H1: Inleiding tot het recht
Internationaal en Europees recht
Examenvraag
1) Minstens 1 vraag over de arresten die we moeten lezen (zie outlook)
Wat is internationaal publiekrecht? <-> (nationaal recht -> verticale verhouding)
è Het recht dat de verhoudingen tussen staten regelt -> horizontale verhouding
o De staten liggen centraal -> nemen volwaardig deel mee in het ITR
Er zijn ook andere actoren die rechtspersoonlijkheid krijgen in het ITR, die de anderen de
mogelijkheid geven om ook deel te nemen in het ITR
è Staten die samenkomen om deel te kunnen nemen aan het ITR
Het ITR is een “inter”staatsrecht -> dus wat tussen staten en niet wat zich binnen de
staten voordoet
è ITR heeft invloed op de nationale rechtsorde
o Het is niet zo dat ITR irrelevant wordt binnen de nationale rechtsorde
o Er is een doorwerking van ITR in de nationale rechtsorde
Vb. mensenrechten die beschermd worden op internationaal
niveau, -> men kan roepen op die rechten op nationaal niveau
Het ITR is een recht dat een zeer breed domein betrekt
Van recht rond mensenrechten, milieurecht, internationaal belastingrecht, stukken van
arbeids- en sociaalrecht, diplomatiek recht, transport, oorlogsrecht ….
è Alle rechten op nationaal niveau hebben vaak ook een vertaling op
internationaal niveau
Verschillende termen worden gebruikt om naar het ITR te verwijzen
è Vaak zegt men het ITR publiekrecht om echt te verwijzen naar het recht tussen
staten
Wat is het ITR publiekrecht niet?
Het is niet het vreemde recht
è Dus niet de Duitse, Franse of VS recht
è Ook niet wanneer men in het Belgisch recht vreemd recht hebben
o Bv. Man uit Yemen die meerdere vrouwen die in België naar de ambtenaar
van de burgerlijke stand en vraagt om met alle vrouwen te mogen trouwen.
Alpha Daye Diallo – VUB - 2025
, Het recht van Yemen en sommige regels uit België gaan zeggen welk recht
van toepassing zal zijn. Het is niet het ITR publiekrecht
o Bij de persoon van nationaliteit X worden de regels van het land waarvan
de persoon komt er waar hij verblijft toegepast. -> Dit is ook het
internationaal privaatrecht
Wat is het ITR publiekrecht wel?
o Bv. België kan afspraken maken zodat de Duitsers onze havens kunnen
gebruiken en dat zou leiden totdat de Duitsers investeren in onze havens
als zoiets besproken wordt. Dit is dan het internationaal publiekrecht
Het betreft ook afspraken tussen staten over het feit dat het niet mogelijk is om
sommige zaken zich te toe-eigenen
• Bv. Planeten
è Het betreft dus belangen tussen staten
è Staten die bereid zijn om afspraken te maken onder elkaar over bepaalde
onderwerpen
è Akkoorden
In eerste instantie wordt er afgesproken tussen staten, maar dit kan ook tussen
internationale organisaties
Basiskenmerken van het internationaal recht
- Het is een consensueel recht
- Het is een recht waarvoor je moet opletten, want er is geen centrale wetgever
- Geen centrale rechtshandhaver
- Geen centrale rechter
- Het heeft een eigen rechtsorde die om eVectief te zijn in wisselwerking met de
nationale rechtsorders functioneert
è De staten hebben elkaar nodig, ze functioneren niet los van elkaar. Ze spreken
met elkaar.
è Er is een grens die vrij poreus kan zijn, waardoor sommige internationale
zaken op nationaal vlak kunnen doorbreken en andersom ook
o Het hangt af van staat tot staat hoeveel invloed het ITR heeft op nationaal
vlak
§ Sommige staten hebben een softere grens tussen het
internationaal recht en het nationaal recht
Alpha Daye Diallo – VUB - 2025
,Het ITR is meer een gedecentraliseerd recht. Het is niet hetzelfde als in een nationale
rechtsorde, waar de wetgever beslist en waaraan iedereen zich moet houden.
è Bij het ITR is er geen internationale wetgever die beslist over de internationale
rechten en die ze oplegt
Waarom niet?
è In het ITR beschikken de staten over alle bevoegdheden. De staten hebben
hier het hoogste gezag.
è Zij zijn de wetgever
è Zij zijn degenen die recht gehorende zijn
è De staten zelf zijn diegenen die controleren of het ITR gerespecteerd wordt ->
er is geen “politie”
è De staten respecteren het ITR voor hun eigen belang
è De staten hebben bepaalde mogelijkheden om het ITR te laten respecteren:
1) Retorsie: een staat die van mening is dat een ander staat het itr niet respecteert
-> de staat gebruikt dan wettelijke maatregelen om de staat die het ITR schendt
het ITR te laten respecteren
o België – Rwanda: België heeft hun standpunt duidelijk gemaakt over de
overneming van Oost-Kongo door rebellen. België heeft gezegd dat
Rwanda het ITR geschonden heeft door het feit dat Rwanda militaire steun
gegeven heeft aan de rebellen.
§ Een gevolg daarvan zou kunnen zijn dat de Belgische minister van
internationale zaken de Rwandese ambassadeur daarover
aanspreekt om uitleg te krijgen en dat België sancties/druk zal
uitoefenen opdat Rwanda het ITR weer conform respecteert
2) Represailles: gelijkaardige situaties: een staat die van mening is dat een ander
staat het itr niet respecteert. En om druk uit te oefenen op de andere staat gaat
het land dat vindt dat een andere staat het ITR schendt, zelf het ITR te schenden,
met als doel de andere staat weer het ITR conform te laten optreden.
è Dit is legitiem: het mag. Op voorwaarde dat het geïnformeerd wordt
o Trump die bepaalde maatregelen genomen heeft die het ITR schenden:
-> beleid tegen migratie was een schending van ITR
-> Het overnemen van de zaak Oekraïne-Rusland
§ Het Internationaal Gerechtshof zal waarschijnlijk hierover een
uitspraak doen
Zaken worden alleen maar gebracht voor het Internationaal Gerechtshof als de staten
dit willen
§ Als de VS niet wil dat het Internationaal Gerechtshof hierover iets
zegt, dan kan er geen zaak gestart worden
§ Er is een soort “veto”
Alpha Daye Diallo – VUB - 2025
, Het ITR is gecreëerd door soevereine staten, die zelf beslissen of ze onderworpen willen
zijn aan bepaalde regels
o Een staat kan op internationaal vlak beslissen om niet onderworpen te zijn
aan bepaalde internationale rechten
o Bv. VS kan ervoor beslissen sommige verdragen over het strafrecht niet te
ratificeren
è Daarom moet het internationaal recht bekeken worden op een ander manier
dan het nationaal recht
Het internationaal recht heeft nationaal recht nodig om efficiënt te zijn:
è De staten moeten zelf op nationaal vlak afspraken maken die in verhouding
zijn met het ITR (ratificeren)
De geschiedenis van het internationaal recht
Om ITR te hebben moeten we staten hebben
We moeten terugkeren tot het moment waar de staten gemaakt werden
è Staten werden gemaakt vanuit de burgers die zelf die samen onderworpen
wouden zijn aan bepaalde regels om zichzelf te beschermen
è Men heeft dit doorheen de geschiedenis overal gehad
o Romeinen
o Egyptenaren
o Zuid-Afrika
§ Deze staten sloten toen ook verdragen en overeenkomsten tussen
elkaar
§ Zij hadden ook manieren om vertegenwoordigd te zijn door andere
staten
§ Er waren vertegenwoordigers van andere entiteiten die bepaalde
regels gingen behartigen
Overkoepelende rechtsorde
è Pas in de 17e eeuw (late middeleeuwen) kunnen we dit vinden
o Centralisatie
o Consolidatie van gezag
è Kenmerken die het duidelijk maakten dat staten soeverein waren
Alpha Daye Diallo – VUB - 2025
Internationaal en Europees recht
Examenvraag
1) Minstens 1 vraag over de arresten die we moeten lezen (zie outlook)
Wat is internationaal publiekrecht? <-> (nationaal recht -> verticale verhouding)
è Het recht dat de verhoudingen tussen staten regelt -> horizontale verhouding
o De staten liggen centraal -> nemen volwaardig deel mee in het ITR
Er zijn ook andere actoren die rechtspersoonlijkheid krijgen in het ITR, die de anderen de
mogelijkheid geven om ook deel te nemen in het ITR
è Staten die samenkomen om deel te kunnen nemen aan het ITR
Het ITR is een “inter”staatsrecht -> dus wat tussen staten en niet wat zich binnen de
staten voordoet
è ITR heeft invloed op de nationale rechtsorde
o Het is niet zo dat ITR irrelevant wordt binnen de nationale rechtsorde
o Er is een doorwerking van ITR in de nationale rechtsorde
Vb. mensenrechten die beschermd worden op internationaal
niveau, -> men kan roepen op die rechten op nationaal niveau
Het ITR is een recht dat een zeer breed domein betrekt
Van recht rond mensenrechten, milieurecht, internationaal belastingrecht, stukken van
arbeids- en sociaalrecht, diplomatiek recht, transport, oorlogsrecht ….
è Alle rechten op nationaal niveau hebben vaak ook een vertaling op
internationaal niveau
Verschillende termen worden gebruikt om naar het ITR te verwijzen
è Vaak zegt men het ITR publiekrecht om echt te verwijzen naar het recht tussen
staten
Wat is het ITR publiekrecht niet?
Het is niet het vreemde recht
è Dus niet de Duitse, Franse of VS recht
è Ook niet wanneer men in het Belgisch recht vreemd recht hebben
o Bv. Man uit Yemen die meerdere vrouwen die in België naar de ambtenaar
van de burgerlijke stand en vraagt om met alle vrouwen te mogen trouwen.
Alpha Daye Diallo – VUB - 2025
, Het recht van Yemen en sommige regels uit België gaan zeggen welk recht
van toepassing zal zijn. Het is niet het ITR publiekrecht
o Bij de persoon van nationaliteit X worden de regels van het land waarvan
de persoon komt er waar hij verblijft toegepast. -> Dit is ook het
internationaal privaatrecht
Wat is het ITR publiekrecht wel?
o Bv. België kan afspraken maken zodat de Duitsers onze havens kunnen
gebruiken en dat zou leiden totdat de Duitsers investeren in onze havens
als zoiets besproken wordt. Dit is dan het internationaal publiekrecht
Het betreft ook afspraken tussen staten over het feit dat het niet mogelijk is om
sommige zaken zich te toe-eigenen
• Bv. Planeten
è Het betreft dus belangen tussen staten
è Staten die bereid zijn om afspraken te maken onder elkaar over bepaalde
onderwerpen
è Akkoorden
In eerste instantie wordt er afgesproken tussen staten, maar dit kan ook tussen
internationale organisaties
Basiskenmerken van het internationaal recht
- Het is een consensueel recht
- Het is een recht waarvoor je moet opletten, want er is geen centrale wetgever
- Geen centrale rechtshandhaver
- Geen centrale rechter
- Het heeft een eigen rechtsorde die om eVectief te zijn in wisselwerking met de
nationale rechtsorders functioneert
è De staten hebben elkaar nodig, ze functioneren niet los van elkaar. Ze spreken
met elkaar.
è Er is een grens die vrij poreus kan zijn, waardoor sommige internationale
zaken op nationaal vlak kunnen doorbreken en andersom ook
o Het hangt af van staat tot staat hoeveel invloed het ITR heeft op nationaal
vlak
§ Sommige staten hebben een softere grens tussen het
internationaal recht en het nationaal recht
Alpha Daye Diallo – VUB - 2025
,Het ITR is meer een gedecentraliseerd recht. Het is niet hetzelfde als in een nationale
rechtsorde, waar de wetgever beslist en waaraan iedereen zich moet houden.
è Bij het ITR is er geen internationale wetgever die beslist over de internationale
rechten en die ze oplegt
Waarom niet?
è In het ITR beschikken de staten over alle bevoegdheden. De staten hebben
hier het hoogste gezag.
è Zij zijn de wetgever
è Zij zijn degenen die recht gehorende zijn
è De staten zelf zijn diegenen die controleren of het ITR gerespecteerd wordt ->
er is geen “politie”
è De staten respecteren het ITR voor hun eigen belang
è De staten hebben bepaalde mogelijkheden om het ITR te laten respecteren:
1) Retorsie: een staat die van mening is dat een ander staat het itr niet respecteert
-> de staat gebruikt dan wettelijke maatregelen om de staat die het ITR schendt
het ITR te laten respecteren
o België – Rwanda: België heeft hun standpunt duidelijk gemaakt over de
overneming van Oost-Kongo door rebellen. België heeft gezegd dat
Rwanda het ITR geschonden heeft door het feit dat Rwanda militaire steun
gegeven heeft aan de rebellen.
§ Een gevolg daarvan zou kunnen zijn dat de Belgische minister van
internationale zaken de Rwandese ambassadeur daarover
aanspreekt om uitleg te krijgen en dat België sancties/druk zal
uitoefenen opdat Rwanda het ITR weer conform respecteert
2) Represailles: gelijkaardige situaties: een staat die van mening is dat een ander
staat het itr niet respecteert. En om druk uit te oefenen op de andere staat gaat
het land dat vindt dat een andere staat het ITR schendt, zelf het ITR te schenden,
met als doel de andere staat weer het ITR conform te laten optreden.
è Dit is legitiem: het mag. Op voorwaarde dat het geïnformeerd wordt
o Trump die bepaalde maatregelen genomen heeft die het ITR schenden:
-> beleid tegen migratie was een schending van ITR
-> Het overnemen van de zaak Oekraïne-Rusland
§ Het Internationaal Gerechtshof zal waarschijnlijk hierover een
uitspraak doen
Zaken worden alleen maar gebracht voor het Internationaal Gerechtshof als de staten
dit willen
§ Als de VS niet wil dat het Internationaal Gerechtshof hierover iets
zegt, dan kan er geen zaak gestart worden
§ Er is een soort “veto”
Alpha Daye Diallo – VUB - 2025
, Het ITR is gecreëerd door soevereine staten, die zelf beslissen of ze onderworpen willen
zijn aan bepaalde regels
o Een staat kan op internationaal vlak beslissen om niet onderworpen te zijn
aan bepaalde internationale rechten
o Bv. VS kan ervoor beslissen sommige verdragen over het strafrecht niet te
ratificeren
è Daarom moet het internationaal recht bekeken worden op een ander manier
dan het nationaal recht
Het internationaal recht heeft nationaal recht nodig om efficiënt te zijn:
è De staten moeten zelf op nationaal vlak afspraken maken die in verhouding
zijn met het ITR (ratificeren)
De geschiedenis van het internationaal recht
Om ITR te hebben moeten we staten hebben
We moeten terugkeren tot het moment waar de staten gemaakt werden
è Staten werden gemaakt vanuit de burgers die zelf die samen onderworpen
wouden zijn aan bepaalde regels om zichzelf te beschermen
è Men heeft dit doorheen de geschiedenis overal gehad
o Romeinen
o Egyptenaren
o Zuid-Afrika
§ Deze staten sloten toen ook verdragen en overeenkomsten tussen
elkaar
§ Zij hadden ook manieren om vertegenwoordigd te zijn door andere
staten
§ Er waren vertegenwoordigers van andere entiteiten die bepaalde
regels gingen behartigen
Overkoepelende rechtsorde
è Pas in de 17e eeuw (late middeleeuwen) kunnen we dit vinden
o Centralisatie
o Consolidatie van gezag
è Kenmerken die het duidelijk maakten dat staten soeverein waren
Alpha Daye Diallo – VUB - 2025
