouwen, klachten nemen toe tot 45 jaar en dan stabiel
Cijfers EU
- Functionele aandoeningen:
o Prikkelbare darmsyndroom, functionele dyspepsie (chronische maagklachten)
- Inflammatoire darmziekten: crohn en colitis
- Hepatitis B en C is aan het verdwijnen, goede behandelingen voor
- MD kankers: belangrijke oorzaak morbiditeit en mortaliteit
o Pancreaskanker neemt toe, minder in behandeling en detectie
o Colonkanker ook belangrijk
- Alcohol ook probleem binnen dit specialisme
Aandoeningen van de slokdarm
Slokdarm is eenvoudigste orgaan in MD, kan alleen peristaltiek doen
Toch bron van heel veel symptomen, enkele technische onderzoeken voor
Reflux is stuk motorisch en stuk niet motorisch
Ligging slokdarm:
- Tussen overgang maag tot cricoid kraakbeen
- Aantal ziekten die zich hier afspelen
- Bovenste deel gestreepte spier (beetje controle), onderste deel gladde spier (geen controle
over)
,Symptomen
Dysfagie: eten of drank gaat niet goed door
Pyrosis: terugkomen van zure maaginhoud
Thoracale pijn: kan infarct nabootsen
Globusgevoel: krop in de keel, moeilijk begrepen → interprtatie van origine gaat van locale letsels tot
zenuwletsels tot psychogeen (wegens tijdsgebrek niet bespreken)
Dysfagie
Gaat over voorbij de keelholte, na het slikken → anders is het een slikstoornis en gaan we het hier
niet over hebben
Kan organisch: vernauwing met blokkage
- Meestal progressief: begint met grote stukken die soms moeilijk doorgaan, dna kleinere
stukken en dan moet pt naar zachte voeding
- Denken aan tumor die gradueel groeit
Functionele:
- Peristaltische progressie werkt niet goed
- Ziet er normaal uit maar werk tniet goed
- Vb slokdarmspasmen
Vooral over slokdarmdysfagie hebben (oro-phrayngeale zit in pharynx, als het daar fout loopt
verslikken mensen zich vaak → bevragen: verslik je u vaak?)
Tabel:
- Traag bij goedaardig letsel en snel bij maligniteit → is relatief, kan over maanden gaan
- Funcitonele kan ook al bij vloeistoffe, volume maakt niet uit
Odynofagie
Pijn bij afslikken, passage door slokdarm (komt niet veel voor)
Vooral door infectieuze oesophagitis (ook al staat de reflux in het vet op de dia)
Beide zijn alarmtekens → schrik voor kanker, belangrijke infecties
- Sleutelonderzoek: endoscopie
- Dysfagie nuanceren: reflux kan zachte vorm van dysfagie geven, eten gaat trager door (als dit
geen blokkade geeft of vermagering of noodzaak tot voedselaanpassing dan is het banale
dysfagie)
Pyrosis en regurgitatie
Pyrosis:
- Branden achter borstbeen, het zuur → welvaartziekte
- Komt meestal na maaltijd, gaat weg door eten → gaat kort neutraliseren, erna terug
stimulatie van zuur
Regurgitatie:
- grote volumes bij komen, geproefd (passief, geen braken, niet voorafgegaan door contracties
van buikwand/misselijkheid)
Technische onderzoeken
Beginnen met anamnese: inspectie, auscultatie, percussie kan niet → technisch onderzoek
In alle lichaamsdelen endoscoop steken lol
, Lumen, vernauwingen, wand → meteen zichtbaar
- Tumor, infectie,… direct biopsie van nemen en naar patholoog sturen
Behandeling met endoschoop: voedsel eruit halen wat vast zit, vernauwing openmaken, bloedingen
behandelen, …
- Snel onderzoek, mensen vragen verdoving maar hij vind da ni nodig → moeilijke is
braakreflex overwinnen (4 min)
Echo: wand bekijken, vb hoe diep tumor zit
Voor reflux: 24u pH meting
- Minder dan 2mm sonde langs neus tot in slokdarm, hangt onderaan 5cm boven de sfincter
zit de zuursensor → zuur meten en bepalen of iemand pathologische reflux heeft
- Sym correleren met reflux (pt kan op knop duwen als die denkt nu heb ik het)
- Kan ook voor vb operatie, onderzoek om te bewijzen dat antirefluxoperatie goed effect zal
hebben
Manometrie:
- drukmeting, ook langs de neus
- Slokjes water tot appelmoes tot brood, kijken hoe contracties zijn van slokdarm
Radiologie: Contrast afslikken
- Impressie mucosa, ulceraties zien
- Afloop van contrast zien
- Dynamische metingen doen
- Lumen bekijken
Gastro- oesofagale reflux ziekte (GERD)
= Zeer complex
Symptomen: regurgitatie en pyrosis → nog veel andere structuren rond slokdarm gelegen, geeft
extra-oesophagale syndromen
- Thoracale pijn
- Prikkelhoest
- Laryngitis met stemstoornissen
- Erosise van tanden aan binnenkant
- …
We gaan het hebben over typisch klachtenprofiel (moeilijke aanpak, therapeutische efficiëntie is
suboptimaal)
Letsels samengaand met reflux: Barret, oesophagitis, adenocarcinoom, Strinctuur
Oorzaken
- Constipatie, trage maagwerking
- Maagbreuk
- Roken, drinken, vettig eten
- Sommige medicatie
- Leeftijd (meer bij ouderen) –
- Vooral (reden dat het toeneemt): lichaamsgewicht toename
Pathogenese
2025
Spijsvertering – goedaardige
aandoeningen Slokdarm,
dunne darm en colon
PROF DR JAN TACK
JOZEFIEN CEULEMANS
,Hoofdstuk 1: aandoeningen van de
slokdarm
Inleiding
Functie: voeding opnemen
Doorsnede wand MG-stelsel
- Mucosa – submucosa – muscularis externa (circulaire en longitudinale) – serosa
- Enorm complex system
Dia zeer complex sys
- Connecties naar hersnenen, continue monitoring (is normal onbewust)
o Belangrijk voor meer dan voedselinname
- Heel groot opp, 300 vierkante meter
- Grootste deel van immuunsys zit daar ook → alles komt van buitenaf, we eten om te
overleven
Maag darmstelsel is er om signalen te geven naar hersenen of we honger hebben en dus voedsel
moeten innemen → gebeurt grotendeels onbewust
En als er voeding binnenkomt → activatie beloningssysteem in hersenen
- Doet u goed voelen als je gegeten hebt
- Basis waarmee intermenselijke banden gesmeed worden → families eten samen
Basis van psychologisch welbevinden
Klachten in algemene bevolking
- Enorm groot deel
- Meer dan 40% dagelijks klachten met impact op levenskwaliteit
- Meer vrouwen, klachten nemen toe tot 45 jaar en dan stabiel
Cijfers EU
- Functionele aandoeningen:
o Prikkelbare darmsyndroom, functionele dyspepsie (chronische maagklachten)
- Inflammatoire darmziekten: crohn en colitis
- Hepatitis B en C is aan het verdwijnen, goede behandelingen voor
- MD kankers: belangrijke oorzaak morbiditeit en mortaliteit
o Pancreaskanker neemt toe, minder in behandeling en detectie
o Colonkanker ook belangrijk
- Alcohol ook probleem binnen dit specialisme
Aandoeningen van de slokdarm
Slokdarm is eenvoudigste orgaan in MD, kan alleen peristaltiek doen
Toch bron van heel veel symptomen, enkele technische onderzoeken voor
Reflux is stuk motorisch en stuk niet motorisch
Ligging slokdarm:
- Tussen overgang maag tot cricoid kraakbeen
- Aantal ziekten die zich hier afspelen
- Bovenste deel gestreepte spier (beetje controle), onderste deel gladde spier (geen controle
over)
,Symptomen
Dysfagie: eten of drank gaat niet goed door
Pyrosis: terugkomen van zure maaginhoud
Thoracale pijn: kan infarct nabootsen
Globusgevoel: krop in de keel, moeilijk begrepen → interprtatie van origine gaat van locale letsels tot
zenuwletsels tot psychogeen (wegens tijdsgebrek niet bespreken)
Dysfagie
Gaat over voorbij de keelholte, na het slikken → anders is het een slikstoornis en gaan we het hier
niet over hebben
Kan organisch: vernauwing met blokkage
- Meestal progressief: begint met grote stukken die soms moeilijk doorgaan, dna kleinere
stukken en dan moet pt naar zachte voeding
- Denken aan tumor die gradueel groeit
Functionele:
- Peristaltische progressie werkt niet goed
- Ziet er normaal uit maar werk tniet goed
- Vb slokdarmspasmen
Vooral over slokdarmdysfagie hebben (oro-phrayngeale zit in pharynx, als het daar fout loopt
verslikken mensen zich vaak → bevragen: verslik je u vaak?)
Tabel:
- Traag bij goedaardig letsel en snel bij maligniteit → is relatief, kan over maanden gaan
- Funcitonele kan ook al bij vloeistoffe, volume maakt niet uit
Odynofagie
Pijn bij afslikken, passage door slokdarm (komt niet veel voor)
Vooral door infectieuze oesophagitis (ook al staat de reflux in het vet op de dia)
Beide zijn alarmtekens → schrik voor kanker, belangrijke infecties
- Sleutelonderzoek: endoscopie
- Dysfagie nuanceren: reflux kan zachte vorm van dysfagie geven, eten gaat trager door (als dit
geen blokkade geeft of vermagering of noodzaak tot voedselaanpassing dan is het banale
dysfagie)
Pyrosis en regurgitatie
Pyrosis:
- Branden achter borstbeen, het zuur → welvaartziekte
- Komt meestal na maaltijd, gaat weg door eten → gaat kort neutraliseren, erna terug
stimulatie van zuur
Regurgitatie:
- grote volumes bij komen, geproefd (passief, geen braken, niet voorafgegaan door contracties
van buikwand/misselijkheid)
Technische onderzoeken
Beginnen met anamnese: inspectie, auscultatie, percussie kan niet → technisch onderzoek
In alle lichaamsdelen endoscoop steken lol
, Lumen, vernauwingen, wand → meteen zichtbaar
- Tumor, infectie,… direct biopsie van nemen en naar patholoog sturen
Behandeling met endoschoop: voedsel eruit halen wat vast zit, vernauwing openmaken, bloedingen
behandelen, …
- Snel onderzoek, mensen vragen verdoving maar hij vind da ni nodig → moeilijke is
braakreflex overwinnen (4 min)
Echo: wand bekijken, vb hoe diep tumor zit
Voor reflux: 24u pH meting
- Minder dan 2mm sonde langs neus tot in slokdarm, hangt onderaan 5cm boven de sfincter
zit de zuursensor → zuur meten en bepalen of iemand pathologische reflux heeft
- Sym correleren met reflux (pt kan op knop duwen als die denkt nu heb ik het)
- Kan ook voor vb operatie, onderzoek om te bewijzen dat antirefluxoperatie goed effect zal
hebben
Manometrie:
- drukmeting, ook langs de neus
- Slokjes water tot appelmoes tot brood, kijken hoe contracties zijn van slokdarm
Radiologie: Contrast afslikken
- Impressie mucosa, ulceraties zien
- Afloop van contrast zien
- Dynamische metingen doen
- Lumen bekijken
Gastro- oesofagale reflux ziekte (GERD)
= Zeer complex
Symptomen: regurgitatie en pyrosis → nog veel andere structuren rond slokdarm gelegen, geeft
extra-oesophagale syndromen
- Thoracale pijn
- Prikkelhoest
- Laryngitis met stemstoornissen
- Erosise van tanden aan binnenkant
- …
We gaan het hebben over typisch klachtenprofiel (moeilijke aanpak, therapeutische efficiëntie is
suboptimaal)
Letsels samengaand met reflux: Barret, oesophagitis, adenocarcinoom, Strinctuur
Oorzaken
- Constipatie, trage maagwerking
- Maagbreuk
- Roken, drinken, vettig eten
- Sommige medicatie
- Leeftijd (meer bij ouderen) –
- Vooral (reden dat het toeneemt): lichaamsgewicht toename
Pathogenese
