BEWEGEN EN GEZONDHEID - VOLKSGEZONDHEID
1. Introductie
1.1 Wat is gezondheid
● Biomedisch model
→ 19e- begin 20e eeuw
→ Gezondheid is de afwezigheid van ziekte of gebreken
→ Focus op fysieke gezondheid en medische behandelingen
● Model van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
→ 1948
→ Belangrijke evolutie
→ Bredere definitie: ‘Gezondheid is een toestand van volledig fysiek, mentaal en
sociaal welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of gebreken’
→ 2 componenten: volledig en fysiek/mentaal/sociaal
→ Kritiek: - Volledig welbevinden is niet realistisch
- Klein akkefietje (slecht geslapen, kleine ruzie, …), je bent ‘ziek’
volgens definitie
- Overmedicalisering als mensen zo vlug als ‘ziek’ gezien worden
- Lat van gezond zijn ligt voor iedereen ergens anders
● Dynamische en functionele benadering
→ Belangrijke evolutie
→ 21e eeuw
→ Gezondheid is het vermogen om zich aan te passen en te managen in het
licht van fysieke, emotionele en sociale uitdagingen
→ Gedurende je leven zal de lat van gezond zijn verplaatsen, rekening houdend
met omstandigheden
→ Benadrukt: - Veerkracht en aanpassingsvermogen i.p.v. statische toestand
van welzijn
- Rol van zelfmanagement en kwaliteit van leven, manier van
omgaan
- Meer persoonlijke en contextuele benadering van gezondheid
1.2 Wat is ziekte
● Ziekteconcepten: staan niet los van elkaar, ze zijn met elkaar verweven
→ Illness: - Perceptie van ongezond zijn
- Perspectief van ‘ik’-persoon, persoonlijke aspect
→ Disease: - Objectief vast te stellen, objectieve aspect
- Perspectief van een professional
→ Sickness: - Ziektegedrag / rol
- Perspectief van de samenleving, sociologische aspect
1
, ● Relatie tussen de ziekteconcepten
In theorie In de realiteit
● Gezondheid of ziekte meten
→ Op individueel niveau
→ Objectief: - Afwezigheid van ziekte
- Bevraging van ‘klachten’
→ Subjectief: - Medisch onderzoek
- Screening
- Altijd beperken
1.3 Wat is volksgezondheid
● Definitie WHO
‘Volksgezondheid is de wetenschap van het voorkomen van ziekten, het
verlengen van het leven en het bevorderen van de gezondheid door de
georganiseerde inspanningen van de samenleving
● Volksgezondheid is de wetenschap die de gezondheid van een gemeenschap
mensen tracht te beschermen en te verbeteren door onderwijs/opleiding,
promotiecampagnes en onderzoek naar ziekte- en ongevalpreventie
● Wat doet volksgezondheid?
- Preventie van epidemieën en verspreiden van ziekten
- Beschermen tegen gevaren van milieu en omgeving
- Preventie van ongevallen/verwondingen
- Promoten en bevorderen van gezonde levensstijl en mentale gezondheid
- Snel reageren bij rampen en de gemeenschap helpen bij heropbouw
- De kwaliteit en toegankelijkheid van gezondheidszorg verzekeren
⇒ Door bv. onderzoeken te clusteren in enkele ziekenhuizen, want hoe meer je
onderzoeken uitvoert, hoe beter je erin wordt, die enkele ziekenhuizen
kunnen dus betere zorg geven
● Professionelen binnen de volksgezondheid
- Analyseren het effect van factoren (bv. levensstijl en omgeving) op gezondheid
- Ontwikkelen van programma’s die gezondheid van gemeenschap beschermen
en bevorderen
2
, ● Volksgezondheid vs. geneeskunde
Volksgezondheid Geneeskunde
Patiënt Volledige populatie Individuen
Interventie Beoordeling, beleidsontwikkeling, Medische, therapeutische
verzekering behandeling
Proces Systeembeheer Patiëntenbeheer
Uitkomst Gezonde gemeenschap Genezing
● Wat doet volksgezondheidsonderzoek?
→ Doelen:
Antwoorden zoeken op:
- Hoe gezond/ziek zijn de inwoners van een populatie?
⇒ Door middel van DETERMINANTEN
- Waardoor wordt dat bepaald?
⇒ Wat zijn de DETERMINANTEN
- Welke tijdsevolutie? Welke geografische distributie
Implicaties:
- Naar preventieve gezondheidszorg
- Naar het gezondheidsbeleid
→ Definitie:
Volksgezondheidsonderzoek doet onderzoek naar:
- Wat de volksgezondheid begunstigt/bedreigt
- Hoe de volksgezondheid te vrijwaren
- Wat de meest optimale gezondheidszorgsystemen en -structuren zijn
→ Op niveau van de bevolking
→ Indicatoren van gezondheidszorg: overlijdensstatistieken, (gezonde)
levensverwachting, kindersterfte, fitheid, …
● Epidemiologische transitie
Het is belangrijk te weten waar je
in de epidemiologische transitie zit.
Er zijn twee transities
- Demografische:
geboortes/sterftes/leeftijd
- Epidemiologische
Bovenste curve = geboortes
Onderste curve = sterftes
3
1. Introductie
1.1 Wat is gezondheid
● Biomedisch model
→ 19e- begin 20e eeuw
→ Gezondheid is de afwezigheid van ziekte of gebreken
→ Focus op fysieke gezondheid en medische behandelingen
● Model van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
→ 1948
→ Belangrijke evolutie
→ Bredere definitie: ‘Gezondheid is een toestand van volledig fysiek, mentaal en
sociaal welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of gebreken’
→ 2 componenten: volledig en fysiek/mentaal/sociaal
→ Kritiek: - Volledig welbevinden is niet realistisch
- Klein akkefietje (slecht geslapen, kleine ruzie, …), je bent ‘ziek’
volgens definitie
- Overmedicalisering als mensen zo vlug als ‘ziek’ gezien worden
- Lat van gezond zijn ligt voor iedereen ergens anders
● Dynamische en functionele benadering
→ Belangrijke evolutie
→ 21e eeuw
→ Gezondheid is het vermogen om zich aan te passen en te managen in het
licht van fysieke, emotionele en sociale uitdagingen
→ Gedurende je leven zal de lat van gezond zijn verplaatsen, rekening houdend
met omstandigheden
→ Benadrukt: - Veerkracht en aanpassingsvermogen i.p.v. statische toestand
van welzijn
- Rol van zelfmanagement en kwaliteit van leven, manier van
omgaan
- Meer persoonlijke en contextuele benadering van gezondheid
1.2 Wat is ziekte
● Ziekteconcepten: staan niet los van elkaar, ze zijn met elkaar verweven
→ Illness: - Perceptie van ongezond zijn
- Perspectief van ‘ik’-persoon, persoonlijke aspect
→ Disease: - Objectief vast te stellen, objectieve aspect
- Perspectief van een professional
→ Sickness: - Ziektegedrag / rol
- Perspectief van de samenleving, sociologische aspect
1
, ● Relatie tussen de ziekteconcepten
In theorie In de realiteit
● Gezondheid of ziekte meten
→ Op individueel niveau
→ Objectief: - Afwezigheid van ziekte
- Bevraging van ‘klachten’
→ Subjectief: - Medisch onderzoek
- Screening
- Altijd beperken
1.3 Wat is volksgezondheid
● Definitie WHO
‘Volksgezondheid is de wetenschap van het voorkomen van ziekten, het
verlengen van het leven en het bevorderen van de gezondheid door de
georganiseerde inspanningen van de samenleving
● Volksgezondheid is de wetenschap die de gezondheid van een gemeenschap
mensen tracht te beschermen en te verbeteren door onderwijs/opleiding,
promotiecampagnes en onderzoek naar ziekte- en ongevalpreventie
● Wat doet volksgezondheid?
- Preventie van epidemieën en verspreiden van ziekten
- Beschermen tegen gevaren van milieu en omgeving
- Preventie van ongevallen/verwondingen
- Promoten en bevorderen van gezonde levensstijl en mentale gezondheid
- Snel reageren bij rampen en de gemeenschap helpen bij heropbouw
- De kwaliteit en toegankelijkheid van gezondheidszorg verzekeren
⇒ Door bv. onderzoeken te clusteren in enkele ziekenhuizen, want hoe meer je
onderzoeken uitvoert, hoe beter je erin wordt, die enkele ziekenhuizen
kunnen dus betere zorg geven
● Professionelen binnen de volksgezondheid
- Analyseren het effect van factoren (bv. levensstijl en omgeving) op gezondheid
- Ontwikkelen van programma’s die gezondheid van gemeenschap beschermen
en bevorderen
2
, ● Volksgezondheid vs. geneeskunde
Volksgezondheid Geneeskunde
Patiënt Volledige populatie Individuen
Interventie Beoordeling, beleidsontwikkeling, Medische, therapeutische
verzekering behandeling
Proces Systeembeheer Patiëntenbeheer
Uitkomst Gezonde gemeenschap Genezing
● Wat doet volksgezondheidsonderzoek?
→ Doelen:
Antwoorden zoeken op:
- Hoe gezond/ziek zijn de inwoners van een populatie?
⇒ Door middel van DETERMINANTEN
- Waardoor wordt dat bepaald?
⇒ Wat zijn de DETERMINANTEN
- Welke tijdsevolutie? Welke geografische distributie
Implicaties:
- Naar preventieve gezondheidszorg
- Naar het gezondheidsbeleid
→ Definitie:
Volksgezondheidsonderzoek doet onderzoek naar:
- Wat de volksgezondheid begunstigt/bedreigt
- Hoe de volksgezondheid te vrijwaren
- Wat de meest optimale gezondheidszorgsystemen en -structuren zijn
→ Op niveau van de bevolking
→ Indicatoren van gezondheidszorg: overlijdensstatistieken, (gezonde)
levensverwachting, kindersterfte, fitheid, …
● Epidemiologische transitie
Het is belangrijk te weten waar je
in de epidemiologische transitie zit.
Er zijn twee transities
- Demografische:
geboortes/sterftes/leeftijd
- Epidemiologische
Bovenste curve = geboortes
Onderste curve = sterftes
3
