BESTUURSRECHT
Bachelorvak 3
2024-2025
KAAT LEUS
,Inhoudsopgave
1. WAT IS BESTUURSRECHT .....................................................................................................10
1.1. DEFINITIE BESTUURSRECHT ...................................................................................................... 10
1.1.1. 4 categorieën rechtsregels......................................................................................... 11
1.2. MEERGELAAGDHEID VAN HET BESTUURSRECHT ............................................................................. 11
1.3. AARD VAN HET BESTUURSRECHT: EEN UITZONDERINGSRECHT............................................................ 12
2. HET BEGRIP EN WEZENSKENMERKEN VAN EEN ADMINISTRATIEVE RECHTSHANDELING ........13
2.1. BEGRIP, RECHTSKRACHT, KENMERK EN VOORRECHTEN ‘PRIVILÈGE DU PRÉABLE’ .................................... 13
2.2. VERMOEDEN VAN WETTIGHEID .................................................................................................. 15
2.2.1. Onderscheid tussen intrekking en opheffing ............................................................... 17
3. HET BEGRIP EN WEZENSKENMERKEN ADMINISTRATIEVE OVERHEID .....................................18
3.1. WETGEVING ......................................................................................................................... 18
3.2. RECHTSLEER ........................................................................................................................ 19
3.3. RECHTSPRAAK ...................................................................................................................... 20
3.4. IMPERIUMBEVOEGDHEID ......................................................................................................... 20
3.5. ORGANIEKE VERSUS FUNCTIONELE ADMINISTRATIEVE OVERHEDEN ...................................................... 20
4. ADMINISTRATIEVE HANDHAVING .........................................................................................21
4.1. ADMINISTRATIEVE SANCTIES ..................................................................................................... 21
4.1.1. Wezenlijk attribuut .................................................................................................... 21
4.1.2. Toenemend belang van administratieve sanctionering ..................................................... 23
4.1.3. Begrip en onderscheid met strafsancties .................................................................... 24
4.1.4. Punitieve administratieve sancties: controle door een rechter met ‘volle rechtsmacht’ .. 25
4.2. ADMINISTRATIEVE SANCTIES EN FINALE GESCHILLENBESLECHTING ...................................................... 27
4.2.1. Rechtsgevolgen van administratieve sancties ............................................................. 27
4.2.2. Varianten van administratieve sancties ........................................................................... 28
4.2.3. Procedure ................................................................................................................ 28
5. WETTIGHEIDSBEGINSEL ......................................................................................................29
5.1. BETEKENIS: INTERNE EN EXTERNE WETTIGHEID VAN DE BESTUURSHANDELING ........................................ 29
5.2. SANCTIES BIJ OVERTREDING VAN HET WETTIGHEIDSBEGINSEL ............................................................ 30
5.3. DE VERNIETIGINGSBEVOEGDHEID IN HET OBJECTIEF CONTENTIEUX GELD ERGA OMNES EN EX TUNC.............. 30
5.3.1. Vernietigingsgronden die de externe resp. interne wettigheid betreffen ............................. 30
5.3.1.1. Vernietigingsgronden die de externe wettigheid betreffen ........................................................31
5.3.1.2. Vernietigingsgronden die de interne wettigheid betreffen.........................................................31
5.4. TOEWIJZING EN DELEGATIE VAN BEVOEGDHEID .............................................................................. 33
6. GESCHREVEN BRONNEN .....................................................................................................34
6.1. DE GRONDWET .................................................................................................................... 34
6.2. DE WETTEN.......................................................................................................................... 34
6.2.1. Besluitwetten ........................................................................................................... 34
6.3. DECRETEN EN ORDONNANTIES ................................................................................................. 35
6.4. VERDRAGEN EN VERORDENINGEN VAN DOOR VERDRAGEN INGESTELDE ORGANEN .................................. 36
6.5. KONINKLIJKE BESLUITEN .......................................................................................................... 37
6.5.1. Categorieën reglementaire besluiten naar rechtskracht en inhoud ............................... 37
6.5.1.1. Onderscheid naar rechtskracht ..............................................................................................37
6.5.1.2. Onderscheid naar inhoud .......................................................................................................38
1
, 6.5.2. Onbekwaamheid van de koning om alleen te handelen ............................................... 39
6.5.3. Essentiële (procedurele) stappen in de totstandkoming van Koninklijke (reglementaire
besluiten) 40
6.5.4. De verhouding van de KB tegenover de wet ................................................................. 41
6.5.5. Zelfstandige verordenende bevoegdheid van de Koning ............................................... 42
6.5.6. Hoe de KB worden gesanctioneerd ............................................................................. 42
6.5.7. De KB genomen op grond van een wet op bijzondere of buitengewone machten ........... 42
6.6. DE EENHEID VAN DE VERORDENENDE BEVOEGDHEID ...................................................................... 43
6.6.1. De problematiek van eenheid resp. fragmentering van verordenende bevoegdheid ....... 43
6.6.2. Aan de ministers toegekende verordenende bevoegdheid ........................................... 44
6.6.3. Aan zelfstandige overheidsinstellingen toegekende verordenende macht .......... 44
6.7. BESLUITEN VAN DE GEMEENSCHAPS- EN GEWESTREGERING .............................................................. 45
6.8. PROVINCIALE EN GEMEENTELIJKE VERORDENINGEN ........................................................................ 45
6.9. MINISTERIËLE OMZENDBRIEVEN EN DIENSTORDERS ........................................................................ 46
6.9.1. Pseudowetgeving: de rechtskracht van de bestuurlijke (ministeriële) omzendbrief ........ 47
6.9.1.1. Categorieën van bestuurlijke/ministeriële omzendbrieven ......................................................47
6.9.1.2. Hoe herkent men de omzendbrief met verordenend karakter ...................................................48
6.9.1.3. Rechtswaard van onderscheiden omzendbrieven (interpretatief, beleidsregel,
verordenend?) ...........................................................................................................................................48
7. BESTUURSRECHTSPRAAK EN ABBB ......................................................................................49
7.1. DE JURISPRUDENTIËLE REGEL ................................................................................................... 49
7.2. ADMINISTRATIEVE PRAKTIJK OF DE RECHTSPRAAK VAN HET ACTIEF BESTUUR ........................................... 49
7.3. ALGEMENE RECHTSBEGINSELEN ARB EN ALGEMENE BEGINSELEN BEHOORLIJK
BESTUUR ABBB ................................................................................................................................ 50
7.3.1. Ontstaan, belang en rol ABBB .................................................................................... 51
7.3.1.1. Er zijn 3 ontstaansredenen: ....................................................................................................51
7.3.1.2. Belang : onvoldoende rechtsbescherming – gevaar voor willekeur ...........................................54
7.3.1.3. De rol van ABBB is zowel preventief als repressief ...................................................................54
7.3.1.4. Beginselen van behoorlijk burgerschap (zie verder) .................................................................54
7.3.2. Plaats in de normenhiërarchie ................................................................................... 55
7.3.3. Legaliteit versus rechtszekerheid ............................................................................... 55
7.3.4. Codificatie van geschreven en ongeschreven ARB/ABBB ............................................. 56
7.3.5. Categorieën van (publiekrechtelijke) rechtsbeginselen ................................................ 57
7.3.6. Classificatie ............................................................................................................. 57
7.3.6.1. 2 categorieën .........................................................................................................................58
7.3.6.2. Zorgvuldigheidsbeginsel .........................................................................................................58
7.3.6.3. Hoorplicht – 3 voorwaarden ....................................................................................................58
7.3.6.4. Fairplay – beginsel ..................................................................................................................59
7.3.6.5. Materiëlemotiveringsplicht als ABBB ......................................................................................59
7.3.6.6. Gelijkheidsbeginsel ................................................................................................................59
7.3.6.7. Consistentiebeginsel..............................................................................................................59
7.3.6.8. Onpartijdigheidsbeginsel ........................................................................................................60
7.3.6.9. De redelijke termijn-eis...........................................................................................................60
7.3.6.10. Redelijkheid – evenredigheid- en noodzakelijkheidsbeginsel ...................................................60
7.3.6.11. Rechtszekerheid – en vertrouwensbeginsel .............................................................................61
7.3.7. Leer van de intrekking ................................................................................................ 62
8. BEGINSELEN VAN BEHOORLIJK BURGERSCHAP ....................................................................64
8.1. BELEIDSNORMEN .................................................................................................................. 65
8.2. DE GEWOONTE ..................................................................................................................... 65
2
,9. MOTIVERING VAN DE BESTUURSHANDELINGEN ...................................................................66
9.1. MATERIËLE MOTIVERINGSPLICHT ............................................................................................... 66
9.2. FORMELE OF UITDRUKKELIJKE MOTIVERINGSPLICHT ........................................................................ 67
9.2.1. Toepassingsgebied formele of uitdrukkelijke motiveringsplicht ......................................... 67
9.2.2. Doel – ratio legis van de formelemotiveringsplicht ....................................................... 69
9.2.3. Draagwijdte van de formelemotiveringsplicht.............................................................. 69
9.2.4. Is de motivering bij verwijzing toegestaan? .................................................................. 70
9.2.5. Uitzonderingen op de formele motiveringsplicht ......................................................... 70
9.2.6. Uitdrukkelijke motiveringsplicht en geheime stemming ............................................... 70
9.2.7. Toezicht en sancties bij miskenning uitdrukkelijke motiveringsplicht ................................. 71
9.2.8. Normatieve bevoegdheid........................................................................................... 72
10. OPENBAARHEID VAN BESTUUR ........................................................................................72
10.1. ONTSTAAN........................................................................................................................... 72
10.2. AARD VAN HET GRONDRECHT ................................................................................................... 73
10.3. NORMATIEVE BEVOEGDHEIDSVERDELING ..................................................................................... 73
10.4. COMPLEXE EN WEINIG TRANSPARANTE REGELGEVING ...................................................................... 73
10.5. WET 11 APRIL 1994 BETREFFENDE DE OPENBAARHEID VAN BESTUUR .................................................. 74
10.5.1. Administratieve instanties ......................................................................................... 74
10.6. VLAAMS BESTUURSDECREET VAN 7 DECEMBER 2018...................................................................... 76
10.6.1. Instellingen met een publieke taak ............................................................................. 76
10.7. INHOUD WET 11 APRIL 1994 .................................................................................................... 77
10.7.1. Actieve openbaarheid ............................................................................................... 77
10.7.2. Passieve openbaarheid (Artikel 32 GW) ...................................................................... 77
10.7.3. Uitzonderingen op de openbaarheid van bestuur ........................................................ 78
10.8. OVERZICHT UITZONDERINGSGRONDEN !!..................................................................................... 79
10.8.1. Openbaarheid van bestuursdocumenten die geen milieu-informatie bevatten .............. 79
10.8.2. Openbaarheid van bestuursdocumenten inzake milieu-informatie ............................... 82
10.9. BESTUURLIJKE EN JURISDICTIONELE BEROEPSPROCEDURES .............................................................. 85
11. DE RECHTSPERSOONLIJKHEID EN OPENBARE DIENST EN DE BEHEERSVORMEN VAN DE
OPENBARE DIENST ......................................................................................................................86
11.1. INLEIDING VAN BEHEERSVORMEN VAN DE OPENBARE DIENST. ............................................................ 86
11.1.1. Beheersvormen van de openbare dienst ..................................................................... 86
11.2. DE RECHTSPERSOONLIJKHEID: EEN PUBLIEKRECHTELIJKE, PRIVAATRECHTELIJKE EN HYBRIDE RECHTSPERSONEN
87
11.2.1. Beginsel van specialiteit ............................................................................................ 87
11.2.2. Publiek- versus privaatrechtelijke rechtspersonen ...................................................... 88
11.2.3. Hybride rechtspersonen ............................................................................................ 90
11.3. DE OPENBARE DIENST: BEGRIP EN BELANG ................................................................................... 91
11.3.1. Begrip openbare dienst ............................................................................................. 91
11.3.1.1. Organieke betekenis versus functionele betekenis ..................................................................92
11.3.1.2. Prerogatief van openbaar gezag - imperium .............................................................................92
11.3.1.3. De openbare dienst is opgericht door de openbare macht .......................................................93
11.3.2. Belang openbare dienst / beginselen openbare dienst ................................................. 94
11.3.3. Relatie met de gebruiker van de openbare dienst ........................................................ 96
12. CENTRALISATIE EN DECENTRALISATIE EN BESTUURLIJK TOEZICHT ....................................97
12.1. CENTRALISATIE EN HIËRARCHISCH GEZAG .................................................................................... 98
12.1.1. Begrip ...................................................................................................................... 98
3
, 12.1.2. Kenmerken ............................................................................................................... 98
12.1.3. Varianten van centralisatie ........................................................................................ 98
12.2. DECENTRALISATIE................................................................................................................ 101
12.2.1. Begrip .................................................................................................................... 101
12.2.2. Kenmerken ............................................................................................................. 101
12.2.3. Soorten decentralisatie ........................................................................................... 101
12.3. BESTUURLIJK TOEZICHT OP DE GEDECENTRALISEERDE DIENST .......................................................... 102
12.3.1. Begrip .................................................................................................................... 102
12.3.2. Onderscheid algemeen en bijzonder toezicht ........................................................... 103
12.3.2.1. Algemeen administratief toezicht (AAT) ................................................................................. 103
12.3.2.2. Bijzonder administratief toezicht (BAT) .................................................................................. 103
12.3.3. Procedés van bestuurlijk toezicht ............................................................................. 103
13. FUNCTIONELE (DE)CENTRALISATIE – FEDERAAL BESTUURSNIVEAU ................................. 109
13.1. VARIANTEN VAN FUNCTIONELE DECENTRALISATIE ......................................................................... 109
13.2. VOORAFGAANDE BEVOEGDHEIDSVRAAG WAT DE OPRICHTING VAN EEN OVERHEIDSRECHTSPERSOON BETREFT
110
13.3. BIJ WIJZE VAN STICHTING OPGERICHTE DIENSTGEWIJZE OF FUNCTIONELE OPENBARE/PUBLIEKRECHTELIJKE
INSTELLINGEN MET OOG OP HET BEHARTIGEN EEN TAAK VAN ALGEMEEN BELANG/OPENBARE DIENST ....................... 111
13.3.1. Gepersonaliseerde besturen ................................................................................... 111
13.3.2. Openbare instellingen ............................................................................................. 111
13.3.3. Publiekrechtelijke beroepscorporaties ..................................................................... 111
13.3.4. Openbare adviesorganen ........................................................................................ 112
13.4. BIJ WIJZE VAN VERENIGING OPGERICHTE DIENSTGEWIJZE OF FUNCTIONELE OPENBARE INSTELLINGEN MET OOG
OP BEHARTIGEN VAN EEN TAAK VAN ALGEMEEN BELANG/OPENBARE DIENST...................................................... 112
13.4.1. Intergemeentelijke samenwerkingsverbanden .......................................................... 112
13.4.2. Publiekrechtelijke verenigingen ................................................................................ 112
13.5. DE FEDERALE AUTONOME OVERHEIDSBEDRIJVEN ......................................................................... 113
13.6. OPENBARE KREDIETINSTELLINGEN - NIET TE KENNEN .................................................................... 114
13.7. CONTROLE OP FEDERALE FUNCTIONEEL GEDECENTRALISEERDE ORGANISMEN ..................................... 115
13.7.1. Ontstaansredenen .................................................................................................. 115
13.7.2. Toepassingsgebied .................................................................................................. 115
13.7.3. Indeling van de instellingen ...................................................................................... 116
14. FUNCTIONELE (DE)CENTRALISATIE – VLAAMS BESTUURSNIVEAU .................................... 117
14.1. HET MODEL VAN DE VLAAMSE OVERHEID ................................................................................... 117
14.2. BEPERKINGEN AAN DE ACCESSOIRE OPRICHTINGSBEVOEGDHEID VAN GEMEENSCHAPPEN EN GEWESTEN
(TUSSEN 1980 EN HEDEN) ................................................................................................................. 117
14.2.1. Vlaams Bestuursdecreet van 7 december 2018 ........................................................ 118
15. BEHEERSVORMEN OPENBARE DIENST DOOR UITBESTEDING VIA ADMINISTRATIEVE
CONTRACTEN ............................................................................................................................ 121
15.1. DE LEER VAN DE ADMINISTRATIEVE CONTRACTEN .......................................................................... 121
15.1.1. Is de overheid bevoegd om te contracteren ............................................................... 121
15.1.2. Tweewegen-leer...................................................................................................... 122
15.1.2.1. Overheersende leer .............................................................................................................. 124
15.1.3. Doorkruisingsleer .................................................................................................... 125
15.1.4. (Franse) leer van de administratieve contracten ........................................................ 127
15.1.5. Toepassing leer van de administratieve contracten in België ...................................... 129
15.1.5.1. Verschillen met Frankrijk ...................................................................................................... 129
4
, 15.2. ADMINISTRATIEVE CONTRACTEN EN EXCLUSIEVE RECHTEN .............................................................. 131
15.2.1. 4 stelsels om overeenkomsten toe te wijzen ............................................................. 132
15.2.1.1. Historiek en regelgeving voor overheidsopdrachten en concessies ..................................... 134
15.3. DE OVERHEIDSOPDRACHTEN .................................................................................................. 137
15.3.1. Algemene beginselen inzake regeling van overheidsopdrachten ................................. 137
15.3.1.1. Beroep doen op de mededinging........................................................................................... 137
15.3.1.2. Verbod tot het omzeilen van het toepassingsgebied en het kunstmatig beperken van de
mededinging ........................................................................................................................................... 139
15.3.1.3. Verbod van belangenconflicten ............................................................................................ 139
15.3.1.4. Plicht tot naleving van milieu-, sociaal, en arbeidsrecht ........................................................ 140
15.3.1.5. Ondernemers ....................................................................................................................... 140
15.3.1.6. Forfaitair beginsel................................................................................................................. 140
15.3.1.7. Mogelijkheid tot prijsherziening ............................................................................................ 140
15.3.1.8. Ontwrichting van het contractueel evenwicht ....................................................................... 140
15.3.1.9. Betaling voor verstrekte en aanvaarde prestaties ................................................................... 140
15.3.1.10. Vertrouwelijkheid............................................................................................................. 141
15.3.1.11. Regels betreffende communicatiemiddelen ..................................................................... 142
15.3.1.12. Voorbehouden opdrachten .............................................................................................. 142
15.3.1.13. Raming van de waarde van de opdracht ........................................................................... 142
15.4. TOEPASSINGSGEBIED OVERHEIDSOPDRACHTENWET ..................................................................... 143
15.4.1. Toepassingsgebied ratione personae ........................................................................ 143
15.4.1.1. Toepassingsgebied ratione personae – klassieke sectoren .................................................... 144
15.4.1.2. Toepassingsgebied ratione personae – speciale sectoren ..................................................... 148
15.4.2. Toepassingsgebied ratione materiae......................................................................... 150
15.4.2.1. Werk, levering, en diensten ................................................................................................... 150
15.4.2.2. Gemengde opdrachten ......................................................................................................... 150
15.4.3. Toepassingsgebied: uitzonderingen die betrekking hebben op de organisatie van de
overheid 151
15.5. PLAATSING EN RECHTSBESCHERMING VAN OVERHEIDSOPDRACHTEN ................................................ 153
15.5.1. Actoren bij de plaatsing van overheidsopdrachten .................................................... 153
15.5.2. Plaatsingsprocedures bij overheidsopdrachten ......................................................... 154
15.5.2.1. Openbare procedures – niet openbare procedures (beperkte procedures) ............................. 154
15.5.3. Het verloop van de plaatsingsprocedure: opdrachtdocumenten: bestek, selectie- en
gunningscriteria ....................................................................................................................... 156
15.5.3.1. Stappen in een overheidsopdrachtenprocedure .................................................................... 160
15.5.4. Indiening, opening en beoordeling van de offertes ..................................................... 162
15.5.4.1. Regelmatigheid van de offertes ............................................................................................. 163
15.5.4.2. Prijs- en kostenonderzoek..................................................................................................... 164
15.5.4.3. Vergelijking aan de hand van gunningscriteria ....................................................................... 164
15.5.5. Stop zetten? ........................................................................................................... 165
15.6. CONCESSIES VAN WERKEN EN DIENSTEN ................................................................................... 166
15.6.1. Evolutie van het regelgevend kader .......................................................................... 166
15.6.2. Definities ................................................................................................................ 166
15.6.2.1. Toepassingsgebied ratione personae .................................................................................... 166
15.6.2.2. Toepassingsgebied ratione materiae ..................................................................................... 166
15.6.2.3. De plaatsingsregels in de Concessiewet van 17 juni 2016 ...................................................... 167
15.7. RECHTSBESCHERMING BIJ OVERHEIDSOPDRACHTEN EN CONCESSIES ................................................ 168
15.7.1. Situering van de problematiek .................................................................................. 170
15.7.2. Rechtsbescherming vóór contractsluiting ................................................................. 171
15.7.3. Rechtsbescherming na contractsluiting ................................................................... 172
15.7.4. Verhaaltermijnen .................................................................................................... 173
16. RECHTSPOSITIE OVERHEIDSPERSONEEL ....................................................................... 174
5
, 16.1. AMBTENARENRECHT ............................................................................................................ 174
16.2. RECHTSTOESTAND VAN DE AMBTENAAR – CONTRACTUEEL OF STATUTAIR ............................................. 174
16.2.1. Historiek en ratio van het principe van de statutaire werking ...................................... 176
16.2.2. Aan hiervoor aangegeven redenen om te opteren voor een statuut heeft consequenties
177
16.3. NORMATIEVE BEVOEGDHEID OM RECHTSPOSITIE –STATUUT VAN DE AMBTENAAR TE BEPALEN .................... 178
16.4. MOGELIJKHEID CONTRACTUELE TEWERKSTELLING BINNEN OVERHEIDSDIENST...................................... 181
16.4.1. Wijzigingsbesluit ..................................................................................................... 182
16.4.2. Vlaamse ommekeer: de regel van contractuele tewerkstelling ................................... 183
16.4.2.1. Criteria van de gezagsfunctie ................................................................................................ 183
16.5. BELANG ONDERSCHEID TUSSEN STATUTAIR EN CONTRACTUEEL VERBAND ........................................... 184
16.6. VOOR- EN NADELEN VAN HET STATUUT ...................................................................................... 185
16.7. DE TOEKOMST VAN HET FEDERALE AMBTENARENSTATUUT ................................................................ 186
16.8. DE OPENBAAR AMBT EN GRONDWETTELIJKE VRIJHEDEN VAN DE AMBTENAAR ........................................ 187
16.8.1. Eerbied voor de regelen van de dienst ...................................................................... 187
16.8.2. Openbaarheid van het bestuur – van geheimhouding naar discretieplicht/spreekrecht 188
16.8.3. Stakingsrecht, stakingsverbod en continuïteit van dienstverlenging ............................ 189
16.9. DE AMBTELIJKE TUCHTREGELING.............................................................................................. 190
16.9.1. Onderscheid tussen tuchtrecht en strafrecht ............................................................ 190
16.9.1.1. Toepassing artikel 6 EVRM in tuchtzaken ............................................................................... 191
16.9.2. De algemene beginselen van het tuchtrecht ............................................................. 192
16.9.3. Het onderscheid tussen een tuchtmaatregel, ordemaatregel, en verkapte tuchtstraf ... 193
16.9.4. Het onderscheid tussen tucht en evaluatie ............................................................... 194
16.9.5. Rechtsbescherming in tuchtzaken ........................................................................... 194
16.9.6. De preventieve schorsing als ordemaatregel ............................................................. 194
16.10. KRACHTLIJNEN VAN HET AMBTELIJK STATUUT ........................................................................... 195
16.10.1. Syndicaal statuut .................................................................................................... 195
16.10.2. Ambtelijk statuut in vogelvlucht ............................................................................... 195
16.10.2.1. Het statuut geldt voor statutairen in vast dienstverband ................................................... 195
16.10.2.2. Hiërarchische indeling van het personeel in niveaus ......................................................... 195
16.10.2.3. Deontologische rechten en plichten................................................................................. 196
16.10.2.4. Werving en selectie en benoeming ................................................................................... 196
16.10.2.5. Loopbaan ........................................................................................................................ 198
16.10.2.6. Evaluatie ......................................................................................................................... 198
16.10.2.7. Ambtsbeëindiging............................................................................................................ 198
16.10.2.8. Mandaatstelsel voor de houder van een managementfunctie ........................................... 199
16.11. TAALWET BESTUURSZAKEN: TAALKADERS EN TAALROLLEN ........................................................... 200
17. ADMINISTRATIEF GOEDERENRECHT ............................................................................... 201
17.1. OPENBAAR EN PRIVAAT DOMEIN .............................................................................................. 201
17.2. TOEPASSINGSGEBIED VAN HET DOMEINGOEDERENRECHT............................................................... 201
17.3. DE BEGRIPPEN OPENBAAR DOMEIN EN PRIVAAT DOMEIN ................................................................. 202
17.3.1. In het Nieuw Burgerlijk Wetboek ............................................................................... 202
17.3.2. Affectatie en desaffectatie ....................................................................................... 203
17.4. STATUUT OPENBAAR DOMEIN: BEGINSELEN NOODZAKELIJK VOOR BETERE BESCHERMING (NIET
PRIVAATSOVERHEIDSDOMEIN) ............................................................................................................. 204
17.4.1. Onbeschikbaarheid, onverjaarbaarheid en niet vatbaar voor zakelijke en persoonlijke
rechten 204
17.5. PRECAIRE GEBRUIKSRECHTEN: COLLECTIEVE EN PRIVATIEVE INGEBRUIKNEMING VAN GOEDEREN VAN HET
OPENBAAR DOMEIN .......................................................................................................................... 205
17.6. RECHTSREGELEN BETREFFENDE HET PRIVAAT OVERHEIDSDOMEIN ..................................................... 206
6
Bachelorvak 3
2024-2025
KAAT LEUS
,Inhoudsopgave
1. WAT IS BESTUURSRECHT .....................................................................................................10
1.1. DEFINITIE BESTUURSRECHT ...................................................................................................... 10
1.1.1. 4 categorieën rechtsregels......................................................................................... 11
1.2. MEERGELAAGDHEID VAN HET BESTUURSRECHT ............................................................................. 11
1.3. AARD VAN HET BESTUURSRECHT: EEN UITZONDERINGSRECHT............................................................ 12
2. HET BEGRIP EN WEZENSKENMERKEN VAN EEN ADMINISTRATIEVE RECHTSHANDELING ........13
2.1. BEGRIP, RECHTSKRACHT, KENMERK EN VOORRECHTEN ‘PRIVILÈGE DU PRÉABLE’ .................................... 13
2.2. VERMOEDEN VAN WETTIGHEID .................................................................................................. 15
2.2.1. Onderscheid tussen intrekking en opheffing ............................................................... 17
3. HET BEGRIP EN WEZENSKENMERKEN ADMINISTRATIEVE OVERHEID .....................................18
3.1. WETGEVING ......................................................................................................................... 18
3.2. RECHTSLEER ........................................................................................................................ 19
3.3. RECHTSPRAAK ...................................................................................................................... 20
3.4. IMPERIUMBEVOEGDHEID ......................................................................................................... 20
3.5. ORGANIEKE VERSUS FUNCTIONELE ADMINISTRATIEVE OVERHEDEN ...................................................... 20
4. ADMINISTRATIEVE HANDHAVING .........................................................................................21
4.1. ADMINISTRATIEVE SANCTIES ..................................................................................................... 21
4.1.1. Wezenlijk attribuut .................................................................................................... 21
4.1.2. Toenemend belang van administratieve sanctionering ..................................................... 23
4.1.3. Begrip en onderscheid met strafsancties .................................................................... 24
4.1.4. Punitieve administratieve sancties: controle door een rechter met ‘volle rechtsmacht’ .. 25
4.2. ADMINISTRATIEVE SANCTIES EN FINALE GESCHILLENBESLECHTING ...................................................... 27
4.2.1. Rechtsgevolgen van administratieve sancties ............................................................. 27
4.2.2. Varianten van administratieve sancties ........................................................................... 28
4.2.3. Procedure ................................................................................................................ 28
5. WETTIGHEIDSBEGINSEL ......................................................................................................29
5.1. BETEKENIS: INTERNE EN EXTERNE WETTIGHEID VAN DE BESTUURSHANDELING ........................................ 29
5.2. SANCTIES BIJ OVERTREDING VAN HET WETTIGHEIDSBEGINSEL ............................................................ 30
5.3. DE VERNIETIGINGSBEVOEGDHEID IN HET OBJECTIEF CONTENTIEUX GELD ERGA OMNES EN EX TUNC.............. 30
5.3.1. Vernietigingsgronden die de externe resp. interne wettigheid betreffen ............................. 30
5.3.1.1. Vernietigingsgronden die de externe wettigheid betreffen ........................................................31
5.3.1.2. Vernietigingsgronden die de interne wettigheid betreffen.........................................................31
5.4. TOEWIJZING EN DELEGATIE VAN BEVOEGDHEID .............................................................................. 33
6. GESCHREVEN BRONNEN .....................................................................................................34
6.1. DE GRONDWET .................................................................................................................... 34
6.2. DE WETTEN.......................................................................................................................... 34
6.2.1. Besluitwetten ........................................................................................................... 34
6.3. DECRETEN EN ORDONNANTIES ................................................................................................. 35
6.4. VERDRAGEN EN VERORDENINGEN VAN DOOR VERDRAGEN INGESTELDE ORGANEN .................................. 36
6.5. KONINKLIJKE BESLUITEN .......................................................................................................... 37
6.5.1. Categorieën reglementaire besluiten naar rechtskracht en inhoud ............................... 37
6.5.1.1. Onderscheid naar rechtskracht ..............................................................................................37
6.5.1.2. Onderscheid naar inhoud .......................................................................................................38
1
, 6.5.2. Onbekwaamheid van de koning om alleen te handelen ............................................... 39
6.5.3. Essentiële (procedurele) stappen in de totstandkoming van Koninklijke (reglementaire
besluiten) 40
6.5.4. De verhouding van de KB tegenover de wet ................................................................. 41
6.5.5. Zelfstandige verordenende bevoegdheid van de Koning ............................................... 42
6.5.6. Hoe de KB worden gesanctioneerd ............................................................................. 42
6.5.7. De KB genomen op grond van een wet op bijzondere of buitengewone machten ........... 42
6.6. DE EENHEID VAN DE VERORDENENDE BEVOEGDHEID ...................................................................... 43
6.6.1. De problematiek van eenheid resp. fragmentering van verordenende bevoegdheid ....... 43
6.6.2. Aan de ministers toegekende verordenende bevoegdheid ........................................... 44
6.6.3. Aan zelfstandige overheidsinstellingen toegekende verordenende macht .......... 44
6.7. BESLUITEN VAN DE GEMEENSCHAPS- EN GEWESTREGERING .............................................................. 45
6.8. PROVINCIALE EN GEMEENTELIJKE VERORDENINGEN ........................................................................ 45
6.9. MINISTERIËLE OMZENDBRIEVEN EN DIENSTORDERS ........................................................................ 46
6.9.1. Pseudowetgeving: de rechtskracht van de bestuurlijke (ministeriële) omzendbrief ........ 47
6.9.1.1. Categorieën van bestuurlijke/ministeriële omzendbrieven ......................................................47
6.9.1.2. Hoe herkent men de omzendbrief met verordenend karakter ...................................................48
6.9.1.3. Rechtswaard van onderscheiden omzendbrieven (interpretatief, beleidsregel,
verordenend?) ...........................................................................................................................................48
7. BESTUURSRECHTSPRAAK EN ABBB ......................................................................................49
7.1. DE JURISPRUDENTIËLE REGEL ................................................................................................... 49
7.2. ADMINISTRATIEVE PRAKTIJK OF DE RECHTSPRAAK VAN HET ACTIEF BESTUUR ........................................... 49
7.3. ALGEMENE RECHTSBEGINSELEN ARB EN ALGEMENE BEGINSELEN BEHOORLIJK
BESTUUR ABBB ................................................................................................................................ 50
7.3.1. Ontstaan, belang en rol ABBB .................................................................................... 51
7.3.1.1. Er zijn 3 ontstaansredenen: ....................................................................................................51
7.3.1.2. Belang : onvoldoende rechtsbescherming – gevaar voor willekeur ...........................................54
7.3.1.3. De rol van ABBB is zowel preventief als repressief ...................................................................54
7.3.1.4. Beginselen van behoorlijk burgerschap (zie verder) .................................................................54
7.3.2. Plaats in de normenhiërarchie ................................................................................... 55
7.3.3. Legaliteit versus rechtszekerheid ............................................................................... 55
7.3.4. Codificatie van geschreven en ongeschreven ARB/ABBB ............................................. 56
7.3.5. Categorieën van (publiekrechtelijke) rechtsbeginselen ................................................ 57
7.3.6. Classificatie ............................................................................................................. 57
7.3.6.1. 2 categorieën .........................................................................................................................58
7.3.6.2. Zorgvuldigheidsbeginsel .........................................................................................................58
7.3.6.3. Hoorplicht – 3 voorwaarden ....................................................................................................58
7.3.6.4. Fairplay – beginsel ..................................................................................................................59
7.3.6.5. Materiëlemotiveringsplicht als ABBB ......................................................................................59
7.3.6.6. Gelijkheidsbeginsel ................................................................................................................59
7.3.6.7. Consistentiebeginsel..............................................................................................................59
7.3.6.8. Onpartijdigheidsbeginsel ........................................................................................................60
7.3.6.9. De redelijke termijn-eis...........................................................................................................60
7.3.6.10. Redelijkheid – evenredigheid- en noodzakelijkheidsbeginsel ...................................................60
7.3.6.11. Rechtszekerheid – en vertrouwensbeginsel .............................................................................61
7.3.7. Leer van de intrekking ................................................................................................ 62
8. BEGINSELEN VAN BEHOORLIJK BURGERSCHAP ....................................................................64
8.1. BELEIDSNORMEN .................................................................................................................. 65
8.2. DE GEWOONTE ..................................................................................................................... 65
2
,9. MOTIVERING VAN DE BESTUURSHANDELINGEN ...................................................................66
9.1. MATERIËLE MOTIVERINGSPLICHT ............................................................................................... 66
9.2. FORMELE OF UITDRUKKELIJKE MOTIVERINGSPLICHT ........................................................................ 67
9.2.1. Toepassingsgebied formele of uitdrukkelijke motiveringsplicht ......................................... 67
9.2.2. Doel – ratio legis van de formelemotiveringsplicht ....................................................... 69
9.2.3. Draagwijdte van de formelemotiveringsplicht.............................................................. 69
9.2.4. Is de motivering bij verwijzing toegestaan? .................................................................. 70
9.2.5. Uitzonderingen op de formele motiveringsplicht ......................................................... 70
9.2.6. Uitdrukkelijke motiveringsplicht en geheime stemming ............................................... 70
9.2.7. Toezicht en sancties bij miskenning uitdrukkelijke motiveringsplicht ................................. 71
9.2.8. Normatieve bevoegdheid........................................................................................... 72
10. OPENBAARHEID VAN BESTUUR ........................................................................................72
10.1. ONTSTAAN........................................................................................................................... 72
10.2. AARD VAN HET GRONDRECHT ................................................................................................... 73
10.3. NORMATIEVE BEVOEGDHEIDSVERDELING ..................................................................................... 73
10.4. COMPLEXE EN WEINIG TRANSPARANTE REGELGEVING ...................................................................... 73
10.5. WET 11 APRIL 1994 BETREFFENDE DE OPENBAARHEID VAN BESTUUR .................................................. 74
10.5.1. Administratieve instanties ......................................................................................... 74
10.6. VLAAMS BESTUURSDECREET VAN 7 DECEMBER 2018...................................................................... 76
10.6.1. Instellingen met een publieke taak ............................................................................. 76
10.7. INHOUD WET 11 APRIL 1994 .................................................................................................... 77
10.7.1. Actieve openbaarheid ............................................................................................... 77
10.7.2. Passieve openbaarheid (Artikel 32 GW) ...................................................................... 77
10.7.3. Uitzonderingen op de openbaarheid van bestuur ........................................................ 78
10.8. OVERZICHT UITZONDERINGSGRONDEN !!..................................................................................... 79
10.8.1. Openbaarheid van bestuursdocumenten die geen milieu-informatie bevatten .............. 79
10.8.2. Openbaarheid van bestuursdocumenten inzake milieu-informatie ............................... 82
10.9. BESTUURLIJKE EN JURISDICTIONELE BEROEPSPROCEDURES .............................................................. 85
11. DE RECHTSPERSOONLIJKHEID EN OPENBARE DIENST EN DE BEHEERSVORMEN VAN DE
OPENBARE DIENST ......................................................................................................................86
11.1. INLEIDING VAN BEHEERSVORMEN VAN DE OPENBARE DIENST. ............................................................ 86
11.1.1. Beheersvormen van de openbare dienst ..................................................................... 86
11.2. DE RECHTSPERSOONLIJKHEID: EEN PUBLIEKRECHTELIJKE, PRIVAATRECHTELIJKE EN HYBRIDE RECHTSPERSONEN
87
11.2.1. Beginsel van specialiteit ............................................................................................ 87
11.2.2. Publiek- versus privaatrechtelijke rechtspersonen ...................................................... 88
11.2.3. Hybride rechtspersonen ............................................................................................ 90
11.3. DE OPENBARE DIENST: BEGRIP EN BELANG ................................................................................... 91
11.3.1. Begrip openbare dienst ............................................................................................. 91
11.3.1.1. Organieke betekenis versus functionele betekenis ..................................................................92
11.3.1.2. Prerogatief van openbaar gezag - imperium .............................................................................92
11.3.1.3. De openbare dienst is opgericht door de openbare macht .......................................................93
11.3.2. Belang openbare dienst / beginselen openbare dienst ................................................. 94
11.3.3. Relatie met de gebruiker van de openbare dienst ........................................................ 96
12. CENTRALISATIE EN DECENTRALISATIE EN BESTUURLIJK TOEZICHT ....................................97
12.1. CENTRALISATIE EN HIËRARCHISCH GEZAG .................................................................................... 98
12.1.1. Begrip ...................................................................................................................... 98
3
, 12.1.2. Kenmerken ............................................................................................................... 98
12.1.3. Varianten van centralisatie ........................................................................................ 98
12.2. DECENTRALISATIE................................................................................................................ 101
12.2.1. Begrip .................................................................................................................... 101
12.2.2. Kenmerken ............................................................................................................. 101
12.2.3. Soorten decentralisatie ........................................................................................... 101
12.3. BESTUURLIJK TOEZICHT OP DE GEDECENTRALISEERDE DIENST .......................................................... 102
12.3.1. Begrip .................................................................................................................... 102
12.3.2. Onderscheid algemeen en bijzonder toezicht ........................................................... 103
12.3.2.1. Algemeen administratief toezicht (AAT) ................................................................................. 103
12.3.2.2. Bijzonder administratief toezicht (BAT) .................................................................................. 103
12.3.3. Procedés van bestuurlijk toezicht ............................................................................. 103
13. FUNCTIONELE (DE)CENTRALISATIE – FEDERAAL BESTUURSNIVEAU ................................. 109
13.1. VARIANTEN VAN FUNCTIONELE DECENTRALISATIE ......................................................................... 109
13.2. VOORAFGAANDE BEVOEGDHEIDSVRAAG WAT DE OPRICHTING VAN EEN OVERHEIDSRECHTSPERSOON BETREFT
110
13.3. BIJ WIJZE VAN STICHTING OPGERICHTE DIENSTGEWIJZE OF FUNCTIONELE OPENBARE/PUBLIEKRECHTELIJKE
INSTELLINGEN MET OOG OP HET BEHARTIGEN EEN TAAK VAN ALGEMEEN BELANG/OPENBARE DIENST ....................... 111
13.3.1. Gepersonaliseerde besturen ................................................................................... 111
13.3.2. Openbare instellingen ............................................................................................. 111
13.3.3. Publiekrechtelijke beroepscorporaties ..................................................................... 111
13.3.4. Openbare adviesorganen ........................................................................................ 112
13.4. BIJ WIJZE VAN VERENIGING OPGERICHTE DIENSTGEWIJZE OF FUNCTIONELE OPENBARE INSTELLINGEN MET OOG
OP BEHARTIGEN VAN EEN TAAK VAN ALGEMEEN BELANG/OPENBARE DIENST...................................................... 112
13.4.1. Intergemeentelijke samenwerkingsverbanden .......................................................... 112
13.4.2. Publiekrechtelijke verenigingen ................................................................................ 112
13.5. DE FEDERALE AUTONOME OVERHEIDSBEDRIJVEN ......................................................................... 113
13.6. OPENBARE KREDIETINSTELLINGEN - NIET TE KENNEN .................................................................... 114
13.7. CONTROLE OP FEDERALE FUNCTIONEEL GEDECENTRALISEERDE ORGANISMEN ..................................... 115
13.7.1. Ontstaansredenen .................................................................................................. 115
13.7.2. Toepassingsgebied .................................................................................................. 115
13.7.3. Indeling van de instellingen ...................................................................................... 116
14. FUNCTIONELE (DE)CENTRALISATIE – VLAAMS BESTUURSNIVEAU .................................... 117
14.1. HET MODEL VAN DE VLAAMSE OVERHEID ................................................................................... 117
14.2. BEPERKINGEN AAN DE ACCESSOIRE OPRICHTINGSBEVOEGDHEID VAN GEMEENSCHAPPEN EN GEWESTEN
(TUSSEN 1980 EN HEDEN) ................................................................................................................. 117
14.2.1. Vlaams Bestuursdecreet van 7 december 2018 ........................................................ 118
15. BEHEERSVORMEN OPENBARE DIENST DOOR UITBESTEDING VIA ADMINISTRATIEVE
CONTRACTEN ............................................................................................................................ 121
15.1. DE LEER VAN DE ADMINISTRATIEVE CONTRACTEN .......................................................................... 121
15.1.1. Is de overheid bevoegd om te contracteren ............................................................... 121
15.1.2. Tweewegen-leer...................................................................................................... 122
15.1.2.1. Overheersende leer .............................................................................................................. 124
15.1.3. Doorkruisingsleer .................................................................................................... 125
15.1.4. (Franse) leer van de administratieve contracten ........................................................ 127
15.1.5. Toepassing leer van de administratieve contracten in België ...................................... 129
15.1.5.1. Verschillen met Frankrijk ...................................................................................................... 129
4
, 15.2. ADMINISTRATIEVE CONTRACTEN EN EXCLUSIEVE RECHTEN .............................................................. 131
15.2.1. 4 stelsels om overeenkomsten toe te wijzen ............................................................. 132
15.2.1.1. Historiek en regelgeving voor overheidsopdrachten en concessies ..................................... 134
15.3. DE OVERHEIDSOPDRACHTEN .................................................................................................. 137
15.3.1. Algemene beginselen inzake regeling van overheidsopdrachten ................................. 137
15.3.1.1. Beroep doen op de mededinging........................................................................................... 137
15.3.1.2. Verbod tot het omzeilen van het toepassingsgebied en het kunstmatig beperken van de
mededinging ........................................................................................................................................... 139
15.3.1.3. Verbod van belangenconflicten ............................................................................................ 139
15.3.1.4. Plicht tot naleving van milieu-, sociaal, en arbeidsrecht ........................................................ 140
15.3.1.5. Ondernemers ....................................................................................................................... 140
15.3.1.6. Forfaitair beginsel................................................................................................................. 140
15.3.1.7. Mogelijkheid tot prijsherziening ............................................................................................ 140
15.3.1.8. Ontwrichting van het contractueel evenwicht ....................................................................... 140
15.3.1.9. Betaling voor verstrekte en aanvaarde prestaties ................................................................... 140
15.3.1.10. Vertrouwelijkheid............................................................................................................. 141
15.3.1.11. Regels betreffende communicatiemiddelen ..................................................................... 142
15.3.1.12. Voorbehouden opdrachten .............................................................................................. 142
15.3.1.13. Raming van de waarde van de opdracht ........................................................................... 142
15.4. TOEPASSINGSGEBIED OVERHEIDSOPDRACHTENWET ..................................................................... 143
15.4.1. Toepassingsgebied ratione personae ........................................................................ 143
15.4.1.1. Toepassingsgebied ratione personae – klassieke sectoren .................................................... 144
15.4.1.2. Toepassingsgebied ratione personae – speciale sectoren ..................................................... 148
15.4.2. Toepassingsgebied ratione materiae......................................................................... 150
15.4.2.1. Werk, levering, en diensten ................................................................................................... 150
15.4.2.2. Gemengde opdrachten ......................................................................................................... 150
15.4.3. Toepassingsgebied: uitzonderingen die betrekking hebben op de organisatie van de
overheid 151
15.5. PLAATSING EN RECHTSBESCHERMING VAN OVERHEIDSOPDRACHTEN ................................................ 153
15.5.1. Actoren bij de plaatsing van overheidsopdrachten .................................................... 153
15.5.2. Plaatsingsprocedures bij overheidsopdrachten ......................................................... 154
15.5.2.1. Openbare procedures – niet openbare procedures (beperkte procedures) ............................. 154
15.5.3. Het verloop van de plaatsingsprocedure: opdrachtdocumenten: bestek, selectie- en
gunningscriteria ....................................................................................................................... 156
15.5.3.1. Stappen in een overheidsopdrachtenprocedure .................................................................... 160
15.5.4. Indiening, opening en beoordeling van de offertes ..................................................... 162
15.5.4.1. Regelmatigheid van de offertes ............................................................................................. 163
15.5.4.2. Prijs- en kostenonderzoek..................................................................................................... 164
15.5.4.3. Vergelijking aan de hand van gunningscriteria ....................................................................... 164
15.5.5. Stop zetten? ........................................................................................................... 165
15.6. CONCESSIES VAN WERKEN EN DIENSTEN ................................................................................... 166
15.6.1. Evolutie van het regelgevend kader .......................................................................... 166
15.6.2. Definities ................................................................................................................ 166
15.6.2.1. Toepassingsgebied ratione personae .................................................................................... 166
15.6.2.2. Toepassingsgebied ratione materiae ..................................................................................... 166
15.6.2.3. De plaatsingsregels in de Concessiewet van 17 juni 2016 ...................................................... 167
15.7. RECHTSBESCHERMING BIJ OVERHEIDSOPDRACHTEN EN CONCESSIES ................................................ 168
15.7.1. Situering van de problematiek .................................................................................. 170
15.7.2. Rechtsbescherming vóór contractsluiting ................................................................. 171
15.7.3. Rechtsbescherming na contractsluiting ................................................................... 172
15.7.4. Verhaaltermijnen .................................................................................................... 173
16. RECHTSPOSITIE OVERHEIDSPERSONEEL ....................................................................... 174
5
, 16.1. AMBTENARENRECHT ............................................................................................................ 174
16.2. RECHTSTOESTAND VAN DE AMBTENAAR – CONTRACTUEEL OF STATUTAIR ............................................. 174
16.2.1. Historiek en ratio van het principe van de statutaire werking ...................................... 176
16.2.2. Aan hiervoor aangegeven redenen om te opteren voor een statuut heeft consequenties
177
16.3. NORMATIEVE BEVOEGDHEID OM RECHTSPOSITIE –STATUUT VAN DE AMBTENAAR TE BEPALEN .................... 178
16.4. MOGELIJKHEID CONTRACTUELE TEWERKSTELLING BINNEN OVERHEIDSDIENST...................................... 181
16.4.1. Wijzigingsbesluit ..................................................................................................... 182
16.4.2. Vlaamse ommekeer: de regel van contractuele tewerkstelling ................................... 183
16.4.2.1. Criteria van de gezagsfunctie ................................................................................................ 183
16.5. BELANG ONDERSCHEID TUSSEN STATUTAIR EN CONTRACTUEEL VERBAND ........................................... 184
16.6. VOOR- EN NADELEN VAN HET STATUUT ...................................................................................... 185
16.7. DE TOEKOMST VAN HET FEDERALE AMBTENARENSTATUUT ................................................................ 186
16.8. DE OPENBAAR AMBT EN GRONDWETTELIJKE VRIJHEDEN VAN DE AMBTENAAR ........................................ 187
16.8.1. Eerbied voor de regelen van de dienst ...................................................................... 187
16.8.2. Openbaarheid van het bestuur – van geheimhouding naar discretieplicht/spreekrecht 188
16.8.3. Stakingsrecht, stakingsverbod en continuïteit van dienstverlenging ............................ 189
16.9. DE AMBTELIJKE TUCHTREGELING.............................................................................................. 190
16.9.1. Onderscheid tussen tuchtrecht en strafrecht ............................................................ 190
16.9.1.1. Toepassing artikel 6 EVRM in tuchtzaken ............................................................................... 191
16.9.2. De algemene beginselen van het tuchtrecht ............................................................. 192
16.9.3. Het onderscheid tussen een tuchtmaatregel, ordemaatregel, en verkapte tuchtstraf ... 193
16.9.4. Het onderscheid tussen tucht en evaluatie ............................................................... 194
16.9.5. Rechtsbescherming in tuchtzaken ........................................................................... 194
16.9.6. De preventieve schorsing als ordemaatregel ............................................................. 194
16.10. KRACHTLIJNEN VAN HET AMBTELIJK STATUUT ........................................................................... 195
16.10.1. Syndicaal statuut .................................................................................................... 195
16.10.2. Ambtelijk statuut in vogelvlucht ............................................................................... 195
16.10.2.1. Het statuut geldt voor statutairen in vast dienstverband ................................................... 195
16.10.2.2. Hiërarchische indeling van het personeel in niveaus ......................................................... 195
16.10.2.3. Deontologische rechten en plichten................................................................................. 196
16.10.2.4. Werving en selectie en benoeming ................................................................................... 196
16.10.2.5. Loopbaan ........................................................................................................................ 198
16.10.2.6. Evaluatie ......................................................................................................................... 198
16.10.2.7. Ambtsbeëindiging............................................................................................................ 198
16.10.2.8. Mandaatstelsel voor de houder van een managementfunctie ........................................... 199
16.11. TAALWET BESTUURSZAKEN: TAALKADERS EN TAALROLLEN ........................................................... 200
17. ADMINISTRATIEF GOEDERENRECHT ............................................................................... 201
17.1. OPENBAAR EN PRIVAAT DOMEIN .............................................................................................. 201
17.2. TOEPASSINGSGEBIED VAN HET DOMEINGOEDERENRECHT............................................................... 201
17.3. DE BEGRIPPEN OPENBAAR DOMEIN EN PRIVAAT DOMEIN ................................................................. 202
17.3.1. In het Nieuw Burgerlijk Wetboek ............................................................................... 202
17.3.2. Affectatie en desaffectatie ....................................................................................... 203
17.4. STATUUT OPENBAAR DOMEIN: BEGINSELEN NOODZAKELIJK VOOR BETERE BESCHERMING (NIET
PRIVAATSOVERHEIDSDOMEIN) ............................................................................................................. 204
17.4.1. Onbeschikbaarheid, onverjaarbaarheid en niet vatbaar voor zakelijke en persoonlijke
rechten 204
17.5. PRECAIRE GEBRUIKSRECHTEN: COLLECTIEVE EN PRIVATIEVE INGEBRUIKNEMING VAN GOEDEREN VAN HET
OPENBAAR DOMEIN .......................................................................................................................... 205
17.6. RECHTSREGELEN BETREFFENDE HET PRIVAAT OVERHEIDSDOMEIN ..................................................... 206
6
